İçeriğe atla

Pelit (jeoloji)

Metapelitler için petrojenik ızgara (yakınlaştırmak için tıklayın).[1][2] Her çizgi bir metamorfik reaksiyonu temsil eder.

Bir pelit (Yunanca: pelos, "kil") veya metapelit, metamorfize edilmiş ince taneli bir tortul kayadır, yani çamurtaşı veya silttaşıdır. Terim daha önce jeologlar tarafından, kil bakımından zengin, ince taneli bir kırıntı tortusu veya tortul kayayı, yani metamorfize edilmiş versiyonu teknik olarak bir metapelit olacak olan çamur veya çamurtaşı tanımlamak için kullanılıyordu. Şu anda az kullanılan Latin türevli lutit terimine eşdeğerdi.[3][4][5] Bir yarı-yarı, kısmen benzer kimyasal bileşime sahip olmakla birlikte, kristaloblastik bir yapıda olarak tanımlanmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Wei, Chunjing; Powell, Roger (2003). "Phase relations in high-pressure metapelites in the system KFMASH (K2O–FeO–MgO–Al2O3–SiO2–H2O) with application to natural rocks". Contributions to Mineralogy and Petrology. 145 (3): 301–315. doi:10.1007/s00410-003-0454-1.
  2. ^ Wei, Chunjing; Powell, Roger; Clarke, Gordon (2004). "Calculated phase equilibria for low‐ and medium‐pressure metapelites in the KFMASH and KMnFMASH systems". Journal of Metamorphic Geology. 22 (5): 495–508. doi:10.1111/j.1525-1314.2004.00530.x.
  3. ^ Potter, P.E., J.B. Maynard, and P.J. Depetris (2005) Muds and Mudstones. New York, New York, Springer. 279 pp. ISBN 978-3-540-22157-9
  4. ^ Neuendorf, K.K.E., J.P. Mehl, Jr., and J.A. Jackson, eds. (2005) Glossary of Geology (5th ed.). Alexandria, Virginia, American Geological Institute. 779 pp. ISBN 0-922152-76-4
  5. ^ Whitten, D.G.A. (1972). The Penguin Dictionary of Geology. London: Penguin Books. p. 342. ISBN 0140510494.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı</span> 1939-1945 yılları arasındaki küresel savaş

II. Dünya Savaşı, 1939'dan 1945'e kadar süren küresel savaştır. Savaşa dönemin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu katıldı, Müttefikler ve Mihver olmak üzere iki karşıt askerî ittifak kuruldu. 30'dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla personelin doğrudan katıldığı bu topyekûn savaşta, savaşın büyük tarafları tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini savaş için seferber ettiler. 70 ila 85 milyon ölümle sonuçlanan II. Dünya Savaşı, insanlık tarihindeki en ölümcül savaştı ve savaş boyunca askerî personelden daha çok sivil kayıp verildi. Milyonlarca insan soykırımdan, planlanmış açlık ölümlerinden, katliamlardan ve hastalıklardan öldü. Tanklar, zırhlı araçlar, savaş uçakları, stratejik bombardımanlar, uçak gemileri, radar ve sonar, nükleer silahların geliştirilmesi ve roketler gibi birçok savaş teknolojisi savaşta önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Kireç taşı</span> genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaç

Kireç taşı genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaçtır. Başlıca maddeleri kalsiyum karbonatın farklı kristal formları olan kalsit ve aragonit minerallerdir. Yakından ilişkili bir kaya, yüksek oranda mineral dolomit içeren dolomittir. Eski USGS yayınlarında, dolomit magnezyum kireç taşı olarak anılırdı, artık magnezyum eksikliği olan dolomitler veya magnezyum açısından zengin kalkerler olarak ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumtaşı</span>

Kumtaşı, kum tanelerinin doğal bir çimento maddesi yardımıyla yapışması sonucu oluşan fiziksel tortul bir taştır. Bir kumun doğal çimentolaşmasından doğan ve kuvars taneleri oranı yüksek olan tortul kayaç; kumtaşı inşaatta, yol ve kaldırımlara taş döşemede, çok ince olanları da bileme taşı olarak kullanılır. Kalkerli kumtaşı ise içinde kireçtaşı taneleri bulunan yeşilimsi bir tür kumtaşı.

<span class="mw-page-title-main">Sparta</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Sparta Antik Yunanistan'ın Lakonya bölgesindeki öne çıkan bir şehir devletiydi. Söz konusu şehir devleti, antik dönemde Lakedemon olarak bilinirken, Sparta ismi Peloponez'in güneydoğusunda bulunan Lakonya bölgesindeki Evrotas Nehri'nin kıyısındaki ana yerleşim bölgesi için kullanılan bir isimdi. Sparta, MÖ 650'lerde Antik Yunanistan'daki baskın askeri kara kuvveti hâline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kayaç</span> doğal olarak oluşan mineral agregası

