İçeriğe atla

Peçete

Dekoratif şekilde katlanmış bir peçete

Peçete; yemek esnasında kıyafetleri korumak veya sonrasında temizlenmek için kullanılan, çoğunlukla dikdörtgen şeklinde, kâğıt veya kumaş parçası.

Peçeteler, dize serilerek elbiseye yemek ve içecek dökülmesini önlemek için de kullanılır ve çeşitli şekiller verilerek masanın daha güzel ve estetik görünmesini sağlar.[1] Klasik peçete rengi beyazdır; masa örtüsüne uyumlu olacak şekilde çeşitli renklerde peçeteler de üretilir.

Geçmişi

Türkçeye İtalyanca pezzetto (küçük kumaş veya kâğıt parçası) sözcüğünden geçmiştir.[2] Gündelik hayatta peçete olarak kullanılan bu obje, antik kaynaklarda mappa olarak adlandırılan ketenden dokunan bir tekstil ürünü idi. Yüzü kurulamak için bir mendil veya havlu olarak kullanılan mappa, ziyafet sofralarında peçete olarak kullanılmakta idi. Antik Roma döneminden heykeller, kabartmalar, lahitler, mozaikler ve fildişinden tablolarda sıklıkla karşılaşılan mappa, onu elinde tutan kişinin statüsünü belirleyen bir semboldür.[3]

Türkiye'de Osmanlı döneminde peşkirler, genellikle yemek peçetesi olarak kullanılmıştır.[4]

Peçete türleri

Yapıldığı malzemeye göre

Kağıt peçeteler ve kumaş peçeteler olmak üzere iki tür peçete vardır. Kumaş peçeteler için kolay temizlenebilir, sıvıları emebilen, kalıcı şekil alabilen türde kumaşlar tercih edilir.[1] Pamuklu, keten, pamuk–keten karışımı veya pamuk terilen karışımı kumaşlardan peçete yapılır. Kağıt peçeteler, kumaş peçetelerin yerine kullanılabildiği gibi kumaş peçete ile birlikte de kullanılabilir.

İşlevine göre

  • Yemek peçeteleri; öğle ve akşam yemeklerinde kullanılan kare biçimli peçetelerdir.
  • Kahvaltı ve çay peçeteleri; yemek peçetelerine göre daha küçük boyutta peçetelerdir.
  • Garson peçeteleri; servis sırasında servis yapan kişinin işlerini kolaylaştırmak üzere kullandıkları 60x60 cm. boyutundaki peçetelerdir.
  • Tepsi peçeteleri; tepsideki malzemenin kaymasını önlemek üzere tepsiye serilen peçetelerdir.

Galeri

  • Gümüş bir peçete yüzüğü
    Gümüş bir peçete yüzüğü
  • Ahşap bir peçetelik
    Ahşap bir peçetelik

Etimoloji

İtalyanca pezzetto "küçük kumaş veya kâğıt parçası" sözcüğünden alıntıdır. İtalyanca sözcük İtalyanca pezzo "parça" sözcüğünün küçültme halidir. Bu sözcük Geç Latince yazılı örneği bulunmayan *pettia sözcüğünden evrilmiştir. Geç Latince sözcük Kelt dillerinde yazılı örneği bulunmayan *petssi sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *kʷezd-i- "parça" biçiminden evrilmiştir.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b Peçeteler (PDF). Milli Eğitim Bakanlığı. 2018. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021. 
  2. ^ "peçete." 28 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nişanyan Sözlük. Erişim: 8 Ocak 2013.
  3. ^ Ersun, Durmuş (2020). "Bir Tekstil Ürünü ve İkonografik Obje Olarak Mappa Kullanımı/". Journal of Universal History Studies. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021. 
  4. ^ Sökmen, Sultan; Çelik, Betül Coşkun (2018). "Bitlis Etnografya Müzesinde Bulunan Peşkirler Üzerine Bir Araştırma". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021. 
  5. ^ "Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı - Etimoloji". www.etimolojiturkce.com. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Madalya</span>

