İçeriğe atla

Peyote

Peyote
Doğada Peyote


Hassas  (NatureServe)[1]
Bilimsel sınıflandırma
Alem:
Bitkiler
Kapalı tohumlular
İki çenekliler
Takım:
Caryophyllales
Familya:
Kaktüsgiller
Cins:
Lophophora
Tür:
L. williamsii
Binomial adlandırma
Lophophora williamsii
(Lem.) J.M.Coult.
Sinonimler

Echinocactus williamsii Lemaire ex Salm-Dyck

Lophophora lewinii (K. Schumann) Rusby

Lophophora echinata Croizat

Lophophora fricii Habermann

L. williamsii var. fricii (Habermann) Grym

L. diffusa subsp. fricii (Habermann) Halda

Lophophora jourdaniana Haberman

Lophophora williamsii veya peyote, meskalin ve benzeri psikoaktif alkaloidleri içeren küçük ve dikensiz bir kaktüs türü.[2] Peyote Nahuatl veya Aztek dilindeki peyōtl kelimesinden türetilmiş İspanyolca bir kelimedir ve "parıltılı" anlamına gelir.

Peyote Meksika'ya ve güneybatı Teksas'a özgüdür. Özellikle Chihuahuan Çölü'nde ve Coahuila, Nuevo León, Tamaulipas ve San Luis Potosi eyaletlerinde bulunur. Mart-Mayıs ayları arasında çiçeklenir, ancak bazen Eylül ayına kadar da çiçeklenme görülebilir. Çiçekler tigmotaktik anterlerlere sahiptir ve pembe rengindedir (Opuntia gibi).

Tüketildiğinde psikoaktif etkilere neden olan peyote, Kuzey Amerikalı yerliler tarafından uzun bir dini ve tıbbi kullanım geçmişine sahiptir. Peyote, halüsinojen bir madde olan meskalin içerir.

Coğrafi dağılım ve yaşam alanı

L. williamsii, çoğunlukla Meksika gibi Kuzey Amerika’nın güney kısımlarına özgüdür. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise Güney Teksas'ta yetişir. Meksika'da kuzeydeki Chihuahua, Coahuila, Nuevo León ve Tamaulipas eyaletlerinde yetişen kaktüs San Luis Potosi ve Zacatecas'a kadar yayılmıştır.[3][4][5]

Genellikle 100 ila 1.500 m rakımlarında yetişen bitki, Chihuahuan çölünde istisnai olarak 1.900 metre yüksekliğe kadar dağılım gösterir. Kurak ve sıcak çöl bölgelerinde yaşamasına rağmen kaktüs aynı zamanda Tamaulipas'ın ılıman iklimi içinde de mevcuttur. Kaktüsler, kireçtaşı tepelerinde veya bu tepelerin yakınlarında yaygınlık gösterir.[6]

Kullanım

Psikoaktif kullanım

Ana madde: Meskalin

Psikoaktif özellikleri için kullanıldığında, saf meskalin için yaygın doz kabaca 200 ila 400 mg arasındadır. Bu doz yaklaşık olarak 10 ila 20 gram kurutulmuş peyoteye eşdeğerdir. Bununla birlikte bitkinin etki gücü, kaktüsten kaktüse önemli ölçüde farklılık gösterir ve bu durum dozajların doğru ölçülmesini zorlaştırır. Etkiler yaklaşık 10 ila 12 saat sürer. Peyote'nin görsel veya işitsel algıyı etkilediği (bkz. sinestezi) ve halüsinasyonlara neden olduğu bildirilmektedir.[7][8]

Tıbbi kullanım

Psikoaktif kullanımının yanı sıra bazı Kızılderili kabileleri, şifalı özelliklere sahip olabileceği inancıyla; diş ağrısı, doğum ağrısı, ateş, meme ağrısı, cilt hastalıkları, romatizma, diyabet, soğuk algınlığı ve körlük gibi çeşitli rahatsızlıkları tedavi etmek için peyote kullanır.[9]

Kültürel önem

Huichol kültürü

Huichol dini Mısır, Mavi Geyik, Peyote ve Kartal olmak üzere dört ana tanrıdan oluşur. Tanrıların hepsinin Güneş Tanrısından (Tao Jreeku) doğduna inanılır.

