İçeriğe atla

Peter Lamborn Wilson

Peter Lambert Wilson (1945 - 22 Mayıs 2022[1]), Hakim Bey takma adıyla tanınan Amerikalı anarşist yazardır.

Hayatı

Columbia Üniversitesindeki eğitimi sonrası Ortadoğu, Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Nepal'i de içeren seyahatlerde bulundu. Batı Bengal'de Tantra üzerine çalıştı ve Sufi tekkelerini ziyaret etti ve Sufi üstatlarla görüştü. 1971'de New York'taki Marsden Foundation'un bursuyla Nimetullahi tarikatı üzerine bir araştırma yaptı. Wilson, Amerikalı mistik Nobell Drew Ali'nin 1913'lerde Afro-Amerikalıların aslen Mağribi ve Müslüman oldukları iddiasıyla kurduğu Amerika Mağribi İlim Mabedi'nin (Moorish Science Temple of America) uzantısı olarak kurulan Amerika Mağribi Ortodoks Kilisesi'ne (Moorish Orthodox Church of  America-MOC) 1960'larda üye olduktan sonra Hakim Bey adını almıştır.İsim Fatımi-Nizari halifesi Hakim Billah'a dayanır ve hikmet sahibi, bilge kişi anlamlarına gelmektedir.

1964'te Beatnikler ve Mağribi sufiler tarafından kurulan Amerika Mağribi Ortodoks Kilisesi İsmaililik, Çiştiye ve Bektaşilik etkilerinin yanı sıra Tantra ve Tao felsefesini de bünyesinde barındıran eklektik bir yapı sergiler. 1974 ve 1975'te World of Islam Festival'i için danışmanlık görevinde de bulunan Hakim Bey, 1974'ten İran İslam Devrimi'nin gerçekleştiği yıllara kadar Seyyid Hüseyin Nasr'ın kurucusu olduğu İran Kraliyet Felsefe Akademisi'nde çalışmış, akademinin Sophia Perennis dergisinin editörlüğünü yürütmüştür. Devrimin gerçekleştiği 1980'de Amerika'ya döner. Bu tarihten sonra Rene Guenon, Frithjof Schuon gibi yazarlar etrafında gelişen tradisyonalist ekolden uzaklaşarak anarşist-sitüasyonist düşünce ile heterodoks İslam ve neo-paganizm karışımı bir düşünce sistemini ontolojik anarşizm (en:ontological anarchy) kavramı altında geliştirip, sözcülüğünü yapar.[2]

Şiirsel metinleri ve şiirleri ilkin P.A.N., Panthology 1, 2 ve 3; Ganymede; Exquisite Corpse gibi yayınlarda görüldü. Bey'in The Chronicles of Qamar: Crowstone adlı bir de romanı bulunmaktadır.

Görüşleri

Anarşizmin bir ideoloji veya ulaşılacak bir ideal değil bir yaşama biçimi olarak görüldüğü ontolojik anarşizm'de gelecek değil şimdi önemlidir. Tüm iktidar biçimlerine karşı

gelecekte muhtemel ve hayali yeni bir iktidar biçimi öne sürmek ve onun adına çarpışmak yerine iktidarın her şeyi gören gözü'nden ırakta ve hemen şimdiki zaman diliminde bireyin kendine özgü ve anarşist sosyal ilişkiler ağı olarak bir dünya kurması ve onu sürdürmesinin olanaklarını araştıran ve bunun için Geçici Otonom Bölgeler (Temporary Autonomous Zone) oluşturmayı teklif eden bir tür anarşizm biçimidir ontolojik anarşizm (en:ontological anarchy). Batını/mistik geleneklere alabildiğine açık bir yaşama/algılama tarzı sunan bu düşüncede çeşitli sufi yazarlarının dışında, 19. yüzyıl anarşizmi, Fourier ve ütopyacı sosyalizm, korsan ütopyaları, sanrı uyandırıcı maddeler, Nietzsche'den temalar da yer alır.

