İçeriğe atla

Peron ayırıcı kapılar

Tokyo, Japonya'daki Fuda İstasyonu'nda peron ayırıcı kapılar

Peron ayırıcı kapılar (PSDs veya PEDs), aynı zamanda peron güvenlik kapıları olarakta bilinir, bazı trenlerde kullanılır, peronu tren raylarından ayırmak için hızlı transit ve insan taşıyıcı istasyonlarının yanı sıra bazı metrobüs, tramvay ve hafif raylı sistemlerde kullanılır. Amaç, yolcu güvenliğini sağlamaktır,[1] dünya çapında birçok metro sistemine nispeten yeni eklenmiştir, bazıları ise kurulu sistemlere sonradan eklenmiştir. Yeni Asya ve Avrupa metro sistemlerinde ve Latin Amerikan otobüs hızlı transit sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar.

Tarihçe

2019'da Elizabeth hattı üzerindeki Farringdon İstasyonu'ndaki peron ayırıcı kapılar
Sankt-Peterburg Metrosu'ndaki Lomonosovskaya İstasyonundaki "Yatay asansör" tarzı kapılar, dünyadaki ilk peron ayırıcı kapı tipi

Peron ayırıcı kapılar fikri, Boston'dan Charles S. Shute'a "Demiryolu platformları için güvenlik çiti ve kapısı" patentinin verildiği 1908 yılına kadar uzanmaktadır.[2] Buluş, platform kenarına cıvatalanmış bir dizi kazıktan ve istasyonda bir tren olduğunda platform kenarına geri çekilebilen dikey olarak hareket edebilen kazıklardan oluşan "demiryolu platform kenarları için bir çitten" oluşuyordu.[3] 1917 yılında Carl Albert West'e "Metro ve benzerleri için kapı" patenti verildi.[4] Buluş, bir tünelin yan duvarına sabitlenmiş aralıklı kılavuzlar, "uçları kılavuzlarda yönlendirilen bir kapı, kapının uçları ve ara kısımları yan duvara temas eden makaralara sahip" bir kapı öngörüyordu. Pistonlu pnömatik silindirler, istasyonda bir tren varken kapıları platformun üzerine kaldırmak için kullanılacaktı. Shute'un icadından farklı olarak, platform kapısının tamamı hareketliydi ve yukarı doğru geri çekilecekti.[5]

Dünya'da platform perde kapılarına sahip ilk istasyonlar 1961 ve 1972 yılları arasında açılan Sankt-Peterburg Metrosu'nun Hat 2'nin on istasyonudur. Platform "kapıları" aslında platformun tavanını destekleyen istasyon duvarındaki açıklıklardır. On istasyonun ada platform'larına bitişik ray tünelleri tünel açma makinesi'lerle (TBM'ler) inşa edilmiştir ve ada platformları aslında iki ray tüneli arasındaki ayrı bir tonozda yer almaktadır. Genellikle TBM'ler istasyonlar arasındaki derin seviyeli tünelleri açarken, istasyon tonozları elle kazılır ve hem rayları hem de platformu içerir. Ancak, Saint Petersburg Metrosu örneğinde, TBM'ler on istasyondan geçen bir çift kesintisiz tünel açmış ve istasyonlar, yolcuların tünellerdeki trenlere erişebilmesi için tonozun yanlarında küçük açıklıklar bulunan, yalnızca platformu içeren tonozlarda inşa edilmiştir.[6]

Singapur'un 1987 yılında açılan Toplu Hızlı Transit sistemi, genellikle mimari kısıtlamalardan ziyade iklim kontrolü ve güvenlik nedenleriyle PSD'leri istasyonlarına dahil eden dünyadaki ilk ağır metro sistemi olarak tanımlanmaktadır,[6][7][8] ancak 1983'te açılan Lille Metrosu ondan önce açılmıştır.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Platform Ekran Kapıları Nedir?". wiseGEEK. 7 Şubat 2022. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2022. 
  2. ^ US 915122A, Shute, Charles S, "Safety fence and gate for railway-platforms.", 1908-05-26 tarihinde verildi  29 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ USA Patent Office (1872). Official Gazette of the United States Patent Office. U.S. Government Printing Office. s. 8-PA536. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020. 
  4. ^ US 1259060A, West, C. A., "Gate for subrailways and the like.", 1917-06-22 tarihinde verildi  24 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Electric Traction. Kenfield-Davis Publishing Company. 1919. s. 314. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020. 
  6. ^ a b "Platform ekran kapıları". Metrobits. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  7. ^ "Platform Screen Doors: No barrier to success". Intelligent Transport. 19 Nisan 2007. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  8. ^ "Mind the Gap". Railway Technology. 9 Şubat 2009. 30 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 
  9. ^ "Lille VAL". Railway Technology. 30 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ankara Metrosu</span> Ankarada hizmet veren metro sistemi