  • Huichol sanatı

Galeri

  • Doğadaki peyote dağılımı
    Doğadaki peyote dağılımı
  • Amerikan Yerlisi bir Peyote Davulcusu (yaklaşık 1927)
    Amerikan Yerlisi bir Peyote Davulcusu (yaklaşık 1927)
  • Kurutulmuş Lophophora williamsii dilimleri ("Peyote Düğmeleri")
    Kurutulmuş Lophophora williamsii dilimleri ("Peyote Düğmeleri")
  • Peyote içindeki birincil halüsinojen olan meskalinin kimyasal yapısı
    Peyote içindeki birincil halüsinojen olan meskalinin kimyasal yapısı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Lophophora williamsii" 24 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The IUCN Red List of Threatened Species, IUCN Global Species Programme, Red List Unit, Cambridge, UK. 2017. Retrieved 12 April 2018.
  2. ^ Salak, Kira. "Lost Souls of the Peyote Trail (published in National Geographic Adventure)". Kira Salak. Kira Salak, KiraSalak.com. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  3. ^ Martin, Terry (Temmuz 2008). "Stalking the wild Lophophora Part 1: Chihuahua and Coahuila" (PDF). Cactus and Succulent Journal. 80 (4). Cactus and Succulent Society of America. ss. 181-186. doi:10.2985/0007-9367(2008)80[181:STWL]2.0.CO;2. ISSN 0007-9367. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  4. ^ Martin, Terry (Eylül 2008). "Stalking the wild Lophophora Part 2: Zacatecas, San Luis potosí, Nuevo León, and Tamaulipas" (PDF). Cactus and Succulent Journal. 80 (5). Cactus and Succulent Society of America. ss. 222-228. doi:10.2985/0007-9367(2008)80[222:STWL]2.0.CO;2. ISSN 0007-9367. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  5. ^ Martin, Terry (Kasım 2008). "Stalking the wild Lophophora Part 3: San Luis Potosí (central), Querétaro, and Mexico City" (PDF). Cactus and Succulent Journal. 80 (6). Cactus and Succulent Society of America. ss. 310-317. doi:10.2985/0007-9367-80.6.310. ISSN 0007-9367. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  6. ^ Zimmerman, Allan D.; Parfitt, Bruce D. (2006). "Lophophora williamsii". Flora of North America Editorial Committee, eds. 1993+ (Ed.). Flora of North America. 4. New York & Oxford: Oxford University Press. s. 242. 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 
  7. ^ Orsolini, L; Papanti, G. D; De Berardis, D; Guirguis, A; Corkery, J. M; Schifano, F (2017). "The "Endless Trip" among the NPS Users: Psychopathology and Psychopharmacology in the Hallucinogen-Persisting Perception Disorder. A Systematic Review". Frontiers in Psychiatry. Cilt 8. s. 240. doi:10.3389/fpsyt.2017.00240. PMC 5701998 $2. PMID 29209235. 
  8. ^ Halberstadt, A. L (2014). "Recent Advances in the Neuropsychopharmacology of Serotonergic Hallucinogens". Behavioural Brain Research. Cilt 277. ss. 99-120. doi:10.1016/j.bbr.2014.07.016. PMC 4642895 $2. PMID 25036425. 
  9. ^ Carstairs, S. D; Cantrell, F. L (2010). "Peyote and mescaline exposures: A 12-year review of a statewide poison center database". Clinical Toxicology. 48 (4). ss. 350-3. doi:10.3109/15563650903586745. PMID 20170392. 

