İçeriğe atla

Perry Seferi

1854 tarihli seferi anlatan bir baskı

Perry Seferi (Japonca黒船来航, romanize: kurofune raikō; "Kara Gemiler'in varışı"), Amerika Birleşik Devletleri Donanması savaş gemileri tarafından 1852-1853 ve 1854-1855 yıllarında Tokugawa şogunluğuna iki ayrı seferde yapılan diplomatik ve askeri bir seferdi. Bu keşif gezisinin amaçları arasında keşif, araştırma ve diplomatik ilişkilerin kurulması ve bölgedeki çeşitli ülkelerle ticaret anlaşmalarının müzakere edilmesi yer alıyordu. Japonya hükûmetiyle temasın başlatılması, keşif gezisinin en önemli önceliği olarak kabul edildi ve başlangıcındaki temel nedenlerden biriydi.

Keşif, Başkan Millard Fillmore'un emriyle Tuğamiral Matthew Calbraith Perry tarafından yönetildi. Perry'nin öncelikli hedefi, Japonya'nın 220 yıllık tecrit politikasına son vermeye zorlamak ve gerekirse gambot diplomasisi kullanarak Japon limanlarını Amerikan ticaretine açmaktı. Perry, Seferi doğrudan Japonya ile Batılı Büyük Güçler arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına ve sonunda iktidardaki Tokugawa şogunluğunun yıkılmasına ve imparatorluk otoritesinin yeniden tesis edilmesine yol açtı. Keşif gezisinin ardından, Japonya'nın dünyayla gelişen ticaret yolları, Japon kültürünün Avrupa ve Amerika'daki sanatı etkilediği Japonizm kültürel eğilimine yol açtı.

Ek okuma

  • Clark, Paul Hendrix. The Perry Expedition and the "Opening of Japan to the West," 1853–1873: A Short History with Documents (Hackett, 2020) online.
  • Fullilove, Courtney. "Gift and Gunboat: Meanings of Exchange in the Perry Expedition." Diplomatic History 42.1 (2018): 90–108.
  • Wittner, David G. Commodore Matthew Perry and the Perry expedition to Japan (The Rosen Publishing Group, 2004).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matthew C. Perry</span> Amerikalı deniz subayı (1794 – 1858)

Matthew Calbraith Perry Japonya'yı iki yüz yıllık bir dışa kapanma döneminden sonra Batı'yla ticari ve diplomatik ilişki kurmaya zorlayan Perry Seferi'ni komuta eden Amerikalı deniz subayı. ABD'nin Doğu Asya'da İngiltere, Fransa ve Rusya'yla boy ölçüşebilecek sömürgeci bir güç durumuna gelmesinde önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kanagava Antlaşması</span>

Kanagava Antlaşması, Perry Sözleşmesi olarak da bilinir, ABD ve Japonya delegeleri arasında Kanagava'da 31 Mart 1854 tarihinde imzalanan Japonya'nın Batılı bir ülkeyle yaptığı bu ilk antlaşmayla Japonya'nın dış dünyaya kapalı olduğu dönem (1639-1854) sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Ii Naosuke</span> Japon derebeyi/daimyō (1815 – 1860)

Naosuke Ii , Japon devlet adamı. ABD ile ilk ticaret antlaşmasını 1858 yılında imzalayarak, Japonya'nın batıya açılmasında önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Edo Dönemi</span> Japon tarihi dönemi

Edo dönemi veya Tokugawa dönemi , Japonya tarihinde 1603-1868 yıllarını kapsayan dönemdir. Bu dönem 24 Mart 1603 tarihinde Edo'da Tokugawa Ieyasu tarafından Tokugawa Şogunluğu'nun kurulmasıyla başlar ve 3 Mayıs 1868'de Meiji Restorasyonu'nun başlamasıyla sona ermektedir. Bu dönemde Japonya Tokugawa Şogunluğu ile 300 yerel daimyōnun yönetimindeydi. Edo dönemi Japonya'nın ilk modern dönemi olarak tanımlanmaktadır ve bu yıllar arasında Japonya dış dünyaya kapalı kalmış olup ekonomik büyüme, sıkı toplumsal düzen, istikrarlı bir nüfus ile sanat ve kültür alanında gelişmeler yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meiji Restorasyonu</span> Japonyada reform dönemi

