İçeriğe atla

Peter Alford Andrews

Peter Alford Andrews (d. 1936, Lyme Regis, Dorset, İngiltere), İngiliz etnolog ve antropolog. Türkiye'deki etnik gruplar kitabıyla tanınan Andrews, Bristol Üniversitesi'nde onursal araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.[1]

Hayatı

Andrews 1936'da İngiltere'de doğdu. Lise öğrenimini Buckingham'da, üniversite öğrenimini ise Cambridge Üniversitesi mimarlık fakültesinde tamamladı. Sonraki yıllarda mimarlık üzerine çalışmaya devam eden Andrews, doktorasını Londra Üniversitesi'nde Orta Doğu ve Yakın Doğu Departmanında yaptı. Rudiger Benninghaus'la beraber Türkiye'nin etnik yapısı üzerine yaptığı araştırmaları 1989'da yazdığı Türkiye'deki etnik gruplar kitabında derledi.[2] Ayrıca Orta Doğu ve Orta Asya'daki çadır türleriyle ilgili eserler yazdı.

Türkiye'de etnik gruplar

Andrews'a göre Türkiye'de 47 etnik grup yaşamaktadır. Andrews, Türkiye'nin etnik parçalanma endeksini 0.299 olarak hesaplamıştır. Bu oran Hindistan'da 0.81, Kuzey Kore'de ise 0.002'dir.[3] Andrews kitapta 47 etnik grubun tamamının Türkiye'deki dağılımı ve konuştukları dillerle ilgili bilgi vermiştir. Kitap 1992'de Mustafa Küpüşoğlu tarafından Türkçeye çevrilmiştir.[4]

Bazı çalışmaları

  • Türkiye'deki etnik gruplar
  • Basra Körfezi ülkelerinde işçi göçü
  • Orta Doğu'daki göçebe çadır türlerinin dağılımı
  • Suudi Arabistan etnik haritası
  • Pakistan'ın İndus-Kuhistan ve Kuzey Bölgelerindeki köy mimarisi
  • Orta Asya'daki göçebe çadır türlerinin dağılımı[5]
  • Orta Asya'daki çadır kelimeleri üzerine karşılaştırmalı çalışma
  • Kazakça kelimeler
  • Orta Asya çadırlarının tipolojisi ve karşılaştırılması
  • Yakındoğu'da göçebe çadırları[6]
  • Hindistan ve Pakistan'daki İslam mimarisi ve bölgedeki İran-Orta Asya etkisi

Kişisel hayatı

Andrews evli ve iki çocuk babasıdır. İyi seviyede Fransızca, Türkçe, Almanca ve Farsça, orta seviyede İspanyolca, İtalyanca, Rusça, İsveççe, Latince ve Osmanlıca bilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Aktaş, Ali (2008). Farklı kimliklerin kavşak noktası: kültürel renkleriyle Sakarya : Sakarya'nın toplumsal ve kültürel yapısı. Adapazarı Merkez Belediyesi. s. 306. ISBN 6050042187. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  2. ^ Türkdoğan, Orhan. Niçin milletleşme?: milli kimliğin yükselişi. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. s. 11. ISBN 9754980942. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  3. ^ Doğu batı: düşünce dergisi, 44-45. sayılar. Felsefe Sanat ve Kültür Derneği. 2008. s. 82. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  4. ^ Önder, Ali Tayyar (2008). Türkiye'nin etnik yapısı: halkımızın kökenleri ve gerçekler. Kripto Kitaplar. s. 52. ISBN 6054125036. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  5. ^ Egawa, Higari (2007). Bir Yörük grubu ve hayat tarzı: Yağcı Bedir Yörükleri. Eren. s. 20. ISBN 9756372362. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  6. ^ Erdem: Atatürk Kültür Merkezi dergisi, 28-30. sayılar. Türk Tarih Kurumu Basımevi. 1999. s. 681. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pakistan</span> Güney Asyada bir ülke

Pakistan, resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. 241,49 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesidir. En büyük ikinci Müslüman topluluğuna sahiptir. 881.913 km²'lik yüzölçümü ile bu alanda 33. sıradadır. Pakistan'ın güneyde Umman Denizi ve Körfezi'ne 1046 km kıyısı vardır. Doğuda Hindistan, batıda Afganistan, güneybatıda İran ve kuzeydoğuda Çin ile komşudur. Kuzeybatıda Afganistan'ın Vahan Koridoru Pakistan'ı Tacikistan'dan ince bir hatla ayırır. Ayrıca Umman ile deniz sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mimarlık</span> bir ürünün hem planlaması, hem tasarımı ve hem de yapım süreci

Mimarlık veya mimari, binaları ve diğer fiziki yapıları tasarlama ve kurma sanatı ve bilimidir. İnsanların yaşamasını kolaylaştırmak ve barınma, dinlenme, çalışma, eğlenme gibi eylemlerini sürdürebilmelerini sağlamak üzere gerekli mekânları, işlevsel gereksinmeleri ekonomik ve teknik olanaklarla bağdaştırarak estetik yaratıcılıkla inşa etme sanatı; başka bir tanımlamayla, yapıları ve fiziksel çevreyi uygun ölçülerde tasarlama ve inşa etme sanat ve bilimidir. İnsan yaşamak için yurtlanmak ve doğa şartlarından korunmak için bir mekan ihtiyacı duyar ve bu mekanı kendine özgü kültürel, fonksiyonel, teknik ve farklı zevklerde inşa eder.

<span class="mw-page-title-main">Özbekler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karapapaklar</span> Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan birisi

Karapapaklar veya Terekemeler, Kuzey Kafkasya'da Derbent, Gürcistan'da Kvemo Kartli, Azerbaycan'da Kazah, İran'da Sulduz ve Türkiye'de de genel olarak Kuzeydoğu Anadolu'da yaşayan Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yörükler</span> Göçebe Türk topluluğu

Yörükler, göçebe olan, çoğunlukla Anadolu dağlarında ve kısmen Balkan Yarımadası'nda yaşayan Oğuz kökenli bir Türk alt grubudur. Balkanlar'daki Yörükler, Kuzey Makedonya'nın doğu kesimlerinden Bulgaristan, Yunanistan ve Güney Trakya'ya kadar geniş bir alana yayılmıştır. İsimleri, "yürümek" anlamına gelen "yürü" fiilinden türemiştir, yürük olarak da adlandırılırlar. Yörükler, diğer sancaklar gibi bir toprak birimi değil, Osmanlı İmparatorluğu'nun ayrı bir örgüt birimi olan Yörük Sancağına bağlıydı.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya</span> Asyanın okyanuslardan uzak iç kesimi

Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.

<span class="mw-page-title-main">Afşar boyu</span> Oğuz Türklerinin yirmidört boyundan biri

Afşar boyu veya Avşar boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden diye tanımladığı altıncısıdır. Bu boyların Bozoklar kolundan Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar'ın soyundan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Slavlar</span> Avrupa kökenli bazı etnik toplulukların ortak adı

Slavlar veya İslavlar, Avrupa'da yaşayan en kalabalık etnik topluluk. Daha çok Avrupa'nın doğusunda ve güneydoğusunda yaşarlar. Ayrıca Asya'nın kuzey kesimlerinde de yaşamaktadırlar.

Barak Türkmenleri ya da Baraklar, esas olarak Türkiye'nin güneyindeki Gaziantep ilinin güneydoğu kesiminde bulunan Barak Ovası'nda yaşayan bir Türkmen boyudur. Barak aşiretleri Gaziantep, Nizip, Kargamış üç- geninde yoğun olarak yaşamıştır. Bu aşiret, se- bebini bilemediğimiz bir göç hareketi ile Teke yöresi -Antalya- Kaş,çevresine yerleşmiştir. İlk defa Sahil Barak Köyü'ne gelen Baraklar, birkaç yüz yıldan beri Kaş bölgesinde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Doğu</span> Batı Asya, Kuzey Afrika ve Doğu Akdenizin kesiştiği yerde kalan jeografik bölge

Orta Doğu, Afrika-Avrasya'da genellikle Batı Asya'yı, tüm Mısır'ı ve Türkiye'yi kapsayan kıtalararası bir bölgedir. Terim, 20. yüzyılın başlarında başlayan Yakın Doğu teriminin yerini almak üzere daha geniş bir kullanıma girmiştir. Daha geniş "Büyük Orta Doğu" kavramı aynı zamanda Mağrip, Sudan, Cibuti, Somali, Komorlar, Afganistan, Pakistan ve bazen Transkafkasya ve Orta Asya'yı da bölgeye dahil etmektedir. "Orta Doğu" terimi, değişen tanımları konusunda bazı karışıklıklara yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Çadır</span>

Çadır. Doğal hayatta sığınak olarak kullanılan kamp malzemesi.

<span class="mw-page-title-main">Doğan Kuban</span> Türk mimar ve akademisyen (1926–2021)

Doğan Kuban, Türk mimar ve akademisyendir. Türkiye'nin ilk ve en önemli mimarlık tarihçilerindendir.

Oymak, ulusun ayrıldığı bölümlerden her biri. "Oymak" sözcüğü, Türkiye Türkçesi dışındaki Altay, Teleüt, Kazak, Kırgız vb. dillerde aymak şeklindedir. Bu şivelerde kelime şu anlamlara gelir: Halk, kavim, boy, soy, aile, köy, yabancı, yabancı göçebe, memleket vb. Moğolca'da "büyük kavim birlikleri" anlamını taşır. Moğol teşkilat bölümlerinde uluslar utuklara, utuklar da ayımaglara (oymak) ayrılırdı. Batı Anadolu ile Güneybatı Anadolu'daki göçebe ve yarı göçebe Türkmen boylarına "oymak" deniyordu. Bunlar 16. yüzyıldan sonra yörük adını aldılar, bir süre bunlara cemaat ve aşiret de dendi.

