İçeriğe atla

Pedro Calderón de la Barca

Pedro Calderón de la Barca
Doğum17 Ocak 1600
Madrid
Ölüm25 Mayıs 1681
Madrid
Milliyetİspanyol
MeslekOyun yazarı, şair
Dönemİspanyol Altın Çağı
Çocuk(lar)Pedro José,
Ebeveyn(ler)Mario Henao y Riano (anne), Don Diego (baba)

Pedro Calderón de la Barca (d. 17 Ocak 1600, Madrid- ö. 25 Mayıs 1681, Madrid), İspanyol şair, oyun yazarı, asker, din adamı.

İspanyol edebiyatının Altın Çağ'daki iki dev oyun yazarlarından biridir (diğeri Lope de Vega). Rönesans ve Barok olmak üzere iki döneme ayrılan İspanyol Altın Çağı'na barok tiyatroyu getiren şahsiyet olarak bilinir.[1] Kimi kaynaklara göre yazdığı oyun sayısı iki yüzden fazladır. Oyunlarında genellikle inanç ve onur temalarını işlemiştir. Calderon'un ölümü Altın Çağ'ın da sonu kabul edilir.

Yaşamı

Comedias verdaderas, 1726

1600 yılında Madrid'de dünyaya geldi. Soylu bir İspanyol ailesine mensuptu. On yaşında annesini, on beş yaşında babasını kaybedince Cizvitler tarafından yetiştirildi. Alcala ve Salamanca üniversitelerinde din hukuku okurken edebiyata yöneldi. Bilinen ilk şiirleri 1620'de bir yarılmada Lope de Vega'nın dikkatini çekti.[2] bilinen ilk oyunu Amor, honor y poder (Aşk, Onur ve Güç) Madrid'de 1623'te sahnelendi.

1625'te orduya katıldı, uzun süre askerlik yaptı. Bu yıllar onun için verimli bir yazarlık dönemi oldu. 1630'a kadar yazdığı on beş oyun vardır. En çok sahnelenen oyunlarından La dama duende (Sadık Kadın) ve Eco y Narciso (Yankı ile Nergis)'yu bu dönemde yazdı. 1631-1632'de ünlü oyunu La vida es sueño (Hayat Bir Rüyadır)’ı kaleme aldı. 1634’te Kral IV. Felipe, Madrid’de yaptırdığı Buen Retiro sarayının açılışını Calderon’un bir oyunu ile kutladı.[3] Calderon, sarayın tiyatro yapımlarında yönetmenlik yaptı.

Kardeşi Diego, onun yirmidört oyununu iki cilt halinde yayımladı (1636-1637). 1640’ta Katalonya’daki bir ayaklanmayı bastırmak üzere düzenlenen bir askeri harekâta katılan ve elinden yaralanan Calderon, büyük olasılıkla bu olaydan esinlenerek Zalamea Kadısı adlı oyunu yazdı. Bir süre sonra sağlığının el vermemesi nedeniyle askerliği bıraktı. Önce IV. Felipe’nin annesi Kraliçe Isabel’in ardından da oğlu Carlos’un ölümü üzerine yas nedeniyle tiyatrolar kapatılmıştı (1644-1649). Calderon, 1646-1650 arasında Alba Dükü’nün hizmetine girdi. Bu dönemde birlikte olduğu adı bilinmeyen metresi Pedro Jose adındaki oğullarını dünyaya getirdikten sonra öldü. Çocuğu Calderon’un kardeşi Diego büyüttü.

1651’de rahip olarak Kiliseye girdi. Yas dönemi bitmiş, tiyatrolar yeniden açılmıştı ancak Calderon bu tarihten sonra yalnız saray törenleriyle ilgili oyunlar ve dinsel oyunlar yazdı. 1653’ten itibaren Toledo’da din adamı olarak görev yaptı. 1663’te saraya baş vaiz olarak atandı ve bu görevi ölümüne dek sürdürdü. Toplu oyunlarının üçüncü, dördüncü ve beşinci ciltlerini 1664, 1672 ve 1677’de yayımladı. 1681’de öldü.

Bazı eserleri

Eser Adı Yazılma tarihi İlk sahnelenmesi Yayımlanma tarihi
La devocion de la cruz (Haça bağlılık) 1628-1633 1649
La dama duende (Hayalet Kadın) 1629 1629 1636
El principe constante (Sadık Prens) 1629 1629 1636
El gran teatro del mundo (Büyük Dünya Tiyatrosu) 1633-1648 1649
La vida es sueño (Hayat Bir Rüyadır), 1635 1636 1636
El alcalde de Zalamea (Zalameaa Kadısı), 1636

Kaynakça

  1. ^ Önalp, Ertuğrul. "Calderon ve Trajedilerinde Namus ve Şeref Teması" (PDF). dergiler.ankara.edu.tr/. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Yıl 1992, Sayı 9. 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017. 
  2. ^ "Pedro Calderon de La Barca Kimdir, Hayatı, Eserleri Hakkında Bilgi". www.filozof.net. Filozof.net sitesi. 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017. 
  3. ^ "Pedro Calderón de la Barca". www.outofthewings.org. Outofthewings.org sitesi. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dram (tiyatro)</span>

Dram trajedi, komedi veya trajikomedi türünde tiyatro eseri. Dramatik, epik ve liriğin yanı sıra üçüncü esaslı edebi türdür.

<span class="mw-page-title-main">Diego Velázquez</span> İspanyol ressam (1599-1660)

Diego Rodríguez de Silva y Velázquez, İspanyol ressamdır.

