İçeriğe atla

Petrovaradin Muharebesi

Petrovaradin Muharebesi(1716)
1716-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı

Jan Pieter van Bredael (1683-1735) tarafından yapılmış Die Schlacht bei Peterwardein adlı tablo.
Tarih5 Ağustos 1716
Bölge
Petrovaradin, Sırbistan
Sonuç Habsburg zaferi
Taraflar
Osmanlı DevletiHabsburg Monarşisi Avusturya Arşidüklüğü
Komutanlar ve liderler
Silahtar Ali Paşa  (ölü)Habsburg Monarşisi Savoy Prensi Eugen
Güçler
120.000[1] 73.000[2]
Kayıplar
3000-6000 3027

Petrovaradin Muharebesi (Almanca: Varad, Sırpça: Petrovaradin, Macarca: Petervarad), 5 Ağustos 1716 tarihinde bugünkü Sırbistan’ın Novi Sad bölgesinde Osmanlı ordusunun Avusturya ordusu karşısında yaptığı bir meydan muharebesidir. Savaşı Avusturya ordusu kazanmıştır.

Savaşın sebebi

Osmanlı Devleti 1699 yılındaki Karlofça Antlaşmasıyla Venedik Cumhuriyeti’ne terk edilen Mora topraklarını yerli halkın da yardımıyla 1714 Aralık ayından itibaren geri almaya başlamıştı. Ancak Venedik ile ittifak antlaşması yapan Avusturya, Mora’nın yeniden Venedik’e terk edilmesi için baskı yapıyordu. Osmanlı İmparatorluğu bu baskıya savaş ilan ederek karşılık verdi. Böylece başlayan 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'nın en önemli meydan muharebesi Petrovaradin Savaşıdır.

Savaş

Georg Philipp Rugendas tarafından yapılmış Petrovaradin Muharebesi
tablosu

Osmanlı ordusuna daha önce Mora'yı yeniden ele geçiren Sadrazam Damat Silahtar Ali Paşa (1667-1716), Avusturya ordusuna ise Savoy Prensi Eugen (1663-1736) komuta ediyordu. Silahtar Ali Paşa'nın öncü olarak gönderdiği Kurt Mehmed Paşa komutasındaki birlikler 28 Temmuz 1716'daki Karlofça Muharebesi'nde Avusturyalıların öncü birliklerini mağlup etti. Bunun üzerine, Prens Eugen ise bir savunma savaşı yapmak üzere Petrovaradin yakınlarında Futak denilen yerde mevzilendi. Savaş başladıktan sonra merkezde Silahtar Ali Paşa, sağ kanatta da Anadolu valisi Ahmet Paşa Avusturyalıları geriletmeyi başardılar. Fakat, Avusturyalılar sağ kanattaki çekilmeyi durdurmak için yedekteki Avusturya süvarileri ile karşı hücuma geçtiler.[1][3] Üstelik, Tuna nehri üzerindeki Avusturya donanması da top atışları ile kanadı sarsmaya başladı. Bu sırada Ahmet Paşa’nın da vurulması üzerine sağ kanatta bozgun işaretleri görülmeye başlandı. Merkezde durumu düzeltmek için çabalayan Silahtar Ali Paşa’nın vurulması ise genel bir bozguna yol açtı. Öğleden sonra savaşin kaybedileceği belli oldu ve savunmadaki Avusturya ordusu kendinden daha büyük bir orduyu bozguna uğratmış oldu. Tarihçi Jeremy Black'a göre Osmanlı kayıpları 30 bin kadardır.[1]

Meydan savaşının savaşa etkisi

Meydan savaşını kazanan Avusturyalılar daha sonra bir önceki savaşta Avusturya ordusuna başarıyla direnen Banat eyaleti merkezi Temeşvar kalesini kuşattılar. Uzun bir kuşatma sonrasında Avusturyalılar 15 Ekim tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun elindeki son Macar kalesini de ele geçirdiler. (Romence ismi Timişiora olan Temeşvar ikinci Dünya savaşı sonrasında Batı Romanya’da kalmıştır.) Avusturyalılar, bir yıl sonra da Belgrad’ı ele geçirdiler. Osmanlı tarafı barış istedi ve 1718 yılında Pasarofça Antlaşması imzalandı.

Sonrası

Osmanlılar bu savaşta hem Belgrad'ı hem de Temeşvar'ı kaybetmişlerdi. 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı sırasında Belgrad'ı geri almayı başardılar. Ama Temeşvar Avusturyalıların elinde kaldı.

