İçeriğe atla

Pavlik Morozov

Pavel Trofimovich Morozov

Pavel Trofimoviç Morozov (Rusça: Па́вел Трофи́мович Моро́зов; 14 Kasım 1918 – 3 Eylül 1932), daha çok Küçük Pavlik olarak bilinir. Sovyet propagandasında şehit Sovyet genci olarak yüceltilmiştir. 14 yaşındayken babasını otoriteye ihbar etti ve ailesi tarafından linç edildi. O'nun hikâyesi Sovyet ahlak hikâyesiydi: Devlete karşı olmak bencillik ve gericilikti ve devlete olan sevgi aileye olan sevgiden daha yüksek bir erdemdi. Öyküsü şarkı, senfonik şiir, tiyatro, tam uzunlukta opera gibi çeşitli şekillerde aktarıldı. Hikâye, jenerasyonun ahlaki normları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.[1] Hikâyesi ile ilgili çok az orijinal kayıtın pek çoğu ikinci tanıkların söylentisinden oluşmaktadır. Güncel araştırmalara göre Pavlik gerçekten öldürülen bir çocuk olmasına rağmen hikâyesi büyük olasılıkla sahtedir. Morozov'un hikâyesi, 1937'de Sergey Eisenstein'ın yönetmeni olarak yayımladığı Bejin Çayırı isimli filminin temelini oluşturdu.

Propaganda hikâyesi

Hikâyenin en popüler aktarımı şöyledir: Yekaterinburg'un 350 km kuzeydoğusunda Gerasimovka'da doğan Morozov, okulunda devrimci lider olan bir komünistti ve Stalin'in kolektifleştirme çalışmalarını destekliyordu. 1932'de 14 yaşındayken babasını gizli polise ihbar etti. Sözde bir Sovyet köyü olan yöneticisi olan babası sahte belgeler yapıp bunları SSCB'nin düşmanlarına ve haydutlara satmıştı. Babası Trofim Morozov on yıl bir çalışma kampında çalışma cezası ve daha sonra idam cezanına çarptırıldı..[1] Fakat Pavlik'in ailesi yaptıklarını hoş karşılamadı. Aynı yılın 3 Eylül'ünde amcası, dedesi, büyükannesi ve kuzeni Pavlik ile beraber küçük kardeşni öldürdü. Amcası hariç tüm ailesi GPU tarafından gözaltına alındı ve bir idam mangası tarafından idam edildi.

Pavlik'in katillerine merhamet gösterilmemesi için Sovyetler Birliği'nin her yerinden mahkemeye binlerce telgraf geldi. Sovyetler, Pavlik'i gericiler tarafından öldürülen şanlı bir şehit olarak ilan ettiler. Heykelleri yapıldı ve çok sayıda okul ile gençlik grubuna O'nun onuruna ismi verildi. Morozov'un gittiği Gerasimovka okulu bir mozole hâline geldi ve Sovyetler Birliği'nin her yerindeki okullarının okul gezileri için uğrak bir yer hâlini aldı.

Sonraki araştırmalar

Sovyetler Birliği'nin çöküşünden itibaren Pavlik Morozov efsanesi ile ilgili kanıtlar ortaya çıkmaya başladı. Sovyet Yazarlar Birliği'nden ihraç edilen Yuri Druzhnikov 1980'lerin ortalarında, hayatta kalan bir görgü tanığıyla bir araya gelerek, Pavlik hakkında belgesel bir kitap yazdı. Başlangıçta samizdat dolaşan bu kitap 1988 yılında İngiltere'de Rusça Юрий Дружников, Доносчик 001, или Вознесение Павлика Морозова ismiyle yayımlandı. Kısa bir süre sonra çeşitli dillere çevrildi. 1996'da ilk İngilizce çevirisi Informer 001: Myth Pavlik Morozov adı altında çıktı. Druzhnikov kitabında Pavlik'in yaşam öyküsünün Sovyet propagandası versiyonu her yönüyle ihtilaflı olarak belirtmiştir. Örneğin Sovyet edebiyatının farklı kaynaklarında farklı yaşlarda öldürüldüğü, farklı ders kitaplarında ise hepsi birbirinden farklı Pavlik fotoğrafları vardı. Gerçeğinde ise öldürüldüğünde bir devrimci değildi. Sovyet kaynaklarına göre Pavlik'in dedesi onun ölümünden sorumluydu ama Druzhnikov'a göre dedesi Pavlik'in ölümünden dolayı üzüntülüydü, kaybolup gittiğinde arama düzenledi ve davalar boyunca masumiyetini korudu. Açıkça söylenmemiş olmasına rağmen Druzhnikov yaptığı araştırmalar sırasında Pavlik'in bir GPU mensubu tarafından öldürüldüğü ipuçlarına ulaşmıştır.

