İçeriğe atla

Peçenek İsyanı

Peçenek İsyanı
Bizans-Peçenek savaşları
Tarih1049 - 1053
Bölge
Sonuç Anlaşma sağlandı
Taraflar
PeçeneklerBizans İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
TyrachIX. Konstantinos
David Arianites (ölü)
Kekavmenos
Constantine (raiktor)
Hervé Frankopoulos
Samuel Bourtzes
Mihail Dokeianos (ölü)
Kegen (ölü)
Basileios Apokapis (ölü)
Güçler
1049'da 15.000, savaş devam ederken daha fazla İmparatorluk birlikleri

Peçenek isyanı, Peçeneklerin Bizans İmparatorluğu'na karşı 1049'dan 1053'e kadar süren bir ayaklanmasıdır. Çatışma, isyancılarla olumlu şartlar müzakere edilerek sona ermesine rağmen, Bizans ordusunun kötüleştiğini de göstermiştir. İsyancıları yenememesi, doğuda Selçuklu Türklerine ve batıda Normanlar'a karşı gelecekteki kayıpların habercisi oldu.

Arka plan

1049'un başlarında, Bizans imparatoru IX. Konstantinos, 15.000 Peçenek savaşçısını Balkanlar'daki mevzilerinden doğu cephesine nakletmeye karar verdi. Ancak Boğaz'a yaklaştıklarında geri dönmeye karar verdiler ve Bizans şehri Serdica'ya ulaşana kadar yavaş yavaş Bulgaristan üzerinden yürüdüler. Kısa süre sonra, Konstantinopolis'te hapsedilen Peçenek savaş lordu Tyrach ile eski Peçenek kabile lideri Kegen'in takipçileri de onlara katıldı ve isyan bayrağını kaldırdılar.[1]

İsyan

Peçenek ordusu çok geçmeden Edirne çevresindeki bölgeyi yağmalamaya başladı. Yerel doux (askeri komutan) Peçeneklerle savaşa girdi, ancak ağır bir yenilgi aldı. Kısa süre sonra Konstantinos, takipçilerini yatıştırması şartıyla Tyrach'ı hapisten çıkarmaya karar verdi. Tahmin edilebileceği gibi, yatıştırmak yerine isyana katıldı.[1] Konstantinos kısa süre sonra doğu ordularını batıya getirdi, ancak Kekaumenos ve Hervé Frankopoulos komutasındaki bu birlikler de ağır bir yenilgi aldı.[1] Bu noktada Peçenekler, rahat bir şekilde Makedonya ve Trakya'ya baskınlar düzenleyebildiler.

Haziran 1050'de Samuel Bourtzes komutasındaki bir başka Bizans ordusu Peçenekler tarafından yok edildi. Bu savaşta general David Arianites öldürüldü ve İtalya'dan kıdemli bir komutan olan Mihail Dokeianos esir alındı ve kısa süre sonra da öldürüldü.[2] [3] [1] Bu noktada Konstantinos, Peçenekleri yenmek için taktik değiştirmesi gerektiğini anladı. Peçeneklere kendi taktikleriyle karşı koymak için büyük ölçüde Varegler, Franklar ve diğer Batılılardan oluşan çok sayıda kontrgerilla biriminin oluşumunu organize etti.[1] Gerillalar, 1053'te Konstantinos başka bir düzenli ordu kurabilene kadar üç yıl boyunca Peçeneklere karşı savaştı. Bulgaristan doux Basileios Apokapis komutasındaki bu ordu da Preslav'da imha edildi.

Peçenekler savaştan bıktıkları noktada ve Konstantinos ile barış yapmaya çalışmışlardır. Otuz yıl süren bir barış antlaşması imzalandı. Peçenekler, muhtemelen bir tür özerklik karşılığında, tüm fetihlerini Bizanslılara bırakmak zorunda kaldılar.[1]

Kaynakça

Özel
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. İsaakios</span>

I. İsaakios Komninos, 1057-1059 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">IX. Konstantinos</span>

IX. Konstantinos Monomakos (Yunanca: Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος 'Konstantinos Monomahos';, 1042-1055 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Anna Porfirogenita</span>

Anna Porfirogenita, Kiev büyük knezi Büyük Vladimir'in karısı ve Kiev büyük prensesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ekskubitores</span>

Excubitores erken dönem Bizans imparatorlarının imparatorluk muhafızları olarak yaklaşık 460 yılında kurulmuştur. Komutanları kısa sürede büyük etki sahibi olmuş, aralarından 6. yüzyılda bir dizi imparator çıkmıştır. Excubitores geç 7. yüzyılda kayıtlarında görülmemeye başlamışlardır, fakat 8. yüzyıl ortalarında, orta dönem Bizans ordusunun çekirdeğini oluşturan seçkin "tagmata" birliklerinden birine dönüşmüşlerdir. Excubitores hakkında son kayıt 1081 yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kardiya Muharebesi</span>

