İçeriğe atla

Peter Lorre

Peter Lorre
Yousuf Karsh'ın çektiği 1946 tarihli fotoğraf
DoğumLászló Löwenstein
26 Haziran 1904(1904-06-26)
Rózsahegy, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
(şimdiki Lugoj, Slovakya)
Ölüm23 Mart 1964 (59 yaşında)
Los Angeles, Kaliforniya, ABD
Boy1,6 m (5 ft 3 in)

Peter Lorre (d. 26 Haziran 1904 - ö. 23 Mart 1964), asıl adı László Löwenstein olan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu doğumlu, Macar asıllı[1] ABD vatandaşı oyuncu. Kariyeri boyunca tipik olarak, uğursuz yabancı rollerinde oynadı.

Lorre, 1931'de Alman yapımı M filminde canlandırdığı, küçük kızları kurban olarak seçen seri katil rolüyle uluslararası üne sahip oldu. Daha sonra, Hollywood yapımı pek çok suç ve gizem filminde, özellikle Humphrey Bogart ve Sydney Greenstreet ile birlikte rol aldı. Ayrıca başarılı bir dedektif serisi olan Mr. Moto'da başrolde yer aldı.

Biyografi

Lorre, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın Macar Krallığı tarafında yer alan Rózsahegy/Rosenberg'de (şimdiki Slovakya'da Ružomberok) Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi, Lorre daha küçükken Viyana'ya taşındı ve Lorre eğitimine bu şehirde başladı. Gençliğinde, Sigmund Freud'un öğrencisi oldu. Sahneye çıkmaya Viyana'da başladı ve Richard Teschner ile çalıştı. Daha sonra Breslav'a, ardından Zürih'e gitti. 1920'lerin sonunda Berlin'e giderek, Alman oyun yazarı Bertolt Brecht ile çalışmaya başladı. Yazarın Adam Adamdır oyununda rol aldı. Brecht'in besteci Kurt Weill ile birlikte hazırladığı Mutlu Son müzikalinde, Brecht'in eşi Helene Weigel ve Carola Neher, Oskar Homolka, Kurt Gerron gibi önemli oyuncularla birlikte rol alarak Dr. Nakamura'yı canlandırdı. Ana dili Almanca olan oyuncu, Fritz Lang'ın kendisine M filminde verdiği çocuk katili rolüyle ünlendi.

Almanya'da Naziler'in iktidara gelmesinin ardından Lorre, 1933'te Paris'e kaçtı. Daha sonra Londra'ya giderek Alfred Hitchcock'un 1934 tarihli The Man Who Knew Too Much filminde oynadı. oyuncu İngiltere'ye geldiğinde çok az İngilizce biliyordu ancak Hitchcock ile yaptığı görüşmede bunu gizlemeyi başardı. Filmin çekimleri sırasında Lorre, rolünün büyük kısmını, replikleri fonetik olarak ezberleyerek oynadı.

Daha sonra Hollywood'da giden Lorre, Karl Freund'un yönettiği 1935 tarihli Mad Love filmi ile birlikte kötü ve kurnaz yabancı rollerinde oynamaya başladı. Daha çok bilinen Charlie Chan serisine paralel olarak çekilen Mr. Moto film serisinde John P. Marquand'ın yarattığı bir Japon dedektif ve ajan karakterini canlandırarak başrolde yer aldı. Bu filmlerden pek hoşlanmayan Lorre, Mr. Moto Takes a Vacation filmindeki bir sahnede omzunu burktu. Ancak stüdyo için kazançlı olan bu filmlere devam etti ve bu sayede pek çok yeni hayran edindi. 1939'da Son of Frankenstein'da, daha sonra Basil Rathbone'un oynadığı rol için seçildi. Ancak Lorre hastalığı sebebiyle filmde yer alamadı.

