İçeriğe atla

Perslerin Mısır'ı fethi

Perslerin Mısır'ı fethi
Bizans-Sasani Savaşı (602-628)
Tarih618-621
Bölge
Sonuç Sasani İmparatorluğu zaferi
Coğrafi
Değişiklikler
Sasani Mısır'ı ele geçirdi.
Taraflar
Bizans İmparatorluğu Sasani İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Nicetas Şahrbaraz[1]

Perslerin Mısır'ı fethi, MS 618 - 621 yılları arasında, Sasani İmparatorluğu ordusu Mısır'daki Bizans kuvvetlerini mağlup etti ve eyaleti işgal etti. Roma Mısır'ının başkenti İskenderiye'nin yıkılması, Sasani seferinde bu zengin eyaletin fethindeki ilk ve en önemli aşamayı işaretler ve sonunda birkaç yıl içinde Mısır tamamen Pers egemenliği altına girdi. Olayın iyi bir açıklaması Butler tarafından verilmiştir.[2]

Arka plan

Pers Şahı, II. Hüsrev, İmparator Mauricius'un Phocas tarafından devrilmesinden sonra Bizans İmparatorluğu'nun iç karışıklığından yararlanarak Doğu'daki Bizans vilayetlerine saldırdı. 615 yılına gelindiğinde, Persler, Bizanslıları kuzey Mezopotamya, Suriye ve Filistin'den sürmüşlerdi. Asya'daki Bizans egemenliğini ortadan kaldırmaya kararlı olan Hüsrev, Bizans İmparatorluğu'nun tahıl ambarı olan Mısır'a gözlerini dikti.[3]

Mısır'ın düşüşü

İran'ın Mısır istilası ya 617 ya da 618'de başlamıştır, fakat bu seferin ayrıntılarıyla ilgili çok az şey bilinmektedir çünkü eyaletin, geri kalan Bizans topraklarından hemen hemen kopmuştu.[4] Pers ordusu, Herakleios'un kuzeni ve yerel valisi Nicetas'ın etkili direniş sağlayamadığı İskenderiye'ye ilerledi. Nicetas, Mısır'da büyük bir Nicetas destekçisi olan Patrik İoannis ile birlikte Kıbrıs'a kaçtı.[3] Huzistan Vakayinamesi'ne göre, İskenderiye 619 Haziran'da ismi Petrus olan birinini ihaneti ile Perslerin eline geçti.[5][6]

İskenderiye'nin düşmesinden sonra Persler Nil boyunca güneye doğru yavaş yavaş egemenliklerini genişlettiler.[4] Seyrek direniş bazı mukavemetin tasfiyesi operasyonlarına ihtiyaç duydu ancak 621'e kadar eyalet güvenli bir şekilde Perslerin elindeydi.[7]

Sonrası

Mısır, İskenderiye'den General Şahrbaraz'ın yönetiminde 10 yıl boyunca Pers elinde kalacaktı.[1] Bizans imparatoru Herakleios'un durumu tersine çevirip ve Hüsrev'i yenince, Şahrbaraz' eyaleti tahliye etmesi emredildi, ancak reddetti. Sonuçta, Herakleios, hem Mısır'ı kurtarmak hem de Persler arasındaki dağınıklığı artırmak için Şahrbaraz'a Pers tahtını kendisi için ele geçirmesini önerdi. Anlaşmaya varıldı ve 629 yazında Pers birlikleri Mısır'dan çıkmaya başladı.[1]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c Howard-Johnston (2006), p. 124
  2. ^ A. J. Butler, The Arab Conquest of Egypt, (1902). Reprinted (1978) by Oxford University Press, 0-19-821678-5
  3. ^ a b Frye (1993), p. 169
  4. ^ a b Dodgeon et al. (2002), p. 196
  5. ^ Dodgeon et al. (2002), pp. 196, 235
  6. ^ Howard-Johnston (2006), pp. 10, 90
  7. ^ Howard-Johnston (2006), p. 99
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rum Suresi</span> Kuranın 30. suresi

Başlığın diğer anlamları için, bakınız Rum

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span> İslamın gelişinden önceki son Fars imparatorluğu, dördüncü büyük İran hanedanı (224–651)

