İçeriğe atla

Petronas (komutan)

Petronas
Ölüm865
Defin yeriGastria Manastırı
BağlılığıBizans İmparatorluğu
Hizmet yılları830lar–865
RütbesiDomestikos ton sholon
Çatışma/savaşlarıArap-Bizans sınır savaşları

Petronas (YunancaGrekçeΠετρωνᾶς; ö. 11 Kasım 865) 9. yüzyılın ortalarında önemli bir Bizans generali ve önde gelen bir aristokratıdır. Petronas, İmparatoriçe Theodora'nın erkek kardeşidir, dolayısıyla imparator Theofilos'un kayınbiraderi ve onun altında patrikios rütbesine ve Vigla alayının droungarios görevine yükseldi. Theofilos'un ölümünden sonra, ikonoklazmın sona ermesinde rol oynadı, ancak yeğeni III. Mihail'in çocukluğu sırasında, iktidarı ele alan naip Theoktistos tarafından geldiğinde kardeşi Bardas ile birlikte kenara itilmiştir. 855'te Petronas ve Bardas, III. Mihail'i hükûmetin kontrolünü ele geçirmesi için teşvik ettiler: Theoktistos öldürüldü, Theodora bir manastıra sürüldü, Bardas, Mihail'in baş bakanı oldu ve Petronas, Araplara karşı savaşmakla görevlendirildi. 863'te, Doğu'da bir Bizans karşı saldırısının aşamalı başlangıcına işaret eden bir başarı olan Lalakaon Muharebesi'nde ezici bir zafer kazandı. magistros ve Domestikos ton sholon rütbelerine terfi etti, 865'te öldü.

Hayatı

Petronas, droungarios Marinos ve Theoktisti'nin çocuğu ve Bardas ile İmparator Theofilos'un karısı İmparatoriçe Theodora'nın kardeşidir.[1][2] Diğer üç kız kardeş, Kalomaria, Sofya ve İrini, Oi meta Theofanin tarafından kaydedilmiştir.[1]

Theofilos'un hükümdarlığında Vigla isimli muhafız alayı (tagma) komutanı (droungarios) olarak atandı ve patrikios rütbesine atandı.[3] 842'de, Theofilos ölürken, Petronas ve hadım Theoktistos, askerleri birkaç yıl önce isyan edip onu Sinop'ta imparator ilan ettiği eski bir Hürremiyye dönmesi ve general patrikios Theofobos'u infaz ettiler.[3][2][4] Theofilos ile olan akrabalığına rağmen, bir gelenek İmparator'un bir zamanlar Petronas'ı yasalara aykırı olarak dul bir kadının evini gölgede bırakan bir saray inşa ettiği için çıplak soyup halk önünde kırbaçlattığı anlatır. Sarayın kendisi daha sonra yıkıldı ve hem yapı malzemeleri hem de arsa dul kadına bırakıldı.[1][3]

III. Mihail, Theodora ve Theoktistos ile, Madrid Skilicis

Theofilos 842'de öldüğünde Theodora, bebek oğlu III. Mihail'e naip olarak bırakıldı. Petronas, Bardas ve akrabaları Sergios Nikitiatis ile birlikte Theodora başkanlığında bir naiplik konseyi kuruldu.[5] Petronas'ın Theodora'yı Theofilos'un ikonoklastik politikalarını[1] iptal etmeye çağırdığı söylenir, sonunda 11 Mart 843'te "Ortodoksluk Bayramı" denilen ikonaların yeniden canlandırılmasına yol açtı.[6][7] Bundan kısa bir süre sonra Petronas ve Bardas, Logothetis Theoktistos tarafından başarılı bir şekilde kenara itilirlerken, Nikitiatis Giritli sarazenlere karşı yapılan bir seferde öldürüldü ve hadım bakan, Theodora'nın naibliği boyunca baskın kişi olarak kaldı.[8]

