Peşaver Muharebesi (1001)
| Peşaver Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Gazneliler | Hindu Şahi | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Mahmud Gaznevî | Jayapala | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 15,000 süvari 50,000 piyade | 12,000 süvari 30,000 piyade 300 fil | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 2.000 ölü | 5,000 ve 15,000 arası ölü | ||||||||
Peşaver Muharebesi, 27 Kasım 1001'de Mahmud Gaznevî'nin ordusu ile Peşaver yakınlarındaki Jayapala'nın Hindu Şahi ordusu arasında gerçekleşti. Jayapala yenildi ve yakalandı, bu yenilgi yüzünden aşağılandığını düşünen Jayapala bir süre sonra kendini cenaze ateşine gömdü. Bu, Gazneli Mahmud tarafından Gazneliler'in Hint alt kıtasına yayılmasındaki birçok büyük savaşın ilkidir.
Arka plan
962 yılında, Horasan'da ordunun komutanı olarak Sâmânîler'in hizmetinde yükselen Türk gulamı veya köle askeri Alp Tigin , Gazne'yi ele geçirerek oraya hükümdar olarak yerleşti. Sebük Tegin, etki alanını hızla genişletmeye başladı, önce Kandehar'ı ele geçirdi, ardından Hindu Şahi krallığı ile bir mücadele başlattı.[1] Hindu Şahi hükümdarı Jayapala, Sebük Tegin'e saldırdı, ancak yenilgiye uğradı, daha sonra 100.000'in üzerinde olduğu bildirilen ordusu ile tekrar saldırdı ve yine yenilgiye uğradı.[2] Lagman yağmalandı ve Kâbil ve Celalabad Gazneliler tarafından ilhak edildi. 997'de Mahmud, Gazni'de tahta çıktı ve kuzey topraklarının tamamını alana kadar her yıl Hindistan'ı işgal etmeye yemin etti.[3]
Muharebe
Gazneliler ile Şahi krallığı arasındaki savaş El-Utbi tarafından "Tarih-i Yemini" adlı eserine yazılmıştır.[4] El-Utbi'ye göre Mahmud, Peşaver'e vardığında şehrin dışına çadırını kurdu. Jayapala, takviye bekleyerek bir süre eylemden kaçındı, Mahmud daha sonra kılıç, ok ve mızrakla saldırmaya karar verdi. Jayapala, süvarilerini ve fillerini rakibiyle savaşmak için hareket ettirdi, ancak ordusu kesin bir şekilde yenilgiye uğradı.[5]
Kaynaklara göre Jayapala, aile üyeleriyle birlikte yakalandı ve Jayapala'dan çok değerli bir kolye de dahil olmak üzere mahkûmlardan değerli kişisel süslemeler çıkarıldı. Hindu ölülerinin rakamları 5.000 ile 15.000 arasında değişiyordu[5] ve beş yüz bin civarında esir alındığı söyleniyordu. Yakalanan Hindulardan çıkarılan kişisel süslemelere bakılırsa, Jayapala'nın ordusu savaşa hazır değildi ve binlerce çocuk da esir alındı.[6]
Sonrası
Jayapala bağlandı ve geçit töreni yapıldı ve aile üyelerinin serbest bırakılması için büyük bir fidye ödendi. Jayapala, yenilginin büyük bir aşağılama olduğunu hissetti ve daha sonra kendine bir cenaze ateşi inşa etti ve kendini ateşe attı.[7]
Mahmud daha sonra Yukarı İndus bölgesini fethetti ve daha sonra 1009'da Jayapala'nın oğlu Anandapala'yı chhachh'daki bir savaşta yendi. Savaş, Waihind savaşı olarak bilinir. Daha sonra Lahor ve Multan'ı ele geçirerek Pencap bölgesinin kontrolünü ona verdi.[1]
Ayrıca bakınız
- Hindu Shahi
- Janjua
- Peşaver Tarihi
- Pencap'ın Gaznel öncesi tarihi
Kaynakça
- ^ a b Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206–1526) Part 1. 3rd. Har-Anand Publication Pvt Ltd. ss. 17-18. ISBN 8124105227.
- ^ "Chapter II, Tarikh Yamini or Kitabu-l Yamini by Al Utbi". The History of India, as Told by Its Own Historians. The Muhammadan Period. Trubner and Co. 1869. ss. 18-24.
- ^ The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade. W. W. Norton & Company. 2010. ISBN 978-0-393-05975-5.
- ^ The State At War In South Asia. University of Nebraska Press. 2006. s. 25. ISBN 0-8032-1344-1.
- ^ a b "Chapter II, Tarikh Yamini or Kitabu-l Yamini by Al Utbi". The History of India, as Told by Its Own Historians. The Muhammadan Period. Trubner and Co. 1869. ss. 24-26.
Swords flashed like lightning amid the blackness of clouds, and fountains of blood flowed like the fall of setting stars. The friends of God defeated their obstinate opponents, and quickly put them to a complete rout. Noon had not arrived when the Musulmans had wreaked their vengeance on the infidel enemies of God, killing 15,000 of them, spreading them like a carpet over the ground, and making them food for beasts and birds of prey. Fifteen elephants fell on the field of battle, as their legs, being pierced with arrows, became as motion-less as if they had been in a quagmire, and their trunks were cut with the swords of the valiant heroes.
- ^ Early Aryans to Swaraj, Vol. 6, Ed. S.R.Bakshi, S.Gajrani and Hari Singh, (Sarup & Sons, 2005), 25.
- ^ "Chapter II, Tarikh Yamini or Kitabu-l Yamini by Al Utbi". The History of India, as Told by Its Own Historians. The Muhammadan Period. Trubner and Co. 1869. s. 27.
When Jaipal, therefore, saw that he was captive in the prison of old age and degradation, he thought death by cremation preferable to shame and dishonour. So he commenced with shaving his hair off, and then threw himself upon the fire till he was burnt
