İçeriğe atla

Peipus Gölü Savaşı

Peipus Gölü Savaşı

16. yüzyılın sonlarında bir el yazmada savaşın tasviri ve Aleksandr Nevski'nin Hayatı
Tarih5 Nisan 1242
Bölge
Peipus Gölü
SonuçNovgorod'un zaferi
Taraflar
Novgorod Cumhuriyeti
Vladimir-Suzdal Knezliği
Pskov Cumhuriyeti		 Livonya
Danimarka
Dorpat Piskoposluğu
Chudlar
Komutanlar ve liderler
Aleksandr Nevski
II. Andrey		 Andreas von Welwen
Hermann Buxhoeveden
Güçler
15-17 bin kişi 10-12 bin kişi

Peipus Gölü Savaşı veya Buz Savaşı, Peipus Gölünün buzunda Jülyen takvimine göre 1242 yılının 5 Nisan Cumartesi (Proleptik Gregoryen takvimine göre 12 Nisan) gününde Aleksandr Nevski önderliğindeki Novgorod Cumhuriyeti ve Vladimir-Suzdal Knezliği ile Livonya Tarikatı liderliğindeki Danimarka, Dorpat piskoposluğu ve Chud birlikleri arasında gerçekleşen bir savaştır. Savaşın onuruna, 18 Nisan günü Rusya'nın askeri zafer günü olarak kutlanmaya başlandı.[1]

Savaşın başlangıcı

Aralık 1237'de Papa IX. Gregorius, Baltık putperestlerine karşı ikinci bir haçlı seferi ilan etti ve Haziran 1238'de Danimarka kralı II. Valdemar ve efendisi Herman Balk, Estonya'nın bölünmesi ve İsveçlilerin katılımıyla Baltık'ta Rusya'ya karşı askeri operasyonlar konusunda anlaştılar. Bu yıllarda Rus toprakları Moğol istilasıyla zayıfladı.[2]

15 Temmuz 1240'ta İsveçliler, Novgorod Cumhuriyeti birlikleri tarafından Neva Muharebesi'nde yenildi ve Ağustos 1240'ta Livonya, Novgorod Cumhuriyeti'ne karşı savaşa girdi. Livonyalı şövalyelerin yanında Derpt Piskoposu Herman Buxgevden'in milisleri ve Aestilerin de Novgorod Cumhuriyeti'ne savaş açtı. Pskov Prensliği ise Novgorod Cumhuriyeti'nin yanında savaşa girdi.[3]

Almanlar, Izborsk'u aldı ve yardımına gelen 800 Pskovlu'yu da öldürdü. Izborsk'u ele geçirilmesinin ardından Almanlar, kapıları bir hafta sonra Pskov boyarlarından destekçileri tarafından açılan Pskov'u kuşattı.[4] Ancak bu olaylar Aleksandr Nevski liderliğindeki Novgorod Cumhuriyeti birliklerinin 1240/1241 kışında Alamnları Pereslavl-Zalesski'ye sürmesini engellemedi ve sadece Almanlar Vozhan ve Koporye topraklarını ele geçirdiğinde ve Novgorod'a 30 mil mesafede yaklaştığında, Novgorod Cumhuriyeti birlikleri Yaroslav'a döndüler.[5] Aleksandr Nevski Novgorod'a yaklaşan Alman birlikleri üstüne II. Andrey'i gönderdi. Ancak ısrarlar üzerine Nevski ordunun başına geçip Koporye'ye yürüdü ve ordaki Alman garnizonun çoğunu öldürdü. Yerel halktan bazı şövalyeler ve paralı askerler esir alındı, ancak serbest bırakıldı ve Chudlar arasından hainler idam edildi.[6] Mart 1242'de Nevski ilerleyerek Pskov'u aldı. Şövalyeler güçlerini Derpt piskoposluğunda yoğunlaştırdı ve ileri Rus müfrezelerini durdurmayı başardı. Bunun üzerine Nevski, ana kuvvetleri belirleyici bir savaş için buz tutmuş göle çekti.[7]

Savaşın yerini belirleme

Peipus Gölü'nün hidrografisinin değişkenliği, Buz Savaşı'nın gerçekleştiği yeri belirleme görevini zorlaştırıyor. 1958-1959'da, SSCB Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü'nün keşif gezisinde G. N. Karaev, savaşın iddia edilen yerinde, Sigovets Burnu'nun modern kıyısının 400 metre batısında, kuzey ucu ile Ostrov köyünün enlemi arasında bulunan Sıcak Göl bölümünde arkeolojik kazılar yapmış, ancak burada 1242 savaşıyla ilişkilendirecek buluntulara hiçbir zaman ulaşılamamıştır.[8]

