Yedi Kollu Şamdan, Menora veya Şamdan, Tanah'ta, saf altından yapılmış, Musa'nın vahşi doğada ve Kudüs Tapınağı'nda kurduğu portatif sığınakta kullanılan yedi lamba olarak, eski İbranicede ise lamba standı olarak tanımlanmıştır. En saf kalitede taze zeytinyağını yakarak günlük olarak kullanıldı. Yedi Kollu Şamdan eski çağlardan beri Yahudiliğin bir sembolü olmuştur ve modern İsrail devletinin resmî arması üzerindeki amblemdir.
Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.
İbranice (עִבְרִית,
Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.
Roş Haşanah, Yahudiler tarafından kutlanan İbrani takviminin yeni yılıdır. Tanah'ta Yom Teruah olarak geçen bu günün manasal meali "haykırış (çoşku) ve devirme günü"dür.
Eyüp veya Eyob, İshak'ın soyundan gelen ve Kitâb-ı Mukaddes'teki Eyüp kitabının merkez figürü olan Yahudi din büyüğü. Kitâb-ı Mukaddes'te, hastalık ve problemlere karşı sabretmeyi gösteren örnek bir kişidir.
Levililer, Tanah ve Eski Ahit'in ilk beş kitabını teşkil eden Tevrat'ın üçüncü kitabıdır. Toplam 27 baptan oluşan Levililer, Yunanca Levitikos kökünden gelir. İbranice adı olan Va-Yikra "Ve çağırdı" anlamındadır.
Sayılar veya Çölde Sayım; Tanah ve Eski Ahit'in ilk beş kitabı olan Tevrat'ın dördüncü kitabı. Toplam 36 baptan oluşur.
Tesniye veya Yasa'nın Tekrarı, Tanah'ın ve Eski Ahit'in ilk beş kitabı olan Tevrat'ın beşinci kitabı. Toplam 34 baptan oluşur.
Tişa beAv, İbranicede Av ayının dokuzu anlamını taşır. "Av" ay ismi İbraniceye, Aramice dilinde bulununan ay isimlerinden girmiştir. Miladi takvime göre her zaman aynı tarihe denk gelmemekle beraber her zaman Temmuz veya Ağustos ayları arasında bir tarihe denk gelir. Museviler için yas ve oruç günüdür.
Tanah'ta YHVH veya Tetragrammaton, İsrailoğulları'nın Tanrısına atıfta bulunmak için kullanılan dört harfli İbranice ifadedir. İbranicenin sağdan sola yazılımından dolayı bu dört harf He (ה) + Vav + (ו) He + (ה) Yod (י) şeklinde sağdan sola yazılır. İsmin yapısı ve etimolojisi hakkında hâlâ ortak fikir birliği olmamakla beraber nasıl telaffuz edildiği de bilinmemektedir, fakat neredeyse evrenselleşmiş iki form olan Yahveh ve Yehova formları kabul edilir.
Yahudi Aramicesi üzerinde İbranice etkisi bulunan Aramice dillerinin genel adıdır.
Yevanik,, Helenistik dönem'den beri varlığı süren Romanyot 'un konuştuğu bir lehçedir. Koini Yunancası'nın bir kolu olan ve çok büyük bir olasılıkla ölü olan ya da neslinin yok olmasının eşiğinde olan bu dilde İbraniceden kelimeler de bulunur. Yunanlar tarafından kolayca anlaşılabilen Yevanik, Romanyotlar tarafından İbranice harfler kullanılarak yazılır.
Yemen İbranicesi geleneksel olarak Yemen Yahudileri tarafından Tora ve ayinlerde kullanılan İbranicenin telaffuz sistemidir. Yahudiler'e karşı saldırılara dönüşen İsrail karşıtı ayaklanmalar yüzünden bölgeden kaçan Yemen Yahudileri dillerini İsrail'e taşımış oldu.
Rabbi Se`adiah ben Yosef Gaon Geonim döneminin ünlü hahamı, Yahudi filozofu ve Tanah yorumcusuydu. İbrani dilbilimi, Halaha ve Yahudi felsefesiyle ilgili çalışmalarıyla tanınır. "Yahudi Kelamı" olarak bilinen okulun en bilgili pratisyenlerindendi. Saadia Gaon'un felsefi bir çalışması olan Emunoth ve-Deoth Yahudi ilahiyatıyla Yunan felsefesini entegre etme girişiminde bulunulmuş ilk sistematik eserdir. Karaizm'e karşı aktif bir şekilde muhalefet etmiştir.
Haham veya rabbi, Yahudilikte din adamıdır. Haham sözcüğü, Sami bir dil olan İbranicede bilge adam anlamına gelir ve Yahudi yasalarını bilen, Tanah'ı iyice öğrenmiş kişileri tanımlamak için kullanılır.
Kutsal İbranice veya klasik İbranice, İbranicenin arkaik bir formu olup, Akdeniz ile Şeria Nehri arasında kalan Kenan toprakları denen bölgede Semitik Kenan dillerinden biriydi. Ahit İbranicesi MÖ yaklaşık 10. yüzyıldan, İkinci Tapınak döneminin sonu olan MS 70 yılına kadar kullanılmıştır. Ahit İbranicesi en nihayetinde gelişip Mişna İbranicesine dönüştü ve bu dil MS 2. yüzyıla kadar devam etti. Tanah, sessiz harf iskeletinin ve Orta Çağ'da kullanılmaya başlanan sesli harf sisteminin geçirdiği evrelerin belgesel kanıtıdır. Ayrıca, kuzeydeki İsrail Krallığı ile güneydeki Yehuda Krallığı'ndaki lehçe farklılıkları da göze çarpmaktadır.
Masoretik Metin, Rabbinik Yahudilik'te İbranice ve Aramice yazılmış Tanah'ın 24 cildini de kapsayan metindir. Yahudi kutsal metinlerinin düzenli bir şekilde kaydedilmesini ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuş ve Masoretler de denilen Yahudi katipler ile Kutsal Yazı uzmanlarından oluşan bir grup tarafından MS 7. ve 10. yüzyıllar arasında hazırlanmıştır. İbranicede Masoretik teriminin kaynağı olan “mesorah” kelimesi bir geleneğin aktarılmasını ifade eder.
Hezekiel, Tanah'ta bahsedilen ve Hezekiel Kitabı'na ismini veren Yahudi din büyüğüdür. Hezekiel M.Ö. 586 yılında Yeruşalim'in düşüşünden önce ve sonra Babil'de sürgünde yaşadı. Yahudi geleneğine göre, Hezekiel kendi kitabı olan Hezekiel Kitabı'nı yazmadı, onun kehanetleri Büyük Meclis tarafından toplandı ve yazıldı. Hezekiel adı "Tanrı Güçlendirir" anlamına gelir.
Geonim, Abbasi Halifeliği'ndeki Sura ve Pumbedita'daki iki büyük Babil Talmudik Akademilerinin başkanlarıydı ve erken Orta Çağ döneminde, İslam topraklarında Yahudiler üzerinde laik otoriteye sahip olan Resh Galuta'ya (sürgün) karşıt olarak, dünya çapındaki Yahudi cemaatinin genel olarak manevi liderleri olarak kabul edilirdi.
