Pazaryeri
| Pazaryeri | |
|---|---|
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Bilecik |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ferhat Altay |
| • Belediye başkanı | Zekiye Tekin (AK Parti)[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 399 km² |
| Rakım | 825 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 10.527 |
| • Kır | 3,803 |
| • Şehir | 6.274 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 11800 |
| İl alan kodu | 0228 |
| İl plaka kodu | 11 |
Pazaryeri, Bilecik ilinin bir ilçesidir.
Tarihçe
1530 yılı Osmanlı kaynaklarında yerleşimden "Ermeni Pazarı" adıyla kaza merkezi olarak bahsedilir.[2] Daha sonra yerleşimin adı Pazarcık olmuştur. Halen halk arasında Pazarcık olarak söylenen adı Kahramanmaraş iline bağlı Pazarcık ilçesi ile karıştığından Pazaryeri olarak değiştirilmiştir.
Coğrafi yapısı
Pazaryeri ilçesi, Marmara Bölgesi'nin doğusunda yer alan Bilecik ilinin küçük bir ilçesidir. Doğusunda ve güneyinde Bozüyük, batısında Bursa'nın İnegöl ilçesi, kuzeyinde Bilecik merkez ilçe ile çevrilidir. Yüzölçümü 399 kilometrekaredir. İlçe, Marmara Bölgesinde yer almasına rağmen iklimi sert ve karasaldır. Ege, Batı Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesi iklimlerinin zaman zaman etkilerini gösterdiği geçiş bölgesini oluşturur. İlçenin topographic yapısı engebeli ve dağınıktır. Yayla görünümünde vadiler içinde küçük düzlükler bulunur. İlçe merkezinde, Kireçlik Tepesi 890 m, batısında Ahı Dağı 1110 m, kuzeyinde Esemen Sırtları (Dokuzöküz Dağları), güneyinde Ahı Dağı'nın devamı Uzunçam, Karateke, Kertalan Sırtları 1000–1500 m arasında değişen yüksekliklere sahiptir. İlçenin rakımı 810 m olup arazi yapısı doğuya doğru alçaktır.
İlçe arazisinin tarım alanı olarak kullanılan (12204 ha) bölümleri üç tarafı dağlarla çevrili bir ovadır. Ova içinde kuzey kısmını boydan boya geçen Sorgun Çayı, doğudan geçen Karasu Çayı ve bunları besleyen derelerden sulama olarak faydalanılmaktadır. Bu çaylar ve derelerin üzerine kurulan ve isimlerini kurdukları yerlerin adlarından alan Küçükelmalı, Bozcaarmut, Esere, Kamçı, Sorgun, Büyükelmalı, Sarnıç gibi göletlerin tarım arazilerinin sulanmasına ve yöre iklimine olumlu etkileri olmuştur.
Pazaryeri ilçesi arazisinin büyük bir kısmı (%87) ormanlarla kaplıdır. Kalan %13 ise gayet verimli arazilerden oluşmaktadır. Bu araziler %6'lık bölümüne şerbetçiotu denen sarmaşık türü bir bitki olan mayanın hammaddesi olan bu bitki sahiptir kalan %4'lük bölüme buğday, %3'üne de sırık fasulye oturak fasulye ekilmektedir. Pazaryeri, Türkiye'deki en yoğun Şerbetçiotu üretim merkezidir.[3] Eski adı Hotanlı olan Kınık Köyü toprak ürünleri, toprak vazo, sürahi ve çömlek yapımında Türkiye'nin önde gelen merkezlerinden biridir.[4]
Günümüzde Pazaryeri "Göletler Diyarı" olarak adlandırılmakta ve bu özelliği ile ön plana çıkmaktadır. Hafta sonu Bilecik başta olmak üzere, Bursa, Eskişehir, Kütahya gibi yakın merkezlerden yoğun ziyaretçi almaktadır.[5]
Sosyal yapısı ve Mutfağı
Pazaryeri ilçesi Marmara Bölgesi sınırları içinde yer almasına karşın daha çok Anadolu kasabası görünümünde olan, milliyetçi-muhafazakar yapıda bir ilçedir. Halkın en önemli geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ancak son yıllarda ilçede mevcut olan organize sanayi bölgesi ile birlikte sanayi yatırımları azda olsa gerçekleşmektedir.
Geleneksel Ataerkil Türk aile yapısının görüldüğü ilçede kendine özgü adetler halen devam etmektedir. Asker uğurlama, Kına, Nişan, Düğün gibi adetler geleneksel olarak devam etmektedir. İlçenin yöresel kıyafeti olan ve Kirlik olarak da anılan Ferace boyundan ayak bileklerine kadar uzanan siyah pamuklu kumaştan yapılan kollu ve bol bir elbisedir. Yöre kadınları tarafından ferace üstüne genelde beyaz örtü giyilir.