<span class="mw-page-title-main">Lingua franca</span> Ortak bir anadili olmayan gruplar arasında ticareti kolaylaştırmak için kullanılan diller

Lingua franca veya geçer dil, ortak bir dili veya lehçeyi paylaşmayan insanların birbiriyle iletişim kurmak için kullandığı ortak dildir. Lingua francalar insan tarihi boyunca, ticari, kültürel, dinî, yönetimsel veya diplomatik gereklilikler dolayısı ile gelişmiş, farklı milletlere mensup bilim insanları ve akademisyenler arasındaki iletişimi sağlamak için de kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yurt (çadır)</span> Türk ve Moğol göçebe gruplarınca kullanılan deri, keçe ile kaplanmış taşınabilir, geleneksel yuvarlak çadır

Yurt ya da ger, Orta Asya'da Türk ve Moğol göçebelerinin ev olarak kullandığı çadırlara verilen ad. Orta Asya bozkırlarında birkaç değişik türde göçebe grup tarafından konut olarak kullanılan ve deri ya da keçe ile kaplanmış taşınabilir, yuvarlak bir çadırdır. Yapı, duvarlar için ahşap veya bambudan yapılmış açılı bir montaj veya kafes, bir kapı çerçevesi, kirişler ve muhtemelen buharla bükülmüş bir tekerlek içerir. Çatı yapısı genellikle kendi kendini destekler, ancak büyük yurtların, tacı destekleyen iç direkleri olabilir. Kendinden destekli yurtların duvarının üst kısmının, çatı nervürlerinin kuvvetine karşı koyan bir germe bandı aracılığıyla yayılması engellenir. Modern yurtlar, kalıcı olarak ahşap bir platform üzerine inşa edilebilir; buharla bükülmüş ahşap çerçeve veya metal çerçeve, kanvas veya branda, pleksiglas kubbe, tel halat veya radyan yalıtım gibi modern malzemeler kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Siyenpiler</span>

Siyenpiler veya Sien-piler, Moğolistan ve Mançurya sınırı civarında yaşamış göçebe kabile.

<span class="mw-page-title-main">Hazaralar</span> Afganistan nüfusunun yaklaşık %9unu oluşturan etnik grup

Hazaralar, Afganistan nüfusunun yaklaşık %9'unu oluşturan etnik grup. Hazaralar, çoğunlukla Şiî inancına sahiptirler ve bazıları Sünni. Yoğun olarak Bamyan'ı da içine alan Hazaristan bölgesinde yaşarlar. Hazaralar, Afganistan'daki en kalabalık üçüncü etnik gruptur. Ayrıca 650.000 ve 900.000 arasında olduğu tahmin edilen nüfuslarıyla Pakistan'daki azınlık gruplardan biridir. Pakistan'daki Hazara nüfusunun çoğu Ketta şehrinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Türkmenleri</span> Anadoluda yaşamını sürdüren çoğunlukla Oğuz kökenli Türk halkları

Türkiye Türkmenleri ya da Anadolu Türkmenleri, Anadolu Oğuzları veya kısa söylenişiyle Türkmenler, Selçuklular döneminde Anadolu ve çevresinde Türkmeneli denen bölgelerde yerleşmeye başlayan, dilleri Türkiye Türkçesine bağlı Anadolu ağızları içinde ele alınan ve Türkiye Türklerini oluşturan Oğuz oymakları Müslüman olup, Hanefi Sünni ve Anadolu Aleviliği olarak görülür. Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde etkili olmuşlardır. Türkmen (تركمنلر) ve Yörük (يوروك) kelimeleri tarihî belgelerde eş anlamlı olarak da kullanılmıştır. Osmanlı arşiv belgelerinde, yerleşim durumuna ve şekline bağlı olarak köylü «Türk» olarak adlandırılırken, göçer veya yarı-göçer topluluklar «Türkmen» ya da «Yörük» tabiriyle anılmışlardır. Aşiretler, yerleşik veya konar-göçer olma durumlarına ve bulundukları bölgelere göre «Türkmen» ya da «Yörük» adını almışlardır. Kimilerine göre Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen batısındakilere ise Yörük denir. Maraş ve çevresinde yaşayan Dulkadirli Türkmenleri için Osmanlı kaynaklarında hem Türkmen hem de Yörük tabiri birlikte kullanılmıştır. Etnik olarak akraba oldukları Türkmenistan Türkmenleri ile aynı adı taşıdıkları gibi kimi uruğ/oymak adları da ortaktır.

<span class="mw-page-title-main">İran mimarisi</span>

İran mimarisi veya Fars mimarisi, İran ile Batı Asya'nın geri kalan bölümlerinin, Kafkaslar ve Orta Asya'ya özgü bir mimaridir. Tarihi, Türkiye, Irak, Özbekistan, Tacikistan'a, Kafkaslar ve Zanzibar'a kadar geniş bir alana dağılmış karakteristik örneklerle MÖ 5.000'e kadar uzanmaktadır. Köy kulübelerinden çay evlerine, bahçelere ve köşklere kadar birçok İran yapısı dünyanın en görkemli yapılardan bazıları olarak kabul edilmektedir.

Rüdiger Benninghaus, Alman etnologdur. Peter Alford Andrews'la Türkiye'deki etnik gruplar kitabıyla tanınmaktadır.