İçeriğe atla

Petrol hattı

Petrol boru hattını oluşturan borular

Petrol boru hattı, birbirlerine kaynaklarla tutturulmuş büyük (çapları genellikle 1 m'dir) borulardan oluşan ve petrolün kilometrelerce taşınmasını sağlayan borular sistemi. Sıvı ve gaz gibi akışkan hâle getirilebilecek maddeleri uzak mesafelere iletebilmek için tesis edilen büyük çaplı boru şebekelerine verilen addır. İletim için gerekli olan güç, genellikle dev pompalayıcılardan sağlanmaktadır. Günümüzde boru hatları, petrol ve doğalgaz iletiminde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunların en bilinenlerinden biri de, Türkiye - Azerbaycan ve Gürcistan'ın ortak bir projesi olan Bakü-Ceyhan Boru Hattı'dır.

Boru Hatlarının Toplum ve Ülkelerarası Siyasi İlişkilerde Önemi

Huzistan'daki petrol boru hatları

Boru hatları, sıklıkla petrol ve doğalgaz iletiminde kullanılır. Günümüzün çağdaş toplumları için petrol ve doğalğaz, para, enerji ve refah anlamı taşır. Şu an, petrol dışında hiçbir kaynağı olmayıp da zenginlik ve refaha kavuşabilmiş pek çok ülke vardır. (örn: Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt, Azerbaycan, Türkmenistan vb.)

Petrol ve ürünleri, ekonomi ve toplum yaşamı konusunda bu denli önemli olabildiği için, siyasi ilişkilerde de önem arz etmektedir. Bir ülkenin, gaz veya petrolünün çoğunluğunu ithal ettiği bir başka ülke ile iyi ilişkiler kurması, düşmanca tavır takınmaması gerekir. Aksi takdirde, petrol ihraç eden ülke, kendisine düşmanca davranan ülkeye vanalarını ansızın kapatabilir. Bu da, petrol ve gaz alımı yapan ülkenin toplumundaki yaşantıda çalkantılara yol açabilir, petrolsüz kalan ülkenin hareketlerini kısıtlayabilir, hatta söz konusu ülkeyi kaosa bile sürükleyebilir. Petrol hatlarının önemi de burada ortaya çıkar.

İlki Pensilvanya'da (ABD) 1920 yıllarında düzenlenmiş olan petrol boru hatlarının 100 m³/saat ile 4.000 m³/saat arasında değişen debileri, 40–160 km aralıklarla kurulmuş pompalama istasyonları tarafından sağlanır. Bu istasyonlarda, imdat pompası dışında, dizel motoruyla ya da elektrik motoruyla çalışan 1-4 pompa bulunur. Sıvının hızı 5–10 km/saat'e ulaşabilir.

Petrol boru hatları genellikle 1 m çapında, karbon çeliğinden yapılmış boruların kaynakla birleştirilmesiyle yerleştirilir. Karada ve deniz dibinde, pek derin olmayan hendeklere, 120 m uzunluğundaki borular halinde döşenir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hidrojen depolama</span>

Yapılan araştırmalar sonucunda, mevcut koşullarda hidrojenin diğer yakıtlardan yaklaşık üç kat daha ucuz olduğu ve yaygın bir enerji kaynağı olarak kullanımının, hidrojen üretiminde maliyeti düşürücü teknolojik gelişmelere bağlı olacağı ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin hidrojen olarak depolanması günümüz için geçerli bir alternatiftir. Bu tarzda depolanan enerjinin yaygın olarak kullanılabilmesi, biraz da yakıt piline dayalı otomotiv teknolojilerinin geliştirilmesine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kanalizasyon</span>

Kanalizasyon ya da lağım döşemi, pis ve atık suların özel kanallar aracılığıyla toplanıp atılmasını sağlayan altyapı sistemidir. Bu kanallarda künk ya da büz adı verilen kalın borular kullanılır. Atık karasu, gri su, lağım suyu, yağmur suyu taşınır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı</span> Petrol boru hattı

Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı, 1.768 km uzunluğunda, Azerbaycan Bakü yakınlarındaki Sangaçal Terminali'nden gelen petrolü, Türkiye Akdeniz kıyısında Ceyhan deniz terminaline; Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden geçerek taşıyan petrol boru hattı.

<span class="mw-page-title-main">Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı</span>

Güney Kafkasya Doğal gaz Boru Hattı Projesi, Şahdeniz Gaz Sahası'nda üretilecek doğalgazın Türkiye-Gürcistan sınırına getirilmesi için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">BOTAŞ</span>

BOTAŞ, 1,83 milyar lira olan sermayesinin tamamı Türkiye Varlık Fonu A.Ş. adına kayıtlı olan ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi bir İktisadi Kamu Kuruluşu'dur. (KİT'tir)

<span class="mw-page-title-main">Boru hattı taşımacılığı</span>

Boru hattı taşımacılığı malı borular yardımı ile nakletme işidir. Genellikle sıvı ve gaz maddeler taşınır fakat pnömatik borularda kapsüllere konulan katı maddeler hava basıncı kullanılarak da taşıma yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Akım</span>

