İçeriğe atla

Paul Robeson

Paul Robeson
Haziran 1942'de Robeson
DoğumPaul LeRoy Bustill Robeson
9 Nisan 1898(1898-04-09)
Princeton, New Jersey
Ölüm23 Ocak 1976 (77 yaşında)
Philadelphia, Pensilvanya
Boy1,9 m (6 ft 3 in)
Kilo219 pound

Paul LeRoy Bustill Robeson (9 Nisan 1898, Princeton - 23 Ocak 1976, Philadelphia), ABD'li bas bariton ses sanatçısı, oyuncu, atlet, yazar, insan hakları savunucusu.[1]

Köle kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğan Robeson, yoksullukla geçen çocukluk yıllarında ilkokuldayken ırkçılıkla karşılaştı. Okuldaki iki siyahi çocuktan biriydi. Kuvvetli yapısı ve çalışkan olması nedeniyle ırkçı davranışlara direnerek okulunu başarıyla bitirdi. ABD tarihinde o zamana kadar hiç kimseye verilmeyen "Onurlu Aile" belgesi kazanan Paul, fiziksel yatkınlığı nedeniyle okul takımına seçildi. Daha sonra atletizm ve Amerikan futbolunun önemli isimlerinden biri oldu. İlerleyen yıllarda Columbia Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girerek mezun oldu. Baroya kabul edilen ilk siyahi avukat Paul Robeson'dur. Irkçılıkla mücadelesini sürdüren Robeson, okul yıllarında ilgi duyduğu tiyatro ilgisi, avukatlığı bırakmasına neden oldu. Müzikal koroya girdi. 1921 yılında New York şehir hastanesinin tek siyahi kadın kimyageri Cardozo Goode ile evlendi. Aynı yıl kendi müzik grubunu kurdu.

Bir yandan Ku Klux Klan tehditleri almaya devam eden Paul Robeson, yeniden oyunculuğa dönerek birçok oyun ve filmde rol aldı. Shakespeare'in Othello'sunda oynayan ilk siyahi oyuncu olmasıyla başarıları zirveye çıktı. 1931 yılında Londra'ya yerleşti. 1932'de ilk eşinden ayrılarak beyaz bir kadınla evlendi. 1933 yılından itibaren sinema filmlerinde başarılı roller oynadı. 1934'te Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden sanatçı, sosyalizmden etkilenerek bu doğrultuda çalışmalar yaptı. 1939 yılında ABD'ye döndü.

İnsan hakları, yoksullukla mücadele, ırkçılık gibi konularda seri konferanslar verdi. 4 Eylül 1949 tarihinde New York'un Peekskill kentinde şarkıcılığa veda konseri sırasında Ku Klux Klan saldırısında linç edilmekten son anda kurtarıldı. Afrika halkları konseyi başkanı seçildi. Paul Robeson; Nâzım Hikmet'in serbest bırakılması için dünya çapında kampanya başlatarak, şairin “...balık tuttum yiyen ölür / elimize değen ölür / bu gemi bir kara tabut / lumbarından giren ölür” şiiri ile birlikte dört şiirini besteledi.[2]

Nâzım Hikmet'le birlikte Dünya Barış Konseyi ödülünü paylaştı. Amerikan Komünist Partisi üyesi olduğunu, Truman delegasyonunda açıkladığı için yurt dışına çıkışı yasaklanınca Freedom (Özgürlük) adında bir gazete çıkardı. İsrailli şair Itzik Feffer'le birlikte "Anti-Faşist Yahudi Komitesi"ni oluşturdular. