İçeriğe atla

Petko Slaveykov

Petko Slaveykov
Kendi dilinde adıПетко Рачов Славейков
Doğum17 Kasım 1827(1827-11-17)
Tırnovo, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm01 Temmuz 1895 (67 yaşında)
Sofya, Bulgaristan Prensliği
Defin yeriSofya Merkez Mezarlığı
MeslekŞair, gazeteci, politikacı
MilliyetBulgaristanBulgaristan
EvlilikIrina Raykova

Petko Rachov Slaveykov (BulgarcaПетко Рачов Славейков) (17 Kasım 1827 E.U. Tırnovo - 1 Temmuz 1895 E.U. Sofya ) Bulgar şair, gazeteci, aydın ve folklorist.[1]

Yaşamı

İlk yılları ve eğitimi

Slaveykov Tırnovo'da dünyaya geldi. Annesi doğum esnasında ölmüş, kendisi hayatta kalmıştır. Annesinin köyü olan Vishovgrad’da bülbülleri (Bulgarca: slayev) görmüş ve bundan çok etkilenen Petko adını ‘’Slaveykov’’ olarak değiştirmeye karar vermiştir.

Slaveykov ardı ardına Tarnovo, Direndova ve Trevne'de ve Başkalaşım Manastırında çalışmış ve manastır kütüphanesinde kitap okuyarak kendisini geliştirmiştir. Bu çalışmaları sırasında Sırp ve Batı Avrupa eserlerini okumuş ve Yunanca öğrenmiştir.

1843’te öğretmenliğe başlamış fakat yazdığı satirik şiir "Tarnovo meşhur Yunan Piskoposlarıyla ünlü oldu" (İngilizce: Tarnovo became famous for renowned Greek bishops) yüzünden kovulmuştur. Devamında Bell-Lanchester metodunu kullanarak Vidin, Vratsa, Pleven, Berkofça, Leskofça, Byala ve Elena’da öğretmenlik yapmıştır.

Kültürel aktiviteleri ve İstanbul periyodu

Slaveykov kültürel çalışmaları kapsamında 1847 yılına kadar 2263 deyiş, türkü ve atasözü toplamıştır. Nikola Mihaylovski Slaveykov’u dönemin Rus şair ve yazarlarıyla tanıştırmıştır. 1852 yılından itibaren ilk kitapları Smesena kitka, Pesnopoya ve Basnenik'i basmaya başlamıştır. 1853 yılında Kırım Savaşı ve çevresindeki devrimci olaylardan etkilenerek Boyka Voyvoda şiirini yazmıştır. 1856 yılındaki başarısız Dyado Nikola İsyanı’ndan sonra çalışmalarını Bulgar halkının ulusal bilincinin canlandırılmasına yoğunlaştırmıştır. 1864 yılında Bulgar İncil Derneği tarafından İncil’in doğu Bulgar lehçesinde tam çevirisinin yapılması için İstanbul’a davet edilmiştir.[2] Doğu Bulgarca’nın yaygın dil olarak kullanılması için büyük önem taşıyan bu tercümenin tam metni 1871 yılında İstanbul’da basılmıştır.

İstanbul’da tercüme üzerine çalıştığı esnada Gayda (1863-1867), Makedoniya (1866-1872), Shutosh (1873-1874) ve Kosturka (1874) olmak üzere dört gazete ve Ruzhitsa (1871), Pchelitsa (1871), Chitalishte (1872-1873) ve Zvanchatiy glumcho (1872) isimli dört dergi çıkarmıştır. Kendisini İstanbul’un en ünlü Bulgar yazarı olarak tanımlayan Slaveykov, 60’tan fazla kitap ve süreli yayın ve çevirisi yayınlamıştır. Otonom bir Bulgar Kilisesi hareketine destek vermiş ve yeni kurulan Bulgar Eksarhlığı’nda öğretmenliğe başlamıştır. ‘’Makedoniya’’ gazetesinde yayınlanan ‘’Dvete kasti i vlasti’’ makalesi için tutuklanmış ve merkezi Bükreş’te olan Bulgar Devrimci Merkez Komitesi üyeliğiyle suçlanmıştır.

Slaveykov Meydanında bulunan Petko Slaveykov (sağda) ve oğlu Pencho Slaveykov (solda) heykelleri

Siyasi faaliyetleri

1873 yılında ünlü Izvorat na Belonogata’' (TürkçeBeyaz Bacaklıların Baharı) şiirini yazmış ve aynı yıl Edirne (Odrin)'de Bulgar Lisesi'ni kurmuştur. Devam eden süreçte Eski Zağra'da öğretmenlik yaparken devrimci şiirler yazmış ve gelişen Bulgar İsyanları sonrasında tutuklanmıştır. Bu süreçte Eski Zağra'da çıkan yangın sebebiyle el yazmalarını ve çalışmalarını kaybetmiştir. 93 Harbi esnasında Rus kuvvetlerine sivil olarak katılmış ve General Mihail Skobelev'in Şıpka Geçidi Muharebelerine tanık olmuştur. Orduyla beraber ilerlemeye devam ederek İstanbul yakınlarındaKİ Yeşilköy (San Stefano)'ya kadar gelmiştir.