Lorre 1940'ta Kay Kyser'in filmi You'll Find Out'ta Bela Lugosi and Boris Karloff ile başrolü paylaştı. oyuncu, Warner Bros.'un gerilim ve macera filmlerinde yardımcı oyuncu olarak hatrı sayılır bir ün kazandı. 1941'de Malta Şahini filminde Joel Cairo, 1942'de Casablanca filminde ise Ugarte rollerinde oynadı. 1941'de çekilip 1944'te gösterime giren Arsenic and Old Lace filminde oynadığı Dr. Einstein rolüyle komedide de yeteneğini gösterdi. 1946'da, bir büyük ikramiyenin isabet ettiği piyango biletinin üç sahibi hakkındaki gerilim filmi Three Strangers'da, Sydney Greenstreet ve Geraldine Fitzgerald ile başrolü paylaştı.

Peter Lorre 1941'de ABD vatandaşı oldu.

II. Dünya Savaşı'nın ardından Lorre'nin kariyerinde düşüş başlayınca oyuncu radyo ve sahne çalışmalarına odaklandı. 1951'de Almanya'da, eleştirel başarı kazanan, kara film tarzında bir sanat filmi olan Der Verlorene'yi yazıp yönetti ve filmde başrolü oynadı. ABD'ye döndükten sonra, daha önceki "korkutucu" imajıyla dalga geçen roller ile televizyon ve sinema filmlerinde yer aldı. 1954'te Casino Royale romanının bir televizyon uyarlamasında, Amerikalı James Bond rolündeki Barry Nelson'ın karşısında Le Chiffre rolünü oynadı ve böylece bir Bond suçlusunu oynayan ilk oyuncu oldu. 1954'te 20,000 Leagues under the Sea fiminde Kirk Douglas ve James Mason ile birlikte oynadı. 1960'ların başında Roger Corman'ın alaycı bir tarzda çekilmiş, düşük bütçeli ve popüler pek çok filminde rol aldı.

Evlilikleri

Lorre üç defa evlendi: Celia Lovsky (1934 – 13 Mart 1945), Kaaren Verne (25 Mayıs 1945 – 1950) ve Annemarie Brenning (21 Temmuz 1953 – 23 Mart 1964). 1953'te, son eşinden Catharine adındaki tek çocuğu doğdu. Catharine, 1977-78 yıllarında 12 ile 28 yaş arasındaki en az on genç kadını kaçırıp öldüren seri katil ikilisi Hillside Stranglers'ın hayatta kalan tek kurbanı oldu. Katiller Kenneth Bianchi ve Angelo Buono, polis kılığında Catharine'ne yaklaşıp onu kaçırmaya çalıştılar; ancak Lorre'nin kızı olduğunu öğrendiklerinde serbest bıraktılar.

1970'lerde bir oyuncu, "Peter Lorre, Jr." ismini kullanmaya başladı ancak bu kişi, Lorre'yle ilgisi olmayan, sadece ona olan hafif benzerliğinden faydalanmaya çalışan biriydi.

Ölümü

Aşırı kilolarından ve morfin bağımlılığından bir türlü kurtulamayan Lorre, hayatının son döneminde kişisel ve profesyonel pek çok hayal kırıklığı yaşadı. 1964'te inme sebebiyle öldüğünde henüz 59 yaşındaydı. Lorre'nin bedeni yakıldı ve külleri Hollywood'daki Hollywood Forever Cemetery'ye gömüldü. Törende cenaze konuşması Vincent Price tarafından yapıldı.

Etkileri

Lorre Hollywood Yıldızlar Geçidi'nde bir yıldıza sahiptir (6619 Hollywood Bulvarı).

Müzik

The World/Inferno Friendship Society albümü Addicted to Bad Ideas, Leslie Epstein'ın Pandaemonium isimli romanı ile Stephen D. Youngkin tarafından yazılmış olan The Lost One: A Life of Peter Lorre isimli biyografiden alınan ilhamla hazırlandı. Alt başlığı Peter Lorre's Twentieth Century olan albümde Lorre'nin yaşamı ve filmlerinin etkileri vardı. M is for Morphine ve With a Good Criminal Heart gibi şarkılar ve akbümün kapağı ile Lorre'nin en önemli filmlerinde olan M'e gönderme yapılıyordu. Ayrıca şarkı sözlerinin bir bölümü, Lorre'nin fimlerindeki repliklerinden ve biyografisindeki cümlelerden oluşuyordu.

