İçeriğe atla

Paulinho Paiakan

Paulinho Paiakan (1953 - ö. 16 Haziran 2020, Pará, Redenção), Brezilya'nın yerli bir kabilesi olan Kayapo halkının lideri.

Kayapo'yu Amazon yağmur ormanlarının tahrip edilmesine karşı protestolarında yönetti.

Paiakan, 1971 yılında Kayapo toprakları üzerinden Trans-Amazon karayolu sisteminin inşasını kolaylaştırmak için Brezilya hükûmeti tarafından işe alındı.[1] Paiakan projenin doğasını gördüğünde işinden ayrıldı ve halkını projeye karşı harekete geçirmeye başladı. Yanına yerlilerden bir grubu aldı ve yağmur ormanlarının yıkımını videoya çekmek amacıyla Aukre adlı yeni bir köy kurarak oraya yerleşti.

Paiakan, Altamira Barajı projesine karşı yürütülen bir kampanyada Dünya Dostları, Dünya Yaban Hayatı Fonu ve Chicago Kayapo Destek Grubu'nun sponsorluğunda halka açık katılımlar ve konuşmalarıyla Avrupa ve Kuzey Amerika'yı gezerek dünya sahnesinde tanındı. Chicago Üniversitesi'nde konuşan Paiakan şunları söyledi:

“

Orman büyük bir şey; insanlar, hayvanlar ve bitkiler var. Orman yandığında hayvanların kurtarılmasının anlamı yoktur; içinde yaşayan insanlar ve hayvanlar öldürülürse ya da sürülürse ormanı kurtarmanın bir anlamı yoktur. Ormanı kurtarmaya çalışan insanlar kaybederse hayvan ırklarını kurtarmaya çalışan gruplar kazanamaz; Kızılderilileri kurtarmaya çalışan insanlar diğerlerinden biri kaybederse kazanamaz; Kızılderililer bu grupların desteği olmadan kazanamazlar; ancak gruplar, ormanı ve hayvanları tanıyan ve kendilerine neler olduğunu anlatabilen Kızılderililerin desteği olmadan da kazanamazlar. Hiç kimse yalnız kazanmak için yeterince güçlü değil; birlikte kazanmak için yeterince güçlü olabiliriz.[2]

„

Bu kampanya ve bunu izleyen Altamira'daki protesto sonrasında Dünya Bankası, Brezilya'ya proje için kredi vermeyeceğini açıkladı.

1992'de Paiakan, çocuklarına özel ders vermek için tuttuğu genç beyaz bir kadına tecavüz etmekle suçlandı.[3][4][5] 1994'te Paiakan beraat etti ancak 1999 yılında yeniden yargılandı ve altı yıl hapse mahkûm edildi. Bu olay sadece Paiakan'ın değil tüm yerlilerin itibarını lekeledi.[6]

Paiakan, 16 Haziran 2020'de COVID-19'un Amazon yerli halklarına bulaşması nedeniyle Pará, Redenção'daki bir hastanede öldü.[7]

Kaynakça

  1. ^ Whittemore (12 Nisan 1992). "A Man Who Would Save the World". Parade. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  2. ^ Turner, (1993). "The Role of Indigenous Peoples in the Environmental Crisis - the Example of the Kayapo of the Brazilian Amazon". Perspectives in Biology and Medicine. 36 (3): 526-545. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  3. ^ "Arquivo VEJA". web.archive.org. 12 Nisan 2010. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020. 
  4. ^ Brooke (5 Temmuz 1992). "Indian-White Rape Case Splits Brazil". The New York Times. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2020. 
  5. ^ "Pulp Fictions of Indegenism". Race, Nature, and the Politics of Difference. Duke University Press. 2003. s. 365. ISBN 9780822330912. 
  6. ^ Cockburn, Alexander (9 Eylül 1992). "A Crime in Benefit of Land Grabbers: Rape charges against a Brazilian Indian leader smell of a political frame-up". Los Angeles Times. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2012. 
  7. ^ "Líder indígena Paulinho Payakan morre com Covid-19 no Pará". G1. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guyana</span> Güney Amerikada yer alan bir ülke