Ankara Metrosu, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren hafif raylı ve metro sistemidir. EGO Genel Müdürlüğü tarafından işletilmektedir. 1996'da hizmete giren ilk hatla birlikte Ankara Metrosu, İstanbul'dan sonra Türkiye'de hizmete giren ikinci metro sistemi olmuştur. Hem toplam ağ uzunluğu olarak hem de yıllık yolcu sayısı bakımından Türkiye'nin en büyük ikinci metro sistemidir. İlk olarak 30 Ağustos 1996'da A1 Hafif Raylı Sistemi faaliyete geçmiştir. 28 Aralık 1997'de M1 Metro Hattı, 12 Şubat 2014'te M3 Metro Hattı, 13 Mart 2014'te M2 Metro Hattı, 5 Ocak 2017'de M4 Metro Hattı ve 12 Nisan 2023'te ise M4 Metro Hattı hizmete açılmıştır. Sistemde toplam 57 istasyon bulunmaktadır. A1 hattı 8,5 km, M1 hattı 14,6 km, M2 hattı 16,5 km, M3 hattı 15,3 km, M4 hattı ise 12,5 km uzunluğundadır. A1 uzatması inşa hâlindedir. A2 uzatması ihale aşamasındadır. M4 uzatmaları ile M2ᴀ, M2ʙ M5, M6 ve M7 hatlarının ise yapımı planlanmaktadır. Ankara Metrosu, hatların geçtiği halleriyle Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Sincan ve Yenimahalle ilçelerinden geçmektedir. Gelecekte Pursaklar, Akyurt ve Çubuk ilçelerinden de geçecektir.

<span class="mw-page-title-main">Metro</span> kentsel alanda yolcu taşıyan demiryolu sistemi

Metro, genellikle kentsel alanlarda bulunan yüksek kapasiteli toplu taşıma türüdür. Otobüslerden, fünikülerden veya tramvaylardan farklı olarak, genellikle metro sistemleri özel bir geçiş hakkı üzerinde çalışan, yayalar veya diğer araçlar tarafından erişilemeyen ve tünellerde bulunan demiryollarıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Metrosu</span> İstanbul, Türkiyede hizmet veren metro ağı

İstanbul Metrosu, Türkiye'nin nüfus bakımından en büyük şehri olan İstanbul'daki metro sistemidir. 3 Eylül 1989'da M1 hattının hizmete girmesiyle birlikte faaliyete başlamıştır. Günümüzde M1ᴀ, M1ʙ, M2, M3, M4, M5, M6, M7, M8, M9 ve M11 olmak üzere 11 hattan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">M2 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M2 Metro Hattı, İstanbul'da yer alan metro hatlarından birisidir. Hattın 16 istasyonu olup, Haliç Metro Köprüsü üzerinde yer alan Haliç Metro İstasyonu haricindeki 15 istasyon yer altında yer almaktadır. Hat, yaklaşık olarak 2,5 dakikada bir sıklıkla çalışır.

<span class="mw-page-title-main">M6 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M6 Metro Hattı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, ilk istasyonu Levent son istasyonu ise Boğaziçi Üniversitesi/Hisarüstü olan metro hattıdır. 19 Nisan 2015'te Recep Tayyip Erdoğan ve Ahmet Davutoğlu'nun birlikte katıldıkları törenle hizmete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">M3 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M3 Metro Hattı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda ilk istasyonu Bakırköy Sahil son istasyonu ise Kayaşehir Merkez olan 26,7 km uzunluğundaki 19 istasyonlu metro hattıdır.

<span class="mw-page-title-main">M5 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M5 Metro Hattı, İstanbul'un Anadolu Yakasında, ilk istasyonu Üsküdar, son istasyonu ise Samandıra Merkez olan 26,5 km uzunluğunda 20 istasyonlu bir metro hattıdır. Metro hattında çalışan araçlar Türkiye'nin ilk sürücüsüz metro araçları olma özelliğine sahiptir. M4 Metro Hattı'ndan sonra Anadolu Yakası'nın ikinci metrosu olma özelliğini taşır. Hattın Üsküdar - Yamanevler arasındaki ilk bölümü 15 Aralık 2017'de hizmete girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yenikapı Aktarma Merkezi</span> Fatih, İstanbulda bir aktarma merkezi

