İçeriğe atla

Paul Wolfowitz

Paul Wolfowitz, 2001

Paul Dundes Wolfowitz (22 Aralık 1943), Yahudi kökenli[1][2] Amerikalı eski Dünya Bankası başkanı, ABD'nin eski Endonezya büyükelçisi, ABD Savunma Bakan Yardımcısı ve Johns Hopkins Üniversitesi'nde, Paul H. Nitze Okulu İleri Uluslararası Çalışmaları eski dekanıdır. Wolfowitz uluslararası ekonomik kalkınma, Afrika ve kamu-özel ortaklıkları[3] ve ABD-Tayvan İş Konseyi başkanı konularda çalışan, halen American Enterprise Enstitüsü'nde konuk bilim adamıdır.[4]

Savunma Bakan Yardımcısı olarak, "Başkan Bush'un Irak politikasının önemli bir mimarı ve en şahin savunucusu" idi.[5] Askeri stratejist Andrew Bacevich ondan "Bush Doktrini büyük ölçüde onun en iyi işi oldu." şeklinde bahsetti.[6] Donald Rumsfeld, 8 Şubat 2011 tarihinde Fox News ile yaptığı röportajda, Wolfowitz'in Camp David'de 11 Eylül saldırılarından sonra Irak'ın işgal edilmesi gerektiğini söyleyen ilk kişilerden olduğunu belirtti. Irak Savaşı'nın erken bir savunucusuydu ve geniş çapta savaşın mimarı olarak tanımlandı.[7][8][9][10][11] İşgali takip eden isyan ve iç savaş sonrasında Wolfowitz, Irak politikasını etkilediğini inkâr etti ve sorumluluğu reddetti.[8][12] Önde gelen bir neo-muhafazakardır.[13][14]

1 Mart tezkeresinin Türkiye Büyük Millet Meclisinden geçmemesi sonrası 6 Mayıs 2003'te Türkiye'ye yönelik yaptığı bir konuşmada "Eğer Türkiye'yle yeni bir sayfa açacaksak Türkiye özür dilemeli, 'Bir hata ettik, bilemedik, şimdi biliyoruz ve elimizden geleni yapmaya hazırız.' demeli. Bu Türkiye'nin çıkarları için oldukça önemli." açıklamasında bulunmuş, bu cümleleri başta Türkiye Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer olmak üzere Türkiye'deki birçok siyasi tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Wolfowitz'in tepki gören bu cümlelerinden iki ay sonra Çuval olayı gerçekleşmiştir.[15]

2005 yılında, Pentagon'dan Dünya Bankası başkanı olarak hizmet etmek için ayrıldı ve ancak iki yıl sonra, pozisyonunu romantik olarak bağlantılı olduğu Dünya Bankası çalışanı Şaha Rıza'ya yardım etmek için kullandığı iddiaları içeren bir skandaldan sonra istifa etti.[16] Wolfowitz, bir skandal nedeniyle istifa eden tek Dünya Bankası başkanıdır.[17]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Eric Schmitt, "The Busy Life of Being a Lightning Rod for Bush", The New York Times, April 22, 2002, accessed March 24, 2008.
  2. ^ David Dudley, "Paul's Choice", Cornell Alumni Magazine Online 107.1 (July/August 2004), accessed May 17, 2007.
  3. ^ Zachary A. Goldfarb, "Wolfowitz Joins Think Tank as Visiting Scholar" 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., online posting, The New Yorker, July 3, 2007, accessed 3 Temmuz 2007.
  4. ^ US-Taiwan Business Council (2008). Paul D. Wolfowitz 7 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 7 Aralık 2008.
  5. ^ Peter J. Boyer, "The Believer: Paul Wolfowitz Defends His War" 14 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., online posting, The New Yorker, 1 Kasım 2004, accessed November 26, 2014 (7 pages).
  6. ^ Bacevich, Andrew, A Letter to Paul Wolfowitz 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Harper's (March 2013)
  7. ^ keller, bill (22 Eylül 2002). "The Sunshine Warrior". The New York Times. 9 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2019. 
  8. ^ a b Topaz, Jonathan (17 Haziran 2014). "Wolfowitz: Not Iraq War 'architect'". Politico. 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2019. 
  9. ^ Purdum, Todd (1 Şubat 2003). "The Brains Behind Bush's War Policy". The New York Times. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2019. 
  10. ^ "Wolfowitz Retreats on Al Qaeda Charge". The New York Times. 13 Eylül 2003. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2019. 
  11. ^ Draper, Robert (2020). To Start a War: How the Bush Administration took America into Iraq. Penguin Press. ISBN 978-0-525-56104-0. OCLC 1124907438. 
  12. ^ Harnden, Toby (18 Mart 2013). "10 Years On, Paul Wolfowitz Admits U.S. Bungled in Iraq". Politico. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2019. 
  13. ^ Paul, Reynolds (17 Mart 2005). "Wolfowitz to spread neo-con gospel". BBC. 8 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2009. 
  14. ^ Ostroy, Andy (20 Haziran 2014). "Dick Cheney's Big Neo-Con Con". Huffington Post. 20 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2016. 
  15. ^ Tanış, Tolga (2015). Potus & Beyefendi: 2002 gün Türkiye-Amerika ilişkisinin inişli çıkışlı hikâyesi (1. baskı bas.). İstanbul: Doğan Kitap. s. 24. ISBN 978-605-09-2531-9. 
  16. ^ King, Neil; Hitt, Greg. "Wolfowitz Quits World Bank as U.S. Relents". Wall Street Journal. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2020. 
  17. ^ Parker, Jennifer. "World Bank Chief Paul Wolfowitz Resigns". ABC News. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">George W. Bush</span> 43. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (2001–2009)

