İçeriğe atla

Pentti Linkola

Kaarlo Pentti Linkola
2011'de linkola
DoğumKaarlo Pentti Linkola
7 Aralık 1932(1932-12-07)
Helsinki, Finlandiya
Ölüm5 Nisan 2020 (87 yaşında)
Valkeakoski, Finlandiya
KonuOrnitoloji, çevrecilik, doğa bilimi, derin ekoloji
Önemli ödülleriEino Leino Ödülü
1983

Kaarlo Pentti Linkola (7 Aralık 1932 - 5 Nisan 2020)[1][2][3] önde gelen bir Fin derin ekolojisti,[4] ornitolog,[5] polemikçi, doğa bilimci, yazar ve balıkçıydı. Fikirleri hakkında geniş çapta yazılar yazdı ve Finlandiya'nın önde gelen düşünürlerinden biriydi. Linkola, 1959'dan 1995'e kadar yalnızca balıkçılıkla uğraştı. Keitele, Päijänne ve Finlandiya Körfezi'nde ve 1978'den itibaren Vanajavesi'de balık tuttu.

Linkola, çevrenin sürekli bozulmasından insanları sorumlu tuttu. Genellikle aşırı nüfusa atfedilen sorunlarla mücadele etmek için hızlı nüfus düşüşünü tercih etti.[6]

Yaşamı

Linkola, 7 Aralık 1932'de doğdu. Helsinki'de büyüdü ve yaz aylarını Tyrväntö'deki Kariniemi'de anne tarafından büyükbabası Hugo Suolahti'nin çiftliğinde geçirdi. Babası Kaarlo Linkola bir botanikçi, bitki coğrafyacısı ve Helsinki Üniversitesi rektörüydü ve büyükbabası Hugo aynı üniversitenin rektörü olarak çalışmıştı.[7] Linkola'nın üvey kardeşi Anssi, 1941'de Sovyetler Birliği'ne karşı Devam Savaşı sırasında 20 yaşında öldü.[8][9] Anssi öldükten bir yıl sonra Kaarlo prostat kanserinden öldü. Hugo da 1944'te kalp krizi nedeniyle öldü. Linkola'nın Aira adında bir ablası ve Martti adında küçük bir erkek kardeşi vardı.[9]

1950'de Helsingin Suomalainen Yhteiskoulu'dan mezun olduktan sonra Linkola, altı ay biyoloji okudu, ardından araştırmacı oldu. Åland'daki Signilskär'da yaşadı ve ornitolojik gözlemler yaptı.[7] Finlandiya'nın en ünlü ornitologlarından biri olmasına rağmen, Linkola, öğretilerine uygun olduğu için, bir balıkçı olarak sade bir yaşam sürmek için araştırma kariyerinden vazgeçti.[5] 1979'da başlayan Koijärvi Hareketi'ne dahil oldu, ancak görüşleri ana akım yeşil siyaset için fazla radikal oldu.

1995 yılında Linkola, Finlandiya'nın güneyinde hala kalan birkaç eski ormanı ve diğer doğa konularını korumaya odaklanan Finlandiya Doğal Miras Vakfı'nı (Luonnonperintösäätiö) kurdu. Özel kişi ve şirketlerden bağış toplayan vakıf, koruma altına alınması gereken eşsiz ormanlık alanları satın alıyordu. 2017 yılına kadar vakıf, toplamda 145 hektarı (360 dönüm) kapsayan 62 koruma alanı satın almıştı. Finlandiya'nın bağımsızlığının 101. yıldönümünde, ulusal yayın kuruluşu Yle tarafından yapılan bir anketin kazananı oldu.

Linkola, 1961'den 1975'e kadar evli ve iki çocuğu vardı. 5 Nisan 2020'de Sääksmäki'deki evinde uykudayken öldü.