Türkçeye de çevirilen T.A.Z (en:Temporary Autonomous Zone) kitabı Ontolojik-Anarşizm ve Geçici Otonom Bölgelerin nasıl oluşturulabileceğine dair ipuçlarıyla doludur. Peter Lambert Wilson ya da diğer adıyla Hakim Bey, kendi tanımlarıyla baskıcı, manipülatif ve insanın hayalleri de dahil yaratıcı tüm yönlerini neredeyse bütünüyle iğdiş eden yönüne muhalefetini yine mevcut sisteme alternatif ya da muhalif görünümlü olmakla birlikte farklı adlar altında benzer başka iktidar biçimleri üreten ideoloji, düşünce ve yaşam tarzlarına da şüphe ile bakmaktadır. Hakim Bey'e göre "Devrim" de dini Ortodoksluk biçimleri de birey üzerine yeni baskılar üretmekten başka bir şey yapmamaktadır. Aynı şekilde 68 Solculuğunu fetişleştirmekten de kaçınmaktadır Hakim Bey çünkü ona göre bu sadece bir otoriteden başka bir otoriteye geçiştir. Ona göre her karşı çıkış, her muhalefet bir meta-söylem üreterek bireyin içinden çıkamayacağı yeni bir ağ üretebilme potansiyeline sahiptir, bu yüzden sürekli bir "isyan" sürekli bir "muhalefet" veya sufizmden ödünç aldığı sürekli bir "seyahat" halinde olmak gereklidir.

Geçici Otonom Bölge (en:Temporary Autonomous Zone) kavramını Hakim Bey “devletle direkt olarak bağlantılı olmayan bir başkaldırı, bir alanı (toprağı, zamanı, hâyâl gücünü) özgürleştiren ve sonra da devlet kendisini yıkmadan önce başka bir yerde/başka bir zamanda yeniden biçim bulan bir gerilla operasyonu gibidir.”[3] şeklinde açıklamaktadır.

Eleştiriler

Murray Bookchin, "Social Anarchism or Lifestyle Anarchism: An Unbridgeable Chasm" adlı eserinde Bey'in "hayat tarzı anarşizmi" olarak adlandırdığı yaklaşımı içindeki mistisizm, okültizm ve irrasyonalizm eğilimleri sebebiyle eleştirmiştir.

İlkelcilik akımının yazarlarından John Zerzan ise Hakim Bey'i duyusal, otonom bireyin her izinin silinmesi ve doğaya topyekûn egemen olmanın yüksek teknolojik dışavurumunu ilahlaştırmakla suçlamaktadır. Zerzan daha da ileri giderek Hakim Bey'i aslında totaliteyle bir sorunu, kavgası olmadığı olmadığı için bir liberal olduğunu ileri sürmektedir.[4]

