İçeriğe atla

Petralona mağarası

Koordinatlar: 40°22′11″N 23°09′33″E / 40.369697°K 23.159151°D / 40.369697; 23.159151
Petralona mağarası
Σπήλαιο Πετραλώνων
Dikitle kaplı Petralona kafatası
Dikitle kaplı Petralona kafatası
Mağaranın Yunanistan'daki konumu
Mağaranın Yunanistan'daki konumu
Mağaranın Yunanistan'daki konumu
Diğer adıKızıl Taşlar Mağarası
KonumHalkidiki, Yunanistan
Koordinatlar40°22′11″N 23°09′33″E / 40.369697°K 23.159151°D / 40.369697; 23.159151
Rakım300 m (984 ft)
Türmağara
Uzunluk2 kilometre (1 mi)
Tarihçe
MalzemeMezozoik Karst
Sit ayrıntıları
MülkiyetPetralona Mağarası ve Antropoloji Müzesi
Resmî sitepetralona-cave.gr

Petralona mağarası (YunancaΣπήλαιο Πετραλώνων), ayrıca Kızıl Taşlar Mağarası (YunancaΣπήλαιο " Κόκκινες Πέτρες ") olarak da bilinir, Yunanistan'ın Halkidiki yarımadasındaki Selanik şehrinin yaklaşık 35 kilometre (22 mi) güney doğusunda, Petralona köyünün yaklaşık 1 kilometre (0,62 mi) doğusunda, Katsika Dağı'nın batı eteğinde deniz seviyesinden 300 m (984 ft) yükseklikte yer alan bir karstik oluşumdur. 1960 yılında fosilleşmiş bir arkaik insan kafatası bulunduğunda bölge halkın dikkatini çekti. Mağara, erozyon nedeniyle kayada yarıklar oluşmasından sadece bir yıl önce (1959) tesadüfen keşfedilmişti. Etkileyici sarkıt ve dikit oluşumlarıyla dikkat çeken ve yoğun miktarda fosil barındıran mağara kısa sürede jeologları ve paleontologları kendisine çekti. Onlarca yıl süren kazılardan sonra mağara halka açıldı ve bilimsel çalışmalara ait belgeler bitişikteki bir arkeoloji müzesinde sunulmaya başlandı.[1]

Mağaranın en belirgin fosil örneği, paleoantropologlar arasında "Petralona Kafatası" olarak bilinmektedir.

Petralona Antropoloji Müzesi, mağarada bulunan nesnelerin bir seçkisine ev sahipliği yapmaktadır.

Keşif

Petralona mağarasının girişi
Petralona mağarasında turist yolu
Petralona mağarasındaki oluşumlar

Mağara 1959'da bir su kaynağı arayan yerel bir çoban olan Fillipos Chatzaridis tarafından tesadüfen keşfedildi. Bir su kaynağı bulmaya çalışırken Katsika Dağı'nın eteklerinde küçük bir yarık buldu. İki adam yarıktan aşağı indi. İki adam yarıktan aşağı indikten sonra zengin ve güzel mağara oluşumlarına (sarkıt ve dikitler) ev sahipliği yapan, 8 ila 10 metre yüksekliğinde çok sayıda oda ve koridoru bulunan mağaranın varlığını belgeledi.

Mesozoik (Jura) kireç taşı sırasında gelişen mağaranın çökelleri birkaç stratigrafik seviyeye ayrılmıştır.[2] "Kaya oluşumları dev kaktüsleri, pembe incileri, dayanıklı sütunları veya narin perdeleri andırmaktadır ve birçok yerde su birikintileri sarkıt oluşumları ile beslenmektedir. 10.400 metrekare (112.000 ft2) bir alanı kaplayan mağaranın koridorların uzunluğu 2.000 metre (6.562 ft) civarındadır ve mağara içinde sıcaklık yıl boyunca 17°C'de (±1°C) sabit kalır."[3] 1959 yılında gerçekleştirilen araştırmaların ilki Yunan mağarabilimci Ioannis Petrocheilos tarafından gerçekleştirildi. Bu araştırmada, birçoğu mağara mercanlarıyla kaplı çok sayıda hayvan kemiği ortaya çıkarıldı.[4]

