İçeriğe atla

Pelayu

Pelayu
Asturias Kralı
12. yüzyıl tarihçilerinin kaleme aldığı Liber testametorum içinde Pelayo'nun tasviri
Asturias Kralı
Hüküm süresi718-737
Önce gelenHanedan kurucusu
Sonra gelenFavila
Doğumyaklaşık 685
Ölüm737
DefinSanta Cueva de Covadonga
Eş(ler)iGaudiosa
Çocuk(lar)ıFavila
Ermesinda
HanedanAsturias-León Hanedanı
BabasıCantabriyalı Favila
DiniKatolik

Pelayu (Asturyasça: Pelayu, İspanyolca: Pelayo, Galiçyaca: Paio, Portekizce: Pelágio) (yaklaşık 684 - 737) 718 yılında Asturias Krallığının kurucusu ve ilk kralı olan Hispania-Vizigot asilzade. Endülüs Emevî Devleti'ne karşı kazandığı Covadonga Muharebesiyle bilinir. İber Yarımadasının yeniden Hristiyanların eline geçmesini anlatan Reconquista'nın ilk adımını atmıştır.

Gençliği

Pelayu, Vizigot asilzade Favila'nın oğluydu. 9 ve 10. yüzyılda döneminin kültürel bir merkezi halinde olan San Martín de Albelda Manastırındaki[a] rahipler tarafından kaleme alınan Codex Vigilanus resimli tarihçesine göre Favila, Galiçya'da validir. O dönemde tahta yeni çıkan Vizigot kralı Wittiza tarafından öldürüldüğü yazar. Kral ayrıca öldürdüğü Favila'nın küçük yaştaki oğlunu da geleneklerde olduğu gibi başkent Toledo'dan sürgüne gönderir. Dolayısıyla Pelayu'nun Vizigot bir asilzade olduğu, sürgüne kuzeye gönderildiği tarihçiler tarafından büyük ölçüde kabul edilmektedir.

Hükümdarlığı

Pelayu'nun Endülüs Emevî Devletine karşı ayaklanmasından önce kuzeydeki varlığına dair çeşitli iddialar bulunmaktadır. Bunlardan birisi, kendisinin buraya Emeviler tarafından vali olarak atandığı şeklindedir. Bu dönemde Arap yöneticilerin eski Vizigot idareci sınıfa böylesi görevler verdiği örneklere rastlanmakla beraber buna dair kesin kanıt mevcut değildir. Bilinen, Pelayu'nun kuzeydeki yerel Vizigot önderlerin desteğini alarak Emevilere karşı ayaklandığıdır. İlk başlarda önemsenmeyen bu direniş, sonrasında Emevi komutanlar tarafından bastırılmaya çalışılmış, ancak Covadonga Muharebesi'nde Asturiaslılar galip gelmiştir.[1] Pelayu'nun ilan ettiği Asturias Krallığı coğrafi koşulların ve yerel nüfusun da yardımıyla bir direniş noktası olarak varlığını sürdürebilmiştir. Bu muharebe tarihçiler tarafından aynı zamanda Reconquista'nın ilk adımı olarak değerlendirilmektedir.

Pelayu ilk başlarda Asturias'ın doğusunda egemenliğini sürdürmüş, sonrasında topraklarını genişletmiştir. Kızı Ermesinda'yı doğudaki komşusu Cantabriya Dükü Pedro'nun oğlu ve aynı zamanda gelecekte Asturias kralı olacak I.Alfonso ile evlendirir. 737 yılındaki ölümüne kadar yaklaşık 18-19 yıl hüküm sürmüş olan Pelayu'nun yerine tahta oğlu Favila geçmiştir.

Anısının yaşatılması

Günümüzde İspanya'nın başkenti Madrid'deki Plaza de Oriente'deki Pelayo heykeli[b]

Pelayo, modern dönemlerde çok zorlu çağlarda işgalcilere karşı İspanyol egemenliğini korumuş bir kral olarak görülmekte ve İspanyol İmparatorluğu hükümdarlarından sayılmaktadır. Anısına dikilmiş çok çeşitli heykel, büst bulunmaktadır.

Notlar

  1. ^ Günümüzde İspanya'nın La Rioja bölgesindedir
  2. ^ Pelayo İspanyol İmparatorluğu'nun 6. hükümdarı sayılmaktadır

Kaynakça

  1. ^ Roger Collins, Visigothic Spain 409-711, Blackwell Publishing, 2004, s.137

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Endülüs</span> 711–1492 yılları arasında İber Yarımadasında Müslümanların hakimiyeti altındaki bölgeler

Endülüs, 711-1492 yılları arasında İber Yarımadası'nda Berberi milletinin de katkısı ile Arapların etkisi altında bulunan bölgelere verilen isimdir. Müslümanların İber Yarımadası'ndaki varlığı en son Moriskoların 1609 yılında İspanya'dan Müslümanlığı bırakmadıkları için göçe zorlanarak sınır dışı edilmesiyle son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Endülüs Emevî Devleti</span> 756–1031 yılları arasında İber Yarımadasında hüküm sürmüş Arap kökenli Müslüman devlet

Endülüs Emevîleri Devleti, Abbasilerin, Emevî hanedanına son vermesi ile 10. Emevi halifesi Hişam bin Abdülmelik'in torunu ve Muaviye bin Hişâm'in oğlu Abdurrahman'ın İspanya'ya giderek burada 756 yılında kurduğu devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Reconquista</span> Orta Çağ Hristiyan askeri harekatı

Reconquista, Endülüs döneminde İber Yarımadasındaki Hristiyanların, yarımadadaki Müslümanların varlıklarını ortadan kaldırma amaçları ve çabalarına verilen addır. 1492 yılında son Endülüs devletinin yıkılmasıyla başarıya ulaşan Reconquista, İspanyolcada "Yeniden fetih" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Vizigotlar</span> Cermen kabilesi Gotların en büyük iki kolundan birisi ve en iyisidir

Vizigotlar büyük bir Cermen kabilesi olan Gotların en büyük iki kolundan biridir. MS 370 yılından itibaren Kavimler Göçü ile beraber hareket eden en önemli topluluklardandır. Batı Roma İmparatorluğunun çökmesinden sonra Batı Avrupa tarihinin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Afonso</span> Portekiz kralı (1109-1185; hd. 1143–1185)

Portekiz Kralı I. Afonso, Leon Krallığı'ndan bağımsızlığını ilan ederek Portekiz Krallığı'nın ilk hükümdarı olmuştur. Portekiz'de o Conquistador olarak yani Fatih sıfatı ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya tarihi</span>

İspanya tarihi, İspanya'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">II. Yezîd</span> 9. Emevi halifesi

II. Yezîd, Yezîd bin Abdülmelik, dokuzuncu Emevî halifesidir. 720 yılında kuzeni olan halife Ömer bin Abdülaziz'in ölümü ile halife olmuş ve böylece kardeşlerinin halifelik üzerindeki haklarını tekrar ortaya çıkarmıştır. Daha önceki halifelerden Abdülmelik'in halifelik yapan üçüncü oğludur. Şam'dan uzakta Hazarlara karşı sefer yapmakta iken 724 yılında ölmüştür. Ancak ölüm haberi Şam'a geç ulaştığından kardeşi Hişâm bin Abdülmelik 724 yılında Emevî halifesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Moğollar tarafından istilası</span>

Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası, Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı ve Kafkaslardaki ona bağlı vasal devletlerin 13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu orduları tarafından istila edilmesidir. İlk muharebeler 1220 yılında Moğol öncü birlikleriyle yaşanır. 1236 yılında ise Moğol Ordusu bütün kuvvetiyle bölgeyi istila eder ve 1243 yılında Gürcistan Moğol egemenliğine boyun eğer. Devlet her yıl çok ağır bir vergi vermek zorunda kalacak ve bitip tükenmeyen Moğol seferleri için asker sağlamak durumunda kalacaktır. İlk dönemlerde güçsüz olan Gürcü direnişi gelişerek açık isyanlara dönüşecektir. Gürcistan devletinde Moğol yanlısı ve Moğol karşıtı grupların çekişmeleri ülkeyi bölecektir. 1320'li yıllarda tahta çıkan kral V. Giorgi diplomatik ve askeri alandaki başarılarıyla krallık topraklarında yeniden Moğolları yenerek egemen olacak ve devleti eski gücüne çıkaracaktır.

<span class="mw-page-title-main">I. Abdurrahman</span>

I. Abdurrahman Tam kunyesi Abdurrahman bin Muaviye bin Hişam bin Abdülmelik bin Mervan. "Dakhil (muhacir)", "Sakr Kureyş " ve "Endülüs Doğanı"lakapları ile de anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İspanya monarşisi</span>

İspanya monarşisi veya Kraliyet, İspanya'nın yönetildiği monarşidir. Monarşi, hükümdarlık hükümdarını, ailesini ve hükümdarın görevlerini ve ayrıcalıklarını yerine getirmesini destekleyen ve kolaylaştıran kraliyet hane halkı örgütünü içerir.

