İçeriğe atla

Perm dilleri

Perm dilleri
Coğrafi dağılımUrallar
SınıflandırmaUral dilleri
Alt bölümler
Perm dilleri

Perm dilleri, Ural dillerinin bir alt bölümüdür. Çoğunlukla, Rusya içinde Ural Dağları'nın batısındaki çeşitli bölgelerde konuşulmaktadır. Toplam konuşmacı sayısı 950.000 civarındadır ve bunların yaklaşık 550.000'i en çok konuşulan dil olan Udmurtçayı konuşur. Diğer Ural dilleri gibi, Perm dilleri de öncelikle sondan eklemelidir ve zengin bir dilbilgisi durumları sistemine sahiptir. Diğerlerinin aksine, ünlü uyumları bulunmamaktadır.[1]

Yazılı olarak korunan en eski Perm dili, 14. yüzyılda Eski Permce veya Eski Ziryanca idi.[1] Günümüzde Perm dilleri, Komice, Komi-Yazva, Permyakça ve Udmurtça'dan oluşmaktadır.

Perm dilleri geleneksel olarak Fin-Perm dilleri olarak Baltık-Fin, Lapon, Mordvin ve Mari dilleri ile birlikte sınıflandırılmıştır ve Fin-Perm ve Ugor dilleri birlikte Fin-Ugor ailesini oluşturmaktadır. Bununla birlikte, bu taksonomi son zamanlarda sorgulanmaya başlandı ve Permice dillerinin diğer Ural dilleriyle doğrudan ilişkisi belirsizliğini korumaktadır.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b Scheucher, Bernhard. "The Permic Languages". LanguageServer - the Languages of the World. The University of Graz. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2023. 
  2. ^ Kittilä, Seppo; Västi, Katja; Ylikoski, Jussi (2011). Case, Animacy and Semantic Roles. John Benjamins Publishing. s. 354. ISBN 9789027206800. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2023. 

Ek okuma

  • Ante, Aikio. "Studies in Uralic Etymology V: Permic Etymologies". In: Linguistica Uralica LVII, nr. 3 (2021): 161–179. DOI: https://dx.doi.org/10.3176/lu.2021.3.01
  • Fedjunjova, Galina. "Etnitsheskije kontakty i divergentsija permskich jazykov" [Ethnic Contacts and the Divergence of the Permic Languages]. In: Linguistica Uralica 50, nr. 2 (2014). pp. 109–121. DOI: 10.3176/lu.2014.2.03

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Estonlar</span> Estonyada çoğunluğu oluşturan Ural halkı

Eston, Estonya'nın çoğunluğunu oluşturan ve ülkenin resmi dili olan Estoncayı konuşan etnik gruba verilen isimdir. Estonlar, binlerce yıl önce Uralların ötesinden bulundukları bölgeye göç etmişlerdir. Konuştukları dil Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri grubundandır. Finler ve Macarlarla tarihi yakınlıkları vardır. Estonya sözcüğünün bölgenin Baltık denizinin doğusu olması nedeniyle doğuda yaşayanlar manasında Eastern'den türediği söylenir. 600 yıl önce Baltık Denizi kıyısındaki limanları geliştirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Altay dilleri</span> bir dil ailesi

Altay dilleri ilk olarak 18. yüzyılda ileri sürülmüş Avrasya'da yaygınca konuşulan Türk dilleri, Moğolca, Tunguzca ve bazen Japonca, Korece ve Aynu dillerinin ortak bir ataya sahip olduklarını savunan varsayımsal bir dil ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Macarca</span> Macaristanın resmi dili

Macarca (kendi dilinde

<span class="mw-page-title-main">Ural-Altay dil ailesi</span> Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotez

Ural - Altay Dil Ailesi, 19. yüzyılda ve bazı ülkelerde 20. yy ortalarına kadar yaygın biçimde kabul edilen, Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotezdir. Günümüzde ise dil bilimciler arasında bu dillerin birbiriyle alakası olmadığı ve Ural-Altay dil ailesinin gerçek olmadığı konusunda fikir birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Nenetsler</span> Sibirya Samoyède halkı daha çok Yamal Yarımadası ve Krasnoyarsk Kraide bulunuyor

