Pera Palas

Pera Palace Hotel

Genel bilgiler
Tür	Otel
Mimari tarz	Art Nouveau, Neo-Klasik ve Oryantalist
Konum	Beyoğlu
Adres	Meşrutiyet Cad. No:52 Tepebaşı 34430 İstanbul
Şehir	İstanbul
Ülke	Türkiye
Koordinatlar	41°01′52″K 28°58′25″D / 41.03111°K 28.97361°D / 41.03111; 28.97361
Başlama	1892
Tamamlanma	1895
Diğer bilgiler
Toplu ulaşım	(Şişhane-Zemin İstanbul) (Odakule)
Resmî site
perapalace.com

Pera Palace Hotel; İstanbul, Beyoğlu, Tepebaşı'nda, Meşrutiyet Caddesi üzerinde yer alan müze otel.

1895 yılında hizmete girmiştir. Türkiye'nin Avrupa standartlarındaki ilk otelidir. 101 numaralı odası, Mustafa Kemal Atatürk'ün konakladığı oda olarak bilinir ve müze olarak düzenlenmiştir.

Pera Palas, 1888 yılında Paris-İstanbul seferlerine başlayan Orient Express'in yolcularını İstanbul'da modern bir otel binasında ağırlamak üzere 1895'te hizmete girmiştir.^[1] Haliç manzarasına hakim, kültürel faaliyetleri ve sosyal aktiviteleri nedeniyle ‘küçük Avrupa’ olarak bilinen Pera'nın Tepebaşı bölgesinde inşa edilen otel, levanten mimar Alexandre Vallaury tarafından tasarlandı. İnşaat 1892'de başladı; açılış balosu 1895'te gerçekleşti.

Orient Express'in o dönemki sahibi olan Yataklı Vagonlar Otel Kumpanyası (La Compagnie Internationale des Wagons-Lits et des Grands Express Européens), 1896 yılında kendi işletme şirketini kurarak Pera Palas'ın yarı mülkiyetini aldı.

Türkiye'nin Avrupa standartlarındaki ilk oteli olan Pera Palas açıldığı dönemde, İstanbul'da Osmanlı sarayları dışında elektrik kulanma ayrıcalığına sahip birkaç yapıdan birisiydi. O sırada tahtta bulunan padişah II. Abdülhamit, cereyan ve hat çekme yoluyla suikastların olacağından korktuğundan elektrik kullanımını sadece birkaç ayrıcalıklı yere vermişti.^[1] Pera Palas binası, ayrıca ilk elektrikli asansörün ve ilk akar sıcak suyun bulunduğu bina olması bakımından önemlidir.

Otel, kuruluşundan itibaren tarihi olaylara tanıklık ederek kent kültürünün çok önemli simgelerinden biri haline geldi. I. Dünya Savaşı'na kadar parlak bir dönem geçirdi. Otelin konforu ve gizemli atmosferi Osmanlı ileri gelenlerini, Levantenler ve turistlerden büyük ilgi gördü.

Osmanlı imparatorluğu ile Fransa arasında savaş ilan edilmesinden olumsuz etkilenen Yataklı Vagonlar Otel Kumpanyası, Pera Palas'a alıcı bulamadı. 1915'te otelin mülkiyeti değil ancak işletmesi Mersinli Bodossaki Anastassiadis'e verildi. Bodossaki ise işletmeyi daha sonra oğlu Hacı Toma Anastassiadis'e verdi.

İstanbul'un işgali sırasında işgalcilerle sıkı bir ilişki içinde olan Bodosaki'nin ansızın onlarla beraber firar etmesi ve geride büyük borçlar bırakması sonucu otel mülkiyeti 1923'te Hazine adına tescil edildi; işletmesi ise Beyrutlu bir tüccar olan Misbah Muhayyeş'e verildi.^[1] Otelin mülkiyeti üç yıl sonra Emlak ve Eytam Bankası'na devredilmiş, bir yıl sonra da oteli Misbah Muhayyeş (7/8 hisse) ve Ferid Kemal Beyler, (1/8 hisse), bankadan satın almıştır.^[1]

Misbah Muhayyeş'in 1954 yılında mal varlığını hayır cemiyetlerine bırakarak ölmesi üzerine Pera Palas'ı 1974'e kadar Darülaceze, Verem Savaş Derneği ve Misbah Muhayyeş'in yeğenleri Cemil ve Ferit Muhayyeş çalıştırdı.^[1] Otelin eşyalarının bir bölümü, Misbah Muhayyeş'in vasiyet ile Topkapı Sarayı'na bağışlandı.^[2]

1974'te otel kiraya verilmek istenmiş kiracı bulunamayınca Cemil ve Ferit Muhayyeş, İstanbul Otelcilik ve Turizm Şirketi adında bir şirket kurarak Pera Palas'ı hayır cemiyetlerinden 10 yıllığına kiralamıştır. 1977 sonlarında Hasan Süzer şirketin önce % 60 hissesini, 1982'de ise tamamını aldı.

1980 darbesi döneminde başlayan otel kamulaştırma işlemi, 1994'te otelin mülkiyeti sembolik olarak Kültür Bakanlığı adına tescil edilmesi ile sonlandı. Otel, İstanbul Otelcilik ve Turizm şirketi tarafından işletilmeye devam etti. Uzun yıllar, aynı kilit personel tarafından idare edildi.^[2]

2011'de Pera Palas'ı Sabancı ailesine ait Demsa Grup adlı firma satın aldı,^[3] işletmesini ise 2012-2022 arasında Jumeirah Group adlı uluslararası otel zinciri üstlendi.^[4]

Pera Palas, İstanbullu bir Levanten olan Alexandre Vallaury tarafından tasarlanmıştır. İstanbul'da önemli yapılara imza atmış olan Vallaury, Osmanlı Bankası, Arkeoloji Müzesi’nin de mimarıdır. Art Nouveau, Neo-Klasik ve Oryantalist mimari tarzları bir arada kullandığı Pera Palas, 19. yüzyıl sonu İstanbul mimarisinin tipik bir örneğidir. Planında ve dış görünüşünde neoklasist bir yaklaşım etkilidir.

46 x 28 metre boyutunda dikdörtgen biçiminde bir taban üzerine oturan bina, ikisi bodrum kat olmak üzere dokuz kattan oluşmaktadır. Otelin iç yapıları sistemin tam ortasındaki alanda oluşturulmuş büyük bir aydınlık boşluğu üzerine temellendirilmiş. Giriş katında büyük bir salon olarak düzenlenmiş olan bu boşluk, yani Kubbeli Salon; merkezi konumunun yanı sıra, tüm plan şeması bu mekana göre belirlendiği için binanın da kalbi durumundadır.

Pera Palas mimarisindeki Art Nouveau tarz, otelin en özgün parçalarından biri, İstanbul’un ilk elektrikli asansörü olan meşhur asansörü çevreleyen merdivenlerde özellikle dikkat çeker. Yapının ortasındaki boşluğun bulunduğu Kubbeli Salon ise, oryantalist mimarinin kendini en çok hissettirdiği bölümdür. Kalan bazı bölümlerde yararlanılan neo-Klasik stil de, otelin eklektik mimari yapısına katkıda bulunmaktadır.

Birinci derece tarihi eser statüsündeki Pera Palas'ın restorasyon projesi, KA.BA Eski Eserleri Koruma ve Değerlendirme - Mimarlık Firması tarafından hazırlandı. Otelin iç dekorasyonunu Metex Tasarım Grubu üstlendi. Uygulama ise özel proje ekibi tarafından yürütüldü. Restorasyon, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve yapısal güçlendirme, taşıyıcı sistem güvenliği, bilimsel koruma ve onarma, yangın güvenlik, mimarlık tarihi, geoteknik değerlendirme gibi bilimsel konularda bu proje için özel olarak bir araya gelen akademisyenlerden ve konusunda uzman profesyonellerden oluşan Danışma Kurulu’nun denetiminde gerçekleştirildi.