Tarihçi Mikhail Nikolaevich Tikhomirov ve General G. N. Karaev'in seferine katıldı. M.N. Tikhomirov, generalin araştırma yaklaşımını eleştirdi. Ayrıca tarihçi D. N. Alshits, G. N. Karaev'in sadece kaynaklar ile değil, kendisiyle de çeliştiğini kaydetti.[9] G. N. Karaev'in seferinin çalışması ve sonuçları, o zamanın resmi askeri basınında bile sert eleştirilere maruz kaldı. Askeri tarihçi Albay M. S. Angarsky, Pnevo köyünün alanını savaşın muhtemel yeri olarak değerlendirdi.[10]

Savaşın seyri

5 Nisan 1242 sabahı karşıt ordular karşı karşıya geldi. Saldırıyı başlatanlar Ruslardı. Alamnalar Rus ana kuvvetlerin merkezinin önünde bulunan ayrı bir tüfek alayını dağıttıktan sonra hatların içlerine doğru ilerlemeye başladı.[11] Ancak daha sonra Livonya birliklerinin yanları Ruslar tarafından kuşatıldı ve diğer Alman birimleri aynı kaderi önlemek için geri çekildi. Kroniklere göre kuşatılan Livonyalılar inatla direnmiş ancak en sonunda yenilmişlerdi. Latin kuvvetleri kaçmaya başladılar. Ruslar kaçanları 7 mil boyunca takip etti.[12]

Aynı yıl, Almanlar ile Novgorod Cumhuriyeti ile bir barış anlaşması imzaladı ve Almanlar tarafından ele geçirilen toprakların yanı sıra Latgale bölgesi de Rusya'ya verildi. Ayrıca tutuklu takası da yapıldı. Sadece 10 yıl sonra, Almanlar tekrar Pskov'u ele geçirmeye çalıştı.[13]

Savaşın ölçeği ve önemi

Rus tarihçiliğinde geleneksel bakış açısına göre, bu savaş, Nevski'nin İsveçliler (15 Temmuz 1240 Neva'da) ve Litvanyalılar üzerindeki (1245'te Toropets, Usvyat ve Zhiztsa Gölü yakınında) zaferleri, Pskov ve Novgorod için batıdan gelen üç ciddi düşmanın baskısını geciktirmek için büyük önem taşıyordu, tam da Rusya'nın geri kalanının Moğol istilası tarafından büyük ölçüde zayıfladığı bir zamanda.[14]

Sovyet tarihçiliğinde, Buz Savaşı, Baltık ülkelerindeki Alman şövalye saldırganlığının tüm tarihinin en büyük savaşlarından biri olarak kabul edildi.[15] Peipus Gölü'ndeki Alman ve müttefik kuvvetlerinin birliklerinin mevcudiyeti 10-12 bin, Novgorod ve müttefiklerinin ise 17 bin kişi olarak tahmin ediliyor. Yani yaklaşık olarak 1410 Grunwald Muharebesi'nde olduğu kadardı (Almanlar 11 bin iken Polonya-Litvanya Birliği ordusu 16 - 17 bin kişi).[16]

İngiliz araştırmacı J. Fennel, Peipus Gölü Savaşı'nın (ve Neva Muharebesi'nin) öneminin fazlasıyla abartıldığına inanıyor: “Nevski, yalnızca Novgorod ve Pskov'un sayısız savunucusundan bir tanesidir.[17] Kendisinden önce ve sonranda birçoklarının yaptığını yaptı. Rus profesör I. N. Danilevsky bu görüşe katılıyor. Özellikle, savaşın, Saul ve Rakovor savaşından daha düşük olduğunu not eder.[18]

Alman tarihçiler, batı sınırlarında savaşırken, Nevski'nin Batı'daki başarıların Moğol istilasının dehşeti için bir miktar ahlaki ve psikolojik "telafi" sağladığına inanıyor. Birçok araştırmacı, Batı'nın Rusya'ya karşı oluşturduğu tehdidin boyutunun abartılı olduğuna inanıyor.[19] Öte yandan, L. N. Gumilyov, aksine, Tatar-Moğol “boyunduruğu” değil, Töton Tarikatı ve Riga Başpiskoposluğu tarafından temsil edilen Katolik Batı Avrupa'nın varoluş için ölümcül bir tehdit olduğuna inanıyordu. Rusya'nın ve bu nedenle Aleksandr Nevski'nin zaferlerinin Rus tarihindeki rolü özellikle büyüktür.[20]

Alman tarihçi Dittmar Dahlmann, Aleksandr Nevski'nin "Batı tehdidi karşısında Ortodoksluğun ve Rus topraklarının savunucusu" rolünün verildiği Rus ulusal efsanesinin oluşumunda Buz Savaşı'nın rol oynadığını yazıyor.[21] Nevsky kültü, Dahlmann'a göre, bizzat Stalin kültü için bir tür görsel tarihsel örnek olarak hizmet ederek özellikle Stalin döneminde gerçekleşti. Aleksandr Nevski ve Peipus Gölü Savaşı hakkındaki Stalinist efsanenin tanrılaştırması Sergey Eisenstein'ın filmiydi.[22]

Tarihçi Igor Danilevsky, savaşa birkaç yüz kişinin katıldığına inanıyor. Aynı zamanda, 13. yüzyılın standartlarına göre, böyle bir ordu oldukça ciddi bir güç olarak kabul edildi (muhtemelen, altın çağında, eski Livonyalı Kılıç Kardeşlerinin maksimum sayısı, prensipte 100'ü geçmedi).[23] Danilevski'ye göre Livonyalı kronik yazarı, bir abartı olmasına rağmen, Rusların neredeyse 60 kat daha fazla olduğundan şikayet etti, hala Aleksandr Nevski'nin ordusunun Haçlıların kuvvetlerinden önemli ölçüde daha fazla olduğunu varsaymak için sebep veriyor. Tarihçi Alexei Valerov, Aleksandr Nevski komutasındaki ordunun maksimum sayısının 800 kişiyi geçme ihtimalinin düşük olduğuna inanıyor.[24]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  5. ^ https://web.archive.org/web/20130929210134/
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  8. ^ https://web.archive.org/web/20130928025543/
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  17. ^ https://web.archive.org/web/20211126034137/
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tartu</span> Estonyada bir şehir

Tartu, Estonya'nın en büyük ikinci kentidir. 38,8 kilometre karelik yüzölçümü olan kentin nüfusu 2020 sayımına göre 92.972'dir. Tartu ile ilgili ilk yazılı belgeler 1030'a kadar dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<i>Aleksandr Nevskiy</i> (film) film

Alexander Nevsky yönetmenliğini Sergey Ayzenştayn'ın yaptığı 1938 yılında Sovyetler Birliği'nde Mosfilm stüdyolarında çekilen film. Baş rolünü Nikolay Çerkasov'un oynadığı film, 13. yüzyılda Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu tarafından gerçekleştirilen Novgorod istilası girişimini ve bu girişimi başarısızlığa uğratan Prens Alexander, daha çok bilinen ismiyle Alexander Nevsky'yi konu edinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Nevski</span>

Aleksandr Nevski, Novgorod'un Büyük Prensi, Rus savaş kahramanı ve Rus Ortodoks aziz.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya</span> tarihi bölge

Kurlandiya, bugünkü Letonya'ya bağlı tarihi bölge. Çoğu zaman Semigalya ve Selonya adlı iki bölge ile beraber anılır.

<span class="mw-page-title-main">Narva</span>

Narva, Estonya'nın üçüncü büyük şehridir. Rusya sınırında, Estonya'nın en doğusunda yer almaktadır. Peipus Gölü'nden doğan Narva Nehri buradan geçmektedir. Narva, 2023 yılı itibarıyla 53.626 kişilik nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Haçlı Seferleri</span>

Kuzey Haçlı Seferleri veya Baltık Haçlı Seferleri, Kuzey Avrupa, Baltık Denizi, güney ve doğu kıyılarında etrafında yaşayan pagan halklarına karşı Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı Alman Saksonya Krallığı; Danimarka Krallığı ve İsveç Krallığı Katolik Hristiyan kralları ve Livonyalı Kılıç Kardeşleri ve Töton Şövalyeleri askeri tarikatları ve onların müttefikleri tarafından yürütülen haçlı seferleridir.