Fikirleri

Linkola'nın görüşleri bazen "ekofaşist" olarak tanımlandı. Diktatörlükleri tercih ettiğini söyleyerek demokrasinin bir hata olduğuna inanıyordu ve yalnızca radikal bir değişimin ekolojik çöküşü önleyebileceğini düşünüyordu. Dünyadaki insanların, ister gelişmiş ister gelişmemiş olsunlar, bir bütün olarak biyosfer pahasına hayatta kalmayı hak etmediğini iddia etti. Mayıs 1994'te Linkola, The Wall Street Journal Europe'un ön sayfasında yer aldı. Dünya nüfusunun radikal bir şekilde azaltılmasından yana olduğunu söyledi ve gelecekteki bir dünya savaşı hakkında "Basabileceğim bir düğme olsaydı, milyonlarca insanın öleceği anlamına geliyorsa, tereddüt etmeden kendimi feda ederdim" dediği aktardı.

Linkola'nın yazıları, tanık olduğu çevresel bozulmayı duygusal ayrıntılarla anlatıyordu. 1979 tarihli Toisinajattelijan päiväkirjasta'sını (Bir Muhalifin Günlüğünden) Alman aşırı sol militanlar Andreas Baader ve Ulrike Meinhof'a adadı ve "onların Nasıralı İsa veya Albert Schweitzer değil, tabelalar olduğunu" belirtti. 2004 Madrid tren saldırıları gibi terör eylemlerini, Dünya'nın bozulmasından sorumlu bir toplumun aksamaları olarak gördüğü için destekledi. 2007'de kendisinin neden terörist olmadığı sorulduğunda Linkola, yetenek ve cesaretten yoksun olduğunu söyledi.

Linkola, kendisinden yetmiş yaş küçük İsveçli aktivist Greta Thunberg'in yükselişini görmekten memnun olduğunu belirtmiştir: "Onun hakkında söylenenleri çok yakından takip ediyorum. Ne de olsa, biraz çılgınca bile harika bir kız. Bakalım daha ne kadar bu kavgayı sürdürebilecek?"[10]

Tepkiler

Uluslararası Kibi Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Profesörü olan Mika Merviö, 2009 tarihli Çevresel Değişim ve Dış Politika: Teori ve Uygulama kitabında, Finlandiya'daki çoğu çevrecinin Linkola'dan uzaklaşmasına rağmen, çevre konusunda endişe duyanların onun yazılarını hevesle okuduğunu iddia etti. Merviö, Linkola'nın "'uygunsuz bir gerçeğin' çok Fince ve karanlık bir versiyonunu" temsil ettiğini söyledi.[5]

Linkola'nın ölümünden sonra, her ikisi de Yeşil Lig'den görevdeki Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve Çevre ve İklim Değişikliği Bakanı Krista Mikkonen taziyelerini dile getirdiler ve Linkola'nın doğayı korumaya yönelik önemli çabalarını övdüler. Haavisto, Linkola'nın nesiller boyu çevrecileri etkilediğini ve Linkola'nın insan haklarını savunmasa da koruma konusunda hiçbir zaman anlaşmazlık olmadığını söyledi.[1]