Ancak 855'te III. Mihail on beş yaşına girdi ve böylece uygun yaşa geldi. Özellikle Mihail'in metresi Eudokia İngerina'ya olan bağlılığını hiçe sayarak annesinin ve Theoktistos'un eşi olarak Eudokia Dekapolitissa'yı seçmelerinden sonra, genç hükümdar annesinin ve Theoktistos'un egemenliğine kızmaya başladı.[9][10] Dayıları Bardas ve Petronas tarafından desteklenen İmparator Mihail, 855'in sonlarında Theoktistos'u tutuklayıp, öldürdü; Petronas ise imparatoriçenin ve kızlarının bir manastıra kapatılmasını sağladı.[1] Bardas şimdi Sezar rütbesine yükseltildi ve Bizans İmparatorluğu'nun etkin yöneticisi oldu. Bu pozisyonda, olağanüstü bir enerji ve yetenek sergiledi ve politikalarının en önemlileri arasında Doğu'daki Araplara karşı daha saldırgan bir tutum vardı.[11] Sonuç olarak, Petronas güçlü Thrakesion Theması'nın stratigos'u olarak atandı. 856'da Tephrike'da yerleşik Paulicianlara karşı ilk seferinde Malatya emirliği ile Paulician toprakları üzerinden Yukarı Mezopotamya'daki Samosat ve Amida'ya kadar yolunu yağmaladı. İslam'ın yayılışından itibaren, Arap topraklarına herhangi bir Bizans komutanından onun kadar derine girememişti, birçok esirle muzaffer döndü.[3][12]

Petronas (en solda) Lalakaon'daki zaferini önceden haber veren keşiş İoannis ile, Madrid Skilicis

Malatya emiri Ömer bin Abdullah (h. 830lar-863) komutasında Arap ordusu, Bizans topraklarının derinliklerine baskın düzenledi, Samsun'da Karadeniz kıyılarına ulaştı. Petronas, işgalle yüzleşmek için toplanan tüm Bizans birliklerinin sorumluluğunu üstlendi ve mükemmel bir koordinasyon çabasıyla, üç ayrı güç Arap ordusunda bir araya gelmeyi, onu kuşatmayı ve 3 Eylül 863'teki Lalakaon Muharebesi'nde onu yok etmeyi başardı.[13][14][15] Yeğeni olan imparator tarafından mağlup düşmanının başını getirdiği Konstantinopolis'e zafer girişiyle onurlandırıldı. Kısa süre sonra, magistros rütbesine ve Domestikos ton sholon (ordu başkomutanı) makamına yükseltildi.[3]

Arapların ve onların Paulician müttefiklerinin yenilgisi, Arap-Bizans savaşlarında bir dönüm noktası oldu. Bu zaferle Petronas ve Bardas doğu sınırlarını güvence altına aldılar, Bizans devletini güçlendirdiler ve 10. yüzyıl Bizans fetihlerine zemin hazırladılar.[1][15] Bizans tarihçileri, muzaffer generalin zaferinden sonra uzun süre hayatta kalmadığını eklerler. Dönemin bir yazarı tarafından yazılan Hagiografi, Petronas'ın ruhani babası Aziz Antonios ile aynı gün, Arap ordularını bozguna uğrattıktan iki yıl ve iki ay sonra öldüğünü iddia eder. Taş lahdinin, ablası İmparatoriçe Theodora ve yeğenlerinin karşısına yerleştirildiği Gastria Manastırı'na gömüldü.[1]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c d e f g PmbZ, s. 564.
  2. ^ a b Whittow 1996, s. 154.
  3. ^ a b c d e ODB, "Petronas" (P. A. Hollingsworth), ss. 1644–1645.
  4. ^ ODB, "Theophobos" (P. A. Hollingsworth, A. Cutler), ss. 2067–2068.
  5. ^ Treadgold 1997, s. 446.
  6. ^ Whittow 1996, ss. 154-155.
  7. ^ Treadgold 1997, ss. 446-447.
  8. ^ Treadgold 1997, ss. 447-450.
  9. ^ Jenkins 1987, s. 160.
  10. ^ Treadgold 1997, s. 450.
  11. ^ Jenkins 1987, ss. 160-161.
  12. ^ Treadgold 1997, ss. 450-451.
  13. ^ Jenkins 1987, s. 162.
  14. ^ Treadgold 1997, s. 453.
  15. ^ a b Whittow 1996, s. 311.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Mihail</span> Bizans imparatoru