George Walker Bush, 2001'den 2009'a kadar 43. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi ve iş insanı. Cumhuriyetçi Parti üyesi olan Bush, 1995 ile 2000 yılları arasında 46. Teksas valisi olarak görev yaptı.

Çuval Olayı, Çuval Hadisesi ya da Süleymaniye Olayı 4 Temmuz 2003 günü Kuzey Irak'ın Süleymaniye kentinde karargâh kurmuş bulunan bir binbaşı komutasındaki 11 Türk Silahlı Kuvvetleri mensubunun ve Türkmen mihmandarlarının Irak'taki işgal kuvvetlerinin bir parçası olan Amerikan 173. Hava İndirme Tugayı'na bağlı askerlerce ve yanlarında peşmergelerin de bulunduğu bir şekilde sürpriz bir baskın sonucu derdest edilmeleri ve başlarına çuval geçirilmek suretiyle götürülüp 60 saat süresince alıkonularak sorguya çekilmeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

Yeni Amerikan Yüzyılı Projesi, 1997 ile 2006 arasında etkinlik gösteren Washington merkezli bir düşünce kuruluşu idi. Kâr amacı gütmeyen bir eğitim kuruluşu olarak iki muhafazakâr düşünür olan William Kristol ve Robert Kagan tarafından kurulmuştur. PNAC'ın amacı "Amerika'nın global liderliğini desteklemek" olarak beyan edilmişti." PNAC için temel varsayım "Amerikan liderliği hem Amerika hem dünya için iyidir" ve "Reagan'ın askeri güç ve netlik politikası için destek oluşturma" görüşleriydi. PNAC, Amerika Birleşik Devletleri başkanı George W. Bush yönetimindeki üst düzey idareciler üzerinde nüfuz sahibi olmuş, Bush yönetiminin askerî ve dış politikalarının geliştirilmesine etki etmiştir, özellikle millî güvenlik ve Irak Savaşı konularında.

<span class="mw-page-title-main">Abdürrahman Arif</span> 3. Irak cumhurbaşkanı

Hacı Abdürrahman Muhammed Arif el-Cumayli, 16 Nisan 1966'dan 17 Temmuz 1968'e kadar görevde kalmış Irak'ın üçüncü cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Terörizmle Savaş</span>

Terörizmle Savaş, kısa kullanımıyla Terörle Savaş veya Terörizmle Küresel Savaşı, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki farklı hedeflere gerçekleştirilen 11 Eylül saldırıları sonrasında Amerika Birleşik Devletleri'nin öncülüğünde başlatılan uluslararası bir askerî kampanyadır. NATO üyesi olan tüm ülkeler ve üye olmayan bazı ülkelerin katıldığı kampanya, el-Kaide'nin başını çektiği çeşitli silahlı gruplara yönelik açılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Colin Powell</span> Amerikalı asker ve politikacı (1937–2021)

Colin Luther Powell, Amerikalı asker ve siyasetçi. 1989-93 arasında ABD genelkurmay başkanı, 2001-05 yılları arasında da dışişleri bakanı olarak görev yaptı. ABD tarihinde bu görevlere getirilen ilk siyah kökenlidir.

<span class="mw-page-title-main">Anglo-Irak Savaşı</span>

Anglo-Irak Savaşı, II. Dünya Savaşı esnasında Birleşik Krallık ve Irak'ın Raşid Ali Geylani'nin asi hükûmeti arasında bir çatışmadır. 2-31 Mayıs 1941 tarihleri arasında yer almıştır. Harekât, Irak'tan sürülen Abdülillah'ı destekleyen İngiliz silahlı kuvvetleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Savaş, sürgünde ki kralın Irak'a dönüşü ve tüm Irak'ın yeniden Britanya tarafından işgaliyle sonuçlandı. Bu sonuç, Britanya tarafından desteklenen Haşimoğulları monarşisine karşı Irak'ta milliyetçi direnişi daha fazla alevlendirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt'in İşgali</span> İşgal

Kuveyt'in İşgali veya diğer adıyla Irak-Kuveyt Savaşı, Irak ile Kuveyt arasında, 1990'ın Ağustos ayında gerçekleşen ve Körfez Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilen çatışmalardır. Irak'ın, yedi ay boyunca Kuveyt'i işgaliyle sonuçlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nin önderliğindeki koalisyon güçleri tarafından Irak'a karşı mücadele başlatılmıştır.

