İçeriğe atla

Pazar yapısı

Ekonomi

Ana hatlar
Genel sınıflandırma
Teknikler
Dalları ve alt dalları

Davranışsal · Kültürel · Çevresel
Büyüme · Gelişme · Tarih
Uluslararası · Ekonomiler
Monetarizm ve Finansal ekonomi
Kamu ve Refah ekonomisi
Sağlık · Çalışma · Yönetimsel
İşletme · Bilgi · Eğitim · Oyun kuramı
Endüstriyel organizasyon · Hukuk
Tarım · Yeşil · Ekolojik
Kent · Kırsal · Bölgesel
Ekonomik coğrafya

Listeler

Kategoriler · Başlıklar · Ekonomistler

Ekonomide pazar yapıları rekabet etme şekillerine göre çeşitli şekillerde olur.

  • Tam rekabet, çok sayıda firmanın oluştırduğu pazar yapısıdır ve ürünler homojendir.
  • Monopolcü rekabet rekabetçi pazarda denilir. Çok sayıda bağımsız firmanın küçük parçalar halinde pazarı paylaşmasıdır.
  • Oligopol az sayıda baskın firmanın %40'tan fazla bir oranla pazarı paylaşmasıdır.
  • Monopol hizmet ya da ürünü üreten tek bir firmanın olduğu pazar yapısıdır.
  • Doğal monopol
  • Monopson tek bir alıcının olduğu pazar yapısıdır.
Basit pazar yapısı
Pazar yapısı Satıcı giriş engeli Satıcı sayısı Alıcı giriş engeli Alıcı sayısı
Tam rekabet Hayır Çok Hayır Çok
Monopolcü rekabet Hayır Çok Hayır Çok
Oligopol Evet Birkaç Hayır Çok
Oligopson Hayır Çok Evet Birkaç
Monopol Evet Tek Hayır Çok
MonopsonHayır Çok Evet Tek

Ayrıca bakınız

  • Arz Esnekliği

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Elektronik ticaret</span> genel olarak internet üzerinden yapılan iş endüstrisi türü

Elektronik ticaret ya da kısaca e-ticaret, 1995 yılından sonra İnternet kullanımının artmasıyla ortaya çıkan, ticaretin elektronik ortamda yapılması kavramıdır. Mağazasız perakendecilik olarak da bilinir. E-ticaret, mobil ticaret, elektronik fon transferi, tedarik zinciri yönetimi, İnternet pazarlaması, çevrimiçi işlem işleme, elektronik veri değişimi (EDI), envanter yönetim sistemleri ve otomatik veri toplama sistemleri gibi teknolojilerden yararlanır. E-ticaret, elektronik endüstrisinin en büyük sektörüdür ve yarı iletken sanayiinin teknolojik ilerlemeleri tarafından yönlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">GNU Genel Kamu Lisansı</span>

GNU Genel Kamu Lisansı yaygın kullanılan bir özgür yazılım lisansı. İlk sürümü 1989 yılında Richard Stallman tarafından GNU Tasarısı için kaleme alınmıştır. Üçüncü ve son sürüm ise Richard Stallman'ın yöneticisi olduğu Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Eben Moglen ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi tarafından kaleme alındı ve özgür yazılım topluluklarının çeşitli itiraz ve katkılarıyla son hâlini aldı.

Tekel veya monopol, bir pazarda belirli bir ürün için üretici ya da dağıtımcı olarak tek bir firmanın bulunması durumudur. Bir monopol, rakip firmaların daha düşük fiyat koyması korkusu olmadan kendi fiyatını belirleme gücüne sahiptir. Monopoli, serbest rekabeti ortadan kaldırarak kaynakların verimli kullanımını önleyen bir durum yaratır.

<span class="mw-page-title-main">GSM</span>

Global System for Mobile Communications veya kısaca GSM, bir cep telefonu iletişim protokolüdür. Önceleri Avrupa Telekomünikasyon Standartlar Komitesi'nin Groupe Spéciale Mobile isimli alt kuruluşunun ismini taşıyan GSM, daha sonraları sistemin küresel bir çapa ulaşmasıyla yeni adıyla anılmaya başlandı. En yaygın olan cep telefonu standardı olarak 212 ülkede 2 milyardan fazla insan tarafından kullanılmaktadır. En kullanışlı özelliklerinden birisi kullanıcıların aynı hat ile değişik ülkelerden görüşme (roaming) yapabilmeleridir. Tüm GSM standartları, hücresel ağ kullanır ve dolaşım sırasında bile hücreler arası geçiş yapma kabiliyetine sahiptir. Dolayısıyla teoride, eğer kapsama alanından çıkmazsanız, cep telefonu ile tüm dünyayı telefon konuşmasını kesmeden dolaşmak mümkündür.

"International Organization for Standardization" İngilizce açılımı kısaltılınca "ISO", Fransızca da Organisation internationale de normalisation kısaltılırsa "OIN" olmasından dolayı yunanca "eşit" anlamına gelen "isos" tan türetilerek şu an kullanılan "ISO" olarak adlandırılmıştır. Uluslararası alanda uygulanacak kalite sistem standardı çalışmaları ilk kez merkezi Cenevre'de olan Uluslararası Standartlar Organizasyonu ISO (standart) tarafından başlatılmıştır. ISO (standart), 23 Şubat 1947 tarihinde kurulmuş olup, 135 üye ülkeden oluşmaktadır. Her ülkeden bir üye bulunmaktadır ve her üye eşit oy hakkına sahiptir. Bu amaçla ISO (standart)'nun aktif üyeleri olan ABD, İngiltere, Kanada tarafından bu çalışmaları yürütmek üzere Teknik Komite oluşturulmuştur. Bu komitenin çalışmaları sonucu ISO 9000 Kalite Sistem Standartları Mart 1987'de yayınlanmış ve birçok ülke tarafından benimsenerek uygulamaya geçilmiştir.

Hyundai Motor Company, Güney Kore merkezli çok uluslu otomotiv firması. Korece Hyundai kelimesinin Türkçe karşılığı çağdaş, modern anlamındadır. Kia Motors (33,88 %), Genesis Motors, Hyundai Motor Group'un kuruluşudur. Hyundai, aralarında inşaat müteahhitliği, otomobil, gemi yapımı, sigortacılık, elektronik, lojistik de bulunan pek çok alanda etkinlik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Acura</span>

Acura, Japon otomobil üreticisi Honda’nın 1986 yılından bu yana sadece ABD, Kanada ve Hong Kong için üretilen lüks otomobiller için kullandığı bir markadır. Honda teknolojisiyle üretilen Acura markası, Meksika’da ilk kez 2004 yılında tanıtılırken Çin pazarında ise 2006 yılında tanıtılmaya başlanmıştır. Honda firması, Acura markası ile Japonya dışında üretilen lüks otomobil pazarında ilk sıraya yerleşti.

22 Haziran 1993 tarihinde yapılan Kopenhag Zirvesi'nde, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği'nin genişlemesinin merkezi Doğu Avrupa ülkelerini kapsayacağını kabul etmiş ve aynı zamanda adaylık için başvuruda bulunan ülkelerin tam üyeliğe kabul edilmeden önce karşılaması gereken kriterleri de belirtmiştir. Bu kriterler siyasi, ekonomik ve topluluk mevzuatının benimsenmesi olmak üzere üç grupta toplanmıştır.

British Leyland Motor Corporation (BLMC), Leyland Motor Corporation ve British Motor Holdings firmalarının birleşmesiyle 1968 yılında kurulmuş Britanyalı otomotiv şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Paradigma değişimi</span> yerleşik tüm kurallar ve uygulamaların kökten bir değişime uğraması durumu

Paradigma değişimi, herhangi bir alanda yerleşik tüm kurallar ve uygulamaların, içinde bulunulan çağa uygun kavrayış, bakış açıları ve anlayışlarla kökten bir değişime uğraması durumudur. Yaşanılan bu kökten değişim sonrası, yeni bir anlayış ve kavrayış biçimi olan farklı bir paradigma doğar.

Oligopol piyasası, genelde 2, 3 veya 4 oyuncunun hakimiyetinde şekillenen piyasa.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

Karsan, 1966 yılında 269 yatırımcı tarafından kurulan ve 1998 yılından itibaren İnan Kıraç yönetiminde hafif ve ağır ticari araç üretimi yapan Akçalar, Nilüfer, Bursa merkezli otomotiv şirketi.

Avrupa Birliği Rekabet Hukuku, Avrupa Birliği içerisinde kullanılan rekabet hukukudur. Toplumun çıkarlarına zarar verecek karteller ve tekellerin oluşumlarını engellemek için teşebbüslerin rekabete aykırı eylemlerini düzenleyerek Avrupa tek pazarı içerisindeki rekabetin sürdürülmesini ve piyasa ekonomisi mekanizmalarının daha sağlıklı işlemesini destekler.

Şirket birleşmesi, bir şirketin başka bir şirketi satın alması ya da birden çok şirketin aynı çatı altında bir araya gelmesi durumudur. Çeşitli sebeplerle, farklı, aynı ya da benzer sektörlerdeki şirketler, birbirleri ile birleşebilir ve pazardaki konumlarını değiştirebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Otomotiv endüstrisi</span> Motorlu araçları tasarlayan, geliştiren, üreten ve pazarlayan iş sektörüdür

Otomotiv endüstrisi, terim anlamı olarak, motorlu taşıtları tasarlayan, geliştiren, üreten ve pazarlayan iş sektörüdür. 2007 yılı itibarıyla, tüm dünyada 73 milyondan fazla motorlu araç üretildi. Otomotiv sanayii, tüm sanayileşmiş ülkelerde ekonominin lokomotifi olarak kabul edilmektedir. Sektörün ekonomideki sürükleyici-lokomotif etkisinin nedeni, diğer sanayi dalları ve ekonominin diğer sektörleri ile olan çok yakın ilişkisidir. Otomotiv sanayii demir-çelik, petro-kimya, lastik gibi temel sanayi dallarında başlıca alıcı ve bu sektörlerdeki teknolojik gelişmenin de sürükleyicisidir. Turizm, altyapı ve inşaat ile ulaştırma ve tarım sektörlerinin gerek duyduğu her çeşit motorlu araçlar sektör ürünleri ile sağlanmaktadır. Bu sektördeki değişimler, ekonominin tümünü yakından etkilemektedir. Otomotiv sektörü Motorlu Taşıt Aracı üreten bir sanayidir. Dünyada toplam motorlu taşıt seri üretiminin yaklaşık %70'ini otomobil üretimi oluşturmaktadır. Türkiye'de de bu oran geçerlidir. Otomobil üretimi, diğer motorlu taşıtlara göre çok daha yüksek adetlerde yapılır. Bu suretle otomobil üretimi, güçlü bir yan sanayiini oluşturarak diğer taşıtların üretimine de destek olur. Bu nedenle otomobil üretimi, otomotiv sanayiinin temelidir..

Tam rekabet piyasası; bir pazarda hiçbir satıcının sattığı ürünün fiyatını etkileme gücüne sahip olmadığı piyasadır. Bir piyasanın tam rekabet içinde bulunabilmesi için çok sıkı koşullar vardır ve bu nedenle gerçek dünyada bir tam rekabet piyasası bulmak oldukça zordur. Tam rekabette P=MR=D'dir. Miktar eksenine paraleldir.

Herfindahl-Hirschman endeksi ya da HHI, firmaların tek tek pazar paylarının ön plana çıkarılarak piyasa yoğunlaşma oranının ölçülmesini sağlayan bir endekstir. Rekabet hukukunu iktisada uyarlayan iktisatçılardan Orris C. Herfindahl ile Albert O. Hirschman'ın adı verilen bu endekste, endüstri içerisinde pazar payı daha büyük olan firmaların yoğunluk içinde ağırlığı artarken, HHI değeri de artmaktadır. HHI'de bir endüstrideki yoğunlaşma oranının saptanmasında her firmanın pazar değerinin karesi alınarak toplanır.

<span class="mw-page-title-main">Manyetik tek kutup</span>

Manyetik monopol, parçacık fiziğinde yalıtılmış tek bir manyetik kutbu olan kuramsal bir temel parçacıktır. Daha teknik terimlerle açıklanacak olursa, bir manyetik monopol net manyetik yükü olan bir parçacıktır. Bu teori köklerini manyetik monopollerin varlığını öngören parçacık teorileri, özellikle büyük birleşim ve süper sicim teorilerinden alır. Çubuk şeklindeki mıknatısların manyetik alanı ve elektromanyetikler manyetik monopollerden kaynaklanmazlar. Manyetik monopollerin varlığını kanıtlayan herhangi bir deneysel veri yoktur. Bazı yoğun madde sistemleri efektif manyetik monopol, quasi parçacığını veya matematiksel olarak manyetik monopollerle benzeşen bazı fenomenleri barındırır.

Hostes, 1935'teki kuruluşundan bu yana uzun yıllardan beri Kanada'da öncü marka olan bir dizi patates cipsi çeşidinin markasıdır. 1980'lerde, Kanada merkezli pazarlara giren ABD merkezli firmaların artan rekabeti karşısında duramadılar.