Pedro Calderón de la Barca
Pedro Calderón de la Barca | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 17 Ocak 1600 Madrid |
| Ölüm | 25 Mayıs 1681 Madrid |
| Milliyet | İspanyol |
| Meslek | Oyun yazarı, şair |
| Dönem | İspanyol Altın Çağı |
| Çocuk(lar) | Pedro José, |
| Ebeveyn(ler) | Mario Henao y Riano (anne), Don Diego (baba) |
Pedro Calderón de la Barca (d. 17 Ocak 1600, Madrid- ö. 25 Mayıs 1681, Madrid), İspanyol şair, oyun yazarı, asker, din adamı.
İspanyol edebiyatının Altın Çağ'daki iki dev oyun yazarlarından biridir (diğeri Lope de Vega). Rönesans ve Barok olmak üzere iki döneme ayrılan İspanyol Altın Çağı'na barok tiyatroyu getiren şahsiyet olarak bilinir.[1] Kimi kaynaklara göre yazdığı oyun sayısı iki yüzden fazladır. Oyunlarında genellikle inanç ve onur temalarını işlemiştir. Calderon'un ölümü Altın Çağ'ın da sonu kabul edilir.
Yaşamı
1600 yılında Madrid'de dünyaya geldi. Soylu bir İspanyol ailesine mensuptu. On yaşında annesini, on beş yaşında babasını kaybedince Cizvitler tarafından yetiştirildi. Alcala ve Salamanca üniversitelerinde din hukuku okurken edebiyata yöneldi. Bilinen ilk şiirleri 1620'de bir yarılmada Lope de Vega'nın dikkatini çekti.[2] bilinen ilk oyunu Amor, honor y poder (Aşk, Onur ve Güç) Madrid'de 1623'te sahnelendi.
1625'te orduya katıldı, uzun süre askerlik yaptı. Bu yıllar onun için verimli bir yazarlık dönemi oldu. 1630'a kadar yazdığı on beş oyun vardır. En çok sahnelenen oyunlarından La dama duende (Sadık Kadın) ve Eco y Narciso (Yankı ile Nergis)'yu bu dönemde yazdı. 1631-1632'de ünlü oyunu La vida es sueño (Hayat Bir Rüyadır)’ı kaleme aldı. 1634’te Kral IV. Felipe, Madrid’de yaptırdığı Buen Retiro sarayının açılışını Calderon’un bir oyunu ile kutladı.[3] Calderon, sarayın tiyatro yapımlarında yönetmenlik yaptı.
Kardeşi Diego, onun yirmidört oyununu iki cilt halinde yayımladı (1636-1637). 1640’ta Katalonya’daki bir ayaklanmayı bastırmak üzere düzenlenen bir askeri harekâta katılan ve elinden yaralanan Calderon, büyük olasılıkla bu olaydan esinlenerek Zalamea Kadısı adlı oyunu yazdı. Bir süre sonra sağlığının el vermemesi nedeniyle askerliği bıraktı. Önce IV. Felipe’nin annesi Kraliçe Isabel’in ardından da oğlu Carlos’un ölümü üzerine yas nedeniyle tiyatrolar kapatılmıştı (1644-1649). Calderon, 1646-1650 arasında Alba Dükü’nün hizmetine girdi. Bu dönemde birlikte olduğu adı bilinmeyen metresi Pedro Jose adındaki oğullarını dünyaya getirdikten sonra öldü. Çocuğu Calderon’un kardeşi Diego büyüttü.
1651’de rahip olarak Kiliseye girdi. Yas dönemi bitmiş, tiyatrolar yeniden açılmıştı ancak Calderon bu tarihten sonra yalnız saray törenleriyle ilgili oyunlar ve dinsel oyunlar yazdı. 1653’ten itibaren Toledo’da din adamı olarak görev yaptı. 1663’te saraya baş vaiz olarak atandı ve bu görevi ölümüne dek sürdürdü. Toplu oyunlarının üçüncü, dördüncü ve beşinci ciltlerini 1664, 1672 ve 1677’de yayımladı. 1681’de öldü.
Bazı eserleri
| Eser Adı | Yazılma tarihi | İlk sahnelenmesi | Yayımlanma tarihi |
|---|---|---|---|
| La devocion de la cruz (Haça bağlılık) | 1628-1633 | 1649 | |
| La dama duende (Hayalet Kadın) | 1629 | 1629 | 1636 |
| El principe constante (Sadık Prens) | 1629 | 1629 | 1636 |
| El gran teatro del mundo (Büyük Dünya Tiyatrosu) | 1633-1648 | 1649 | |
| La vida es sueño (Hayat Bir Rüyadır), | 1635 | 1636 | 1636 |
| El alcalde de Zalamea (Zalameaa Kadısı), | 1636 |
Kaynakça
- ^ Önalp, Ertuğrul. "Calderon ve Trajedilerinde Namus ve Şeref Teması" (PDF). dergiler.ankara.edu.tr/. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Yıl 1992, Sayı 9. 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017.
- ^ "Pedro Calderon de La Barca Kimdir, Hayatı, Eserleri Hakkında Bilgi". www.filozof.net. Filozof.net sitesi. 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017.
- ^ "Pedro Calderón de la Barca". www.outofthewings.org. Outofthewings.org sitesi. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017.