Petralona kafatası

1965'ten beri kazı ekibinin başı olan Aris Poulianos'a göre Petralona kafatası, 1960 yılında bir köylü olan Christos Sariannidis tarafından bulundu. Zeminden 30 santimetre (12 in) yükseklikte idi ve mağara duvarına gömülüydü, bir sinter tarafından tutuluyordu. Alt çenesi kayıp olan kafatası "bireyin ölümünden kısa bir süre sonra kahverengi kalsit ile kaplanmıştı".

Poulanios (1981), kafatasının yaklaşık 700.000 yıl yaşında olduğunu öne sürmüştür.[5][6] Açıklamasında, "tarihin mağaranın stratigrafisi ve biriken tortuların analizlerine dayandığını" açıkladı.[7]

Poulianos, kafatasının daha önce bilinmeyen bir hominin cinsini temsil ettiği, Homo erectus ile ilgisi olmadığı ve hatta Homo'nun dışında bir cinse ait olduğu sonucuna vararak, bu cinsin adını Archanthropus olarak, Petralona kafatasını üç terimli Archanthropus europaeus petraloniensis olarak tanımladı. Bağımsız paleantropologlar, kafatasını Homo erectus, Homo heidelbergensis veya Homo neanderthalensis olarak sınıflandırma eğilimindeydiler.[6]

Poulianos'un iddiaları, vardığı sonuçlar Homo cinsinin çeşitliliğine ve erken yayılımına ilişkin ana akım modellerle çeliştiğinden dolayı, bu iddia ile ilgili tartışmalar sürmeye devam etmektedir.[8]

Poulianos, ilk olarak 1967'de ve sonraki yıllarda Yunan darbesiyle ilgili olarak ve yine 1983'te Kültür Bakanlığı'nın kazı imtiyazını 1997'de Yunanistan Antropoloji Derneği'ne yeniden vermeyi reddettiği zaman, bölgedeki kazıların birkaç kez ertelendiğinden ve/veya durdurulması gerektiğinden şikayet etti. 15 yıl süren davalardan sonra Yargıtay tarafından haklı görüldü ve mağaradaki çalışmalarının devamına karar verildi.[9] Poulianos, 2012'de kazı hakları tekrar iptal edildiğinden dolayı Yunan hükûmetini, keşiflerini bastırmak için komplo kurmakla defalarca suçladı.[10]

1981 yılında Poulianos tarafından çıkarılan Petralona kafatasının yaşı araştırıldı ve protokol Nature dergisinde yayınlandı. İlgili bilim insanları, kalsit kabuklanma ve kemik parçalarının elektron spin rezonans ölçümlerini kullandılar ve kafatasının yaşını 240.000 ila 160.000 yıl arasına tarihlendirdiler.[11]

Poulianos, fosili stratigrafik olarak tarihlendirmektedir ve yine elektron spin rezonans ölçümlerine dayanarak ilgili katmanın yaşının yaklaşık 670.000 olduğunu iddia etmektedir.[5][12] Diğer araştırmacılar, "başka yerlerde bulunan bağlamsal hayvan fosillerinin yaklaşık 350.000 yıl öncesinden bilindiğine" dikkat çekmektedir.[13][14] 1987'de araştırmacılar, mağara çökellerinin paleo-manyetik ve mineral manyetik çalışmalarına dayanarak kafatasının 620.000 yıldan daha eski olamayacağını açıkladılar.[15]

Katman 10

1992'de uluslararası bir ekip, kafatasının bulunduğu iddia edilen "Mozole" adlı küçük mağara ve Poulianos tarafından "Katman 10" olarak adlandırılan çökeltilerin uranyum serisi tarihleme analizinin sonuçlarını yayınladı. Sonuçlar, katman 10'un tamamının yaklaşık 160 bin yıldan 350 bin yıla kadar uzun bir zaman aralığını temsil ettiği önceki bulguları doğrulamaktadır. Asgari yaş, hominid kafatasının duvara yapışmasına neden olan ve onu kaplayan kahverengi kalsit tabakasını ifade etmektedir. Fosil kabuklanması, onu alfa-spektrometrik, uranyum serisi yöntemlerle tarihlendirmek için yetersiz olmakla birlikte, minimum yaşının da 160.000 yıl olduğu sonucuna varılmıştır.[7]

Bugün, Petralona kalıntılarını analiz eden akademisyenlerin çoğu, hominidi Homo erectus olarak sınıflandırmaktadır.[6] Bununla birlikte, Petralona Archanthropus'u ayrıca bir Homo heidelbergensis[16] Neandertal (Homo sapiens neanderthalensis) ve Homo sapiens'in erken bir jenerik sınıfı olarak da sınıflandırılmıştır. A. Poulianos ise Petralona kafatasının Homo erectus ile ilgisi olmayan bağımsız bir hominid sınıfından olduğunu ifade etmiştir.

Petralona kafatası. Selanik Arkeoloji Müzesi.

Runnels ve van Andel durumu şöyle özetliyor: "Yunanistan'da konuyla ilgili olabilecek bilinen tek insansı fosili, 1960 yılında Halkidiki'deki derin bir mağarada tesadüfen bulunan Petralona insansı fosilidir. Bu kafatası ile ilgili tartışmalar sürmektedir. Homo erectus, klasik bir Neandertal (Homo neanderthalensis) veya genel olarak Homo sapiens'in erken bir temsilcisi olabilir. Günümüz paleoantropologları arasındaki fikir birliği, kafatasının Homo erectus'tan ve hem klasik Neandertallerden hem de anatomik olarak modern insanlardan ayrılan arkaik bir hominide ait olduğu fikri etrafında şekillenmektedir. Nihai sınıflandırma ne olursa olsun, kafatası geçici olarak yaklaşık olarak M.Ö. 200-400 bin yaşında ve bu nedenle Petralona hominidinin Tesalya Alt Paleolitik'te yerleşik bir soyun bir temsilcisi olması mümkündür."[17]

Yunanistan Antropoloji Derneği, mağarada 4 izole diş,[18] 800,000 yıllık iki insan öncesi iskelet,[12][19] ve çeşitli türlere ait çok sayıda fosil gibi yeni bulguları duyurmaya devam etti.

Fosiller, 1960 yılından beri Selanik Aristoteles Üniversitesi Jeoloji Okulu'nda muhafaza edilmektedir.[20]

Fosil faunası

Mağarada çok sayıda türe ait hayvan fosilleri bulundu:[21]