<span class="mw-page-title-main">Pskov</span> Rusyada şehir

Pskov, Rusya'nın kuzeybatı kesimindeki Pskov Oblastının merkezi olan kent. Velikaya Nehri kıyısında, nehrin Pskov Gölüne döküldüğü noktanın hemen yukarısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Livonya</span> Baltık Denizinin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge

Livonya, Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge. Adını günümüz Letonya kıyılarında yaşayan Livonyalılardan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Çerkasov</span>

Nikolay Konstantinoviç Çerkasov, SSCB Halk Sanatçısı unvanına sahip Rus oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Nevski Manastırı</span>

Aleksandr Nevski Manastırı, Rusya'nın Sankt Petersburg kentinde bulunan bir Ortodoks manastırıdır. 1710 yılında Çar I. Petro tarafından kurulmuş olup adını 1240'ta Neva Muharebesi'nde İsveçlileri yenen Aleksandr Nevski'den almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İvan İvanoviç</span> Rus besteci (1554-1581)

İvan İvanoviç, Rurik Hanesi'ne mensup Rus çareviçi. 1547-1584 yılları arasındaki Rus çarı IV. İvan'ın ve Anastasia Romanovna'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz-mavi-beyaz bayrak</span> 2022 Rusya-Ukrayna savaşının Rusyadaki muhaliflerinin sembolü olan bayrak

Beyaz-mavi-beyaz bayrak Rusya-Ukrayna savaşı sırasında Rusya'da 2022'de savaş karşıtı protestoların sembolü haline gelen bir bayrak. Bayrak ilk olarak 28 Şubat 2022'de Twitter'da bahsedildi ve ardından Rus muhalefet güçleri arasında yaygınlaştı. Aktivistlere göre bayrak, her şeyden önce insanları barış ve özgürlük için birleştirmenin bir simgesi. Veliki Novgorod bayrağının eski versiyonuyla süreklilik de kaydedildi. Novgorod Cumhuriyeti hükûmetinin en önemli kurumlarından biri, Vladimir-Suzdal prensliğinin aksine prensin yetkilerini sınırlayan "Novgorod Odası" idi.

<span class="mw-page-title-main">Veche</span>

Veche, eski ve Orta Çağ Rusya'sında ve erken bir feodal toplumda yani devlet iktidarının oluşumundan önce Slav kökenli tüm halklar arasında sosyal, politik ve kültürel yaşamla ilgili kararların alındığı, ortak meseleleri tartışıldığı ve doğrudan acil sorunları ele alındığı bir meclistir.

<span class="mw-page-title-main">Ugra Savaşı</span>

Ugra Savaşı, 1480'de Altın Orda Hanı Ahmet Hanının birlikleri ile Moskova Büyük Dükü III. İvan ve Moskova'ya destek amacıyla gelen Vologda Prensi Andrei Vasilievich Menşoy birlikleri arasında yaşanan ve Rusya'daki Moğol-Tatar boyunduruğunun, özellikle de daha öncesinde birleşik bir Rus devletinin oluşum sürecinin devam ettiği kuzeydoğu kesiminde sona ermesiyle sonuçlanan savaştır.

Tudan'ın İşgali, Tokta Han'ın kardeşi Altın Orda komutanı Tudan'ın 1293'te (yaz-sonbahar) Kuzey-Doğu Rusya'ya yaptığı seferin adıdır. 14 Rus şehri ele geçirildi ve şehirleri harap etti.

<span class="mw-page-title-main">Rakvere Muharebesi</span>

Rakvere Muharebesi, 18 Şubat 1268'de Wesenberg kalesinin yakınında Kuzey Rusya cumhuriyetleri ve prenslikler ile Livonya şövalyeleri, Dorpat Piskoposluğu ve Danimarka Estonyası'nın birleşik kuvvetlerine karşı gerçekleşen bir savaştır.

Burandai 1176 - 1262 yılları arasında Kiyat klanından bir Moğol Tümen Başıdır. Subutay ile birlikte 1236-1242 yıllarında Moğolların batı seferinin liderlerinden biriydi, daha sonra Altın Orda'nın en batısındaki vali oldu.

Zhichi Lyudi, 14. ve 15. yüzyıllarda, Orta Çağ Rus demokratik Novgorod Cumhuriyeti'nde soylu boyarlar ve tüccarlar arasında duran bir sosyal sınıftır. Bu sınıf aktif olarak ticaretle uğraşan, sokakları yöneten ve elçiliklere ve sulh yargısına katılan toprak sahipleriydi. 12. ve 13. yüzyıllarda, terimin yaygın olarak kullanıldığı görülmemektedir, çünkü terim sadece ilk kez 1135 civarında Novgorod prensi Vsevolod Mstislavich tarafından Vaftizci Yahya Kilisesi üzerindeki bir belgede görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Koporye</span>

Koporye, 13. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Leningrad Oblastı'ndaki bugünkü Sankt-Peterburg'un yaklaşık 100 km güneybatısında, Izhora Yaylası'nın kenarında, Koporye köyünde yer alan bir kaleydi. Kale, Finlandiya Körfezi'nin 12 km güneyinde yer alır ve yüksek kayalık bir burnun küçük bir alanını kaplar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.