Mavi Akım Rusya'dan Türkiye'ye doğal gaz nakletmek için Karadeniz geçişli büyük boru hattıdır. Boru hattı merkezi Hollanda olan Rus Gazprom ve İtalyan ENI ortaklığıyla kurulan Blue Stream Pipeline B.V. tarafından inşa edilmiştir. Blue Stream Pipeline B.V. boru hattının deniz bölümünün ve Beregovaya kompresör istasyonunun sahibidir, Gazprom boru hattının Rus topraklarında kalan bölümünün işletmesini üstenmiş olup Türk topraklarında bulunan bölümün işletmesi ise Türk enerji şirketi BOTAŞ tarafından gerçekleştirilmektedir. Gazprom'un boru hattını inşa etmesindeki amacı Rus gaz iletim hatlarını artırmak ve Türkiye'nin üçüncü ülkelerle enerji anlaşmaları yapmasına engel olmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Sıvılaştırılmış doğalgaz</span>

(Liquefied natural gas) sıvılaştırılmış doğalgaz veya LNG, doğalgazın saflaştırılması ve atmosferik basınçta yaklaşık olarak -163 °C'de yoğunlaştırılmasıyla elde edilen sıvıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı</span> şirket

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Türkiye'de bir petrol şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH4) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H10) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO2), azot (N2), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H2S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Urengoy-Pomari-Ujgorod boru hattı</span>

Urengoy–Pomari–Ujgorod boru hattı veya Trans Sibirya boru hattı, önce Sovyetler Birliği daha sonra ise Rusya'nın ana doğalgaz ihraç boru hattıdır. Bir kısmı Ukrayna topraklarındadır ve bu ülke tarafından işletilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da ulaşım</span>

Azerbaycan'da ulaşım, bu ülkenin kamusal ve özel ulaşım sistemiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan jeolojisi</span>

Azerbaycan'ın arazisi, Kafkasya arazisinin tamamı gibi, Alplerin kıvrımlı kuşağına ait olup karmaşık tektonik yapıya sahiptir. Azerbaycan Cumhuriyeti arazisinde son 13-15 bin yıl içinde yer alan jeolojik ve jeomorfolojik süreçler, iklim şartları ve denizin toplu olarak gerilemesi eşsiz yer şekillerini oluşturmuştur. Kayaçların yaşı, Alt Pliyosenden başlayarak çağdaş döneme kadar tüm zamanlarda insanların dikkatini çekmiştir. Azerbaycan arazisinde en eski kayaçlar, Alt Paleozoik, karmaşık metamorfik şistler çökelimidir. Azerbaycan Cumhuriyetinin arazisi paleontolojik ve mineralojik anıtlarla zengindir. Volkanik-magmatik ve tortul kökenli, paleontolojik koşulları yansıtan zaman ve mekân içinde değişen faktörler, aynı zamanda doğal zenginlikler bu kayaçların yaşını belirlemek için imkân sağlamaktadır. Kabuk içeren sapkın kayalar, onların Kretase ve Kretase sonrası dönemleri için yaşlarının tarihini belirlemeye yardımcı oluyor.

<span class="mw-page-title-main">Petrol endüstrisi</span>

Petrol endüstrisi, petrol sanayi veya petrol ve doğal gaz endüstrisi, küresel olarak petrol ve petrol ürünlerinin aranması, çıkarılması, rafine edilmesi, taşınması ve pazarlanması süreçlerini kapsayan terimdir. Sektörün en büyük hacme sahip ürünleri arasında mazot ve benzin bulunmaktadır. Petrol ayrıca ilaçlar, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürün içinde ham madde niteliği taşımaktadır. Petrol endüstrisi upstream, midstream ve downstream şeklinde üç ana bileşene ayrılmaktadır. Midstream yani orta kısım işlemler genellikle downstream kategorisine dahil edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çamur volkanı</span>

Çamur volkanı, volkanik arazilerde, kil, mil, sıcak su ve gaz çıkışından oluşan küçük çamur konileridir. Gerçek yanardağ değildir, hiçbir zaman lav püskürtmezler.

<span class="mw-page-title-main">Sangaçal Terminali</span>

Sangaçal Terminali Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün 45 kilometre (28 mi) güneyinde Hazar Denizi kıyısında bulunan bir doğal gaz işleme ve petrol üretim tesisinden oluşan bir sanayi kompleksidir.

<span class="mw-page-title-main">Kompresör istasyonu</span>

Kompresör istasyonu, doğalgazın bir konumdan diğerine taşıma sürecine yardımcı olan bir tesistir. Doğalgaz, bir gaz boru hattı üzerinden taşınırken, 40 ila 100 mil aralıklarla sürekli olarak basınçlandırılmalıdır. Oturma arasine ve çevredeki gaz kuyularının sayısına bağlıdır. Sık yükseklik değişiklikleri ve daha fazla sayıdaki gaz kuyusu, daha fazla kompresör istasyonu gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz işleme</span>

Doğal gaz işleme, saf doğalgazları, çeşitli metan olmayan hidrokarbonları ve sıvıları, boru hattı kalitesinde kuru doğalgaz olarak adlandırmak üzere ayırarak, ham doğalgazı temizlemek için tasarlanmış karmaşık bir endüstriyel işlemdir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki boru hatları</span>

Azerbaycan, petrol endüstrisinin ilk başladığı yerlerden biridir ve tarihi, 19. yüzyılın sonlarından petrolün servetiyle bağlantılıdır. Azerbaycan'daki ana boru hattının toplam uzunluğu 4.600 kilometre (2.900 mi) idir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da maden endüstrisi</span>

2005 yılı itibarıyla Azerbaycan; alüminyum, kurşun, demir ve çinko dâhil olmak üzere bir dizi metal ve endüstriyel mineral üretti.