‘Müze-otel’ olarak tanımlanan Pera Palas'ın restorasyon-renovasyon projesinin temel konsepti, otelin ‘özgün ve üst düzey bir konaklama deneyimi için en ideal atmosferi sunduğu’ fikri üzerine kuruldu. Pera Palas'ın yenileme çalışmaları iki boyutta yürütüldü. Bir yandan binanın mimari özellikleri vurgulanıp özgün karakteriyle uyumlu çağdaş ögeler eklenirken diğer yandan da otelin uluslararası standartlarda bir işletme olması için gereken teknik altyapı oluşturuldu. Bu çerçevede otelin tüm teknik altyapısı da yenilendi.

Restorasyon çalışmalarında tarihi asansör de tüm teknik altyapısı yenilenerek korundu. Pera Palas'ın orijinal mimarisinde olmayan ve sonradan eklenen boya gibi niteliksiz eklemeler temizlenerek, yapının dönemin mimarisini yansıtan ilk haline döndürülmesi hedeflendi. Kubbeli Salon'un üzerinde bulunan ve önceki yıllarda havalandırma amaçlı olarak kullanılan altı kubbenin üzerindeki cam tavan, orta boşluktan tüm lobi katının doğrudan güneş ışığı almasını sağladı. Renovasyon sırasında yapılan bir diğer yenilik de, günümüz gezginlerinin seyahat ihtiyaçları dikkate alınarak tasarlanan 380 m² büyüklüğündeki SPA oldu. Otelin en büyük salonu durumundaki Galata da, yenileme çalışmaları sırasında eklenen bölümlerden bir diğeri.

Türkiye'nin Avrupa standartlarındaki ilk oteli Pera Palace Hotel'in 16'sı süit 115 odası bulunuyor. Odalarının çoğundan eşsiz bir Haliç manzarası sunan binaya restorasyon sırasında eklenen SPA'da kapsamlı bakım hizmetleri verilirken, fitness salonu, kapalı yüzme havuzu, sauna ve buhar odası da, hem otel konuklarına hem de dışarıdan gelen misafirlere hizmet veriyor. Otelin gün ışığı alan, yüksek tavanlı tarihi salonları ise; davet, düğün ve toplantılara ev sahipliği yapıyor.

Galata'dan Haliç'e, Eyüp sırtlarından Tepebaşı'na uzanan manzarasıyla Haliç'e bakan Pera Palace Hotel Jumeirah; bir zamanlar İstanbul'un küçük Avrapa'sı olarak bilinen Taksim-Beyoğlu'nun Pera Bölgesi'nde konumlanmaktadır. Tarihi Pera ve günümüz dinamizmini yansıtan Beyoğlu; İstanbul'un tarihi, kültürel ve sosyal merkezinde yer almaktadır. Otel, Taksim Meydanı'na yürüme mesafesinde, tarihi Yarımada'ya 5 km. ve uluslararası Atatürk Havalimanı'na 20 km. uzaklıktadır.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, Pera Palace Hotel'in gelmiş geçmiş en değerli misafiri olan Mustafa Kemal Atatürk, ismini Pera Palace Hotel'in konuk defterine ilk kez yazdığında, yıl 1917 idi. O yıldan sonra, savaş ve barış dönemlerinde defalarca Pera Palace Hotel'de kaldı Atatürk. Cephe dönüşlerinde adeta evi gibi kullandığı, ülke için önemli kararlar aldığı^[] ve üst düzey misafirlerini^[] ağırladığı 101 numaralı odası, doğumunun 100. yılı olan 1981'de, Atatürk'ün şahsi eşyalarının da sergilendiği bir müze oda haline getirildi.

Atatürk'ün kıyafet, şapka, ayakkabı ve gözlük gibi özel eşyalarının bulunduğu oda ziyaretçilere açıktır. Pera Palace Hotel Jumeirah, Atatürk'ün eşyalarını ve 20. yüzyılın başlarına ait kitap, dergi, halı ve madalya gibi ögeleri toplamaya devam ediyor.