Eserleri

  • Linkola, Pentti & Olavi Hilden: Suuri Lintukirja. Otava 1955, yenilenmiş baskı 1962.[1]
  • Linkola, Pentti: Isänmaan ja ihmisen puolesta: Mutta ei ketään vastaan. Fourth edition. Helsinki: Suomen sadankomitealiitto, 1981 (ilk olarak 1960'da yayınlandı).[1]
  • Linkola, Pentti: Pohjolan linnut värikuvin: Elinympäristö. Levinneisyys. Muutto. Otava 1963–67.[1]
  • Linkola, Pentti: Unelmat paremmasta maailmasta. 4.Versiyon. Porvoo: WSOY, 1990.[1]
  • Linkola, Pentti: Toisinajattelijan päiväkirjasta. Porvoo: WSOY, 1979. (1983'te Linkola bu kitapla Eino Leino Ödülü aldı.)[11]
  • Linkola, Pentti and Osmo Soininvaara: Kirjeitä Linkolan ohjelmasta. Porvoo: WSOY, 1986.[12]
  • Linkola, Pentti: Johdatus 1990-luvun ajatteluun. Porvoo: WSOY, 1989.[1]
  • Vilkka, Leena (ed.): Ekologiseen elämäntapaan: lead article. Helsinki: Yliopistopaino, 1996.[12]
  • Linkola, Pentti: Voisiko elämä voittaa. Helsinki: Tammi, 2004.[13]
  • Linkola, Pentti: Can Life Prevail?: A Revolutionary Approach to the Environmental Crisis.[14]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g "Luonnonsuojelija Pentti Linkola on kuollut – Elämäkerturi: "Hänellä oli ymmärrystä ja herkkyyttä kuunnella toista ihmistä"". Yle Uutiset (Fince). 5 Nisan 2020. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  2. ^ "Pentti Linkola 1932-2020: Äärimmäinen luonnonsuojelija ei säästänyt itseään – ihmisten vihaajaksi luultu erakko oli loistava seuramies". www.iltalehti.fi (Fince). 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  3. ^ Kuusela, Matti (5 Nisan 2020). "Pentti Linkola kuoli kotonaan nukkuessaan, vielä viikko sitten hän osallistui kokoukseen, suunnitteli metsien suojelua – ja odotti, milloin linnut alkavat taas laulaa". Aamulehti (Fince). 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  4. ^ LaVaque-Manty, Mika (2002). Arguments and Fists: Political Agency and Justification in Liberal Theory (İngilizce). Psychology Press. ISBN 978-0-415-93199-1. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  5. ^ a b c Harris, Paul G. (3 Haziran 2009). Environmental Change and Foreign Policy: Theory and Practice (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-134-01481-1. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  6. ^ Schoolfield, George C. (1 Ocak 1998). A History of Finland's Literature (İngilizce). U of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-4189-3. 
  7. ^ a b "BLF". www.blf.fi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  8. ^ Varjus, Seppo (16 Ağustos 2017). "Uutuuskirja paljastaa Pentti Linkolan suosion naisten keskuudessa: "Olihan se imartelevaa miehiselle itsetunnolle"". Ilta-Sanomat (Fince). 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  9. ^ a b "Kirja-arvio: Tyylikäs elämäkerta Pentti Linkolasta auttaa ymmärtämään kuohuttavaa ekoeksentrikkoa". Etelä-Suomen Sanomat (Fince). 17 Ağustos 2017. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  10. ^ IS (5 Nisan 2020). "Pentti Linkola räväytti kovaa tekstiä vielä viimeisessä IS-haastattelussaankin – ja ylisti Greta Thunbergia". Ilta-Sanomat (Fince). 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  11. ^ "Suomen Kirjasäätiö - Eino Leino". web.archive.org. 23 Ekim 2014. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  12. ^ a b "Pentti Linkola: Writings of Pentti Linkola". www.penttilinkola.com. 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  13. ^ "Jotta ihminen voisi tyytyä ja luopua". ts.fi (Fince). 24 Aralık 2004. 7 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  14. ^ Book review of "Can Life Prevail? A Revolutionary Approach to the Environmental Crisis," by Pentti Linkola (İngilizce). 12 Ocak 2012. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Helsinki</span> Finlandiyanın başkenti

Helsinki, Finlandiya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir, Finlandiya'nın güneyinde Finlandiya Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2016 yılı itibari ile 642.045 olup metropol alanının nüfusu ise 1.47 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Fin İç Savaşı</span> 1918 yılı Fin İç Savaşı

Fin İç Savaşı, sürmekte olan I. Dünya Savaşı sırasında bağlı bulunduğu Rus İmparatorluğunda Çarlık rejiminin devrilmesinin ardından yaşanan Ekim Devrimi sonrasında bağımsızlığını kazanan Finlandiya'da 27 Ocak-15 Mayıs 1918 tarihleri arasında yaşanan iç savaştır. Solcularla sağcılar arasında yaşanan iç savaş sırasında sosyalistler Kızıllar olarak, karşı taraftaki anti-sosyalistler ise Beyazlar olarak adlandırılmıştır. Kızıllar Sovyetler Birliği, Beyazlar ise Alman İmparatorluğu tarafından askeri ve ekonomik olarak desteklenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Uusimaa</span> Finlandiya ülkesinin güneyindeki bir bölge