Filk müzisyeni Tom Smith I Want to be Peter Lorre isimli şarkısıyla 2006'da En İyi Klasik Filk Şarkısı dalında Pegasus ödülü kazandı. Smith şarkıda Lorre'nin sesini de taklit etti.[2]

Şarkıcı ve şarkı yazarı Al Stewart Lorre ile Bogart'a, 1976 tarihli hit şarkısı The Year Of The Cat'in ilk dizelerinde yer verdi:

In the morning from a Bogart movie
In a country where they turn back time
You go strolling through the crowd like Peter Lorre
Contemplating a crime...

Bir Bogart filminin sabahında
Zamanı geri döndürdükleri bir ülkede
Kalabalık içinde Peter Lorre gibi gezinip duruyorsun
Bir cinayet tasarlayarak...

Lorre taklitleri

Lorre'nin dikkat çekici Viyana-Orta Amerika karışımı aksanı ve büyük gözleri komedyenler ve karikatüristler için popüler bir hedef oldu. Bir süre sonra Lorre'nin karikatürize halleri, kendi performanslarından daha fazla bilinir olmaya başladı.

Çizgi romanlar ve kitaplar

1940'ların başlarında günlük olarak gazetelerde yayınlanan Batman ve Robin maceralarından birinde, Batman'ın yaratıcılarından biri olan Bob Kane'in çizdiği The Two-Bit Dictator of Twin Mills'de yer alan kiralık katil Jojo, yazar Al Schwartz'a göre Lorre'ye benzeyecek şekilde çizilmişti.[3] Çok yetenekli bir silahşor olan Jojo, durumu ya da uzaklığı ne olursa olsun hedeflerini mutlaka vuruyordu. Silahlı kişilerle karşılaşmaya alışkın olan Batman bile Jojo ile teke tek karşılaşmaktan çekiniyordu.

Lorre benzeri bir karakter Brock Brower'ın The Late, Great, Creature isimli romanının da odak noktasıydı. Bilimkurgu yazarı Howard Waldrop'un The Effects of Alienation isimli kısa öyküsünün başkahramanı Peter Lorre idi.

Animasyonlar

Lorre'nin sesinin en bilinen taklidini Mel Blanc yaptı. Blanc'ın Lorre'den daha yüksek sesle yaptığı bu taklit Warner Brothers'ın pek çok çizgi filminde, örneğin Buggs Bunny'nin Racketeer Rabbit bölümünde kullanıldı. Daha sonra yapılan ses taklitlerinin büyük bölümü Blanc'ın taklidinin benzerleriydi. Bu türdeki Lorre ses taklitleri The Simpsons, Digimon, Darkwing Duck ve Transformers gibi çizgi dizilerin çeşitli bölümlerinde yer aldı.

Filmler

1942 tarihli bir Warner Brothers Merrie Melodies çizgi filminde Peter Lorre'nin karikatürü olan bir balık vardı. Balık, Horton'u teknede görünce kendisini vurarak öldürüyordu. Get Smart isimli sitcom'un Malta Şahini ile dalga geçen 1967 tarihli bir bölümünde Barry Kroeger ve Phil Roth, Sydney Greenstreet ve Peter Lorre'ye çok benzeyen Mr. Sidney ve Mr. Peter isimli iki karakteri canlandırdı. Durumu daha da karmaşıklaştırmak için Lorre'nin benzerinin adı Mr. Sydney, Greenstreet'in benzerinin adıysa Mr. Peter idi.

1969 tarihli stop motion filmi Mad Monster Party'deki bir zombi hizmetçi olan Yetch karakteri, görünüşü ve sesi ile Lorre'ye benziyordu. 1987 yapımı animasyon filmi The Brave Little Toaster (film, 1987)'daki Hanging Lamp karakteri de aynı şekilde Lorre'nin taklidiydi. Bir başka stop motion filmi olan Corpse Bride'da başkahramanın kafasının içinde yaşayan küçük yeşil kurtçuk olan Maggot karakteri de Lorre'nin karikatürize edilmiş haliydi.