Nenetsler ya da Yuraklar, Rusya Federasyonu'nun yaşayan yerli bir halktır. 2002 yılı nüfus sayımına göre Rusya'da 41,302 Nenet yaşamaktadır ve nüfusları Yamalo-Nenets Özerk Okrugu ve Nenets Özerk Okrugu. Nenetslerin dili Nenetsçedir. Bazen İngilizcedeki çoğul takısı olan (s) ile karıştırıldıkları için Nenet şeklinde telaffuz edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ural dilleri</span> otuz dokuz dil barındıran ve toplamda 50 milyon insan tarafından konuşulan dil ailesi

Ural dilleri, içinde otuz dokuz dil barındıran ve toplamda 25 milyon insan tarafından konuşulan dil ailesidir. Dünya üzerinde en çok konuşanı olan Ural dilleri, sırasıyla Macarca, Fince, Estonca, Marice ve Udmurtçadır. Yine dünyada içinde belirgin olarak Ural dilleri konuşanı barındıran ülkeler Estonya, Finlandiya, Macaristan, Romanya, Rusya, Sırbistan ve Slovakya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Võro dili</span>

Võro dili, Fin-Ugor dillerinin Baltık-Fin koluna mensup bir dildir. Geçmişte Estoncanın Güney Estonca lehçelerinden biri olarak tanımlansa da günümüzde başlı başına bir dil olarak kabul görmektedir. Dili konuşan halk, günümüzde Estonya'nın azınlık dilleri arasında yer alma girişimlerinde bulunmaktadır. Dilin 70,000 kadar konuşanı olup konuşanlara da Võro adı verilmektedir. Bu dili konuşanların büyük çoğunluğu, Güney Estonya'daki Võru bölgesindeki sekiz bucakta bulunmaktadır. Bu bucaklar, Karula, Harglõ, Urvastõ, Rõugõ, Kanepi, Põlva, Räpinä ve Vahtsõliina şeklindedir. Ancak bunun dışında başkent Tallinn ve Tartu gibi kentlerde de dilin konuşanlarına rastlamak mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Güney Slav dilleri</span>

Güney Slav dilleri, Doğu ve Batı Slav dilleri ile birlikte Slav dillerinin 3 alt kolundan biridir. Dil grubu Balkanlar'da yaklaşık 30 milyon konuşura sahiptir. Güney Slav dilleri kendi aralarında bir lehçe sürekliliği oluşturur, grubun Batı koluna ait Sırpça, Hırvatça, Boşnakça ve Karadağlıca ise bu süreklilikte tek bir lehçe (Ştokavyan) olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Baltık-Fin dilleri</span>

Baltık-Fin dilleri veya Fin dilleri, Baltık Denizi ve çevresinde yedi milyondan fazla insan tarafından konuşulan, Ural dillerine mensup bir dil topluluğudur.

Hantıca ya da Hantı dili veya Ostyak dili, Rusya'nın Hanti-Mansi ve Yamalo-Nenets özerk bölgelerinde yaşayan ve Hantılar tarafından konuşulan bir Ural dildir. 1994 yılında Salminen ve Janhunen tarafından yapılan araştırmalara göre Rusya'da 12,000 adet Hantıy dili konuşan nüfus bulunmaktadır. Ural dillerinin Ugor koluna mensup Hantı dili, Mansi dili ile beraber Ob-Ugor dillerini oluşturmaktadır. Dil ayrıca Macarca ile akrabadır.