Okuma listesi

  • Calabrese, Joseph D. "The Therapeutic Use of Peyote in the Native American Church" Chapter 3 in Vol. 1 of Psychedelic Medicine: New Evidence for Hallucinogens as Treatments Michael J. Winkelman and Thomas B. Roberts (editors) (2007). Westport, CT: Praeger/Greenwood.
  • Dawson, Alexander S. 2018. The Peyote Effect: From the Inquisition to the War on Drugs. University of California Press, 2018.
  • Feeney, Kevin. "The Legal Basis for Religious Peyote Use." Chapter 13 in Vol 1 of Psychedelic Medicine: New Evidence for Hallucinogens as Treatments Michael J. Winkelman and Thomas B. Roberts (editors) (2007). Westport, CT: Praeger/Greenwood.
  • Baggot, Matthew J. A Note on the Safety of Peyote when Used Religiously. Council on Spiritual Practices, 1996.
  • Rätsch, Christian, "The Encyclopedia of Psychoactive Plants, Enthnopharmacology and Its Applications" 1998/2005, Rochester, Vermont, Park Street Press, 978-0-89281-978-2

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Etanol</span> kimyasal bileşik

Etanol ya da etil alkol, renksiz, hoş kokulu ve yanıcı, hafif bir sıvıdır. Alkollü içeceklerde kullanılan tek alkol türüdür. Ayrıca çözücü olarak da kullanılır. Kimyasal formülü C2H5OH olup kısaca EtOH olarak da yazılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kaktüsgiller</span> bitki familyası

Kaktüs, Caryophyllales takımının 1750 kadar bilinen türüne ve yaklaşık 127 cinsine sahip Cactaceae bitki familyasının bir üyesidir. "Kaktüs" kelimesi Latince aracılığıyla, Theofrastos tarafından kimliği kesin olmayan dikenli bir bitki için kullanılan Antik Yunanca kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Meskalin</span>

Meskalin (3,4,5-trimetoksifenetilamin) fenetilamin grubundan halüsinojen bir alkaloiddir. Peyote kaktüsü, San Pedro kaktüsü, Peru meşale kaktüsü ve kaktüsgiller (Cactaceae) ailesinin bazı üyelerinde doğal olarak bulunur. Meskalin ilk olarak 1897 yılında Alman Arthur Heffter tarafından bulunmuş ve izole edilmiştir ve ilk olarak Ernst Späth tarafından 1919 yılında sentezlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Geraniaceae</span>

Geraniaceae Geraniales takımına bağlı bir bitki familyasıdır. Türkiye'de Geranium tuberosum türü yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Euphorbiaceae</span>

Euphorbiaceae, Malpighiales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Psikotrop madde</span> beyin fonksiyonunu veya algısını etkileyen kimyasal madde

Psikotrop madde ya da psikoaktif madde, asıl olarak merkezi sinir sisteminde etkisini gösteren ve beynin işlevlerini değiştirerek algıda, ruh hâlinde, bilinçlilikte ve davranışta geçici değişikliklere neden olan kimyasal maddelerdir. Bu ilaçlar eğlence amaçlı olarak bilerek bilinç düzeyini değiştirmek, entojen olarak ritüel ve spiritüel amaçlı, zihni incelemek amaçlı ya da tedavi amaçlı ilaç olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Nuevo León</span>

Nuevo León, Meksika’nın kuzeydoğu eyaletlerinden biridir. Eyalet, İspanya'daki eski bir krallığa atfen adlandırılmıştır. Kuzeyde ve doğuda Tamaulipas eyaletiyle, güneyde San Luis Potosí eyaletiyle ve batıda Coahuila eyaletiyle komşudur. Kuzeyde, Nuevo León ile ABD'nin Teksas eyaleti arasında 15 km.'lik (9 mi) bir sınır mevcuttur.

<i>Liatris</i>

Liatris papatyagiller (Asteraceae) familyası içinde sınıflandırılan çiçekli bitki cinsidir. Kuzey Amerika'ya endemiktir. Bazı türleri süs bitkisi olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Venustiano Carranza</span> 44. Meksika devlet başkanı

José Venustiano Carranza de la Garza, Meksikalı siyasetçi. Diktatör Porfirio Díaz'ın devrilmesini izleyen Meksika Devrimi'nin önderlerinden ve demokrasiye dönüş sonrasında yeni rejimin ilk devlet başkanı.

<i>Pinus nelsonii</i>

Pinus nelsonii, 1 800–3200 m yükseklikte Nuevo León, San Luis Potosí ve Tamaulipas'ta kuzeydoğu Meksika dağlarına özgü bir çam türüdür. Çok benzersiz özelliklere sahiptir ve morfolojik veya genetik olarak diğer çamlarla yakından ilişkili değildir.