Uusimaa, Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın güneyinde yer almakta olup Güneybatı Finlandiya, Kanta-Häme, Päijät-Häme ve Kymenlaakso bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 9.568,32 km² olan bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 1.653.336'dır. Bölgenin merkezi Helsinki'dir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Finlandiya</span> Yerel yönetim

Güney Finlandiya 1997-2009 yılları arasında Finlandiya'nın bir iliydi. İl, ülkenin güneyinde yer almakta olup Batı Finlandiya ve Doğu Finlandiya illeri, Finlandiya Körfezi ve Rusya ile komşuydu. 1997 yılında Uusimaa ve Kymi illeri ile Häme ilinin güney kısımlarının birleşmesiyle kurulmuştur. İlin merkezi Hämeenlinna idi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Uusimaa</span>

Doğu Uusimaa, Finlandiya'nın bölgelerinden biriydi. 1 Ocak 2011 tarihinde Uusimaa'ya bağlandı. Bölgenin merkezi Porvoo idi.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Komünist Partisi</span>

Finlandiya Komünist Partisi, Finlandiya'da komünist bir siyasi partidir. Parti, 29 Ağustos 1918 tarihinde kurulmuş olup 1944 yılına kadar yasaklıydı.

<span class="mw-page-title-main">Vesa-Matti Loiri</span>

Vesa-Matti "Vesku" Loiri, Fin şarkıcıdır. Loiri, Mikko Niskanen'in yönettiği Pojat filminde 1962'de rol aldı. Loiri, komedyen-yönetmen-yapımcı Spede Pasanen ile en tanınmış eseri Noin seitsemän veljestä ile kariyerine devam etti. Spede ve Loiri, Finlandiya'nın en uzun ve ticari olarak başarılı film serilerinden birinde yer alan popüler Uuno Turhapuro personasını da geliştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya İslam Cemaati</span>

Finlandiya İslam Cemaati , Finlandiya'da yerleşik Tatar müslümanlarının kurduğu bir dernektir. Helsinki'de Suomen Muhamettilainen Seurakunta adıyla kurulmuş, 24 Nisan 1925'te Finlandiya devletince dinî dernek olarak tanınmıştır. Tatar toplumunun dinî ve kültürel etkinlikleri için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eino Kaila</span>

Eino Sakari Kaila, Fin filozof, eleştirmen ve öğretmendi. Psikoloji, fizik ve tiyatro gibi birçok alanda çalıştı. Toplum ve doğa bilimlerinin çeşitli dallarının arkasında birleştirici ilkeler bulmaya çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya'da sancak günleri</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, Finlandiya'nın sancak günlerinin bir listesidir. Finlandiya'da, sancak günleri resmî ve belirlenmiş günlere bölünmüştür. Finlandiya bayrağı, Åland bayrağı ve Sámi bayrağının kendi resmî bayrak günleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Fin karşıtlığı</span> Finlandiya ve Fin kültürüne karşı duyulan karşıtlık, önyargı, ayrımcılık ve ırkçılık

Fin karşıtlığı, Fin düşmanlığı veya Finofobi, Finlere, İngriya Finlerine, Orman Finlerine, Torne Vadisi Finlerine, İsveç Finlerine, Finlandiya'ya ve Fin kültürüne karşı olan düşmanlık olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Meeri Koutaniemi</span>

Meeri Koutaniemi Finlandiyalı fotoğrafçı ve gazetecidir. Koutaniemi, insan hakları, azınlıklar ve gelişimle ilgili konularda yaptığı röportajlar ve portreleriyle tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sirkka Turkka</span>

Sirkka Turkka –, Fin yazar ve romancı.

<span class="mw-page-title-main">Maria Ohisalo</span> Fin politikacı

Maria Karoliina Ohisalo, 2019 ve 2021 yılları arasında Finlandiya İçişleri Bakanı olarak görev yapan Fin bir politikacı ve araştırmacıdır. Yeşil Birliği'nin lideri, 2019'dan beri Parlamento Üyesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">2023 Finlandiya parlamento seçimleri</span>