Catriona Kelly 2005'te yayımladığı Comrade Pavlik: The Rise and Fall of a Soviet Boy Hero isimli kitabında resmi açıklamaların neredeyse tamamen kurgusal, delillerinse yarım yamalak ve tanıklar tarafından iddia edilenlerinse ikinci el olduğu konusunda Druzhnikov ile aynı fikirdedir. Pavlik ailesini ihbar etmemiş ve olağan bir kavgadan sonra öldürülmüşlerdir. Kelly de resmi belgelerin değişen zaman ve propaganda yöntemlerine göre değiştirildiğini vurgulamıştır. Bazı açıklamalarda babasının sahte belge hazırladığı değil tahıl stokladığı, diğerlerinde ise babasını gizli polise ihbar etmediğini ama öğretmenine söylediği vardır. Bazı açıklamalarda Pavlik'in öldürülme yöntemi testereyle başının kesilmesi olarak geçer. Pavlik'in var olan tek fotoğrafı, heykel ve çocuk kitaplarındaki resimlerle neredeyse hiç benzerlik taşımayan yetersiz beslenmiş bir çocuğu göstermektedir.

Davanın resmi arşivlerine erişim imkânı bulunan Kelly, Druzhnikov'un Pavlik'in bir GPU mensubu tarafından öldürülmesi teorisinin olası olmadığını belirtir. Druzhnikov ise kitabında Kelly'i yoğun intihalle suçlar ve arşive girmesine izin veren GPU'nun devamı olan FSB çalışanlarına bağlı olduğunu belirtir..[2]

En son araştırmalara göre; Gerasimovka, Sovyet basınında kollektivizasyon sırasında devlet kontrollü kolektif çiftliklere (kolhoz) katılmayı reddeden çiftçilerin "Kulak yuvası" olarak tanımlanıyordu.Pavlik yanlış bir şey yaptıklarında komşularını ve bir kadın için ailesini terkeden babasını suçluyordu.[1] Pavlik bir devrimci değildir ama olmak istiyordu. Çocuğun öldürülmesine ailesinin dahil olduğunu gösteren hiçbir kanıt yoktur.

Kaynakça

  1. ^ a b c Orlando Figes The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia, 2007, ISBN 0-08050-7461-9, pages 122-126.
  2. ^ Журнальный зал | Вопросы литературы, 2006 №3 | Ю. ДРУЖНИКОВ - Катриона Келли, Павлик Морозов и Лубянка. 23 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at magazines.russ.ru

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Lev Troçki</span> Marksist devrimci, teorisyen

Lev Davidoviç Bronştayn ya da yaygın bilinen adıyla Lev Troçki, Bolşevik siyasetçi, devrimci ve Marksist teorisyen.

<span class="mw-page-title-main">Mirsaid Sultangaliyev</span> Tatar devrimci ve teorisyen

Mirsaid Sultangaliyev, Orta Asya'daki Türk halklarını birleştirerek sosyalist bir Türkistan devleti kurmak istemiş Tatar lider ve düşünce adamı. Müslüman "ulusal komünizm"in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Buharin</span> Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi

Nikolay İvanoviç Buharin, Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Nadejda Krupskaya</span> Rus devrimci ve siyasetçi

Nadejda Konstantinovna Krupskaya, Rus kadın devrimci. Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Lenin'in eşi. Sovyetler Birliği Eğitim Halk Komiseri (bakan) yardımcısı (1929-1939). SSCB Bilimler Akademisi onursal üyesi (1931).

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tuhaçevski</span> Sovyet Mareşal

Mihail Tuhaçevski görevini 1918 ila 1937 sürdürmüş, Kızıl Napolyon lakaplı Sovyet mareşal ve teorisyen

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ya da kısaca Ermenistan SSC, Sovyetler Birliğini oluşturan Sovyet cumhuriyetlerinden biriydi. Bu dönemden önce bağımsız Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti bazen "Birinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırıldığı için Ermenistan SSC bazen "İkinci Ermeni Cumhuriyeti" olarak adlandırılır. 37 rayondan oluşan ve başkenti Erivan olan Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Ermenistan kolu olan Ermenistan Komünist Partisi tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Lenin</span> Rus politikacı ve Sovyetler Birliğinin kurucusu (1870–1924)

Vladimir İlyiç Ulyanov, bilinen adıyla Lenin, Rus sosyalist devrimci ve politikacı. Marksist-Leninist ideolojinin fikirsel önderi, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin öncüsü olan Rusya Komünist Partisi (Bolşevik)'nin ilk lideri. Lenin aynı zamanda Marksist teorik ve felsefi yazıların yazarı olarak bilimsel sosyalizmin Marx ve Engels sonrası geliştiricilerindendir. Lenin'in en büyük amacı, kapitalizmin uzlaşmaz sınıf çelişkilerinden proleter bir dünya devrimi oluşturup toplumsal sınıf karşıtlıklarının olmadığı insan toplumunun tarihsel oluşumuna öncülük etmekti.

<span class="mw-page-title-main">Veysel Güney</span>

Veysel Güney, Devrimci Yol'un İskenderun sorumlusu militan. Üsteğmen Şahin Akkaya'yı öldürme suçundan mahkûm olmuştur. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Devlet ateizmi</span>

Devlet ateizmi, katı ateizmin veya nonteizmin siyasi rejimlere dahil edilmesidir. Bir dereceye kadar genellikle ideolojik olarak dinsizlikle ve dinsizliğin teşvikiyle ilişkilendirilen bir din - devlet ilişkisini tanımlar. Devlet ateizmi, bir hükûmetin ruhban karşıtlığını teşvik etmesi anlamına gelebilir. Dinin vatandaşın günlük yaşamına dahil edilmesi de dahil olmak üzere, kamusal ve siyasi yaşamın her alanında dinin kurumsal güç ve nüfuzuna karşı çıkan bir anlayıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet savaş suçları</span> Sovyetler Birliğinin gerçekleştirdiği katliamlar

Sovyet savaş suçları, 1919 ve 1991 arasında Kızıl Ordu ve NKVD tarafından işlenen savaş suçlarını ifade eder. Bazı durumlarda, bu suçlar, Sovyet lideri Josef Stalin'in emriyle işlendi. Diğer durumlarda ise, savaş esirlerine ve sivillere karşı partizan savaşı veya diğer ülkelerin SSCB ile silahlı çatışmaları sırasında Sovyet birlikleri tarafından herhangi bir emir alınmadan işlendi.

<i>Bejin lug</i>

Bejin lug, yönetmenliğini Sergey Ayzenştayn'ın yaptığı 1937 yapımı Sovyet filmidir. Tamamlanmadan önce imha edildiğine inanılır ve yayından kaldırılmasıyla ünlüdür. Filmde yıllık hasatı sabote ettiği için, politik nedenlerle babasını hükûmete bildirmeye teşebbüs eden ve Sovyet devletini korumak için babasını durdurmaya çabalayan genç bir çiftçinin hikâyesi anlatılır. Çocuğun öldürülmesi ve sosyal ayaklanma ile neticelenir. Film ismini İvan Turgenyev'in bir hikâyesinden almasına karşılık, 1932 yılında babasını hükûmete ihbar ettiği için kendi ailesi tarafından öldürüldüğü iddia edilen ve Sovyet hükûmetinin 1932 yılında ölümünden sonra kahraman ilan ettiği Pavlik Morozov'un yaşamına dayanmaktadır.

<i>Güneş Yanığı</i> (film, 1994) film

Güneş Yanığı, 1994 Rusya-Fransa ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Uluslararası adı Burnt by the Sun olan film Türkiye'de ilk kez Nisan 1995'te 14. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterilmişti.