Atatürk Müze Odası; her gün 10.00-11.00 ve 15.00-16.00 saatleri arasında tüm ziyaretçilere açıktır.

Dünyanın en ünlü polisiye romanı yazarlarından Agatha Christie, 1926 ve 1932 yılları arasında birçok kez Pera Palace Hotel Jumeirah'da konaklamıştı. En ünlü romanlarından ‘Doğu Ekspresi’nde Cinayet’i, ziyaretlerinden biri esnasında 411 numaralı odasında yazdığı söylenir.^{[kime göre?]} Kayıp günlüğü ve kaldığı odanın esrarı^[] günümüzde bile hâlâ çözülememiştir.^[] Günlüğün daha sonra bu odada bulunan anahtarının replikası ile eski tip bir daktilo da, Christie’nin anısına bu odada sergileniyor. Antika mobilyalarla, siyah ve bordo renklerde döşenen odada, değişik dillerde ve farklı yıllarda basılmış nadide Agatha Christie kitapları da bulunuyor.

Tarihi Asansör Ünlü İngiliz yazar Daniel Farson, Türkiye'nin ilk elektrikli asansörünü şu sözlerle anlatıyordu; "Dökme demir ve ahşaptan yapılmış dünyanın en güzel asansörüdür. Bu asansör reverans yapan bir kadın gibi yükselir. Turistler gözlerini bu müthiş sevimli ve aristokrat asansörden ayıramazlar." Misafirlerimize 124 yıllık Türkiye'nin ilk asansörü ile odalarına kadar eşlik ediyoruz.

Agatha Restaurant Adını Pera Palace Hotel'in ünlü müdavimlerinden Agatha Christie'den alan otelin ana restoranı Agatha, Orient Express'in güzergahındaki en önemli duraklar olan Paris, Venedik ve İstanbul'dan hareketle, bu mutfakları bir araya getiriyor... Fransız, İtalyan ve Türk lezzetlerini yiyecek ve içecek alanında birleştirerek şık bir atmosferde misafirlerin beğenisine sunan Agatha, kahvaltıdan itibaren gün boyu açık. Agatha Restaurant, özellikle şeflerle sohbet edilebilen şov mutfağı ve restoranın girişindeki zengin şarap kavıyla iddialı…

Orient Bar Yıllar boyunca İstanbul aydınlarının buluşma noktası olan Orient Bar, saatler süren koyu sohbetlerin ev sahibi olmaya hazır. Unutulmaya başlanan gerçek bar keyfi, zengin şarap ve içki menüsü ve özgün kokteyllerle, yaz aylarında terası da bulunan Orient Bar'da yeniden hayat buluyor.

Patisserie de Pera Eskiden beri bir İstanbul klasiği olan Patisserie de Pera'da, özel Fransız pastaları, kuruvasanlar, makaronlar ve el yapımı çikolata bulunuyor. 24 kişilik oturma alanına sahip olan bu çok özel Fransız tarzı pastane; dantel perdeleri, gümüş şekerlikleri, nadide porselen takımları ile konuklarına her şeyiyle özel bir mekanda olduklarını hissettiriyor.

Kubbeli Salon Yüksek tavanlı mimarisi, kubbeleri ve parke zeminiyle geçmişin ihtişamını yaşatan Kubbeli Salon, haftanın her günü bu büyülü atmosfere eşlik eden canlı piyano müziğiyle akşamüstü çaylarına ev sahipliği yapıyor.

• Sümer Palas Oteli

1. ^ ^{a b c d e} Çilli, Özgü. "Tanzimat Sonrası Osmanlı Otel Mimarisi ve Pera Palas". 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023. 
2. ^ ^{a b} KILIÇ, Mine (11 Eylül 2001). "Pera Palas'tan ayrılmak yok!". Hürriyet. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023. 
3. ^ "Demet Sabancı Pera Palas'ı aldı". Milliyet. 21 Kasım 2011. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023. 
4. ^ Bayburs, Özlem Kapar (6 Haziran 2022). "Pera Palas Otel kimin?". Turizm Günlüğü. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.