<span class="mw-page-title-main">I. Hişâm</span>

I. Hişâm Endülüs Emevî Devleti'nin ikinci emiridir. 6 Ekim 788 - 16 Nisan 796 tarihleri arasında hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Covadonga Muharebesi</span>

Covadonga Muharebesi, Asturias Krallığı'nın kurucusu ve ilk kralı olan Vizigot kökenli asilzade Pelayu ile Endülüs Emevî Devleti arasında 718 veya 722 yılında yapılan muharebedir. Cantabria Dağlarındaki Picos de Europa Tepelerindeki Covadonga yakınlarında gerçekleşen muharebe Pelayu komutasındaki ordu galip gelmiştir. Müslüman fetihlerine karşı Hristiyanların kazandığı bu önemli zafer sayesinde Hristiyanlar İber Yarımadasından atılmaktan kurtulmuştur. Uzunca bir süre önemli bir direniş noktası olan Asturias Krallığı, kıtanın yeniden Hristiyan egemenliğine girdiği süreç olarak tariflenen Reconquista'nın ilk dayanak noktası olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Covadonga</span>

Covadonga İspanya'nın kuzeyindeki Asturias özerk bölgesine bağlı Cangas de Onís belediyesi içindeki yerleşim yeridir. Picos de Europa sıradağları içinde bulunur. Covadonga Muharebesinin yapıldığı yerdir. 8. yüzyılda Endülüs Emevî Devletine karşı kazanılan bu önemli zaferi kutsamak adına bölgede Meryem Ana adına bir sunak inşa edilmiştir, bu yapı Katolik inancına göre önemli bir hac noktası haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Chindasuinth</span>

Chindasuinth Hispania'da hüküm sürmüş olan Vizigot kraldır. Oldukça yaşlıyken tahta geçmiş, 642-653 yılları arasında hüküm sürmüştür. 639 yılında ölen kral Chintila'nın yerine geçen oğlu Tulga'ya karşı emrindeki birliklerle isyan etmiş, darbeyle tahtı ele geçirmiştir. Torunu Asturias Kralı Pelayu üzerinden modern İspanyol monarşisinin bir öncülü olarak tanımlanmaktadır.

Osman bin Nissa veya Batılı kaynaklardaki haliyle Munuza Endülüs Emevî Devleti komutanlarındandır. İber Yarımadasının Emevîler tarafından fethedildiği 8. yüzyılda Asturias bölge valisidir. Covadonga Muharebesi sonrasında Asturias Kralı Pelayu tarafından öldürülmüştür.

Anbasa ibn Suhaym al-Kalbi Endülüs Emevî Devleti üst düzey yöneticilerindendir. İber Yarımadasının Emevîler tarafından fethedildiği 8. yüzyılda tüm Endülüs çapında idarecilik yapmıştır. 721-726 arasındaki yöneticiliği sırasında Müslüman olmayanlardan alınan cizye vergisi oranlarını artırmış, Hispania çapında muhalefetle karşılaşmıştır. Kimi yerlerde bu vergiye karşı yapılan eylemler açıkça itaatsizliğe, Asturias gibi bölgelerde ise doğrudan ayaklanmaya yol açmıştır. Al-Kalbi'nin iktidarı sırasında yaşanan Covadonga Muharebesi'nde Asturias Kralı Pelayu üzerine gönderilen Emevi Ordusunu yenmiş ve daha sonraki süreçte başlayan Reconquista'nın ilk adımını atmıştır.

Odo veya Eudes Akitanya Düküdür. Hüküm sürdüğü dönemde Karolenj Frank Krallığına karşı mücadele etmiş, dönemsel olarak Morolarla ittifak yapmıştır. 9 Haziran 721 tarihinde Toulouse kentini kuşatan Al-Samh ibn Malik al-Havlani komutasındaki Endülüs Emevî Devleti Ordusu karşısında aldığı askerî galibiyetle bilinir. Bu zafer sayesinde Emevîlerin İber Yarımadasından kuzeye, Avrupa içlerine doğru ilerleyişi durdurulmuş olur. 732 yılındaki Puvatya Muharebesinde de düşmana önemli zararlar verdirmiş, zaferde pay sahibi olmuştur.

Bu sayfada, 710'larda Emevi Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Asturias bayrağı</span>

Asturias bayrağı, Asturias'ın bayrağıdır. Mavi renk üzerinde sarı renkli "Cruz de la Victoria" bulundurur.

Portus Cale Kontluğu, 9. yüzyılda Reconquista döneminde kurulan ve bugünkü Portekiz'in kuzeyini kapsayan, tarihsel ve stratejik öneme sahip bir feodal yönetim birimidir. Bu kontluk, İber Yarımadası'nda Hristiyan Krallıkları'nın Müslüman egemenliğine karşı verdiği mücadele sırasında kilit bir rol oynamış ve Portekiz Krallığı'nın temellerini atmıştır. Portus Cale, bölgenin kuzeybatısında Douro Nehri'nin ağzında yer alan ve günümüz Porto şehri ile çevresini içeren bir bölgeydi.