  • belirsiz türler
Testudo graeca
Fulica atra
Strix aluco
Sorex minutus
  • Archanthropus europaeus petraloniensis veya Homo Heidelbergensis Α. poulianos
Rhinolophus mehelyi
Savi'nin pipstrellesi
  • Rhinolophus sp. indét. I, II
  • Rhinolophus ferrumequinum topali Kretzoi (büyük nalburunlu yarasanın bir alt türü)
  • Rhinolophus mehelyi Matschie (Mehely'nin nalburunlu yarasası)
  • Rhinolophus hipposideros Bechstein (küçük nalburunlu yarasa )
  • Miniopterus schreibersii Kuhl (yaygın kanatlı yarasa)
  • Myotis sp. indét. I, II (fare kulaklı yarasa cinsi)
  • Myotis myotis Borkhausen (büyük fare kulaklı yarasa )
  • Myotis blythi oxygnathus Monticelli
  • Myotis blythi ssp.
  • Myotis emarginatus Geoffroy (Geoffroy'un yarasası)
  • Myotis daubentonii (Kuhl) (Daubenton'un yarasası)
  • Vespertilio murinus Linnaeus (renkli yarasa)
  • Hypsugo savii Bonaparte (Savi'nin pipistrellesi)
  • Eptesicus sp. (bir yarasa cinsi)
  • Nyctalus noctula (Schreber) (yaygın yarasa)
  • Pipistrellus (?) sp. (bir yarasa cinsi)
  • Lepus terraerubrae (Kretzoi)
  • Oryctolagus sp. (Avrupa tavşanı)
Hystrix (kirpi)
  • Urocitellus primigenius daphnae Kretzoi (soyu tükenmiş Urocitellus veya yer sincabı türleri)
  • Hystrix sp. (bir tür kirpi)
  • Gliridae indet. (bir deniz faresi cinsi)
  • Dryomimus eliomyoides arisi Kretzoi
  • Parasminthus brevidens Kretzoi
  • Spalax chalkidikae Kretzoi
  • Apodemus mystacinus crescendus Kretzoi
  • Muş synanthropus (Mus (Budamys) synanthropus) Kretzoi (Mus'un bir alt türü)
  • Allocricetus bursae simpleks Kretzoi (hamsterlerin bir alt türü – bkz. Allocricetulus)
  • Lagurus transiens Janossy (bir Laguru türü - tarla faresi, lemming ve ilgili türler)
  • Eolagurus argyropuloi zazhighini Ν. Poulianos (bir kemirgen cinsi)
  • Arvicola cantiana Heinrich (bir tarla faresi türü)
  • Microtus praeguentheri Kretzoi (bir tarla faresi türü)
Ursus deningeri kafatası
Homotherium'un monte edilmiş iskeleti
Bison schoetensacki
  • Equus mosbachensis (Reichenau)
  • Equus hidruntinus ssp. (avrupa eşeği)
  • Equus stenonis petraloniensis Tsoukala
  • Stephanorhinus hundsheimensis Toula (bir Stephanorhinus türü – gergedan)

Kaynakça

  1. ^ "Petralona Cave". πήλαιο Πετραλώνων. 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  2. ^ "New analysis of the Pleistocene carnivores from Petralona Cave (Macedonia, Greece) based on the Collection of the Thessaloniki Aristotle University". academia edu. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2015. 
  3. ^ "Petralona Cave". GNTO. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  4. ^ "Spilaio Archantropon Petralona – Spilaio Petralona – Petralona Cave – Kókkines Pétres – Cave of the Red Stones". showcaves com. 26 Şubat 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  5. ^ a b Aris N. Poulianos. Pre-Sapiens Man in Greece 1 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In Current Anthropology, Vol. 22, No. 3, pp. 287–288. June 1981.
  6. ^ a b c Francis Spencer. History of Physical Anthropology: An Encyclopedia. Taylor & Francis, p. 454. 1997. 0-8153-0490-0.
  7. ^ a b LATHAM (February 1992). "The Petralona Hominid Site: Uranium-Series Re-Analysis of ?Layer 10?Calcite and Asssociated Palaeomagnetic Analyses" (PDF). Archaeometry. 34 (1): 135-140. doi:10.1111/j.1475-4754.1992.tb00483.x. 
  8. ^ "Petralona 1". Smithsonian Institution. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  9. ^ "THE 40th ANNIVERSARY SINCE THE DISCOVERY OF THE PETRALONA ARCHANTHROPUS' SKULL=By Dr. Nickos A. Poulianos, President of the Anthropological Association of Greece". ANTHROPOLOGICAL ASSOCIATION OF GREECE. 22 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  10. ^ "Greek Archaeologist: Government Suppressing Truth, Destroying Evidence Europeans Evolved Separately". Jason Colavito. 20 Şubat 2014. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  11. ^ Hennig (6 Ağustos 1981). "ESR-dating of the fossil hominid cranium from Petralona Cave, Greece". Nature. 292 (5823): 533-536. doi:10.1038/292533a0. 
  12. ^ a b Catling (3 Ekim 2012). "Archaeology in Greece, 1981–82". Archaeological Reports. 28: 3-62. doi:10.1017/S0570608400001769. 
  13. ^ "Petralona skull – Hominin fossil". Encyclopædia Britannica. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  14. ^ Festschrift – edited by Universidad Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Antropológicas. 1990. ISBN 9789683610232. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  15. ^ "Palaeomagnetic and mineral magnetic studies of sediments from Petralona Cave Greece". Dublin Institute for Advanced Studies, Dublin, Leinster, Ireland Archaeometry. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015. 
  16. ^ "EARLY HOMINIDS IN THE BALKANS" (PDF). University Of Crete. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2015. 
  17. ^ Runnels (January 1993). "The Lower and Middle Paleolithic of Thessaly, Greece". Journal of Field Archaeology. 20 (3): 299-317. doi:10.1179/jfa.1993.20.3.299. 
  18. ^ Signals of Evolution in the Territory of Greece. Paleoanthropological Findings 17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. By Christos Valsamis. In Intensive course in biological anthropology of the European Anthropological Association, 16–30 June 2007.
  19. ^ Poulianos (July 1984). "Once more on the age and stratigraphy of the petralonian man" (PDF). Journal of Human Evolution. 13 (5): 465-467. doi:10.1016/S0047-2484(84)80059-7. 
  20. ^ Baryshnikov (July 2010). "New analysis of the Pleistocene carnivores from Petralona Cave (Macedonia, Greece) based on the Collection of the Thessaloniki Aristotle University". Geobios. 43 (4): 389-402. doi:10.1016/j.geobios.2010.01.003. 
  21. ^ The species of the fossilized fauna from Petralona Cave 15 Ocak 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi.
  22. ^ Baryshnikov (July 2010). "New analysis of the Pleistocene carnivores from Petralona Cave (Macedonia, Greece) based on the Collection of the Thessaloniki Aristotle University" (PDF). Geobios. 43 (4): 389-402. doi:10.1016/j.geobios.2010.01.003. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Homo</i> i̇nsan ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsi

Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.

<i>Homo ergaster</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo ergaster, Erken Pleyistosen'de Afrika'da yaşamış arkaik insanların nesli tükenmiş bir türü veya alt türüdür. H. ergaster'in kendine ait bir tür olup olmadığı veya H. erectus kapsamına alınması, paleoantropoloji içinde devam eden ve çözülmemiş bir tartışmadır. Eşanlamlılığı savunanlar, H. ergaster'i tipik olarak Afrikalı Homo erectus olarak ya da Homo erectus ergaster olarak tanımlar.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<i>Homo naledi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo naledi, orta Pleyistosen'den bir Homo türüdür. Güney Afrika Cumhuriyeti, Johannesburg yakınlarında, Rising Star isimli bir mağaranın, Dinaledi adlı bir odasının içinde 15 bireyine ait fosilleri keşfedilmiştir. Tür, boy ve vücut kütlesi yönünden, küçük-bedenli insan popülasyonları ile benzerdir; küçük kafatası hacmi ve kafatası şekli, erken Homo türleri –özellikle Homo habilis – ile benzerdir.

<i>Cava insanı</i> Homo erectus alt türü

Cava insanı ya da Cava adamı, 1891'de Endonezya'nın Java Adası'nda bulunan insan (Homo) fosillerine verilen isim. Eugène Dubois'in öncülük ettiği kazı grubu; diş, kafatası parçası ve uyluk kemiği keşfetti. Fosillerin, insanlar ve insansı maymunlar arasındaki "kayıp halka" olduğunu savunan Dubois, türe "Anthropopithecus erectus" ismini verdi, fakat sonra "Pithecanthropus erectus" olarak değiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Atapuerca Dağları</span>

Atapuerca Dağları,, İspanya'nın kuzeyindeki Kastilya ve Leon'daki Atapuerca kasabası yakınlarında yer alan karstik bir tepedir. Hâlen devam etmekte olan kazı çalışmalarında, Batı Avrupa'daki en eski Homo sakinlerine atfedilen yerel mağaralar kompleksinde zengin fosil yatakları ve taş alet toplulukları keşfedildi. Atatuerca Dağları, Homo erectus, Homo antecessor ve Homo heidelbergensis topluluklarının tercih ettiği "olağanüstü veri rezervi", Alt Paleolitik Çağ'da çökelmiştir.