<span class="mw-page-title-main">Jacinto Benavente</span>

Jacinto Benavente y Martínez İspanyol yazardır. 20. yüzyıl İspanyol edebiyatının önde gelen isimleri arasında kabul edilir. Jacinto Benavente y Martinez 12 Ağustos 1866’da Madrid’de doğdu. 1894’te oyun yazmaya başladı. Toplumdaki üst ve orta sınıflara yöneltilmiş bir taşlama olan El nida ajeno adlı ilk komedyasıyla tanındı. 1909’da Madrid Çocuk Tiyatrosu’nu kurdu. 1922'de edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görüldü. Uzun yıllar gazetecilik yaptı; tiyatro oyunlarında gelenek ve insani tutkuları işledi. 1928’de İspanya’da monarşi­nin yıkılacağını anlatan oyunu Para el cielo y los altanes zamanın diktacı hükûmeti tarafından yasaklandı. Benavente İspanya İç Savaşı sırasında bir süre tutuklandı. 14 Temmuz 1954’te Madrid’de öldü.

İspanyol edebiyatı, İspanya'da yazılan edebiyat yapıtlarını kapsar. İspanya'nın ulusal dili olan Kastilya lehçesinde kaleme alınan yapıtlar İspanyol edebiyatının ana bölümünü oluşturmakla birlikte, Katalan dili ve Galicia lehçesinde yazılmış yapıtlar da bu kapsamda sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Miguel Hernández</span>

Miguel Hernández Gilabert, 20. yüzyıl İspanyol edebiyatında özel bir öneme sahip şair ve drama yazarıdır. Geleneksel olarak adı 1936 Nesli'yle anılmış olsa da, Miguel Hernández, Alonso Damaso tarafından 1927 Nesli'ne olan yakınlığı sebebiyle "1927 Nesli'nin ışığı" olarak adlandırılmıştır.

Juan Carreño de Miranda, Barok dönemde yaşamış İspanyol ressam.

<span class="mw-page-title-main">IV. Felipe</span>

IV. Felipe, , 1621 - 1665 yılları arasındaki İspanya kralı, İspanya Hollandası hükümdarı, 1640 yılına kadar Portekiz kralı. 1665'teki ölümünde, İspanya Krallığı 3 milyar İngiliz hektarı toprağa sahipti. Bu büyüklük krallığın doruk noktası oldu.

<span class="mw-page-title-main">Alejandro Casona</span>

Alejandro Casona 1927 Nesli'ne bağlı İspanyol şair ve oyun yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Diego Costa</span> İspanyol futbolcu

Diego da Silva Costa, santrafor mevkisinde oynayan İspanyol futbolcudur. Série A takımlarından Grêmio'da forma giymektedir.

<i>Zalamea Kadısı</i>

Zalamea Kadısı, P. Calderón de la Barca'nın 1636 yılında yazıldığı sanılan üç bölümlük tiyatro oyunu. İspanyol Edebiyatı’nın Altın Çağı’nın en bilinen ve en çok sergilenen eserlerinden biridir. Onur draması olarak sınıflandırılan bu oyun Barok edebiyat içine girer. Birey ile iktidar arasındaki ilişkiyi karşılaştırmaya çalışarak Erken Modern Dönem’in sorunlarını yansıtır. Aynı zamanda sınıfsal itibar ile kişisel erdemi karşı karşıya koyar ve modern kasabada güç dengesini sosyolojik olarak simgeler.

<span class="mw-page-title-main">Lope de Vega</span>

Lope de Vega, İspanyol şair ve oyun yazarı.

<i>Tormesli Lazarillo</i>

Tormesli Lazarillo ; 1554 yılında İspanya’da basılmış yazarı belirsiz pikoresk roman.

<i>Nedimeler</i> (tablo) Diego Velazquezin eseri tablo

Nedimeler, Geç Orta Çağ İspanyası'nın en önemli ressamı sayılan Diego Velazquez'in 1656 tarihli tablosudur. Velazquez'in 1656 yılında yaptığı bu tablo, İspanyol sanatının örneklerindendir. Ayrıca, sanat tarihinin de ilk üç boyutlu tablosu olarak kabul edilir. Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenmekte olan tablo, sanat eleştirmenleri tarafından Velazquez'in başyapıtı olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Madrid Complutense Üniversitesi</span>

Madrid Complutense Üniversitesi İspanya, Madrid'de bulunan ve dünyanın en eski üniversiteleri arasında yer alan bir devlet üniversitesidir. Üniversite her yıl 86.000'in üzerinde öğrenci kabul edip, İspanya'nın en iyi üniversiteleri arasında yer almaktadır. Madrid'in Ciudad Universitaria semtinin tümünü kapsayan geniş bir kampüsü bulunan üniversitenin, Pozuelo de Alarcón yörekentinin Somosaguas semtinde de yerleşkesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Icíar Bollaín</span> İspanyol oyuncu, yönetmen ve senarist

Icíar Bollaín Pérez-Mínguez, İspanyol yönetmen, senarist ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">III. Felipe</span> İspanya ve Portekiz Kralı

III. Felipe, İspanya, Portekiz, Napoli, Sicilya, Sardinya kralı, Milano dükü, Belçika Hollandası, Comté ve Şarole hükümdarı (1598-1621).

<span class="mw-page-title-main">Juan Ruiz de Alarcón</span>

Juan Ruiz de Alarcón, Meksikalı Yazar, oyuncu, hukukçu.

<span class="mw-page-title-main">Asunción Balaguer</span>

María Asunción Balaguer Golobart, Emektar İspanyol kadın oyuncu.