İlçe Mutfağı geleneksel olarak yapılan yemeklere dayanmaktadır. Daha çok tahıl ürünleri ve hamur işleri ilçenin Geleneksel beslenme tarzını oluşturur. Yöre halkının bir bölümü ekmeğini hala kendi pişirmektedir. Pazaryeri'ne özgü olan Ekşi Mayalı Pazarcık Manav Ekmeği, Bazen cevizli ama daha çok peynirli olarak yapılan lokuma benzeyen Cızman, Börek, Mantı ve hamur işleri ağırlıklı lezzetler ile ön plana çıkan ilçenin en meşhur ürünleri arasında Meşhur Pazaryeri Bozası, Pazaryeri Helvası bulunmaktadır. Et ve et ürünlerininde tüketildiği Pazaryeri ilçesi Pazaryeri Sucuğu ile önemli bir yere sahiptir.
Ulusal Basında Pazaryeri ve ilçenin tanıtımı
Zaman zaman TRT ve Anadolu Ajansı başta olmak üzere haber bültenlerine yöresel etkinlik haberleriyle konu olan Pazaryeri özellikle mutfak kültürünün tanıtıldığı yemek programları vasıtasıyla çeşitli basın-yayın kuruluşlarında yer almaktadır. İlçede daha önce Turgay Başyayla Show TV'de yayınlanan yemek programıyla, Özlem-Yasin Esirgenç çifti Kanal 7'de yayınlanan yemek programıyla, Lokman Dağ 360 Televizyonundaki yemek programıyla ve Beyaz TV'de yayınlanan Marka Şehirler programıyla ulusal yayın kuruluşlarında yer almıştır.
Eğitim
İlçede okuryazarlık oranı %98 civarındadır.
İlçe merkezinde bir anadolu lisesi ve bir meslek lisesi olmak üzere iki adet lise; Atatürk Ortaokulu, Şehit Zafer Koyuncu İmam Hatip Ortaokulu olmak üzere 2 adet ortaokul; Beşeylül İlkokulu ve Pazaryeri İlkokulu olmak üzere 2 ilkokul; bir adet anaokulu ve Kınık köyü ilk ve ortaokulu olmak üzere toplamda 8 örgün eğitim kurumu bulunmaktadır.
İlçe merkezinde 1994 yılında eğitime başlayan Bilecik Üniversitesine bağlı Pazaryeri Meslek Yüksek Okulunda bilgisayar programcılığı, tekstil dokuma, tekstil-baskı, bilgisayar uygulamalı muhasebe, tıbbi ve aromatik bitkiler, bankacılık sigortacılık, çağrı merkezi hizmetleri ve tıbbi tanıtım ve pazarlama bölümleri eğitime devam etmektedir. Halk Eğitimi Merkezi faaliyetleri ise yılın belli aylarında açılan kurslarla devam etmektedir. Ayrıca ilçede konaklama konaklama hizmeti veren öğretmenevi de mevcuttur.
Nüfus
Pazaryeri ilçesi nüfus kaybeden ve göç veren bir ilçedir. Daha çok büyük sanayi kentleri olan Bursa, İnegöl, Bozüyük ve Eskişehir gibi gelişmiş merkezlere göç vermektedir.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955[6] | 16.809 | 5.200 | 11.609 |
| 1960[7] | 17.639 | 5.335 | 12.304 |
| 1965[8] | 17.371 | 5.318 | 12.053 |
| 1970[9] | 16.758 | 5.516 | 11.242 |
| 1975[10] | 15.968 | 5.633 | 10.335 |
| 1980[11] | 16.618 | 5.977 | 10.641 |
| 1985[12] | 16.274 | 5.991 | 10.283 |
| 1990[13] | 16.112 | 6.410 | 9.702 |
| 2000[14] | 13.296 | 6.659 | 6.637 |
| 2007[15] | 12.283 | 7.019 | 5.264 |
| 2008[16] | 11.722 | 6.575 | 5.147 |
| 2009[17] | 11.477 | 6.481 | 4.996 |
| 2010[18] | 11.580 | 6.818 | 4.762 |
| 2011[19] | 11.383 | 6.755 | 4.628 |
| 2012[20] | 11.263 | 6.837 | 4.426 |
| 2013[21] | 11.233 | 6.818 | 4.415 |
| 2014[22] | 11.099 | 6.845 | 4.254 |
| 2015[23] | 10.713 | 6.617 | 4.096 |
| 2016[23] | 10.583 | 6.587 | 3.996 |
| 2017[23] | 11.086 | 7.187 | 3.899 |
| 2018[23] | 10.527 | 6.508 | 4.019 |
| 2019[23] | 10.301 | 6.366 | 3.935 |
| 2020[23] | 10.077 | 6.274 | 3.803 |
Kaynakça
- ^ "5 belediye başkanı daha AK Parti'ye katıldı". Tarafsız Haber Ajansı. 19 Şubat 2020. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
- ^ ""ERMENİ DERBENDİ(Hüdavendigâr ve Sultanönü Sancakları Arasındaki Ulaşımda)", Uludağ Üni. Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:7, Yıl:2004/2, Sezai Sevim" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016.
- ^ "Türkiye'de sadece bir ilde yetiştiriliyor! Bu yıl 20 milyon lira kazandıracak". Haber Global. 19 Ağustos 2021. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "135 Yıldır Toprağı Sanata Dönüştürüyorlar". Milliyet. 10 Ağustos 2018. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "'Göletler Diyarı' Pazaryeri sonbahar renklerine büründü". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Pazaryeri Nüfusu - Bilecik". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bilecik Pazaryeri Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
- Pazaryeri Belediyesi 4 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