<span class="mw-page-title-main">Komice</span> Ural dili

Komice, Ural dil ailesinin Perm dillerine ait bir dildir. Komice, birkaç lehçeleri ile tek dil olarak veya Perm dillerinin iki kolundan birini oluşturan yakından ilgili diller grubu olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ugor dilleri</span>

Ugor dilleri, Ural dil ailesinin Fin-Ugor koluna bağlı dillerdir. Macarca, Hantıca ve Mansice olmak üzere üç alt gruba ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ural-Yukagir dilleri</span>

Ural-Yukagir dilleri, Ural ve Yukagir dillerini tek çatı altında birleştiren varsayımsal bir dil ailesidir.

Mordvin dilleri, Ural dillerinin bir koludur. Birbiriyle yakın bağları olan ve ikisi de Mordovya bölgesinde konuşulan Erzyan ile Mokşan dillerinden oluşur. Bu grubun eskiden tek bir "Mordvin dili"ni teşkil ettiği düşünülürdü, ancak mevcut durumda küçük bir dil grubu olarak görülür. Sesbilim, sözcük ve dilbilgisi farklılıkları nedeniyle Erzyanca ile Mokşanca birbiriyle karşılıklı anlaşılabilirlik göstermemektedir; hatta gruplar arası temaslarda sık sık Rus dili kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Volga Finleri</span>

Volga Finleri, Rusya'nın Volga Nehri yakınlarında yaşayan ve Ural dilleri konuşan yerli halklardan oluşan tarihi bir gruptur. Modern temsilcileri Çirmişler, Erzyanlar ve Mokşa Mordvinleridir. Günümüzde konuşulmayan Merya, Muroya ve Meşçerya dillerini konuşan halklar da bu gruba mensuptur. Permililer de bazen Volga Finleri olarak gruplandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Merya dili</span>

Meryaca ya da Meryanca, Meryanlar tarafından konuşulan ölü Fin-Ugor dilidir. Merya 10. yüzyılda Kiev Knezliği tarafından işgal edildikten sonra Doğu Slavları tarafından asimile edilmeye başladı. Buna rağmen Meryanca konuşan bazı insanlar 18. yüzyıla kadar varlıklarını sürdürmeyi başardı. Ayrıca, "Moskova" kelimesinin de kökeninin Meryanca olduğuna dair görüşler bulunmaktadır. Meryanca Moskova ve Vologda Oblastı'nın batı bölümlerine de yayılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Ugorlar</span>

Ugorlar Rusya'nın Hantı-Mansi Özerk Okrugu'nun Hantı ve Mansi halklarının atalarıydı. İsim bazen modern bağlamda eskiden "Ugor Finleri" olarak adlandırılan günümüzde onların neslinden gelenler dahil olmak üzere battaniye terimi olarak da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Fin-Perm dilleri</span>

Fin-Perm dilleri, Ural dillerinin önerilen bir alt bölümüdür. Baltık-Fin dillerini, Sami dillerini, Mordvin dillerini, Marice, Perm dillerini ve muhtemelen bir dizi ölü dili içermektedir. Ural dillerinin geleneksel taksonomisinde, Fin-Perm'in MÖ 3000-2500 civarında Fin-Ugor dillerinden ayrıldığı ve MÖ 2000 civarında Perm dillerine ve Fin-Volga dillerine ayrıldığı tahmin edilmektedir. Günümüzde taksonomik bir varlık olarak grubun geçerliliği sorgulanmaktadır ve beş şubesinin karşılıklı ilişkileri çok az fikir birliği ile tartışılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fin-Volga dilleri</span>

Fin-Volga dilleri, Ural dillerinin önerilen bir alt bölümüdür. Baltık-Fin dillerini, Sami dillerini, Mordvin dillerini ve Mariceyi içermektedir. MÖ 2000 civarında Fin-Perm dillerinden dallandığı varsayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çud</span>

Çud, günümüzde Estonya, Karelya ve kuzeybatı Rusya olan topraklarda yaşayan Baltık-Fin halkları için erken Doğu Slav kaynaklarında kullanılan bir terimdir. Terim, aynı zamanda diğer Fin-Ugor halklarını tanımlamak için de kullanılmıştır.