Guyana veya resmî adıyla Guyana Kooperatif Cumhuriyeti, Karayipler'de yer alan bir ülkedir. Kıtanın kuzeyinde yer alan ülkenin batısında Venezuela, doğusunda Surinam, güneyinde Brezilya yer alırken; kuzey taraflarının Karayip Denizi'ne kıyısı vardır. Ülkenin en büyük şehri ve aynı zamanda da başkenti Georgetown'dur.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvador</span> Güney Amerikadaki egemen devlet

Ekvador veya resmî adıyla Ekvador Cumhuriyeti, Güney Amerika'da temsilî demokrasi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Kuzeyde Kolombiya, doğu ve güneyde Peru ile komşudur ve batısında Büyük Okyanus vardır. Anakaradan 965 kilometre batıda, Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları da ülkenin sınırları dâhilindedir. Adını aldığı ekvatorla ülke ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Amerika yerlileri</span>

Amerika yerlileri, Avrupalılar'ın gelişinden önce Amerika kıtasında yaşayan Eskimo-Aleut halkları ile Kızılderilileri kapsayan ortak ad. Bazıları bu adı İngilizce Amerindian terimin karşılığı olarak yalnızca Kızılderililer için kullanır ve Eskimo-Aleut halklarını dahil etmez. Alaska ve Kanada gibi hem Eskimo hem de Kızılderili nüfus barındıran yörelerde Amerika yerlisi adı her ikisi için kullanılırken, Kıta ABD'sinden Arjantin'e kadar Eskimo barındırmayan diğer yörelerde yalnızca Kızılderili anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Joaquin Phoenix</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Joaquin Rafael Phoenix, Leaf Phoenix olarak da bilinir, Amerikalı oyuncu, müzik videosu yönetmeni, prodüktör, müzisyen ve aktivist. Ridley Scott'ın yönettiği Gladyatör filmindeki Commodus rolüyle dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu rolle en iyi yardımcı erkek oyuncu dalında Oscar ödülüne aday olmuştur. 2005 yılında bir biyografi filmi olan Walk the Line'da müzisyen Johnny Cash'i canlandırarak bir kez daha Oscar'a aday olmuştur. 2012 yapımı The Master filmindeki Freddie Quell rolüyle En İyi Erkek Oyuncu dalında bu ödüle 3. kez aday olmuştur. Bunun yanında Phoenix, bir röportajında Oscar ödülleri için 'bullshit' yorumunu yapmaktan çekinmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Luiz Inácio Lula da Silva</span> 35. ve 39. Brezilya devlet başkanı

Luiz Inácio Lula da Silva veya tanınan kısa adıyla Lula, Brezilyalı siyasetçi, sendikacı ve Brezilya devlet başkanıdır. Daha önce iki dönem üst üste devlet başkanlığı görevini yürütmüştü. Siyasi kariyeri boyunca gelir eşitsizliği, yoksullukla mücadele ve Amazon ormanlarını korumak konusunda çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Manaus</span>

Manaus, Brezilya'nin kuzeyinde bir kenttir. Amazonas eyaletinin merkezi ve eyaletin en büyük şehridir. Rio Negro Nehri ve Solimõeş Nehri'nin kıyısında, bu ırmakların kavuşup Amazon Nehri'ni oluşturduğu mevkinin yakınında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Acai üzümü</span>

Acai (

<span class="mw-page-title-main">Altamira, Pará</span> Brezilyanın Pará eyaletinde belediye

Altamira, Brezilya'nın Pará eyaletinde bulunan belediye. Nüfus 2020 sayımına göre 115.969 idi. Belediye sınırları içindeki alan 159.696 kilometrekare olup bu özelliğiyle dünyanın yüzölçümü bakımından en büyük üçüncü şehridir ve yüzölçümü Yunanistan'dan büyük olup neredeyse Tunus boyutundadır. Nüfusu 2010 yılı itibarı ile 99.075'tir. Hava ulaşımı Altamira Havaalanı araclığıyla sağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Ormanları</span> Güney Amerika kıtasında bir orman.

Amazon yağmur ormanları, Amazon Havzası'nın çoğunu kaplayan bir yağmur ormanıdır.

<span class="mw-page-title-main">2013 Brezilya protestoları</span>

2013 Brezilya protestoları olarak bilinen Brezilya genelinde Devlet Başkanı Dilma Rousseff ve mevcut hükûmete karşı, ilk olarak ulaşım ücretlerine yapılan zamma karşı gruplarca başlatılan ardından yolsuzluklar, rüşvet, ekonomik eşitsizlikler ve yüksek vergilere tepki olarak ülke geneline yayılan Brezilyalılar ile Brezilya polisi arasında ara ara çatışmalara sahne olan ayaklanma. Gösterilerin Gezi Parkı protestoları ile zamanlaması ve benzerliği dikkat çekmiş, protestolara LGBT bireyler dahil diğer azınlıklarında dahil olduğu Brezilya halkıda katılmıştır.

Brezilya fındığı veya Brezilya cevizi, Lecythidaceae familyasından bir Güney Amerika ağacına ve ağacın ticari olarak hasat edilen yenilebilir tohumlarına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">2019 Amazon orman yangınları</span>

Ulusal Uzay Araştırma Enstitüsü, Ocak-23 Ağustos 2019 tarihleri arasında ülkede en az 75.336 orman yangınının meydana geldiği bilgisini yayınladıktan sonra, 2019 Amazon orman yangınları küresel açıdan dikkat çekmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Havzası</span>

Amazon Havzası, Güney Amerika'nın Amazon Nehri ve kolları tarafından beslenen bölümüdür. Amazon drenaj havzası 6.300.000 kilometrekare (2.400.000 sq mi) bir alanı kaplamaktadır ve bu değer Güney Amerika kıtasının yaklaşık %35,5'ini oluşturmaktadır. Havza Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Fransız Guyanası (Fransa), Guyana, Peru, Surinam ve Venezuela ülkeleri sınırları içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Xingu Nehri</span>

Xingu Nehri, Brezilya'nın kuzeyinde bulunan bir nehirdir. Nehir, Amazon Nehri'nin güneydoğu kolu olup Amazon Havzası'nın en büyük temiz su kaynaklarından biridir. Mato Grosso eyaletinden başlayarak Pará eyaletinde Amazon Nehri'ne dökülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cerrado</span>

Cerrado, Brezilya'nın, özellikle Goiás, Mato Grosso do Sul, Mato Grosso, Tocantins, Minas Gerais ve Federal Bölge eyaletlerinde bulunan geniş bir tropikal savan ekolojik bölgesidir. Cerrado biyomunun temel alanları Brezilya yaylaları Planalto'dur. Cerrado'nun ana habitat türleri, orman savan, ağaçlık savan, park savan ve otsu-odunsu savanadan oluşur. Savan sulak alanları ve galeri ormanları da dahildir. Brezilya'nın en büyük habitat türlerinin Amazon yağmur ormanlarından sonra ikinci en büyüğü olan Cerrado, ülkenin kara alanının yüzde 21'ini oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Dom Phillips</span>

Dominic Mark Phillips ya da Dom Phillips, İngiliz gazeteci ve köşe yazarı.

Kauçuk patlaması veya Amazon kauçuk döngüsü, Brezilya ve komşu ülkelerin Amazon bölgelerinin ekonomik ve sosyal tarihinin önemli bir parçasıydı ve kauçuğun çıkarılması ve ticarileştirilmesiyle ilgiliydi. Amazon Havzası merkezli bu patlama, göçmen işçileri çekerek, zenginlik yaratarak, kültürel ve sosyal dönüşümlere neden olarak ve yerel yerli toplumları bozarak bölgede kolonileşmenin büyük ölçüde genişlemesiyle sonuçlandı.

Cinta Larga, Brezilya'nın batı Amazon Yağmur Ormanları'na özgü, sayıları yaklaşık 2.000 olan bir yerel halktır. Adları Portekizcede "geniş kemer" anlamına gelir ve kabilenin bir zamanlar giydiği büyük ağaç kabuğu kuşaklara atıfta bulunur. Kabile, Theodore Roosevelt'in Roosevelt-Rondon Bilimsel Keşif Gezisi'ni hiçbir temas kurmadan gölgelemesiyle ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Campo de Provas Brigadeiro Velloso</span>

Campo de Provas Brigadeiro Velloso Test ve Eğitim Kompleksi ya da Cachimbo Havaalanı, Brezilya'nın Pará eyaletinin güney kesimindeki Serra do Cachimbo'da bulunan Brezilya Silahlı Kuvvetlerine ait büyük bir Test ve Eğitim kompleksi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.