Madalya veya diğer adıyla madalyon, savaşta yararlık gösterenlere, yarışlarda derece alanlara ödül, bazen de önemli bir olay dolayısıyla ilgililere hatıra olarak verilen metal nişan. Ödülleri inceleyen bilime faleristik denir.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıt</span> Hamur durumuna getirilmiş türlü bitkisel maddelerden yapılan, yazı yazmaya, baskı yapmaya, bir şey sarmaya yarayan kuru, ince yaprak

Kâğıt, çoğunlukla yazma işlemlerinde kullanılan, üzerine baskı ya da çizim yapılabilen veya ambalaj amacıyla kullanılan ince malzemedir.

<span class="mw-page-title-main">Tekstil</span>

Tekstil veya dokumacılık, hayvansal, bitkisel veya kimyasal lifli kullanım ürünleridir. Giyilebilen her şey ve bazı dekorasyon ürünlerini de içine alan üretim sektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Pantolon</span> belden başlayan ve paçaları ayak bileklerine inen giysi

Pantolon, belden başlayan ve paçaları ayak bileklerine inen giysi.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Dantel</span>

Dantel, her türlü iplikle örülen veya bir kumaşın kenarına işlenen, türlü biçimde ince ve ağ görünümünde örgü çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan mutfağı</span> İtalyan Mutfağı

İtalyan mutfağı, kökeni MÖ 4. yüzyıla kadar uzanan, toplumsal ve siyasi değişimlerle yüzyıllar içerisinde gelişmiş, dünyanın her tarafında bilinip, sevilen, çok zengin bir mutfaktır. İtalyan mutfağında Etrüsk, Antik Yunan, Antik Roma, Bizans, Yahudi ve Arap mutfaklarının etkisi çok belirgindir. Yeni Dünyanın keşfiyle, bugünkü İtalyan mutfağının temeli olarak bilinen fakat aslında 18. yüzyıla kadar halk kitlelerine ulaştırılamamış patates, domates, dolmalık biber ve mısır gibi gıda ürünlerinin Avrupa'ya getirilmesiyle mutfakta önemli değişimler görüldü. İtalyan mutfağının özelliği bölgesel çeşitliliğinin fazla olması, ve çok farklı lezzetleri barındırmasından gelir.

<span class="mw-page-title-main">Makas</span> kesmeye yarayan nesne

Makas ya da sındı, birbirine bakan yüzeyleri sertleştirilmiş çelikten yapılmış kesici el aleti. Makaslar çeşitli nesnelerin kesiminde kullanılırlar. Örnek olarak: kağıt, metal levha, kumaş, ip, kablo, saç, yiyecek gibi.

<span class="mw-page-title-main">Selpak</span>

Selpak, Eczacıbaşı Holding'in bir parçası olarak, İpek Kağıt tarafından 1970 yılında kurulmuştur. Selpak, Ağustos 1970'te Karamürsel, Kocaeli'de Türkiye'nin ilk markalı temizlik kağıdını üretmeye başlamıştır. Kişisel hijyen alanında Türkiye'nin öncü markalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı mutfağı</span> Osmanlıdaki mutfak, yemek ve sofra kültürü

Osmanlı mutfağı Osmanlı dönemindeki mutfak kültürüdür. Kökeni Selçuklu mutfağına dayanır. Osmanlı Mutfağı'nı, Osmanlı saray mutfağı ve Osmanlı halk mutfağı şeklinde ikiye ayırmak doğru olacaktır. Halk mutfağı, saray mutfağı kadar gösterişli olmamasına rağmen lezzet ve çeşitlilik yönünden oldukça zengin bir menüye sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Peşkir</span>

Peşkir, büyük mendil biçiminde pamuk veya keten kumaştan yapılan bez veya ince, geniş havlu.

<span class="mw-page-title-main">Mendil</span>

Mendil ya da yağlık, işlevi burun, gözyaşı ve ter silmek, el ve yüz kurulamak olan, genellikle dikdörtgen biçiminde ve cepte taşınabilecek büyüklükte, kumaştan veya yumuşak, ince kâğıttan üretilmiş bez.