Filmografi

Kaynakça

  1. ^ "University Press of Kentucky". 7 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2008. 
  2. ^ Tom Smith Online 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Lyrics: I Want To Be Peter Lorre
  3. ^ Batman: The Dailies 1944-1945, ISBN 0878161309, ISBN 978-0878161300

Ek kaynaklar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fritz Lang</span> Avusturyalı film yönetmeni (1890 – 1976)

Friedrich Anton Christian Lang Avusturyalı yönetmen, senaryo yazarı, film yapımcısı. Sinema tarihinin önemli filmlerinden biri olan Metropolis en önemli yapıtıdır.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Banderas</span>

José Antonio Domínguez Banderas, İspanyol oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Charlie Sheen</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Charles Irwin Sheen, 3 Altın Küre ödüllü, Emmy ve SAG adayı gösterilmiş Amerikalı oyuncudur. İspanyol kökenlidir. oyuncu Martin Sheen'in oğlu ve Emilio Estevez'in kardeşidir. 1980'li yıllarda arasında The Boys Next Door, Platoon, Lucas, Ferris Bueller's Day Off, Wall Street, No Man's Land, Eight Men Out, Major League, Young Guns, The Rookie ve Cadence filmleriyle yıldızlaştı. 1990'lı yıllarda dramatik rollerin yerine daha çok komedi veya aksiyon tarzında filmlere ağırlık verdi. Aksiyon filmleri pek başarılı olmamasına rağmen, Hot Shots! serisi çok izlenenlerden oldu. Uyuşturucu problemi yüzünden kariyerinde inişe geçti. Uyuşturucuyu bıraktıktan sonra Spin City dizisini yaptı. Two and a Half Men isimli dizide Charlie Harper karakterini canlandırdı. Two and a Half Men dizisinin yapımcısı Chuck Lorre'ye hakaret ettiği demecinden kısa bir süre sonra 7 Mart 2011 tarihinde bu diziden çıkartılmıştır. Anger Management adlı dizide başrolde oynayan Charlie Sheen aynı zamanda bu dizinin yapımcısı ve senaristidir.

<span class="mw-page-title-main">Peter Sellers</span> İngiliz oyuncu

Richard Henry Sellers ya da bilinen adıyla Peter Sellers, İngiliz komedyen ve oyuncudur. Daha çok Pembe Panter film serisindeki Şef Müfettiş Clouseau karakteri, Dr. Strangelove filminde oynadığı üç ayrı rol ve Lolita filminin 1962'deki orijinal versiyonunda oynadığı Clare Quilty karakteriyle bilinmektedir. Ayrıca kendisinin sondan bir önceki filmi olan Being There filmindeki çocuk saflığına sahip olan Bahçıvan Chance karakteri ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tommy Lee Jones</span> Amerikalı film yönetmeni ve sinema oyuncusu

Tommy Lee Jones, Akademi Ödülü, Altın Küre Ödülü, Emmy Ödülü ve Sinema Oyuncuları Derneği Ödülü kazanmış Amerikalı oyuncu ve yönetmendir. Anne ve babası Libya'ya gittikten sonra Dallas'ta bir hazırlık kursuna katılan Jones, burada sinema oyuncusu olmayı kararlaştırdı. Okulundaki tiyatro programı sayesinde, oyunculuğa iyice alıştı. Üniversite yıllarında da tiyatroya devam eden Jones, mezun olduktan sonra New York'a taşındı. Sinemadaki ilk rolünü Aşk Hikayesi (1970) filmi ile elde etti ve One Life to Live isimli bir televizyon dizisinde çalıştı.