Kardiya Muharebesi, yaklaşık 872/3'te Bizans İmparatorluğu ile Girit Sarazenleri arasında Saros Körfezi'nde Kardiya sahili açıklarında gerçekleşen deniz muharebesidir. Muharebe, büyük bir Bizans zaferi ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Korint Körfezi Muharebesi</span>

Korint Körfezi Muharebesi, yaklaşık 873'te Bizans İmparatorluğu ile Girit Sarazenleri arasında Korint Körfezi'nde gerçekleşen deniz muharebesidir. Niketas Ooryphas komutasında Bizanslıların gerçekleştirdikleri sürpriz ile muharebe, büyük bir Bizans zaferi ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mihail (Konstantinopolis patriği)</span> Konstantinopolis Ekümenik Patriği

I. Mihail Kirularios, Cærularius ya da Cerularius 1043'ten 1059'a kadar İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır. Papa IX. Leo ile karşılıklı birbirlerini aforoz etmeleri büyük ayrılmaya neden olmuştur.

Malazgirt Kuşatması, 1054 yılında Malazgirt şehrinin Basileios Apokapis komutasındaki Bizans kuvvetleri tarafından Sultan Tuğrul komutasındaki Selçuklu Hanedanına karşı başarılı savunmasıdır.

Kefalonya Muharebesi, Yunanistan'ın batı kıyıları açıklarında, Kefalonya yakınlarında Ağlebî ile Bizans filoları arasında yapılan bir deniz çatışmasıdır. Muharebe, büyük bir Bizans zaferiyle sona erdi ve Orta Çağ'da gece boyunca gerçekleşen nadir deniz savaşlarından biridir.

Leon Apostippis ya da Leo Apostyppes ya da Apostoupes 880'lerde aktif bir Bizans askeri lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Dubrovnik Kuşatması (866-868)</span>

Dubrovnik Kuşatması ya da Ragusa Kuşatması (866-868), Ağlebîler ve Bari Emirliği tarafından Ragusa şehrinin 866 yılında denizden kuşatılması ile başlayan, ancak 868'de Bizans filosunun yaklaşmasıyla kaldırılan, on beş ay devam eden bir kuşatmadır. Kuşatmanın başarısızlığı, yeni Bizans imparatoru I. Basil'in uyguladığı saldırgan batı politikasının ilk sonuçlarından biridir. Kuşatma sonrasında, Bizans otoritesinin Dalmaçya kıyısında yeniden kurulması, Batı Balkanlar'daki Slavların Hıristiyanlaştırılması ve birkaç yıl içinde ise Bizans'ın Güney İtalya'da yeniden varlığı sağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Euripos Kuşatması</span>

Euripos Kuşatması, 880'lerin ortalarında, Tarsus emiri Yazman el-Hadım liderliğindeki Abbasi filosunun şehri kuşatmasıyla meydana geldi. Yerel Bizans komutanı Oiniates, şehri başarıyla savundu ve kuşatma gücünün büyük bir bölümünü yok etti.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinos Dalassenos (Antakya dükü)</span> Bizanslı aristokrat ve general

Konstantinos Dalassenos 11. yüzyılın ilk yarısının önde gelen bir Bizanslı aristokrat ve Dalassenos soylu ailesinin bir üyesidir. Tecrübeli ve popüler bir generaldi, 1028'de porphyrogenita İmparatoriçe Zoi ile evlenerek imparatorluk tahtına çıkmaya çok yaklaştı. Zoi'nin evlendiği İmparator III. Romanos'a eşlik etti, bazı tarihçiler tarafından Azez Muharebesi'nde Romanos'un aşağılayıcı yenilgisinden onu sorumlu tutarlar.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Burces</span> Bizanslı general

Mihail Burces 10. yüzyılın en önde gelen Bizans generallerinden biriydi. Antakya'yı 969'da Araplardan geri almasıyla dikkat çekti, ancak İmparator II. Nikiforos'un gözünden düştü. Buna kızan Burces, birkaç hafta sonra Nikiforos'a suikast düzenleyen komplocular ile güçlerini birleştirdi. Burces, İmparator II. Basileios ile isyancı Bardas Skleros arasındaki iç savaşta önemli bir rolde yeniden ortaya çıktı ve bağlılığını önce imparatordan isyana çevirdiyse de sonra tekrar geri döndü. Yine de, Basileios tarafından Antakya doux'u olarak yeniden atandı, Fâtımîler karşı verdiği savaşta başarısız olduğu için görevden alındığı 995 yılına kadar bu makamda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Selanik Muharebesi (995)</span> yaklaşık 995 yılında Selanik yakınlarında gerçekleşmiş muharebe

