Pers-Roma savaşları

Roma-Pers Savaşları Yunan-Roma dünyası ile iki başarılı İran imparatorluğu arasında geç dönem Roma Cumhuriyeti ile İran merkezli Part İmparatorluğu arasında MÖ 92'de başlayıp Roma İmparatorluğu ve yine İran merkezli Sasani İmparatorluğu üzerinden sürdürülen bir dizi savaştır. Uzun ve yorucu savaşlar iki rakip arasında en son olarak Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu arasında MS 627'de yapılan savaş ile sona erdi ve bunu 632'den itibaren her iki imparatorluğun topraklarının büyük bölümünü ele geçiren Müslüman Arapların akınları izledi.

Romalılar ve Persler arasındaki savaşlar yedi yüzyıla yakın bir süre sürmüş olsa da hiçbir taraf bir üstünlük sağlayamadı. Savaş halat çekme yarışı misali bazı şehir, kale ve bölgelerin talan, tahrip ve el değiştirmesi şeklinde sürdü. Her iki taraf da sınırlarını korumasız bırakmaksızın, sınırlarının çok ötesinde ordularını destekleyecek lojistik destek ve insan kaynağı temin olanağına sahiptiler. Böylece sınırları ötesinde fetihler yapmalarına karşın denge her zaman sağlandı.

Bütün enerjilerini Roma-Pers savaşlarına harcadıkları için bu savaşların bitiminde yedinci yüzyılda çok güçlü olmayan Müslüman Arapların akınlarına karşı koyamadılar ve Müslümanlar savaş yorgunu Sasaniler'i yendi ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun elindeki toprakların çoğunu ele geçirdiler.

Romalılar ve Persler / Sasaniler arasında savaş yedi yüzyıl sürmüş olmasına rağmen, sınır büyük ölçüde sabit kalmıştır. Savaşı başlatan köylerde, istihkamlarda ve şehirlerde yapılan yakalama, ele geçirme, el değiştirme ve yok etmeden oluşan bir oyundaki çekişmedir. Her iki taraf da sınırlarından hayli uzakta, böyle uzun kampanyaları sürdürebilmesi için lojistik olanağa ve insan gücüne sahipti ve bu sayede sınırlarını çok inceltme riskine girmeden, ilerleyebilme imkânı bulabildiler. Ancak her iki taraf da sınır ötesinde fetihlerde bulunsa da zamanla denge yeniden sağlandı.

• Roger C. Blockley: East Roman Foreign Policy. Formation and Conduct from Diocletian to Anastasius (ARCA 30). Leeds 1992, ISBN 0-905205-83-9.
• Henning Börm: Prokop und die Perser. Untersuchungen zu den römisch-sasanidischen Kontakten in der ausgehenden Spätantike. Stuttgart 2007, ISBN 978-3-515-09052-0.
• Beate Dignas - Engelbert Winter: Rome and Persia in Late Antiquity. Neighbours and rivals, Cambridge 2007.
• Geoffrey B. Greatrex: Rome and Persia at War, 502–532. Cairns, Leeds 1998, ISBN 0-905205-93-6.
• Geoffrey B. Greatrex: Byzantium and the East in the Sixth Century. In: Michael Maas (ed.), The Cambridge Companion to the Age of Justinian. Cambridge Uni. Press, Cambridge 2005, S. 477–509, ISBN 0-521-81746-3.
• James Howard-Johnston: East Rome, Sasanian Persia and the End of Antiquity: Historiographical and Historical Studies (Collected Studies). Aldershot 2006, ISBN 0-86078-992-6.
• Walter E. Kaegi: Heraclius – Emperor of Byzantium. Cambridge Uni. Press, Cambridge 2003, ISBN 0-521-81459-6.
• Erich Kettenhofen: Die römisch-persischen Kriege des 3. Jahrhunderts. n. Chr. Nach der Inschrift Sāhpuhrs I. an der Ka’be-ye Zartošt (ŠKZ). Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients B 55. Wiesbaden 1982.
• Fergus Millar: The Roman Near East, 31 B.C.–A.D. 337. Cambridge/Massachusetts 1993.
• Stephen Mitchell: A History of the Later Roman Empire. AD 284 – 641. Blackwell, London 2006, ISBN 1-4051-0856-8.
• David S. Potter: The Roman Empire at Bay. Routledge, London und New York 2004, ISBN 0-415-10057-7.
• Michael Whitby: The Emperor Maurice and his Historian – Theophylact Simocatta on Persian and Balkan Warfare. Oxford 1988.

• Alemani, Agustí. "Sixth Century Alania: between Byzantium, Sasanian Iran and the Turkic World" (PDF). Ēran ud Anērān. Transoxiana Webfestschrift Series I. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2008. 
• "Rome and Parthia at War". History Articles - Classical Europe and Mediterranean. All Empires - Online History Community. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2008. 
• "Sassanids vs Byzantines". History Articles - Medieval Europe. All Empires - Online History Community. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2008.