III. Mihail, 842- 867 döneminde Amorian (Phrygian) hanedanının üçüncü ve son üyesi olarak Bizans imparatoru olmuştur. Sonradan gelen ve saltanatı gasp eden Makedon Hanedanı taraflısı ve daha önceki hanedanı kötüleme amacındaki tarihçiler tarafından "Sarhoş" lakabı verilmiştir. Fakat günümüzdeki modern tarihçilerin araştırmaları, saltanatı sırasında olan gelişmelerin 9. yüzyılda ortaya çıkan Bizans'ın yeniden güçlenmesine katkılarının hayati rolünü açıkça ortaya çıkarmıştır ve III. Mihail'in isminin ve ününün çok daha pozitif görülmesine neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Theofilos</span>

Theofilos, 2 Ekim 829-20 Ocak 842 arasında Bizans imparatoru olmuştur. Frigya Hanedanı imparatorlarından ikincisi idi.

<span class="mw-page-title-main">Theodora (Theofilos'un eşi)</span>

Theodora, bazen Ermeni Theodora veya Kutsanmış Theodora olarak anılır, 830'dan 842'ye kadar Bizans imparatoru Theofilos'un eşi ve Theofilos'un ölümünden sonra 842'den 856'ya kadar çiftin küçük oğlu III. Mihail'in naibi olarak Bizans imparatoriçesiydi. Bazen, sadece bir naipten ziyade, aslında kendi başına hüküm süren bir imparatoriçe olarak kabul edilir. Theodora, Doğu Ortodoks Kilisesi'nde aziz olarak tanınan ikinci Bizans ikonoklazmına (814-843) son vermesiyle ünlüdür. Hükümdarlığı Sicilya'nın çoğunun kaybedilmesine ve Girit'in geri alınamamasına rağmen, Theodora'nın dış politikası bunun dışında oldukça başarılıydı; 856'da Bizans İmparatorluğu hem Bulgar İmparatorluğu hem de Abbasi Halifeliği üzerinde üstünlük elde etmiş, Mora Yarımadası'deki Slav kabileleri haraç ödemek zorunda kalmıştır. Hem de bunları imparatorluk altın rezervini düşürmeden başarmıştır.

Manuil, yaklaşık 810'dan 838'deki ölümüne kadar görev yapmış önemli bir Ermeni asıllı Bizans generalidir. En yüksek askeri rütbeye eriştikten sonra sarayda aleyhine düzenlenen bir komplo sonucu 829 yılında Abbasilere sığınmak zorunda kaldı. Ertesi sene Bizans hizmetine geri döndü, yeğeni Theodora ile evlenen İmparator Theofilos onu Domestikos ton sholon görevine getirdi. Theofilos'un hükümdarlığında bu görevde kaldı, 838 yılında Dazimon Muharebesi'nde imparatorun hayatını kurtardığı rivayet edilir. Bu anlatıma göre, 27 Temmuz 838 günü muharebede aldığı yaralar yüzünden ölmüştür fakat başka kaynaklar ise bu muharebeden sağ kurtulduğunu, Theofilos'un ölümünden sonra imparatorluğu yöneten naip heyetinde önemli bir rol oynadığını ve 860 civarında öldüğünü kaydederler.

Bardas, Bizans soylusu ve yüksek dereceli bakan.

Matematikçi ya da Felsefeci Leo, Bizans felsefe ve mantık âlimi. İkonoklazm sonu ve Bizans tarihinin en parlak dönemlerinden birisi olan MakedonRönesans'ı ile anılır. Onun günümüze ulaşmış yazmaları Plato ile diyaloglar yazmasıdır. Gerçek bir "Rönesans insanı" ve "9. yüzyılda Bizans'ın en akıllı adamı" olarak anılır. Selanik metropolitiydi, sonra Konstantinopolis'te bulunan Magnaura felsefe okulunun başına geçmiş ve Aristo mantığı Organon öğretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Theoktistos</span> Bizans bürokratı

Theoktistos ya da Theoctistus 9. yüzyılın ikinci çeyreğinde önde gelen bir Bizans bürokrattı ve 842'den görevden alınıp, öldürüldüğü 855'e kadar reşit olmayan imparator III. Mihail'in naip konseyinin de facto başkanıydı. Hadım bir saray çalışanı olan Theoktistos, II. Mihail'in 822'de tahta çıkmasına yardım etti ve patrikios ve daha sonra magistros unvanlarıyla ödüllendirildi. Mihail ve oğlu Theofilos'un altında chartoularios tou kanikleiou ve Logothetis tu dromu yüksek mevkilerinde bulundu. Theofilos'un 842'deki ölümünden sonra Theoktistos, naiplik konseyinin üyesi oldu, ancak kısa süre sonra diğer üyeleri kenara çekmeyi ve kendisini İmparatorluğun sanal hükümdarı olarak yerleşmeyi başardı.

Josef Bringas, Bizans İmparatorluğu'nda VII. Konstantinos ve II. Romanos dönemlerinde önemli hadım yönetici, daha sonra etkili hükümdar naibi. II. Nikiforos'un 963 yılında imparatorluk tacına yükselişi karşısında başarısız bir muhalefet göstermiş, bir manastıra sürgüne gönderilmiş ve 965 yılında orada ölmüştür.

Eudokia Dekapolitissa Frigya Hanedanı'nın son temsilcisi Bizans İmparatoru III. Mihail'ın eşidir.

İoannis Kurkuas, ayrıca Kourkouas ya da Curcuas şeklinde de yazılır,, Bizans İmparatorluğu'nun en önemli generallerinden biridir. Doğu'da Müslüman devletlere karşı yapılan muharebelerdeki başarısı tam olarak yüzyıllardır süren Arap-Bizans savaşlarının yönünün tersine çevirmiş ve 10. yüzyıl "Yeniden fetih" çağını başlatmıştır.

Sergios Nikitiatis Üst düzey bir Bizans yetkilisi ve Frigya Hanedanı üyesidir. "Ortodoksluk Bayramı" denilen ikonaların yeniden canlandırılmasındaki rolü nedeniyle Doğu Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edilmiştir, yortusu 28 Haziran'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mauropotamos Muharebesi</span>

Mauropotamos Muharebesi, 844 yılında Abbasi Halifeliği ve Bizans İmparatorluğu arasında, Mauropotamos'ta yapıldı. Önceki yıl Girit Emirliği'ni kurtarmak için Bizans'ın başarısız girişiminden sonra, Abbasiler Küçük Asya'ya bir baskın başlattı. Bizans naibi Theoktistos, işgali karşılamaya giden ancak ağır bir şekilde mağlup edilen orduya başkanlık etti ve subaylarının çoğu Araplara sığındı. Ancak iç huzursuzluk, Abbasilerin zaferlerini kullanmasını engelledi. Sonuç olarak 845 yılında ateşkes ve esir takası kabul edildi, ardından her iki güç de dikkatlerini başka bir yere çevirince altı yıl boyunca çatışmalar sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Bathys Ryax Muharebesi</span>

Bathys Ryax Muharebesi, 872 veya 878'de Paulicianlar ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir. Paulicianlar - Bizans devletinin zulmüne uğrayan - Bizans'ın doğu sınırındaki Tephrike'da ayrı bir beylik kuran ve Abbasi Halifeliğinin sınır bölgeleri olan Thughur'un Müslüman emirlikleriyle İmparatorluğa karşı işbirliği yapan bir Hristiyan mezhebiydi. Savaş, Paulician ordusunun bozguna uğraması ve lideri Chrysocheir'in ölümüyle sonuçlanan kesin bir Bizans zaferiydi. Bu olay, Paulician devletinin gücünü yok etti ve Bizans'a yönelik büyük bir tehdidi ortadan kaldırdı, Tephrike'ın düşüşünü ve kısa süre sonra Paulician prensliğinin ilhakını müjdeledi.