1878 yılında Bulgaristan'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını elde etmesinden sonra milletvekili olarak kurucu Bulgaristan Ulusal Meclisine girmiş ve Petko Karavelov'la birlikte demokratik bir anayasa hazırlanması için çaba göstermiştir.[3] 1880 yılında meclis başkanı olmuş ve 1880-1881 yıllarında Bulgaristan Aydınlanma ve İçişleri Bakanı olarak görev yapmıştır. Bu süreçte Osten (1879), Tselokupna Balgariya (1879), Nezavisimost (1880-1883), Tarnovska konstitutsiya (1884), Istina (1886), Sofiyski dnevnik (1886) ve Pravda (1888) isimli gazeteleri çıkarmıştır.

Hayatının son yıllarında siyasi fikirleri ve eylemleri dolayısıyla tutuklanmış, öğretmenlik yapması yasaklanmış ve ceza olarak emekli maaşı azaltılmıştır. 1 Temmuz 1895'te Sofya'da ölmüştür.

Slaveykov’un Sofya Merkez Mezarlığında bulunan mezar taşı.

Ailesi

Irina Raykova ile evli olan Slaveykov'un politikacılar Ivan Slaveykov ve Hristo Slaveykov, gazeteci Racho Slaveykov ve şair Pencho Slaveykov dahil toplam sekiz çocuğu vardı.

Çalışmaları

Slaveykov orijinal ve imitasyon eserleriyle Bulgar dilinin gelişimine katkı sağlamıştır. Rus şairler Aleksandr Puşkin, Afanasy Fet ve Nikolay Karamzin'in etkisi altında vatansever şarkılar, şiirler yazmıştır. Geniş bir yelpazede eser üreten Slaveykov'un lirik aşk ve manzara şiirleri de bulunmaktadır. Şiirin yanı sıra deyiş ve atasözleri üzerinde çalışmış, çevirmenlik ve gazetecilik yapmış, Bulgar çocuk edebiyatının ilk temsilcilerinden olmuştur. Takma isimler altında Bulgar geleneklerini ve ritüellerini yazıya dökmüştür.[]

Kaynakça

  1. ^ J. D. B. (1910). "Bulgaria (Literature)". The Encyclopaedia Britannica; A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information. IV (BISHARIN to CALGARY) (11.11yayıncı=At the University Press bas.). Cambridge, England. s. 786. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2018 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  2. ^ "American Missionaries and the Middle East: Foundational Encounters, ed. Mehmet Ali Doğan and Heather J. Sharkey" (PDF). Salt Lake City: University of Utah. 2011. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Mart 2020. 
  3. ^ Ulutürk, Rafet. "Bulgar Parlamento Tarihi". 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2020. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Bulgaristan, resmî adıyla Bulgaristan Cumhuriyeti, Balkanlar'da yer alan ülkedir. Batıda Sırbistan ve Kuzey Makedonya, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan güneydoğuda Türkiye ile çevrilidir. 110.994 kilometrekarelik yüz ölçümüyle Avrupa'nın en büyük 16. ülkesidir. Balkan, Rodop ve Rila gibi dağlar yüzey şekillerini belirler. Rila Dağı üzerindeki Musala Zirvesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar'ın en yüksek doruk noktasıdır. Kuzeydeki Tuna Ovası ve güneydeki Yukarı Trakya Ovası da Bulgaristan'ın alçak ve verimli bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Kropotkin</span> Rus sosyalist filozof (1842-1921)

Pyotr Alekseyeviç Kropotkin Rus anarşist, sosyalist, devrimci, ekonomist, sosyolog, tarihçi, jeolog, zoolog, siyaset bilimci, insan coğrafyacısı, anarşist komünist yazar, anarşizm kuramcısı.

<span class="mw-page-title-main">Hekim İsmail Paşa</span>

Hekim İsmail Paşa ya da Sakızlı Sotori,, Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Paul Verlaine</span> Fransız şair (1844 – 1896)

Paul Marie Verlaine, Fransız şair.

<span class="mw-page-title-main">Sarah Bernhardt</span> Fransız oyuncu (1844-1923)

Sarah Bernhardt, Fransız tiyatro oyuncusu. Ününü Avrupa'da 1870'lerde duyurdu ve bunun ardından Avrupa ve Amerika'da aranılan biri oldu. Ünü, ciddi drama aktrisi olarak gelişti ve "Kutsal Sarah" takma adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Adliye Nezâreti</span>

Adliye Nezâreti ya da Adliye Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükûmetleri'nde bugünkü Adalet Bakanlığı'nın yaptığı işi yapan nazırlıktır. Türkiye'de Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte önce Ankara'ya taşınmış ve sonrasında ise dilde sâdeleşme çalışmalarının ardından adı "Adalet Bakanlığı" olarak değişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Krallığı</span> Güneydoğu Avrupada 1908-1946 arasında hüküm sürmüş krallık