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

<span class="mw-page-title-main">II. Hüsrev</span> 590–628 yılları arasındaki Pers Sasani şahı

II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Herakleios</span> 610–641 yılları arasındaki Bizans imparatoru

Herakleios veya Heraklius, Bizans İmparatorluğu'nun 610–641 yılları arasındaki imparatorudur. İslam'ın Muhammed tarafından kuruluşu ve yayılışı sırasında Bizans tahtında yer alan imparatordur.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (626)</span>

626 yılı Konstantinopolis Kuşatması, Sasaniler tarafından gerçekleştirilen ve Bizans İmparatorluğu'nun kesin zaferiyle sona eren kuşatmadır. Herakleios tarafından elde edilen diğer zaferler ile beraber bu kuşatmanın başarısız olması, Bizanslılar'ın topraklarını geri almalarını sağlayarak, sınırlarla ilgili Sasanileri M.S. 590 yılındaki duruma uygun anlaşma yapmaya zorladı.

<span class="mw-page-title-main">Arap-Bizans savaşları</span> 7. yüzyıl ile 11. yüzyıl arasında savaşlar serisi

Arap-Bizans savaşları, 7. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Müslüman Araplar ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan savaşlardır. Çatışmalar, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in, Raşidun ve Emevi halifelerinin ilk Müslüman fetihleri sırasında başladı ve halefleri tarafından 11. yüzyılın ortalarına kadar devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Bizans-Sasani Savaşı (602-628)</span> Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu arasında 26 yıl süren savaş

Bizans–Sasani Savaşı (602–628), Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasındaki savaş serilerinin sonuncusu ve en yıkıcısıdır. Bizans İmparatoru Mauricius'un Sasani kralı II. Hüsrev'e tahtına tekrar kavuşmasına yardım etmesinin ardından, iki güç arasındaki önceki savaş 591'de sona ermişti. 602'de Mauricius, siyasi rakibi Phocas tarafından öldürüldü. Bunun üzerine Hüsrev, Mauricius'un ölümünün intikamını almak için Bizans'a savaş ilan etti. Bu, on yıllar boyu süren bir çatışmaya dönüştü ve serideki en uzun savaş oldu. Genellikle Orta Doğu boyunca savaşılmıştır: Mısır, Levant, Mezopotamya, Kafkasya, Anadolu, Ermenistan, Ege Denizi ve hatta Konstantinopolis'in duvarlarının önünde.

<span class="mw-page-title-main">Dastagird</span> Irakta eski insan yerleşimi

Dastagird, Zaza - Gorani lehçesinde Dastagird olarak adlandırılan günümüz Irak'ında, başkent Tizpon'a yakın eski bir Sasani kenti.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Mısır'ı fethi</span> Tarihi olay

Müslümanların Mısır'ı fethi veya Arapların Mısır'i fethi, Mısır'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Mısır ve Libya Râşidîn Halifeliği'ne geçti.

<span class="mw-page-title-main">Ninova Muharebesi (627)</span> Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasındaki savaş

Ninova Muharebesi, Bizans - Sasani Savaşı (602-628)'nın zirve muharebesidir. 627 yılında, Ninova yakınlarında gerçekleşmiştir. Savaşın sonucunda gelen Bizans zaferi, daha sonra Sasanilerde iç savaşa neden olmuş ve bir süre Roma İmparatorluğu'nu Orta Doğu'daki eski sınırlarına geri getirmiştir. Birkaç yıl içinde Râşidîn Halifeliği, Arabistan'dan çıktı ve imparatorluğu bir kez daha yıkımın eşiğine getirdiğinden, güç ve prestijin yeniden doğuşu sürekli olmadı.

Caesarea Maritima Kuşatması, Bizans İmparatorluğu'nun Palaestina Prima eyaletinin Caesarea Maritima'sının 614 CE yılında Sasani İmparatorluğu tarafından kuşatılması.