2 Nisan 2023 tarihinde Finlandiya'da Finlandiya Parlamentosu üyelerini seçmek üzere parlamento seçimleri yapıldı. Muhalefetteki Ulusal Koalisyon Partisi (KOK) seçimleri %20,8 oy oranıyla ve parlamentoda 48 sandalye kazanarak parti tarihindeki üçüncü en yüksek sonucu elde etti. Finlandiya tarihinde ilk kez, Merkez Parti (KESK) hiçbir seçim bölgesinde birinci parti olma unvanını elde edemedi. Beş hükûmet partisi 100 milletvekili elde ederken, dört muhalefet partisi ise aynı sayıda milletvekili çıkararak parlamentodaki sandalye sayılarını yarı yarıya paylaşmış oldu. KOK'tan Petteri Orpo'nun elde ettiği çoğunluk ile Paskalya'yı takip eden hafta parlamentonun toplanmasıyla hükûmet kurma görüşmelerine başlanması ve cumhurbaşkanı ile birlikte parlamentonun kendisini hükûmet kurma adayı olarak göstermesi bekleniyor.

Finlandiya'da 2023 yılında yapılacak parlamento seçimleri öncesinde çeşitli kuruluşlar oy verme niyetlerini ölçmek üzere kamuoyu yoklamaları gerçekleştirecek. Bu tür anketlerin sonuçları bu listede gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">1925 Finlandiya cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

Finlandiya'da 1925 yılında İki turlu cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmıştır. Halk 15 ve 16 Ocak tarihlerinde cumhurbaşkanını belirleyecek olan seçiciler kurulu üyeleri içi oy kullanmıştır. Seçilen kurul üyeleri üçüncü tur oylamasında Lauri Kristian Relander'ı cumhurbaşkanı seçmiştir. Bu onun için büyük bir zaferdi. Halk oylamasına katılım sadece %39.7 ile sınırlı kaldı. Görevden ayrılan cumhurbaşkanı K.J. Ståhlberg ikinci bir dönem için aday olmayı reddetmişti. Cumhurbaşkanı Ståhlberg, Finlandiya'ya cumhurbaşkanı olarak siyasi hizmetini çoktan tamamladığını iddia etti. Dahası, birçok sağcı Fin kendisine karşı çıktığı için istifa etmek istedi. Finlandiyalı tarihçi Pentti Virrankoski'ye göre, Cumhurbaşkanı Ståhlberg emekliliğinin Finlandiya'da parlamenter siyaseti geliştireceğini umuyordu. Ståhlberg'in partisi İlericiler, Finlandiya Merkez Bankası Başkanı Risto Ryti'yi cumhurbaşkanı adayı olarak seçti. Tarımcılar ancak Şubat 1925 başlarında Lauri Kristian Relander'i cumhurbaşkanı adayı olarak seçti. Ulusal Koalisyoncular başlangıçta eski Naip ve Başbakan Pehr Evind Svinhufvud'u cumhurbaşkanı adayı olarak seçtiler, ancak daha sonra Svinhufvud'un yerine Helsinki Üniversitesi'nde rektör (müdür) olarak çalışan bir akademisyen olan Hugo Suolahti aday gösterildiler. Relander, Finlandiya Parlamentosu Başkanlığı ve Viipuri Eyaleti Valiliği görevlerinde bulunmuş olmasına rağmen, Ryti'yi karanlık bir aday olarak yenerek birçok politikacıyı şaşırttı. Ståhlberg, Ryti'yi ilkeli ve bencil olmayan bir siyasetçi olarak gördüğü için halefi olarak sessizce Ryti'yi tercih etmişti. Relander'in zaferi karşısında hayal kırıklığına uğramış ve kızlarından birine, Relander'in halefi olarak seçileceğini önceden bilseydi, ikinci bir dönem için aday olmayı düşünebileceğini söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Järvenpää Camii</span>

Järvenpää Camii, Finlandiya'nın Järvenpää kentinde bulunan bir camidir. Cami, 1942 yılında inşa edilmiş olup Finlandiya İslam Cemaati'ne aittir.

<span class="mw-page-title-main">Jukka Haavisto</span>

Juhani "Jukka" Haavisto, Finlandiyalı ödüllü müzisyen ve girişimci.

Berat Köse, Türk asıllı Fin futbolcu. Reipas Lahti'de orta saha pozisyonunda forma giymektedir.