Türkçe'deki kitapları

  • T.A.Z: Geçici Otonom Bölge, Ontolojik Anarşi, Şiirsel Terörizm

İngilizce'deki kitapları

  • The Winter Calligraphy of Ustad Selim, & Other Poems (1975) (Ipswich, England)
  • Science and Technology in Islam (1976) (with Leonard Harrow)
  • Traditional Modes of Contemplation & Action (1977) (editor, with Yusuf Ibish)
  • Nasir-I Khusraw: 40 Poems from the Divan (1977) (translator and editor, with Gholam Reza Aavani
  • DIVAN (1978) (poems, London/Tehran)
  • Kings of Love: The Poetry and History of the Nimatullahi Sufi Order of Iran (1978) (translator and editor, with Nasrollah Pourjavady; Tehran)
  • Angels (1980, 1994)
  • Weaver of Tales: Persian Picture Rugs (1980) (with Karl Schlamminger)
  • Loving Boys: Semiotext(e) Special (1980) (editor as Hakim Bey; Semiotext(e) (New York))
  • Divine Flashes (1982) (by Fakhruddin 'Iraqi, translated and introduced with William C. Chittick; Paulist Press (Mahwah, New Jersey))
  • Crowstone: The Chronicles of Qamar (1983) (as Hakim [Bey])
  • CHAOS: The Broadsheets of Ontological Anarchism (1985) (as Hakim Bey; Grim Reaper Press (Weehawken, New Jersey)
  • Semiotext(e) USA (1987) (co-editor, with Jim Fleming)
  • Scandal: Essays in Islamic Heresy (1988) (Autonomedia (Brooklyn, New York))
  • The Drunken Universe: An Anthology of Persian Sufi Poetry (1988) (translator and editor, with Nasrollah Pourjavady)
  • Semiotext(e) SF (1989) (co-editor, with Rudy Rucker and Robert Anton Wilson)
  • The Universe: A Mirror of Itself (1992?) (Xexoxial Editions (La Farge, Wisconsin))
  • Aimless Wandering: Chuang Tzu's Chaos Linguistics (1993) (as Hakim Bey; Xexoxial Editions (La Farge, Wisconsin))
  • Sacred Drift: Essays on the Margins of Islam (1993) (City Lights Books (San Francisco))
  • The Little Book of Angel Wisdom (1993, 1997)
  • O Tribe That Loves Boys: The Poetry of Abu Nuwas (1993) (translator and editor, as Hakim Bey)
  • Pirate Utopias: Moorish Corsairs and European Renegadoes (1995, 2003) (Autonomedia (Brooklyn, New York))
  • Millennium (1996) (as Hakim Bey; Autonomedia (Brooklyn, New York) and Garden of Delight (Dublin, Ireland))
  • "Shower of Stars" Dream & Book: The Initiatic Dream in Sufism and Taoism (1996) (Autonomedia (Brooklyn, New York))
  • Escape from the Nineteenth Century and Other Essays (1998) (Autonomedia (Brooklyn, New York))
  • Wild Children (1998) (co-editor, with Dave Mandl)
  • Avant Gardening: Ecological Struggle in the City & the World (1999) (co-editor, with Bill Weinberg)
  • Ploughing the Clouds: The Search for Irish Soma (1999)
  • TAZ: The Temporary Autonomous Zone, Ontological Anarchy, Poetic Terrorism, Second Edition (2003) (as Hakim Bey; incorporates full text of CHAOS and Aimless Wanderings; Autonomedia (Brooklyn, New York))
  • Orgies Of The Hemp Eaters (2004) (co-editor as Hakim Bey with Abel Zug)
  • rain queer (2005)
  • Gothick Institutions (2005)
  • Green Hermeticism: Alchemy and Ecology; (with Christopher Bamford and Kevin Townley, Lindisfarne (2007))
  • Black Fez Manifesto (2008)
  • Ec(o)logues (Station Hill of Barrytown, 2011)

Dış bağlantılar

Kaynakça

Dipnotlar

  1. ^ "Peter Lamborn Wilson (1945-2022)". Anarchist News. 23 Mayıs 2022. 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  2. ^ [http://en.metapedia.org/wiki/Hakim_Bey Hakim Bey/Metapedia]
  3. ^ Hakim Bey TAZ: The Temporary Autonomous Zone, Ontological Anarchy, Poetic Terrorism, New York, Autonomedia,1985, s.101
  4. ^ [http://sosyalsavas.org/2015/01/hakim-bey-post-modern-anarsist-john-zerzan/ John Zerzan/Hakim Bey:Postmodern Anarşist]

İlgili Araştırma Makaleleri

Anarşizm, toplumsal otoritenin, tahakkümün, erkin ve hiyerarşinin tüm biçimlerini bertaraf etmeyi savunan çeşitli politik felsefeleri ve toplumsal hareketleri tanımlayan sosyal bir terimdir. Anarşizm, her koşulda her türlü otoriteyi reddetmektir. Reddedilen bu otoritelere patriyarki ve kapitalizm de dahildir.