Ferocactus latispinus, Meksika'ya özgü bir fıçı kaktüs türüdür. İlk olarak 1824'te İngiliz doğa bilimci Adrian Hardy Haworth tarafından Cactus latispinus olarak tanımlanmış, 1922'de Amerikalı botanikçiler Britton ve Rose tarafından Ferocactus cinsinin dikilmesiyle bugünkü adını almıştır. Tür adı Latince latus "geniş" ve spinus "omurgadan" türetilmiştir. Ferocactus recurvus, türün eski adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pachycereus pringlei</span>

'Pachycereus pringlei', ayrıca Meksika dev cardon' veya fil kaktüsü olarak da bilinir, Baja California, Baja California Sur ve Sonora eyaletlerindeki kuzeybatı Meksika'ya özgü bir kaktüs türüdür. Genellikle "deve dikeni" anlamına gelen İspanyolca "cardo" kelimesinden türetilen bir isim olan 'cardón olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Opuntioideae</span> kaktüsgiller altfamilyası

Opuntioideae, kaktüs ailesinin Cactaceae alt familyası'dır. Beş oymağa bölünmüş 15 cinstir. Alt familya kabaca 220-250 türü kapsar ve Yeni Dünya boyunca Kanada'dan Arjantin'e kadar coğrafi olarak dağılmıştır. Bu alt familya üyeleri, küçük jeofitler, yarım küre yastıklar, çalılar, ağaçlar ve belirsiz dallardan veya belirli terete veya küresel segmentleri içeren sütunlu kaktüsler dahil olmak üzere çeşitli yapıları vardır.

<i>Ariocarpus</i>

Ariocarpus, Cactaceae familyasının etli subtropikal bitkilerinin küçük bir cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Ferocactus pilosus</span>

Ferocactus pilosus, ayrıca Meksika misket limonu kaktüsü veya Meksika ateş fıçısı olarak da bilinen, Kuzey Amerika'daki bir kaktüs türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Cactoideae</span> bitki altfamilyası

Cactoideae, kaktüs ailesinin Cactaceae en büyük alt ailesidir. Kaktüs türlerinin yaklaşık %80'i bu alt aileye aittir. 2018 Ağustos itibarıyla, familya Cactaceae'nin dahili sınıflandırması belirsizliğini korur ve değişebilir. Nyffeler ve Eggli, moleküler çalışmalardan elde edilen birçok bilgiyi içeren bir sınıflandırma 2010 yılında üretildi. O zamandan beri çeşitli revizyonlar yayınlanmıştır, örn. Hylocereeae kabilesine ve Echinocereeae kabilesine. Sınıflandırmalar belirsiz kaldı.

<i>Echinopsis</i>

Echinopsis, bazen kirpi kaktüsü, deniz kestanesi kaktüsü veya Paskalya zambak kaktüsü olarak bilinen Güney Amerika'ya özgü kaktüslerin bir cinsidir. Küçük bir tür olan E. chamaecereus, fıstık kaktüsü olarak bilinir. 128 tür, ağaç benzeri büyük türlerden küçük küresel kaktüslere kadar uzanır. Adı, echinos kirpi veya deniz kestanesinden ve bu bitkilerin yoğun diken kaplamalarına atıfta bulunan opsis görünümünden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Psikedelikler</span>

Psikedelikler veya saykodelikler, birincil etkisi olağandışı bilinç durumlarını tetiklemek olan halüsinojenik madde sınıfıdır. Bu maddeler, belirli psikolojik, görsel ve işitsel değişikliklere ve sıklıkla büyük ölçüde değişmiş bir bilinç durumuna neden olur. En büyük bilimsel ve kültürel etkiye sahip olan "klasik" psikedelikler, meskalin, LSD, psilosibin ve DMT'dir.

Cuatrociénegas de Carranza veya Cuatro Ciénegas, Meksika'nın kuzey eyaleti Coahuila'da yer alan bir şehirdir. Şehir, aynı adı taşıyan belediyenin merkezidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.