<span class="mw-page-title-main">Lalakaon Muharebesi</span> Arap-Bizans savaşlarında bir kısım

Lalakaon Muharebesi veya Poson veya Porson, Bizans İmparatorluğu ile Paphlagonia'da işgalci bir Arap ordusu arasında 863'te yapıldı. Bizans ordusuna İmparator III. Mihail'in dayısı Petronas önderlik ediyordu, ancak Arap kaynaklar da İmparator Mihail'in varlığından söz ediyor. Araplara Melitene (Malatya) emiri Ömer bin Abdullah önderlik ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">Maraş Muharebesi (953)</span> Savaş

Maraş Muharebesi (953), Maraş yakınlarında, Bardas Fokas komutasındaki Bizans İmparatorluğu güçleri ile Bizanslıların 10. yüzyılın ortalarında en önemli düşmanlarından biri olan Hamdanilerin Halep Emiri Seyfü'd Devle arasında yapıldı. Araplar, sayıca az olmalarına rağmen, Bizanslıları yendi. Doğu ordularının komutanı Bardas Fokas, ciddi bir yara alarak savaş alanından zar zor kurtuldu. Bardas Fokas'ın küçük oğlu ve Seleukia valisi Konstantin Fokas savaş sırasında Hamdanilere yakalanarak, hastalıktan ölene kadar Halep'te bir esir tutuldu. 954'teki ve 955'teki yenilgilerle birleşen bu bozgun, Bardas Fokas'ın görevden alınmasına ve onun yerine en büyük oğlu II. Nikiforos Doğu'daki orduların komutanlığına getirilmesine sebep oldu.

Chrysocheir, ayrıca Chrysocheres, Chrysocheris ya da Chrysocheiros (Χρυσόχερης/Χρυσόχερις/Χρυσόχειρος) olarak bilinir, hepsi "altınel" anlamına gelir, 863'ten 872'ye kadar Pavlusçu Tephrike prensliğinin ikinci ve son lideridir

Karbeas, ayrıca Karbaias (Καρβαίας), 843'teki Paulicianlara karşı yapılan pogromlarını takiben Bizans ordusundaki hizmetini bırakıp Arapların yanına giden Paulician bir liderdi. Melitene emiri Ömer bin Abdullah'ın yardımıyla 863'te ölümüne kadar hüküm sürdüğü Paulician Tephrike Prensliği'ni kurdu. Bu dönemde Ömer ile birlikte Bizans İmparatorluğu'na yönelik çeşitli akınlara katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Theoktisti</span> Bizanslı aristokrat

Theoktisti ayrıca Florina (Φλώρινα) olarak da bilinir, 9. yüzyıl Bizans imparatoriçesi, imparator Theofilos'un karısı Theodora'nın annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Theofobos</span> Bizanslı general

Theofobos ya da Theofobus, başlangıçta Nasır, Nasr ya da Nusayr, Theofilos döneminde Hürremiyyelikten Hristiyanlığa dönen ve Bizans hizmetine giren İranlı bir komutandır. Yüksek rütbeye yükselen ve imparatorluk ailesiyle evlenen Theofobos, Hürremiyye arkadaşlarının komutası verildi ve 837-838'de Abbasi Halifeliği'ne karşı yaptığı savaşlarda Theofilos'un emrinde hizmet etti. Bizanslıların Dazimon Muharebesi'ndeki yenilgisinden sonra kendi adamları tarafından imparator ilan edildi, ancak bu iddianın peşinden gitmedi. Bunun yerine, ertesi yıl barışçıl bir şekilde Theofilos'a teslim oldu ve görünüşe göre, III. Mihail'in tahta çıkmasına meydan okumasının önüne geçmek için 842'de ölmek üzere olan imparator tarafından idam edilene kadar affedildi.

Konstantinos Kontomites bir Bizans soylusu ve generali.