<span class="mw-page-title-main">John Zerzan</span>

John Zerzan (1943,-) Amerikalı anarko-primitivist yazardır. ABD'deki küreselleşme karşıtı hareketin önde gelen aktivistlerinden biri olan Zerzan, Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi ve San Francisco Eyalet Üniversitesi Tarih Bölümünü bitirmiştir. Üniversite yıllarında öğrenci hareketi içinde yer alarak Vietnam Savaşı karşıtı eylemlerinden dolayı tutuklanıp bir süre hapis yatan Zerzan, daha sonra akademik çevreleri terk ederek kamyon şoförü ve marangoz olarak San Francisco bölgesindeki sendikal çalışmalar içinde yer aldı.

Bireyci anarşizm, farklı geleneklerden oluşan bireyci anarşizm bireysel bilincin ve bireysel çıkarın, herhangi bir kolektif organ ya da kamu otoritesi tarafından engellenmemesi gerektiğine inanır.

<span class="mw-page-title-main">Anarko-kapitalizm</span> ekonomik teori ve politik felsefe

Anarko kapitalizm özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir. Anarko-kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise. Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.

<span class="mw-page-title-main">Pierre-Joseph Proudhon</span> Anarşist ve sosyalist kuramcı

Pierre-Joseph Proudhon, Fransız ekonomist ve düşünür. Kendini "anarşist" olarak adlandıran ilk kişidir ve ilk anarşist düşünür olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Voltairine de Cleyre</span>

Voltairine de Cleyre, Amerikalı anarşist. Emma Goldman'ın sözleriyle "Amerika'nın yetiştirdiği en yetenekli ve keskin zekalı anarşist." Erken ölümünün, bugün diğerleri gibi tanınan bir anarşist olmasını engellediği kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">David Bohm</span> Amerikalı teorik fizikçi (1917 – 1992)

David Bohm ; teorik fizik, felsefe ve nöropsikoloji alanlarına katkıda bulunmuş bir kuantum mekaniği fizikçisidir.

Liberteryen sosyalizm veya özgürlükçü sosyalizm, güdümsüz, ekonomik ya da toplumsal katmansız, birey özgürlüğüne ve eşitliğine dayalı, her tür bilgiye erişmede ve kullanmada fırsat eşitliği sağlayan, anarşist özelliklere sahip bir sosyalizm anlayışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ni‘metullāh-ı Velî</span>

Ni'metullāh-ı Velî, Nimetullahilik tarikatının kurucusu ve mutasavvıf şair.

Sol piyasa anarşizmi, sol liberteryenizm, bireyci anarşizm ve liberter sosyalizmin bir formudur. Kevin Carson, Roderick T. Long, Charles Johnson, Brad Spangler, Samuel Edward Konkin III, Sheldon Richman, Chris Matthew Sciabarra, ve Gary Chartier gibi günümüz akademisyenleriyle ilişkilidir. Radikal bir şekilde serbest piyasaların değerini vurgulamaktadırlar. Bu liberteryenler serbest piyasalar aracılığıyla devletçi ve kapitalist ayrıcalıkların ortadan kalkacağına inanmaktadır. Taraftarları sol piyasa anarşistleri veya piyasa odaklı sol liberteryenler olarak ifade edilmektedir.

Postanarşizm, postmodern ve postyapısalcı düşünce gelenekleri ile anarşist düşünce geleneğinin bir sentezi olarak nitelendirilebilir. Aynı zamanda postyapısalcı anarşizm olarak da bilinen postanarşizm, tek bir çerçeveden ilerleyen bir düşünce geleneği olmaktan ziyade, birçok postmodern düşünce akımının etkisinde kalınarak geliştirilmiş farklı anarşist yaklaşımların bir bütün olarak ele alınmalıdır.

Sosyalist İşçi Partisi (ABD)- (SWP), Amerika Birleşik Devletleri'nde bilinen bir komünist partidir. ABD Komünist Partisi'nde Troçkizm'i benimseyen grup tarafından kurulmuştur.