Kayaç, çeşitli minerallerin veya mineral ve taş parçacıklarının bir araya gelmesinden ya da bir mineralin çok miktarda birikmesinden meydana gelen katı birikintilerdir. Kayaç terimi eski Türkçede sahre, yeni Türkçede külte ve yabancı dillerdeki rock, roche, gestein sözcükleri karşılığı kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sedimantoloji</span>

Jeolojinin bir alt bilimi olan sedimantoloji biliminin konuları, yer kabuğundaki tortulların ve tortul kayaçların tanımlanması, sınıflandırılması ve orijininin araştırılması olarak sıralanabilir. Sedimantoloji, jeoloji içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bunun nedeni yerkürenin yüzeyinin %75'i kadarının tortul (sedimanter) kayaçlardan oluşmuş olması ve şu anda kullanılan karbon bazlı (hidrokarbonik) enerji kaynaklarının tamamına yakınının bu tortul kayaçlardan çıkarılıyor olmasıdır. Ayrıca sedimenter sahalar çok verimli topraklara sahiptir. İklim şartlarının da uygunluğu yanında diğer şartların uygun olması durumunda tarım için çok önemli alanlar olabilirler.

<i>Caretta caretta</i> deniz kaplumbağası türü

İribaş deniz kaplumbağası ya da Caretta caretta, Caretta cinsine bağlı bir deniz kaplumbağası türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tortul kayaçlar</span>

Üç ana kayaç türünden biri olan tortul kayaçlar, yeryüzünde en çok görülen kayaç türüdür. Dünya'nın yüzeyinin yaklaşık yüzde 75'ini yerkabuğunun ise yaklaşık yüzde 8'ini kaplarlar. Bu kayaçlar genellikle tabakalı olarak bulunurlar ve içerisinde organizma kalıntıları (fosil) bulundururlar. Sarkıt ve dikitler bu kayaçların oluşturduğu jeolojik yapılara örneklerdir. Tortul kayaçların büyük bir kısmı dış etmenler tarafından yeryüzünün aşındırılmasıyla meydana gelen çeşitli büyüklükteki unsurların (sediman) taşınarak çukur sahalara biriktirilmesi sonucu oluşmuşlardır. Bu olaya genel anlamda tortullaşma denir. Biriken unsurlar önceleri boşluklu gevşek bir yapıya sahiptirler. Fakat zamanla sıkışıp sertleşirler. Bir birikme sahasında, sonradan biriken unsurlar öncekiler üzerinde birikerek ağırlıkları vasıtasıyla basınç yaparlar. Bu basınç sonucu unsurlar, aralarındaki boşlukların küçülmesi ve büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla sıkışır ve sertleşirler. Tortul depoların veya kayaçların oluştukları ortamlar yerden yere farklılık gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Konglomera</span>

Konglomera, kum ve çakılların basınçla birleşmesi ve zamanla sertleşmesi sonucu oluşan kütlelerdir. Konglomera, çapı 2 mm'den daha büyük kayaç türüdür, örneğin, granüller, çakıl taşları ve kayaçlar gibi, alt-köşeli çakıl boyutlarındaki yuvarlatılmış önemli bir fraksiyondan oluşan kaba taneli bir kırıntılı tortul kayaçtır. Çakılların konsolidasyonu ve

<span class="mw-page-title-main">Başkalaşım kayaçları</span> Isı ve basınca maruz kalan kaya

Başkalaşım kayaçları ya da metamorfik kayaçlar, magmatik ve tortul kayaçların çeşitli etkilerle değişime uğraması sonucu oluşurlar. Mermer, başkalaşım kayaçlarına bir örnek olarak verilebilir. Gnays, elmas ve şist de bu kayaçlara verilebilecek diğer örneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gey pornografisi</span> Cinsel haz yaratmak amacıyla erkekler arasında yapılan seksi yansıtan pornografi türü

Gey pornografisi, izleyicide cinsel etki yaratmak amacıyla erkekler arasında yapılan seksi yansıtmadır. Lezbiyen pornografisi, gey pornosunun önemli bir uzantısı ve devamıdır. Gey pornografisi, tanım olarak eşcinsel pornosu olsa da yalnız erkek eşcinselleri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darwin ispinozları</span> tanagerler familyasından kuşlar

Darwin ispinozları veya Galapagos ispinozları (Geospizinae), 14 veya 15 türden oluşan bir ötücü kuşlar grubu. Darwin ispinozlarının hangi kuş ailesine ait oldukları tam olarak açıklık kazanmamış olsa da gerçek İspinozgiller (Fringillidae) ile akraba olmadıkları bilinmektedir. Örnekleri ilk olarak Charles Darwin tarafından, onun HMS Beagle gemisi ile yaptığı ikinci yolculuğu sırasında Galapagos adalarında toplanmıştır. Darwin ispinozları türlerinden on üçü Galapagos adalarında bulunurken bir tanesi de Cocos Adası'nda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tortulanma</span> Arazi yüzeyinde biriken partikül katı madde