Bir çamaşır yumuşatıcı, çamaşır makinesinde durulama devresi sırasında tipik olarak çamaşırlara uygulanan bir maddedir. Çamaşır deterjanı ve çamaşır suyunun aksine, kumaş yumuşatıcıları bir çeşit arıtma yardımısı olarak kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bebek bezi</span> bebekler için üretilen iç çamaşırı, giysi

Çocuk bezi veya bebek bezi, bir iç çamaşırı, giysi ya da dış çevre türüdür. Kullanıcının tuvalet dışına kirlenmesini önlemek için atık ürünlerini emerek veya içererek dışkılama veya idrar yapmalarını sağlar. Çocuk bezleri kirlendiğinde, genellikle ebeveyn, dadı veya bakıcı gibi ikinci bir kişi tarafından değiştirilmeleri gerekir. Bir çocuk bezinin yeterince düzenli bir şekilde değiştirilmemesi, çocuk bezinin kapsadığı alanın çevresindeki cilt problemlerine yol açabilir.

<span class="mw-page-title-main">Tek kullanımlık</span> birden fazla kez kullanılamayan ürün

Tek kullanımlık ya da tek kullanımlık ürün, tek kullanım için tasarlanmış ve bundan sonra geri dönüşüme giden veya katı atık olarak atılan üründür. Bu terim bazen belirli kullanım süresi belirsiz benzer ürünleri belirli bir süre kullanabilen ürünlerden ayırmak için de kullanılır. "Tek kullanımlık" kelimesi, yaygın olarak kullanılan sarf malzemesi kelimesi ile karıştırılmamalıdır. Örneğin, kaynakçılar değiştirmezden önce bitene kadar kullanıp tükettikleri kaynak elektrodunu, gaz vb. de "sarf malzemesi" olarak tanımlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Şırdan (anatomi)</span>

Şırdan veya şirden, gevişgetiren hayvanların midelerinin son ve dördüncü bölümüdür. Midenin bu kısmında rennet adı verilen ve peynir mayası olarak kullanılan enzim içerikli sıvı salgılanmaktadır. İneklerde abomasum deplasmanı sık karşılaşılan patolojik bir durumdur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdan</span>

Kürdan, genellikle bir yemekten sonra, gıda kalıntılarını gidermek için dişlerin arasına sokulan en az bir ve bazen iki sivri uçlu küçük, ince bir tahta, plastik, bambu, metal, kemik veya başka bir maddeden üretilmiş çubuktur. Kürdan aynı zamanda küçük mezeleri tutmak için veya bir kokteyl çubuğu olarak çeşitli etkinliklerde kullanılır ve plastik fırfırlar veya küçük kağıt şemsiyeler veya bayraklarla süslenebilir.

<span class="mw-page-title-main">SEKA Kâğıt Müzesi</span>

SEKA Kağıt Müzesi veya SEKA Mehmed Ali Kağıtçı Müzesi, Türkiye'nin Kocaeli ilinde bulunan bir sanayi mirası müzesidir. Türkiye'nin en büyük endüstriyel mirasının müzeye dönüşüm projesidir. 6 Kasım 2016 tarihinde ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Füme et</span>

Füme et veya tütsülenmiş et; bir işlenmiş et türüdür. Kırmızı et, beyaz et, öğle yemeği eti ve deniz ürünleri'ni hazırlama yöntemidir. Tütsüleme ete lezzet katar, Maillard reaksiyonu yoluyla etin görünümünü iyileştirir ve kürleme ile birleştirildiğinde eti korur. Barbekü, kebap, mangal, şarküteri, domuz pastırması, füme jambon, katsuobushi, pastırma, füme ördek popüler füme et türleridir. Aynı zamanda tütsüleme işlemi etlerin daha uzun süre bozulmamasını sağlar.

Procter & Gamble (P&G), dünya çapında pazarlanan birçok markaya sahip bir Amerikan tüketim malları şirketidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.