Capitol Hill Özerk Bölgesi, Seattle, Washington'daki Capitol Hill mahallesinde yer alan, kendini "özerk bölge" olarak ilan etmiş oluşum. Yaklaşık altı şehir blokunu kapsayan CHAZ, Seattle Polis Departmanı'nın (SPD) Capitol Hill'in East Precinct binasını terk etmesinin ardından 8 Haziran 2020'de kurulmuş ve 1 Temmuz 2020 tarihinde dağılmıştır.

Kripto-anarşizm büyük dalgalar ile yayılan ve dünyadaki birçok değişikliğe rağmen kendi içinde simule edilen bir fx trade sistemidir. Anarşizmin bilişim yöntemleri aracılığıyla uygulanmasıdır.

Freiwirtschaft, Silvio Gesell tarafından 1916 yılında kurulan ekonomik bir fikirdir. Buna Natürliche Wirtschaftsordnung adını verdi. 1932'de bir grup İsviçreli iş insanı fikirlerini kullanarak WIR Bankası'nı (WIR) kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Anarşist komünler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, anarşist felsefe ve ilkelere göre işleyen anarşistler tarafından kurulmuş herhangi bir toplumu, komünü veya onun bir bölümünü temsil eden anarşist toplulukların bir listesidir. Anarşistler, 19. yüzyıldan beri çok sayıda komün yarattılar ve buna dahil oldular. Bir topluluğun; bölgesel anarşist hareketleri, karşı-ekonomiyi ve karşı-kültürleri desteklemek için felsefi olarak anarşist çizgiler boyunca örgütlendiği sayısız örnek vardır. Ayrıca, Ukrayna'daki Mahnovşçina, İspanya'daki Devrimci Katalonya ve Mançurya'daki Shinmin özerk bölgesi de dahil olmak üzere, açıkça anarşist devrimlerden kaynaklanan anarşist komün denemeleri vardır.

Anarşistler geleneksel olarak örgütlü dine şüpheyle yaklaşmış ya da şiddetle karşı çıkmışlardır. Yine de bazı anarşistler, devleti yüceltmenin günahkâr bir putperestlik biçimi olduğu fikri de dâhil olmak üzere, anarşizme dini açıdan yorumlar ve bakış açıları getirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çağdaş anarşizm</span> anarşist hareketin şimdiki dönemi

Çağdaş anarşizm, anarşist hareketin II. Dünya Savaşı'nın sonundan günümüze kadar süren dönemidir. 20. yüzyılın son üçte birinden bu yana anarşistler, anti-globalizasyon, barış, iskan ve öğrenci protesto hareketlerine katılmışlardır. Anarşistler, Makhnovshchina ve Devrimci Katalonya gibi silahlı devrimlere katılmış ve Uluslararası İşçi Birliği ve Dünya İşçileri Birliği gibi anarşist siyasi örgütler 20. yüzyıldan bu yana var olmuştur. Çağdaş anarşizm içinde, klasik anarşizmin anti-kapitalizmi önemli bir yer tutmuştur.

Bazı gözlemciler[kim?] varoluşçuluğun anarşizm için felsefi bir zemin oluşturduğuna inanmaktadır. Anarşist tarihçi Peter Marshall, "varoluşçuların birey, özgür seçim ve ahlaki sorumluluk üzerindeki vurgusu ile anarşizmin temel prensipleri arasında yakın bir bağlantı olduğunu" iddia ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Anti-Anarşizm</span>

Anti-anarşizm veya Anarşizm karşıtlığı anarşizme karşıt düşünceyi ifade eder; bir düzen ve otorite savunuculuğunu içeren bir tutumdur. Anarşizm, genellikle devletin veya otoritenin yokluğunu, bireysel özgürlükleri ve toplumsal eşitliği vurgular. Anti-anarşistler ise genellikle devletin veya otoritenin toplum düzenini sağlamada önemli bir rol oynaması gerektiğini savunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.