Kafatası 5 veya D4500 olarak da bilinen Dmanisi kafatası, Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Ekim 2013'te bir yayımlanan bir makaleye göre, yaklaşık 1.8 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir ve Pleistosen Homo türünün en eksiksiz kafatasıdır ve antik çağdaki ilk tam yetişkin hominini kafatasıdır. Araştırmacılara göre, keşif "erken Homo'nun beyinleri küçük, ancak vücut kütlesi, boy ve uzuv oranlarının modern varyasyonun alt sınırına ulaşan yetişkin bireylerden oluştuğuna dair ilk kanıtı sağlıyor."

Dmanisi 3 kafatası olarak da bilinen D2700, 2001 yılında Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Neredeyse bütün bir kafatasıdır ve son derece iyi durumdadır. Stratigrafik olarak yaklaşık 1.8 milyon yıl olarak tarihlendirildi.

<i>Pachycrocuta</i> soyu tükenmiş sırtlan cinsi

Pachycrocuta brevirostris, Geç Miyosen ila Orta Pleyistosen dönemleri arasında yaşayan bir Eski Dünya etçiliydi. Dev sırtlanın yaklaşık 500.000 yıl önce neslinin tükendiği düşünülüyor. Dev sırtlanın kalıntıları Afrika, Avrupa ve Asya'dan Çin'e kadar dağılmış haldeydi.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

Kabwe 1, Arthur Smith Woodward tarafından 1921'de Homo rhodesiensis için tip örneği olarak atanan, günümüzde çoğunlukla Homo heidelbergensis ile eşanlamlı olarak kabul edilen bir Orta Paleolitik fosilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bodo kafatası</span> 600.000 yıllık hominid fosili

Bodo kafatası, soyu tükenmiş bir hominin türünün fosilidir. 1976'da Jon Kalb liderliğindeki bir keşif gezisinin üyeleri tarafından bulundu. Rift Vadisi Araştırma Misyonu, Bodo kafatasının yanı sıra Aşölyen aletlerinin ve hayvan fosillerinin bulgularına yol açan bir dizi araştırma yaptı. İlk keşif, daha düşük bir yüz bulan Alemayhew Asfaw ve Charles Smart tarafından yapıldı. İki hafta sonra Paul Whitehead ve Craig Wood yüzün üst kısmını buldular. Etiyopya'daki Awash Nehri'nin kuru dallarından birinin yüzeyi boyunca kafatası parçaları keşfedildi. Kafatası, eserler ve diğer hayvan fosilleri, nispeten geniş bir orta kum alanı üzerinde bulundu ve kafatasının yakınında sadece birkaç alet bulundu. Kafatası 600.000 yaşındadır ve şu anda H. bodoensis'in tip örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Solo insanı</span> bilinen en genç Homo erectus fosili

Solo insanı, Geç Pleistosen'de, yaklaşık 117 ila 108 bin yıl önce, Endonezya'nın Cava Adası'nda Solo Nehri boyunca yaşamış, H. erectus'un bir alt türüdür. Bu popülasyon, türün bilinen son popülasyonudur. Ngandong köyü yakınlarında kazılan 14 üst kafatası parçası, iki kaval kemiği ve bir pelvis parçasından ve sınıflandırmaya bağlı olarak muhtemelen Sambungmacan'dan üç kafatası ve Ngawi'den bir kafatasından bilinmektedir. Ngandong sahası ilk olarak 1931'den 1933'e Willem Frederik Florus Oppenoorth, Carel ter Haar ve Gustav Heinrich Ralph von Koenigswald başkanlığında kazıldı. Ancak daha fazla çalışma, Büyük Buhran, 2. Dünya Savaşı ve Endonezya Bağımsızlık Savaşı nedeniyle ertelendi. Tarihsel ırk kavramlarına uygun olarak, Endonezyalı Homo erectus alt türü başlangıçta Avustralyalı Aborijinlerin doğrudan ataları olarak sınıflandırılmıştı. Ancak Solo insanının artık yaşayan bir torunu olmadığı düşünülmüyor, çünkü kalıntılar, kabaca 50.000 ila 55.000 yıl önce başlayan bölgeye modern insan göçünden çok öncesine tarihlenir.