<i>M - Bir Şehir Katilini Arıyor</i>

M - Bir Şehir Katilini Arıyor, 1931 Almanya yapımı psikolojik gerilim filmidir. Özgün adı M'dir. İngilizce konuşulan ülkelerde Fritz Lang's M'in yanı sıra Murderers Among Us adı ile de gösterime sunulmuştu. Filmin yönetmeni Fritz Lang filmin senaryosunu da eşi Thea von Harbou ile birlikte yazmıştı. Filmin başrol oyuncusu Peter Lorre 'dur. Bu film Fritz Lang'ın ilk sesli filmidir ve kendisinin de belirttiği gibi filmografisindeki en iyi filmidir. Filmde bir Alman kentinde polisin seri cinayetler işleyen bir çocuk katilini yakalamakta yetersiz kalması üzerine tedirgin olan şehirdeki diğer suçluların da insan avına katılmaları anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Geena Davis</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Geena Davis,, Oscar, Altın Küre ve Emmy ödüllü Amerikalı oyuncu, yapımcı, eski manken, yazar ve sporcu.

<span class="mw-page-title-main">Béla Lugosi</span> Macar-Amerikalı sinema oyuncusu (1882 – 1956)

Béla Lugosi, Macar asıllı Amerikalı tiyatro oyuncusu ve korku filmi oyuncusu.

<i>Malta Şahini</i> (film, 1941)

Malta Şahini, John Huston'ın Dashiell Hammett'ın aynı adlı romanından uyarladığı ve yönettiği 1941 ABD yapımı filmdir. Romanın bu üçüncü sinema uyarlamasında özel dedektif Sam Spade'i Humphrey Bogart, onun femme fatale müşterisini Mary Astor oynadı. Bu oyunculara karakter oyuncusu Peter Lorre ve ilk sinema filminde oynayan Sydney Greenstreet eşlik etti. Yönetmen John Huston'ın da ilk filmi olan Malta Şahini, üç dalda Akademi Ödüllerine aday gösterildi.

Malta Şahini, Dashiell Hammett'ın 1930'da basılmış dedektiflik romanıdır. Polisiye Yazarlar Derneği ve Amerika'nın Gizemli Yazarları'nın yayınladığı en iyi 100 polisiye romanı listelerinin her ikisinde de yer almıştır.

<i>Batman</i> (film serisi) DC Comicsin uyarladığı Batman süper kahramanın filmleri

Batman film serisi, DC Comics şirketinin kurgusal bir karakterinin uyarlandığı altı filmden oluşur. Bu filmlerin yapımcılığını ve dağıtımcılığını Warner Bros. Pictures yaptı.

AFI's 100 Years…100 Heroes and Villains Amerikan Film Enstitüsünün 2003 yılında yayınladığı, filmlerde yer almış 100 en iyi kötü karakter ve kahraman karakterin yer aldığı listedir. İlk olarak Arnold Schwarzenegger'in sunumuyla CBS'de sunulmuştur. Yayınlanan bu program Outstanding Nonfiction Special kategorisinde Emmy ödülüne aday gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Walter Brennan</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1894 – 1974)

Walter Brennan Amerikan oyuncu. Brennan En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü üç kez aldı. En çok Akademi Ödülü kazanan erkek oyuncu rekorunu, yine üç Akademi Ödülü'ne sahip Jack Nicholson ve Daniel Day-Lewis ile paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Miranda Otto</span> Avustralyalı sinema oyuncusu (d. 1967)

Miranda Otto, Avustralyalı oyuncu. Oyuncu Barry Otto ile Lindsay Otto'nun kızı, oyuncu Gracie Otto'nun kız kardeşi olan Miranda Otto kariyerine 1986'da başladı. Kariyeri boyunca hem bağımsız hem de gişe filmlerinde yer aldı. II. Dünya Savaşı sırasında Avustralya'nın kırsalına göç eden genç bir kızı canlandırdığı Emma's War yer aldığı ilk önemli film oldu. Avustralya filmlerindeki geçirdiği on yılın ardından 1990'larda İnce Kırmızı Hat ve Gizli Gerçek'te oynadığı yardımcı roller sayesinde Hollywood'un ilgisini çekti. 2000'lerin başında Peter Jackson'ın Yüzüklerin Efendisi üçlemesi'nde Éowyn'i canlandırarak ilk büyük çıkışını gerçekleştirdi. Sinema ve televizyonda oynadığı yapımların yanı sıra Avustralya'daki tiyatro sahnelerinde de roller aldı. Kızının doğumundan sonra filmlerde ve tiyatro oyunlarında daha az yer almaya karar verdi. Frankenstein: Ölümsüzlerin Savaşı (2014) uzun bir aradan sonra oynadığı ilk büyük bütçeli film oldu.