Mücahit Şura Meclisi, Irak Direnişi sırasında ortaya çıkan, en az altı Sünni cihatçı Selefi ayaklanmacı grubun oluşturduğu yasa dışı silahlı çatı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Irak el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Irak el-Kaidesi veya diğer kullanımıyla Tanzim Kaide el-Cihad fi Bilad er-Rafideyn, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi grup.

Yeni muhafazakârlık 1960'lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri'nde doğmuş bir siyasal akımdır.

<span class="mw-page-title-main">Irak İslam Devleti</span> silahlı cihatçı Selefi örgüt (2006-2013)

Irak İslam Devleti, el-Kaide'ye bağlı olarak Irak'ta faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Baas döneminde Irak</span> 1968 ve 2003 yılları arasında Irak tarihinin dönemi

Baas döneminde Irak ya da resmî adıyla Irak Cumhuriyeti, Irak tarihinde ülkenin Arap Sosyalist Baas Partisi tarafından yönetildiği 1968 ila 2003 arasındaki dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Anker Jørgensen</span>

Anker Henrik Jørgensen, Çeşitli zamanlarda Başbakan ve Danimarka Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Danimarkalı bir siyasetçi. 1972 ve 1982 yılları arasında 3 kez Başbakan olarak görev yaptı. Jørgensen, 1986 ve 1991'de İskandinav Kurulu Başkanıydı.

Ebu Ömer el-Bağdadi, Ebu Hamza el-Bağdadi veya doğum adı olan Hamid Dawud Mohamed Khalil al Zawi adlarıyla da bilinir. 7 islamcı örgütün birleşerek oluşturduğu Mücahit Şura Meclisinde liderlik yapan kişilerden birisiydi, Mücahit Şura Meclisinin lağvedilmesinden sonra kurulan Irak İslam Devleti'nin liderliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2003 Irak askerî müdahalesi</span> ABD önderliğindeki askeri işgal

2003 Irak askerî müdahalesi, Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kuvvetlerinin Irak Savaşı'nda gerçekleştirmiş olduğu ilk topyekün askerî aşamadır. Müdahale ilk olarak 19 Mart 2003 tarihinde hava taarruzu ile başlamış, 20 Mart 2003'te ise kara taarruzu ile devam etmiştir. Müdahalenin ilk 26 günü; çatışmalar Irak'ın çeşitli bölgelerinde yoğun olarak yaşanmıştır. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak güvenlik güçlerinin verdiği ağır kayıplar sonucu, müdahale yaklaşık bir ay içerisinde başarı ile sonuçlanmıştır. Müdahale sonucunda; koalisyon kuvvetleri arasında bulunan ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Polonya askerleri Irak'ı işgal etmiştir. Irak Savaşı'nın bu erken ve ilk aşaması, 1 Mayıs 2003'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un Amerikan halkına yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında; savaşın resmen bittiğini duyurmuştur. Koalisyon güçlerinin zaferini ilan etmesinin ardından Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA), birkaç ardışık geçiş hükûmetinin ilki olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Şaha Rıza</span>

Şaha Rıza, Türk asıllı Libyalı eski bir Dünya Bankası çalışanıdır. "Demokrasiyi teşvik eden" Gelecek Vakfı'nda hem Orta Doğu hem de Kuzey Afrika üzerine çalışmıştır.

Bramble Bush Operasyonu, İsrail'in Körfez Savaşı sırasında Irak'ın Scud füzeleriyle topraklarına gerçekleştirdiği saldırılarına misilleme olarak 1992'de Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e suikast düzenleme planıydı. Aralık 2003'te İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth tarafından operasyonun detaylı bilgileri yayınlanmış olsa da Ocak 1999'dan beri komplo teorisi seviyesinde bilinen bir haberlerdi. Plan, operasyon tatbikatı sırasında beş askerin öldürülmesinin ardından iptal edildi; kaza İsrail'de Tze'elim Bet felaketi olarak biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Ukrayna ilişkileri</span>

Amerika Birleşik Devletleri, 25 Aralık 1991'de Ukrayna'nın bağımsızlığını resmen tanıdı. Amerika Birleşik Devletleri, başkent Kiev'deki konsolosluğunu 21 Ocak 1992'de büyükelçilik statüsüne yükseltti. 2002'de, Kaset Skandalı sırasında yapılan kayıtlardan birinin, gelişmiş bir Ukrayna savunma sisteminin Ukrayna tarafından Saddam Hüseyin'in Irak'ına transfer edildiği iddiasının ortaya çıkmasıyla ABD ve Ukrayna arasındaki ilişkiler bozuldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.