<i>Lantiyen insanı</i> Asyada bulunmuş hominid fosili

Lantiyen insanı, 1963'te Lantian County, Loess Platosu'ndaki Chenchiawo Köyü'nden neredeyse tam bir çene kemiğinden ve 1964'te keşfedilen Gongwangling Köyü'nden kısmi bir kafatasından bilinen, bir Homo erectus alt türüdür. Kalıntıların ilki yaklaşık 710-684 bin yıl öncesine, ikincisi ise 1.65-1.59 milyon yıl öncesine dayanıyor. Bu, Lantiyen insanını Afrika'nın ötesinde keşfedilmiş ikinci en yaşlı H. erectus ve Doğu Asya'nın en yaşısı yapar. Fosilleri ilk olarak 1964 yılında Woo Ju-Kan tarafından tanımlandı ve bir diğer H. erectus olan Pekin insanının atası olarak kabul edildi.

<i>Nankin insanı</i> Homo erectus alt türü

Nankin insanı, Çin'de bulunmuş bir Homo erectus alt türüdür. Bir erkek ve bir dişi kafatasının büyük parçaları ve H. e. nankinensis, 1993 yılında Nankin yakınlarında, Tangshan (汤山) tepelerindeki Hulu mağarasında keşfedildi. Nanjing/Nankin insanı terimi, Homo erectus'un bir alt türünü tanımlamak için kullanılır, ancak aynı zamanda üç fosile atıfta bulunulurken de kullanılır. Örnekler yerel bir işçi olan Liu Luhong tarafından, Hulu kireçtaşı mağarasında 60–97 cm derinlikte bulundu. Fosillerin tarihlendirmesi, 580.000 ila 620.000 yıllık tahmini bir yaş verdi.

Meganthropus, Endonezya'nın Pleistosen döneminden bilinen, hominin olmayan hominid insansılarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Endonezya'nın Orta Cava kentindeki Surakarta yakınlarındaki Sangiran bölgesinde birkaç izole dişin yanında bulunan bir dizi büyük çene ve kafatası parçasından bilinmektedir. Cinsin uzun ve karmaşık bir taksonomik geçmişi vardır. Orijinal fosiller yeni bir türe, Meganthropus palaeojavanicus'a atfedildi, bu isim uzun bir süre geçersiz sayıldı ve cins adı fosiller için resmi olmayan bir isim olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Petralona 1</span> Yunanistandan bir erken insan kafatası

Petralona 1 (Archanthropus), Yunanistan, Petralona'da bulunmuş, 350.000 ila 150.000 yıllık Homo heidelbergensis kafatasıdır. 1960 yılında J. Malkotsis ve ekibi tarafından, Petralona mağarası'nda keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">KNM ER 3733</span> Kenyadan 1.6 milyon yıllık hominid kafatası

KNM ER 3733, soyu tükenmiş hominid türü Homo ergaster'in, fosilleşmiş bir kafatasıdır, alternatif olarak Afrikalı Homo erectus olarak da adlandırılır. 1975 yılında Kenya, Koobi Fora'da, Turkana Gölü'nün hemen yanında, Richard Leakey liderliğindeki bir saha çalışanı Bernard Ngeneo tarafından yapılan bir araştırmada keşfedildi.

Apidima Mağarası, Güney Yunanistan'da, Mani Yarımadası'nın batı kıyısında yer alan ve dört küçük mağaradan oluşan bir komplekstir. Mağaranın sistematik olarak incelenmesi sonucunda Paleolitik çağa ait Neandertal ve Homo sapiens fosilleri ortaya çıkarıldı.