Miras

Tekije'de (Petrovaradin'in bir parçası), muharebe alanına bakan tepede bir hac kilisesi inşa edildi. Karlı Meryem Ana'nın türbesi buradadır. Her 5 Ağustos'ta hac yeri olarak kilise ziyaret edilir.[4] Petrovaradin'deki Vezirac tepesindeki savaş alanının yerine, 1902'de Zagrebli mimar Herman Bollé tarafından tasarlanan Avusturya ordusunun zaferini onurlandıran bir anıt dikildi. [5]


Petrovaradin Muharebesi
    • St. Mary of the Snows Kilisesi
      St. Mary of the Snows Kilisesi
    • Petrovaradin Kalesi
      Petrovaradin Kalesi
    • Savaşta ele geçirilen Türk devlet çadırı
      Savaşta ele geçirilen Türk devlet çadırı

    Ayrıca bakınız

    Kaynakça

    1. ^ a b c J. Black, Savaş ve Dünya Sh.:176
    2. ^ ""Petervaradin Muharebesinde (1716) Habsburgların Osmanlılardan Ele Geçirdiği Silahlar ve Harp Teçhizatı" Tarih Dergisi, Sayı 59, Sayfa 85, dipnot 26, 2014/1:İstanbul., Hakan Karagöz". 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2016. 
    3. ^ Prof. Dr. Yaşar Yücel-Prof Dr Ali Sevim:Türkiye tarihi Cilt III,Sabah yayınları,1991,sf 269
    4. ^ Wheatcroft 2009, s. 233.
    5. ^ I love Novi Sad 2016.

    İlgili Araştırma Makaleleri

    <span class="mw-page-title-main">Nevşehirli Damad İbrahim Paşa</span> 118. Osmanlı sadrazamı

    Nevşehirli Damad İbrahim Paşa, III. Ahmed saltanatında, 9 Nisan 1718 - 1 Ekim 1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Türk asıllı Osmanlı devlet adamı. Oğuzlar'ın Beydilli boyuna mensup Boynuinceli aşiretindendir. İsmi Lale Devri ve Nevşehir ile özdeşleşmiştir. Enderundan yetişen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur.

    <span class="mw-page-title-main">III. Ahmed</span> 23. Osmanlı padişahı (1703–1730)

    III. Ahmed divan edebiyatındaki mahlasıyla Necib, 23. Osmanlı padişahı, 102. İslam halifesi ve Lale Devri padişahıdır.

    <span class="mw-page-title-main">Karlofça Antlaşması</span> Osmanlı ve Kutsal İttifak devletleri arasında imzalanan antlaşma

    Karlofça Antlaşması, 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanlı ile başlarında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu bulunan diğer Kutsal İttifak devletleri arasında imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır. Gerileme Dönemi'nin başlangıcı olarak sayılmaktadır. Karlofça bugünkü Sırbistan'ın sınırları içinde yer alan küçük bir kasabadır. Antlaşma, 1683-1698 yılları arasındaki Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın sonucunda imzalanmıştır.

    <span class="mw-page-title-main">Pasarofça Antlaşması</span>

    Pasarofça Antlaşması, 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'na son veren, yukarı Sırbistan, Belgrad ve Banat yaylasının Avusturya'ya; Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyılarının Venedik'e verilmesi, Mora Yarımadası'nın Osmanlılarda kalması gibi maddeler içeren 21 Temmuz 1718'de imzalanan antlaşmadır. Antlaşma, Osmanlı Sultanı III. Ahmed (1703-1730) zamanında, Mora-Tuna kavşağında Sırbistan'ın Pasarofça kasabasında yapıldı.

    Hacı Halil Paşa, III. Ahmed saltanatında, 5 Ağustos 1716 - 26 Ağustos 1717 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

    <span class="mw-page-title-main">Silahdar Damad Ali Paşa</span> 115. Osmanlı sadrazamı

    Silahdar Damad Ali Paşa veya Şehid Ali Paşa III. Ahmed saltanatında, 27 Nisan 1713 - 5 Ağustos 1716 tarihleri arasında üç yıl üç ay sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 5 Ağustos 1716'da Avusturya Ordusu'na karşı yapılan Petrovaradin Muharebesi'nde şehit düşmüştür.

    <span class="mw-page-title-main">Topal Osman Paşa</span> 121. Osmanlı sadrazamı

    Topal Osman Paşa, I. Mahmud saltanatında 21 Eylül 1731 - 12 Mart 1732 tarihleri arasında altı ay iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

    Köprülüzade Numan Paşa veya Köprülüzade Damat Numan Paşa, III. Ahmed saltanatında, 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

    <span class="mw-page-title-main">Belgrad Antlaşması</span> Osmanlı Devletinin 1739da Avusturya ve Rusyayla imzaladığı barış antlaşmaları

    Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin 18 Eylül 1739 tarihinde Avusturya, 3 Ekim 1739 tarihinde de Rusya'yla imzalamış olduğu barış antlaşmalarıdır.