Antakya Muharebesi, Suriye'de Antakya dışında 613 yılında Herakleios komutasındaki bir Bizans ordusu ile Bizans-Sasani Savaşı (602-628) sırasında Sasani ordusu arasında gerçekleşti. Zafer kazanan Persler yakın zamanda elde ettikleri Bizans topraklarında tutunmayı başardılar.

Herakleios'un seferi (622), yanlış olarak Issus muharebesi olarak da bilinir, Bizans-Sasani Savaşı (602-628) sırasında imparator Herakleios tarafından Anadolu'da gerçekleştirilen ezici Bizans zaferiyle sonuçlanan büyük bir seferdi.

Nicetas ya da Niketas İmparator Herakleios'un kuzenidir. Herakleios'u tahta çıktığı Phocas'a karşı başlatılan isyanda büyük rol oynadı ve kuzeni için Mısır'ı fethetti. Nicetas bundan sonra Mısır valisi olarak kaldı ve Bizans-Sasani Savaşı (602-628)'na katıldı, ancak yaklaşık 618/619 yılında Sasanilerin Mısır'ı fethetmesini durduramadı. Bundan sonra kaynaklardan kayboldu, ancak muhtemelen ölümüne kadar Afrika Eksarhı görevinde bulundu.

Şahen ya da Şahin II. Hüsrev döneminde (590-628) üst düzey bir Sasani generali (spahbed) idi. Spandiyadh Hanedanı üyesidir.

Sarus Muharebesi, 625 Nisan'da İmparator Herakleios liderliğindeki Doğu Roma (Bizans) ordusu ile Pers generali Şahrbaraz arasında gerçekleşmiştir. Bir dizi manevradan sonra, bir önceki yıl Pers ülkesini işgal eden Herakleios komutasındaki Bizans ordusu, Bizans'ın başkenti Konstantinopolis'e doğru ilerleyip, orada Avarlar ile kuşatmaya katılacak Şahrbaraz'ın ordusunu yakaladı. Muharebe, Bizanslılar için nominal bir zaferle sonuçlandı, ancak Şahrbaraz iyi bir şekilde çekildi ve Küçük Asya üzerinden Konstantinopolis'e ilerlemeyi başardı.

<span class="mw-page-title-main">Herakleios'a karşı Yahudi isyanı</span> Vikimedya liste maddesi

Herakleios'a karşı Yahudi isyanı, 602-628 tarihli Bizans-Sasani Savaşı'nın bir parçası ve modern zamanlardan önce İsrail Topraklarında özerklik kazanmak için yapılan son ciddi Yahudi girişimidir. Yeni bir teoriye göre bu ayaklanma ve genel olarak Bizans-Pers Savaşı gibi klasik imparatorlukların çöküşü, Yakın Doğu'da nüfus ve ekonomik düşüş ve Müslüman Araplar ve Türkler gibi güçlerin yükselişi Geç Antik Çağ Küçük Buz Çağı'nda gerçekleşti.

Rhahzadh, asıl Roch Vehan, Bizans kaynaklarında Rhazates olarak bilinir. Sasani İmparatorluğu şahı II. Hüsrev döneminde, Ermeni asıllı Pers generali.

615'te Bizans İmparatorluğu ile devam eden savaş sırasında, spahbed Şahin komutasında Sasani ordusu, Küçük Asya'yı istila etti ve Konstantinopolis'te Boğazın karşısında Kalkedon'a ulaştı. Sebeos'a göre, bu noktada Herakleios'un savaştan çekilmeyi kabul edip Roma İmparatorluğu'nun bir Pers devleti haline gelmesi yanında, hatta II. Hüsrev'in imparatoru seçmesine izin vermek yanında Sasani imparatoru II. Hüsrev'e bağlanmaya hazırdı. Sasaniler bir önceki yıl Roma Suriyesi ve Filistin'i ele geçirmişlerdi. Bizans imparatoru Herakleios ile görüşmeler yapıldıktan sonra, Pers Şahinşah II. Hüsrev'e bir Bizans elçisi gönderildi ve Şahin yine Suriye'ye çekildi.

Mukavkıs ya da Mukavkas, Müslümanların Mısır'ı fethi sırasındaki İskenderiye patriği ve Bizans’ın Mısır genel valisidir.