<i>Justice League: Adalet Birliği</i> 2017 yapımı Zack Snyder filmi

Justice League: Adalet Birliği , DC Comics'in süper kahraman takımı Adalet Birliği'nden uyarlanan Amerikan yapımı süper kahraman filmi. DC Extended Universe'in beşinci yapımı olarak ayarlandı. Filmi Zack Snyder yönetirken senaryo Chris Terrio tarafından yazıldı. Filmin oyuncu kadrosunda Ben Affleck, Henry Cavill, Gal Gadot, Ezra Miller, Jason Momoa, Ray Fisher, Amy Adams, Amber Heard, J. K. Simmons ve Willem Dafoe yer almaktadır. Filmin temel çekimleri 11 Nisan 2016'da başladı.

<span class="mw-page-title-main">Mary Astor</span> Amerikalı sinema oyuncusu ve yazar (1906 – 1987)

Mary Astor, Amerikalı oyuncudur. 1941 yılı yapımı Malta Şahini filminde Brigid O'Shaughnessy rolüyle hatırlanır.

John Philips Marquand, Amerikalı yazar.

<span class="mw-page-title-main">Ezra Miller</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Ezra Matthew Miller, Amerikan şarkıcı, müzisyen, oyuncu ve aktivist. Çıkışını Afterschool (2008) filmi ile yapan Miller, Kevin Hakkında Konuşmalıyız (2011) filminde başrol oynamasının yanı sıra Saksı Olmanın Faydaları (2012) uyarlama filminde de başrolü paylaştı. 2015'te The Stanford Prison Experiment isimli korku filminde başrolü paylaştı ve komedi filmi olan Aşk Kazası'nda rol aldı. DC kurgusal evreninde Barry Allen/ Flash karakterini canlandırmakta olan oyuncu ilk kez Batman v Superman: Adaletin Şafağı filminde gözükmüştür. Fantastik Canavarlar Nelerdir, Nerede Bulunurlar? filminde Credence Barebone'u oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Thomasin McKenzie</span>

Thomasin Harcourt McKenzie, Yeni Zelandalı aktris. Debra Granik'in 2018 drama filmi İz Bırakma'daki başrol performansı ile öne çıktı ve eleştirel beğeni topladı. Ayrıca Tavşan Jojo ve True History of the Kelly Gang filmlerinde yardımcı rollerde yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">George Sanders</span>

'George Henry Sanders, kariyeri 40 yılı aşan bir İngiliz aktördür. Ağır, üst sınıf İngiliz aksanı ve pürüzsüz, bas sesi, genellikle onu sofistike ama kötü karakterler olarak rol almaya yönlendirdi. All About Eve (1950) filmindeki sert, soğukkanlı tiyatro eleştirmeni Addison DeWitt rolüyle Sanders, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında Akademi Ödülü kazandı. Belki de en çok Rebecca'da (1940) Jack Favell rolüyle, Foreign Correspondent filminde (1940) Scott ffolliott rolüyle, yılın en popüler filmi Samson and Dalilah da (1949) Gazze'nin Saran'ı rolüyle bilinir. Ivanhoe (1952) filmindeki Sir Brian De Bois-Guilbert rolü, King Richard and the Crusaders (1954) filmindeki Aslan Yürekli Kral Richard rolü, Batman (1966) dizisindeki iki bölümlük Mr. Freeze rolü gibi rolleri oynamıştır. Disney'in Ormanın Kitabı (1967) filminde Shere Khan'ın seslendirmiştir. 1940'larda suç savaşçısı The Falcon rolünü ve 1930'larda ve 1940'larda yapılmış beş filmlik seride Simon Templar rolünü oynamıştır.