    Osmanlı-Avusturya Savaşları, 16. yüzyıl - 18. yüzyıl arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Habsburg Hanedanı tarafından yönetilen Kutsal Roma Germen İmparatorluğu'na bağlı Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılmış olan savaşlardır.

    <span class="mw-page-title-main">Zenta Muharebesi</span> 11 Eylül 1697de gerçekleşen muharebe

    Zenta Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya orduları arasında, 11 Eylül 1697 tarihinde Tisa Irmağı kıyısındaki Zenta’da yapılan ve Osmanlıların yenilgisiyle sonuçlanan muharebedir. Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın son önemli çarpışması olan bu savaşın ardından 1699 yılında Karlofça Antlaşması imzalandı.

    <span class="mw-page-title-main">Eugen (Savoie prensi)</span> Savoyun evi prensi, ardından Kutsal Roma İmparatorluğu ordularının komutanı

    Savoy Prensi Eugen, Habsburglu Avusturya Arşidüklüğü'nün ünlü generali.

    <span class="mw-page-title-main">Petrovaradin</span>

    Petrovaradin veya Petervaradin, Sırbistan'da Tuna Nehri kıyısında Novi Sad şehrinin karşısında yer alan kasabadır. Tarihî bir yer olarak aynı isimde bir de kalesi vardır. Novi Sad ile beraber genişletilmiş Novi Sad Şehri belediye yapısını oluşturur.

    <span class="mw-page-title-main">Sırbistan Prensliği (1817-1882)</span>

    Sırbistan Prensliği 1804 - 1882 yılında huküm sürmüş Osmanlı Devletine bağlı özerk prenslik. Berlin Antlaşmasıyla bağımsız olmuştur. 1882 yılında Sırbistan Krallığı ilan edilmiştir. Kara Yorgi (1752-1817), 1804 yılında III. Selim'e isyan etse de bunu başaramadı. 1817'de Obrenoviç'in Osmanlılarla anlaşmasıyla özerk Sırp prensliği kurulmuştur.

    <span class="mw-page-title-main">II. Giovanni Cornaro</span>

    II. Giovanni Cornaro, 22 Mayıs 1709 – 12 Ağustos 1722 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 111'inci dükadır. Doçe I. Alvise Mocenigo'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 22 Mayıs 1709'da tahta çıktı. 13 yıl 2 ay 21 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 12 Ağustos 1722'de 75 yaşında Venedik'te öldü.

    <span class="mw-page-title-main">Carlo Ruzzini</span>

    Carlo Ruzzini. Devlet adamı ve diplomat. 4 Haziran 1732 – 5 Ocak 1735 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 113'üncü dük. Doçe Sebastiano Mocinego'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 4 Haziran 1732'da tahta çıktı. 2 yıl 7 ay 3 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 5 Ocak 1735'te 81 yaşında Venedik'te öldü.

    <span class="mw-page-title-main">1716-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı</span>

    1715-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Karlofça Antlaşması'yla kaybettiği toprakları geri almak amacıyla savaştığı ancak başarısızlıkla sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Kanuni döneminde başlayan Osmanlı-Avusturya ilişkilerinin temelinde Macaristan'a hakim olma isteği yatıyordu.

    <span class="mw-page-title-main">Avusturya-Osmanlı Savaşı (1716–1718)</span>

    Avusturya-Osmanlı Savaşı Habsburg Hanedanı ile Osmanlı Hanedanlığı arasında geçti. Karlofça Antlaşması Osmanlı için kabul edilebilir bir uzun süreli bir anlaşma değildi. Karlofça Antlaşması'dan on iki yıl sonra, Türkler, uzun süredir II. Viyana Kuşatması'ndaki yenilginin intikamını alma umuduyla harekete geçti. İlk olarak, Türk Sadrazamı Baltacı Mehmed Paşa'nın ordusu, Prut Savaşı'nda Büyük Petro'nun Rus Ordusunu mağlup etti. Daha sonra yeni Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa liderliğinde Osmanlı ordusu Osmanlı-Venedik Savaşı'nda, Mora Yarımadası'nı yeniden fethetti. Mora Yarımadası'nın kaybından sonra Venedikliler, Karlofça Antlaşması'nın garantörü olan Avusturya'dan yardım talep etti ve Avusturya olumlu yanıt verdi. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu Avusturya'ya savaş açtı.

    1737-1739 Osmanlı-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında 1737 ile 1739 arasında süren ve Belgrad Antlaşması'yla sona eren savaş.

    <span class="mw-page-title-main">Korfu Kuşatması (1716)</span>

    1716 Korfu Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında gerçekleşen önemli bir deniz savaşıdır. 7 Temmuz - 22 Ağustos 1716 tarihleri arasında gerçekleşen bu kuşatma, Osmanlı'nın Venedik'e karşı başlattığı 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın bir parçasıdır.


    Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
    Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
    Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.