<span class="mw-page-title-main">1907 Tiflis banka soygunu</span>

1907 Tiflis Banka Soygunu 26 Haziran 1907 tarihinde Gürcistan'ın günümüzde başkenti olan Tiflis şehrinde gerçekleşmiş silahlı bir soygundur. Sevk edilmekte olan yüklü miktarda nakit para, Bolşevikler tarafından devrimci faaliyetlerine kaynak oluşturmak üzere çalındı. Soyguncular, posta ofisinden Rus İmparatorluğu Devlet Bankası'nın Tiflis şubesine gitmekte olan posta arabası ve korumalarına Erivan Meydanı'nda bomba ve silahlarla saldırdı. Resmi kaynaklara göre saldırı sonucu kırk kişi hayatını kaybetti ve elli kişi yaralandı. Soyguncular, 341.000 ruble ile birlikte kaçtı.

Stalin kişi kültü, Josef Stalin şahsında, onun tüm kişiliğinin bir kült haline getirilmesidir. Özellikle Aralık 1929'da Stalin'in 50. yaş günü kutlamasından sonra Sovyetler Birliği kültürünün önemli bir parçası hâline gelmiştir. Stalin'in yönetimi boyunca Sovyet basını Stalin'i her şeye kudreti yeten, her şeye vâkıf olan bir lider olarak sunmuş ve Stalin'in adı ile imgesi her an her yerde karşılaşılır hâle gelmiştir. 1936'dan itibaren Sovyet yazılı basını Josef Stalin'den Ulusların Babası olarak söz etmeye başlamıştır.

Yirminci yüzyılda proletarya diktatörlüğünü uygulayan rejimler altında katliamlar yapılmıştır. Tahmin etmekte kullanılan yönteme göre katliamlarda ölenlerin sayısı oldukça büyük farklılıklar göstermektedir. Akademik araştırmalar tek bir toplum içinde katliamların nedeni üzerine odaklaşır ancak katliamların bazı ortak sebepleri olduğuna dair iddialar da bulunmaktadır. Katliamlarda ölenlerin sayısının yüksek olduğu tahminler yalnızca siyasi rakiplerin yok edilmesi, iç savaşlar, terör seferberlikleri ve toprak reformları sırasında gerçekleşen katliam ve idamları değil aynı zamanda savaş, kıtlık, hastalık ve çalışma kamplarında tükenme sonucu olan ölümleri de hesaplamalarına dahil etmektedir. Bu facialara hükûmet politikalarının ve idarede yapılan yanlışlıkların neden olduğuna inanan ve dolayısıyla da çeşitli terimlerle tanımlanan farklı ölüm nedenlerini de bir arada değerlendiren akademisyenler vardır. Bu akademisyenlere göre tanımlandığında toplam ölü sayısı onlarca milyonu aşar ancak bu yaklaşımın geçerliliğini kabul etmeyen akademisyenler de bulunmaktadır. Komünizmin Kara Kitabı'nda yer alan tahminlerin özetinde Martin Malia ölü sayısını 85 ila 100 milyon olarak önerir.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Pokrovski</span>

Mihail Nikolayeviç Pokrovski, SSCB'li tarihçi ve devlet adamıdır. Rus Marksist tarihçilerinin önde gelen temsilcilerindendir.

Stalin ve antisemitizm, Josef Stalin'in antisemitizm ile ilgili görüşlerini kapsar. Stalin'in Yahudi karşıtlığı düşüncesinin derecesi, tarihçiler tarafından geniş ölçüde tartışılmıştır. Stalin'in bazı dönemlerde antisemitik tutumlar sergilediğine dair örnekler çağdaşları tarafından görülmüş ve tarihsel kaynaklar tarafından belgelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yakov Yurovski</span>

Yakov Mihayloviç Yurovski, Rus Eski Bolşevik, komünist devrimci ve Sovyet Çeka idi. Yurovsky, 17 Temmuz 1918 gecesi Romanov ailesine düzenlenen suikast sırasında İpatyev Evi'ndeki muhafız komutanıydı. Rusya İmparatoru II. Nicholas'ın, ailesinin ve dört hizmetçisinin baş celladı olarak biliniyor. Yurovsky silahların dağıtımından, ailenin kiler odasına gitmesini emretmekten, infazın aileye duyurulmasından ve on bir cesedin elden çıkarılmasından sorumluydu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.