Çökelme veya tortullanma, doğal oluşumlu bir materyaldir ki bu materyal kötü havadan dolayı aşınma ve erozyon sürecinde bozulur. Daha sonra bu tortulanma hava hareketi, su veya buz ya da parçacıklar üzerinde hareket eden yer çekimi ile taşınır. Meydana gelişi bir çözelti ya da süspansiyondaki katı parçacıkların dibe çökmesiyledir. Çeşitli meteryallerin yeryüzünün çukur (jeosenklinal) yerlerinde birikip doğal bir harç ile birleşerek katılaşması sonucu sedimenter yani tortul kayaçlar meydana gelir. Mesela kömür, linyit, tebeşir birer organik tortul kayaçken, kalker (kireçtaşı), jips, kayatuzu ise kimyasal tortul kayaçlara örnek verilebilir. İnsanlarda da çeşitli sedimantasyon faaliyetleri oluşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hip hop müzik</span> Müzik tarzı

Hip hop, rap eşliğinde ritmik bir müzik ve kafiyeli ifadelerle oluşturulan bir müzik tarzıdır. Hip hop kültürünün bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Æthelstan</span> Athelstan

Æthelstan ya da Athelstan, 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı. Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine baba olan bir kardeşi I. Edmund geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fillit</span>

Fillit, kayraktan oluşturulan, çok ince taneli mikanın tercih edilen bir oryantasyona ulaşması için daha fazla metamorfize olan kayraktan oluşturulan, bir tür yapraklı metamorfik kayadır. Esas olarak fillit, kuvars, serisit mika ve kloritten oluşur. Fillit genelde kaya dilinimi göstermektedir. Fillitin tercih edilme nedeni ince taneli mika pullarına sahip olmasıdır, oysa kayrakta tercih edilen son derece ince mika taneleri ve şistte ise büyük mika taneleri bulunur. Fillit, kayrak ile şist arasındaki başkalaşımın derecesindeki geçişi temsil eder. Fillitler, kayrak ile benzerlik gösterir fakat kayraktan daha yağlı, parlak ve dalgalı görünen bir yüzeye sahip oldukları için kolayca ayırt edilebilirler.

Bu, Adolf Hitlere yönelik belgelenmiş suikast girişimlerinin eksik bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Temmuz Krizi</span>

Temmuz Krizi, 1914 yazında Avrupa'nın büyük güçleri arasında I. Dünya Savaşı'nın nihai nedeni olan, birbiriyle ilişkili bir dizi diplomatik ve askeri tırmanıştı. Kriz, 28 Haziran 1914'te Bosnalı Sırp Gavrilo Princip'in Avusturya-Macaristan tahtının varisi olan Arşidük Franz Ferdinand suikast sonucu ölümüyle başladı. Karmaşık bir ittifaklar ağı, birçok liderin savaşın kendi çıkarları doğrultusunda olduğuna veya genel bir savaşın olmayacağına dair yanlış hesaplamalarıyla birleştiğinde, Ağustos 1914'ün başlarında hemen hemen her büyük Avrupa ülkesi arasında genel bir düşmanlık patlak vermesine neden oldu; Mayıs 1915'e kadar neredeyse her büyük Avrupa ülkesi dahil oldu.

<span class="mw-page-title-main">Çamurtaşı</span>

Çamurtaşı, silt ve kil parçacıklarının bir karışımını içeren silisli bir tortul kayaçtır. "Çamurtaşı" terminolojisi, kireç taşları için Dunham sınıflandırma şeması ile karıştırılmamalıdır. Dunham'ın sınıflandırmasına göre, çamurtaşı yüzde ondan daha az karbonat taneleri içeren herhangi bir kireç taşıdır. Not, bir silisiklastik çamurtaşı karbonat taneleri ile ilgilenmez. Friedman, Sanders ve Kopaska-Merkel (1992), silisiklastik kayaçlarla karışıklığı önlemek için "kireç çamurtaşı" kullanımını önermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Los Angeles Havzası</span>

Los Angeles Havzası, Güney Kaliforniya'da Yarımada Sıradağları olarak bilinen bir bölgede bulunan tortul bir havzadır. Havza, aynı zamanda topluca Kaliforniya Enine Sıradağları olarak bilinen, doğu-batı yönlü anormal dağ zincirleri grubuna da bağlıdır. Mevcut havza, Pasifik levhası'nın kenarında yer alan uzun alçak sırtlar ve tepe grupları ile zemini işaretlenmiş bir kıyı ovası alanıdır. Los Angeles Havzası, Santa Barbara Kanalı, Ventura Havzası, San Fernando Vadisi ve San Gabriel Havzası ile birlikte, daha büyük Güney Kaliforniya bölgesinde yer almaktadır. Kuzey, kuzeydoğu ve doğuda, ova havzası Santa Monica Dağları ve Puente, Elysian ve Repetto tepeleri ile sınırlıdır. Güneydoğuda, havza Santa Ana Dağları ve San Joaquin Tepeleri ile çevrilidir. Havzanın batı sınırı, Kıta Sınır Bölgesi ile işaretlenmiştir ve kara bölümünün bir parçasıdır. Kaliforniya sınır bölgesi, kuzeybatı eğimli açık deniz sırtları ve havzaları ile karakterizedir.