Meiji Restorasyonu, Meiji Ishin, Islah, Devrim, Reform ya da Meiji Yenilenmesi olarak da bilinen, 1868 yılında İmparator Meiji idaresi altındaki Japonya'nın imparatorluk yönetimini yenileyen bir olaylar zinciridir. Yeni Meiji hükümdarları, iktidarı o zamanlarda Güneş Tanrıçası Amaterasu'nun soyundan geldiğine inanılan İmparator Meiji'ye iade etmişlerdir. Meiji Restorasyonu'ndan önce de imparatorlar başa gelmiş olsa da bu olaylar uygulamadaki kabiliyetini yenilemiş ve politik sistemi Japonya İmparatorluğu altında birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tokyo Körfezi</span> Tokyoda bir körfez

Tokyo Körfezi, Japonya'nın Kanto bölgesi'nin güney kısmında yer alan bir körfezdir. Eski adı Edo Körfezi 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Uraga, Kanagawa</span>

Uraga (浦賀), Japonya'nın Kanagawa ili'nin Yokosuka kentinde bir semttir. Miura Yarımadası'nın güneydoğu yakasında, Uraga Kanalı'nın kuzey ucunda, Tokyo Körfezi'nin girişinde yer alır. Uraga semti, kanalın kuzeyindeki uç kısmında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri</span>

Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri ,, Japon İmparatorluğu'nun deniz kuvvetleri. Hukuken Japonya'nın silahlı kuvvetlerine sahip olmasını yasaklayan Japon Anayasası'nın uygulamaya konulduğu 3 Mayıs 1947'ye kadar varlığını sürdürmüştür. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'ne bağlı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Uraga Kanalı</span>

Uraga Kanalı , Tokyo Körfezi'ni Sagami Körfezi'ne bağlayan bir su yoludur. Tokyo, Yokohama ve Chiba'dan kalkarak Büyük Okyanus ve ötesine giden gemiler için önemli bir kanaldır.

<span class="mw-page-title-main">Boshin Savaşı</span>

Boşin Savaşı (Japonca) Boşin Sensō 1868 yılından 1869 yılına kadar Japonya’da iktidarda bulunan Tokugawa Şogunluğu ile iktidarın imparatorluk hanedanına dönmesini isteyenler arasında yaşanan iç savaş.

<span class="mw-page-title-main">Tokugawa şogunluğu</span>

Tokugawa Şoğunluğu ya da Tokugawa Bakufu, Tokugawa boyu mensupları yönetimindeki Doğu Ordusunun Sekigahara Muharebesi'ni kazanmasıyla kurulan Japon feodal devletiydi. Devletin var olduğu dönem başkente ithafen Edo Dönemi olarak anılır. Tokugawa Şogunluğuna Hristiyanlığa karşı başlatılan katı bir izolasyon (Sakoku) yönetimi damga vurmuştur. 1858 yılında Komodor Matthew C. Perry yönetimindeki Amerikan Donanması gemilerinin Japonya açıklarına gelerek şogunluğu dış dünya ile ticaret yapmaya zorlamasıyla Sakoku yönetimi son bulmuştur. Şogunluğun batılılar karşısında attığı geri adım sonucunda ülkedeki soyluların bir kısmı bu duruma tepki göstermiş ve sembolik konumda olan Japon İmparatoru'nun ülkeyi yönetmesini ve batılılara karşı bir siyaset izlemesini arzulamaya başlamışlardır. Bu soylu ve samuray hizbi sayesinde Boshin Savaşı patlak vermiş ve batılı tekniklerle hazırlanmış İmparatorluk Ordusu'nun şogunluk kuvvetlerini yenip Edo'ya girmeleriyle Tokugawa Şogunluğu son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tokugawa Iemochi</span>

Tokugawa Iemochi 1858 ile 1866 yılları arasında hizmet etmiş, Tokugawa Şogunluğu'nun 14. şogunudur. Komodor Perry komutası altındaki Amerikan Donanması'nın 1853 - 1854 yıllarında gerçekleştirdiği seferler sonucunda Japonya, ABD ile ilk büyük temasını gerçekleştirmiş ve bu temaslar yüzünden şogunluk döneminde ülke içinde pek çok iç karışıklık yaşanmıştır.Iemochi dönemi şogunluğun zayıflaması olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kara Gemiler</span>

Kara gemi ifadesiyle ; büyük boyutlardaki, Batı tarzı yelkenli gemiler kastedilmektedir. Kelime olarak da Edo Dönemi öncesinden başlayıp modern dönem Japonya’sında da kullanılmıştır. Fakat günümüzde oldukça dar bir anlamda kullanılmaktadır. Edo Dönemi’nin sonunda gelen gemileri; özellikle 8 Temmuz 1853’te Uraga Körfezi’ne ulaşan Amerika Birleşik Devletleri’nin Matthew Calbraith Perry öncülüğündeki birliklerin Amerikan Donanması Doğu Hindistan filosunu belirtmektedir. Günümüzde, dış güçlerin Japonya’ya yönelik baskılarının artması ve yabancı yatırımların yoğunluk kazanması gibi durumlar “modern zamanın kara gemileri” olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nanban Ticareti Dönemi</span>