Yenikapı Aktarma Merkezi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Fatih ilçesindeki Yenikapı Meydanı'nda yer alan TCDD'ye ait yer altı tren istasyonu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na ait hemzemin raylı sistem istasyonu, Metro İstanbul'a ait yer altı metro istasyonları ve İETT otobüslerine hizmet veren otobüs duraklarını kapsayan ve hatlar arasında aktarma imkanı sağlayan aktarma merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">M8 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M8 Metro Hattı, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda ilk istasyonu Bostancı, son istasyonu ise Parseller olan 14,27 km uzunluğundaki 13 istasyonlu sürücüsüz metro hattıdır. Kuzey-güney aksında önemli bir bağlantı oluşturan hat, "150 günde 150 proje" hedefi kapsamında 6 Ocak 2023'te hizmete girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">M7 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M7 Metro Hattı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, ilk istasyonu Yıldız, son istasyonu ise Mahmutbey olan 48 km uzunluğunda ve 33 istasyonlu tam otomatik sürücüsüz metro hattıdır. Hat, doğu-batı aksında Haliç'in kuzeyindeki ilçeler arasında önemli bir bağlantı teşkil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">4. Levent (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul metrosu istasyonu

4. Levent Metro İstasyonu, İstanbul Metrosunun M2 hattında bulunan ve 31 Ekim 2000'de hizmete giren metro istasyonudur. 16 Eylül 2000'de hizmete giren 6 istasyonlu M2 hattının diğer istasyonlarından yaklaşık 1,5 ay geç açılmıştır. İstasyon, Şişli'nin Esentepe Mahallesi ile Kâğıthane'nin Emniyet Evleri Mahallesi arasında Büyükdere Caddesi üzerinde yer almaktadır. İstasyonun platformları tünel metoduyla, bilet holü ise aç-kapa metoduyla inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">M12 (İstanbul Metrosu)</span> İnşa hâlindeki İstanbul Metrosu hattı

M12 Metro Hattı, İstanbul'un Anadolu yakasında, ilk istasyonu 60. Yıl Parkı son istasyonu ise Kâzım Karabekir olan 13 km uzunluğundaki sürücüsüz metro projesidir. Metro hattı 11 istasyondan oluşmaktadır. Toplamda 13 km uzunluğunda olup İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılmaktadır. Hattın inşaatı devam etmektedir ve 2025'te açılması planlanmaktadır.

M10 Metro Hattı, İstanbul'un Anadolu yakasında, tamamı Pendik ilçe sınırları içinde, ilk istasyonu Pendik Merkez, son istasyonu ise Sabiha Gökçen Havalimanı olan 9,64 km uzunluğundaki metro hattıdır.

<span class="mw-page-title-main">M11 (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul Metrosu hattı

M11 / U1 & U2 Metro Hattı, İstanbul'un Avrupa yakasında, bütün etapları bitirildiğinde Gayrettepe ve Halkalı'yı İstanbul Havalimanı üzerinden birbirine bağlayacak olan yaklaşık 69 km uzunluğundaki hızlı metro projesidir.

<span class="mw-page-title-main">M1 (İzmir Metrosu)</span> İzmir Metrosu hattı

M1 Metro Hattı, İzmir Metrosu'nun batıda Narlıdere Kaymakamlık ile doğuda Evka 3 arasında hizmet veren 27 km uzunluğundaki metro hattıdır. Yirmi dört istasyonu bulunan hat, İzmir Metrosu'nun işletmede olan tek hattıdır. 22 Mayıs 2000'de hizmete giren hattaki son genişletme 4 Mart 2024'te tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">Seyrantepe (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul metrosu istasyonu

Seyrantepe Metro İstasyonu, İstanbul Metrosunun M2 şube hattında bulunan ve 11 Kasım 2010'da hizmete giren metro istasyonudur. İstasyon, Sarıyer'in Huzur mahallesinde 'nin güneyinde İbrahim Karaoğlanoğlu Caddesi üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Metrosu</span> metro sistemi

Mersin metrosu, Türkiye'nin Mersin şehrinde yapımı devam eden metro sistemidir. 13,4 kilometrelik hat üzerinde on bir istasyon bulunacaktır. Sistem, Akdeniz Bölgesi'nin ikinci metro hattı ve üçüncü raylı sistem hattı olacaktır. Mersin'in kurtuluşunun 100. yıl dönümüne denk gelen 3 Ocak 2022 tarihinde inşaat çalışmaları başladı.

HızRay veya M34 Hızlı Metro Hattı, Eylül 2020'de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından gündeme getirilen, İstanbul'un doğu-batı doğrultusunda yapılacağı duyurulan hızlı metro projesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pendik Merkez</span> İnşa hâlindeki İstanbul Metrosu istasyonu

Pendik Merkez Metro İstasyonu, İstanbul Metrosu'nun M10 Metro Hattı'nda yer alan inşa hâlindeki yer altı metro istasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Haznedar (İstanbul Metrosu)</span> İstanbul metrosu istasyonu

Haznedar Metro İstasyonu, İstanbul Metrosu'nun M3 Metro Hattı'nda yer alan ve 10 Mart 2024'te hizmete giren yer altı metro istasyonudur.