Bulgaristan Krallığı veya Bulgaristan Çarlığı, 1908-1946 yılları arasında var olmuş bir devlet. 1885'te Doğu Rumeli'yi Osmanlılardan alan Bulgaristan Prensliği'nin 5 Ekim 1908 tarihinde krallık olmasıyla kurulmuştur. Bulgaristan de jure olarak Osmanlı'ya karşı bağımsızlığını bildirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Zağra</span> Merkez Bulgaristanda şehir

Eski Zağra, Bulgaristan'ın Eski Zağra ilinin idarî merkezi olan bir şehir. Bölgenin ekonomik merkezi olmasının yanında Bulgaristan'ın altıncı büyük şehridir. Osmanlı döneminde nüfusun büyük çoğunluğu Türk olan şehirde günümüzde 15.000'e yakın Türk yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asım Mehmed Paşa</span>

Asım Mehmed Paşa (Nurizade) valilik, Şûrâ-yı Devlet başkanlığı ve çeşitli hükûmet görevlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Veliçkov</span>

Konstantin Veliçkov Petkov, Bulgar şair, öykücü, oyun yazarı, çevirmen, ressam, politikacı.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1871</span>

NGC 1871, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL+EN tipi bir açık yıldız kümesi ve salma bulutsusudur. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1834 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1873</span>

NGC 1873, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir açık yıldız kümesidir. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. OCL+EN tipi bir açık yıldız kümesi ve salma bulutsusudur. İngiliz astronom John Herschel tarafından 1837 yılında 47,5 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1880</span>

NGC 1880, Yeni Genel Katalog'da yer alan bir salma bulutsusudur. Gökyüzünde Kılıçbalığı takımyıldızı yönünde bulunur. İskoç astronom James Dunlop tarafından 1826 yılında 22,86 cm çaplı aynalı tip bir teleskopla keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hristo Botev</span> Bulgar şair ve devrimci (1849 - 1876)

Hristo Botev, Osmanlı yönetimine karşı Bulgar bağımsızlık hareketinin kahramanlarından biri olarak kabul edilen Bulgar şairdir. Botev, Bulgarlar tarafından sembolik bir tarihi figür ve ulusal kahraman olarak görülüyor. Siyasi, felsefi ve estetik görüşlerinde çağdaşlarının ilerisinde olduğu düşünülse de, şiirleri Bulgar Ulusal Dirilişi edebiyatının en önemli örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Dora Gabe</span>

Dore Gabe Bulgar Yahudisi şair, çocuk kitapları yazarı, çevirmen ve aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Eugène Pottier</span> Fransız siyasetçi (1816 – 1887)

Eugène Pottier, Fransız devrimci, sosyalist, şair, mason ve nakliye işçisi. Pottier Mart 1871'de Paris Belediye Meclisi üyesi olarak Paris Komünü'ne seçildi. Komün'ün yenilgisinden sonra, Haziran 1871'de Enternasyonal (L'Internationale) şiirini yazdı. Bu şiir, Uluslararası İşçi ve İş Dünyası Birliği'nin son yıllarında kullandığı marş oldu (1871-1876) ve o zamandan beri çoğu sosyalist ve sol siyasi uluslararası kuruluş tarafından kullanıldı. Encyclopedia of Mass Persuasion, bu marşı La Marseillaise'den bu yana en çok bilinen propaganda şarkılarından addeder. Enternasyonal'i yazdıktan sonra, Pottier sürgüne gitti ancak daha sonra Fransa'ya döndü, tekerlekli sandalyede öldü.

Osmanlı döneminde Bulgaristan tarihi, Osmanlı İmparatorluğu'nun, 14. yüzyılın sonlarında İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun dağılmasıyla birlikte ortaya çıkan daha küçük krallıkların fethinden başlayıp, 1878'de Bulgaristan'ın bağımsızlığına kadar yaklaşık 500 yıllık bir zamanı kapsamaktadır. 93 Harbi'nin sonuçları ile beraber, işlevsel olarak bağımsızlığını kazanan yarı bağımsız bir Bulgaristan Prensliği kurulmuştur. 1885'te Doğu Rumeli'yi içerisine alan özerk Bulgaristan Prensliği, 1908 senesinde bağımsızlığını ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Todor Kableşkov</span> Bulgar devrimci

Todor Kableşkov 19. yüzyılda Osmanlı'ya bağlı olan Bulgaristan topraklarında Bulgar devrimini savunan ve Nisan Ayaklanması'nın önemli liderlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Marin Drinov</span>

Marin Stoyanov Drinov, , hayatının çoğunu Rusya'da geçirmiş olan, Ulusal Uyanış döneminden bir Bulgar tarihçi ve filologdu. Bulgar tarihçiliğinin yaratıcılarından biriydi. Drinov, Bulgaristan Bilimler Akademisi'nin kurucu üyesi ve aynı zamanda ilk başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">İvan Kramskoy</span>

İvan Nikolayeviç Kramskoy (Rusça: Иван Николаевич Крамской;, Rus realist ressam ve sanat eleştirmeniydi. 1860-1880 yılları arasında Geziciler olarak bilinen sanat hareketinin entelektüel lideriydi.