Nanban ticareti veya Nanban ticareti dönemi, Japonya tarihinde bir dönemdir. 1543'te Portekizlilerin Tanegashima Adası'na çıkmasından itibaren, 1614'te Sakoku "İnziva Fermanı" ilan edilinceye kadar devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Azuchi-Momoyama Dönemi</span>

Azuchi-Momoyama dönemi, Japonya tarihinde 1573-1603 yılları arasında Sengoku döneminin sonlarını kapsayan dönemdir. Azuchi-Momoyama döneminde Oda Nobunaga ve Toyotomi Hideyoshi'nin önderliğinde tüm Japonya birleştirildi ve daha sonra Sekigahara Muharebesi'nde Tokugawa Ieyasu'nun Tokugawa şogunluğu kuruldu.

<i>Bakumatsu</i>

Bakumatsu, Edo döneminin son yıllarını kapsamaktadır. 1853-1867 yılları arasında Japonya sakoku adı verilen dış dünyadan yalnızlaşma politikasından vazgeçti ve Tokugawa şogunluğu yerini Meiji Hükümetine bırakmıştır. Bu dönemdeki en önemli ideolojik-politik bölünme Ishin shishi adlı imparator yanlısı milliyetçiler ile shinsengumi adlı şogunluk güçleri arasında idi.

<i>Sakoku</i>

Sakoku, Edo döneminde Japonya'nın dış dünyadan soyutlanma politikasıydı. Bu politika ile ülkeye yabancı uyrukluların girişini ve Japon uyrukluların ülkeye giriş ve çıkışını kısıtlamış olup ülkeye izinsiz giriş veya çıkışın cezası ölümdü. Bu politika Tokugawa şogunluğu döneminde Tokugawa Iemitsu zamanında 1633-1639 yıllarında uygulanmaya başlanmış ve Amerikalı Komodor Matthew C. Perry'nin Japonya'ya gelişi ile ülkenin Batı ticaretine açılmaya başlanmasından sonra resmi olarak 1866 yılına kadar uygulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rangaku</span> Japon kültürel hareketi

Rangaku, Japonya'da Edo döneminde Batı ile temaslar yoluyla geliştirilen bilgilerdir. 1641-1853 yılları arasında Tokugawa şogunluğunun soyutlanma (sakoku) politikası nedeniyle Batı teknolojisi ve tıbbı ülkeye Hollanda'nın ticaret karakolu olan Dejima üzerinden getirilmekteydi. Bu politika sayesinde Japonya'da bazı kişiler o dönemde Avrupa'da meydana gelen bilimsel ve teknolojik devrimi takip etmiş ve ülkenin teorik ve teknolojik bilimsel tabanının temelini kurmuşlardır. Bu sayede Japonya 1854 yılında dış ticarete açılmasının ardından radikal ve hızlı modernleşme sürecini başarıyla tamamlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kōmei (imparator)</span> 121. Japonya imparatoru (1846–1867)

İmparator Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. imparatorudur. Saltanatı 1846'den 1867 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Japonya ilişkileri</span>

Çin-Japonya ilişkileri, Çin ile Japonya arasındaki ikili ilişkilerdir. İki ülke birbirinden coğrafî olarak Doğu Çin Denizi tarafından bölünmektedir. Tarih boyunca Japon dili, mimarisi, kültürü, mutfağı, dini, felsefesi ve hukuku derin bir Çinlileşme geçirdi. 19. yüzyılın ortasındaki Perry keşif seferi ile Japonya'nın Batı dünyası ile ticarî ilişkilere girmeye zorlanmasının ardından Japonya, 1868 yılı Meiji Restorasyonu boyunca kendisini etkin bir Batılılaşma sürecinden geçirtti ve Çing Hanedanı yönetimi altındaki Çin'i çağdışı bir medeniyet olarak algılamaya başladı. Bu dönemde, gerek I. ve II. Afyon Savaşı, gerekse Sekiz Devlet İttifakı'nın Boxer Ayaklanması'nı bastırmakta oynadığı rolden dolayı Çin, kendisini yabancı kuvvetlere karşı savunamaz hâle geldi. Japonya, Çin'in bu zayıflıklarından istifade önce Birinci Çin-Japon Savaşı, sonra da İkinci Çin-Japon Savaşı'nda Çin'e karşı istilâ yürüttü.