Selanik Muharebesi 995 veya daha önce, Yunanistan'ın Selanik şehri yakınlarında meydana gelmiştir. Savaş, 10. yüzyılın sonları ve 11. yüzyılın başlarındaki uzun Bizans-Bulgar savaşının bir parçasıydı. Hükümdarları Çar Samuil komutasındaki Bulgarlar, Selanik'teki Bizans garnizonunu pusuya düşürüp yok etmeyi başardılar, komutanları Gregori Taronites öldürüldü ve oğlu Ashot Taronites ele geçirdi.

Fotios Müslüman bir Bizanslıydı. 870'lerde Girit Emirliği'ne deniz komutanı olarak hizmet etti.

<span class="mw-page-title-main">Nikiforos Komninos</span> Bizanslı askeri lider

Nikiforos Komninos II. Basileios ve VIII. Konstantinos döneminde Bizans askeri lideriydi. Vaspuragan Ermeni bölgesinin valisi olarak görev yaptı ve 1081 ile 1185 arası Bizans İmparatorluğu'nu yöneten Komninos Hanedanı'nın bilinen ilk üyelerinden biridir.

İoannis Kegen, 1048'de Han Tyrach'ın emrinde görev yapan ve çekişmeleri 1048-1053 Peçenek İsyanı'na yol açan bir Peçenek askeri komutandır. Kegen ve yandaşları Paristrion'a sığınarak Bizans imparatoru IX. Konstantinos'tan yardım istedi. Başvurusu sıcak bir şekilde kabul edildi, bu da onun aristokrat olarak adlandırılmasına, Hristiyanlığa geçmesine ve kabilesinin foederati olarak tanınmasına neden oldu. Kegen'in amacı imparatorluğun bir bölümünü işgalden korumaktı ama Tyrach'ı taciz etmeye devam etti. Tyrach, büyük bir Bizans işgaliyle karşılık verdi, ancak bir kez yenildiğinde, ordusunu Selçuklu saldırılarına karşı imparatorluğu savunmaya yardım etmesi için tutmasına izin verildi. Bunun yerine Tyrach isyana yöneldi ve tutuklandı. Yerine Kegen gönderildi, ancak ayaklanma söylentileri üzerine o da tutuklandı. İmparator, Pecheneklere liderlik etmesi için tekrar Tyrach'a döndü, ancak bunun yerine isyan etti ve 1050'de Edirne'de kesin bir savaşta yenildi. Kegen, imparator tarafından Peçeneklere elçi olarak gönderildi, ancak bir hain olarak öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Montemaggiore Muharebesi</span> İtalyada 1041de muharebe

Montemaggiore Muharebesi, 4 Mayıs 1041'de, Bizans İtalya'sında Cannae yakınlarındaki Ofanto nehrinde, Lombard - Norman isyancı kuvvetleri ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılmıştır. Norman Guillaume de Hauteville, İtalya'nın Bizans Katepanı Mihail Dokeianos'a karşı daha büyük bir isyanın parçası olan saldırıya öncülük etmiştir. Muharebede ağır kayıplar veren Bizanslılar sonunda mağlup olmuş ve geri kalan kuvvetler Bari'ye çekilmiştir. Muharebe sonucunda Dokeianos değiştirilmiş ve Sicilya'ya nakledilmiştir. Zafer, Normanlar'a artan miktarda kaynak sağlamanın yanı sıra isyana katılan şövalyelerin ayakta kalmasını sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pankaleia Muharebesi</span> 978 muharebesi

Pankaleia Muharebesi, 978 veya 979 yılında Bizans İmparatoru II. Basileios'a sadık olan Genç Bardas Fokas komutasındaki ordu ile isyancı general Bardas Skleros'un kuvvetleri arasında gerçekleşmiştir. Sonuçta Bardas Skleros'un yenilgiye uğramasına ve sürgüne gönderilmesine yol açmıştır. Kaynaklar olayların ardışıklığı ve yeri konusunda belirsizdir; bu nedenle daha önceki bilim insanları, İoannis Skilicis'in görüşlerini izleyerek Pankaleia Muharebesi'ni sadık güçler için kesin zafer olarak Mart 979'da gerçekleştiğini düşünürken, bugün Diyakoz Leon'un anlatımına göre bu savaş Haziran 978'de gerçekleşmekte ve Fokas için bir yenilgi olarak kabul edilmektedir.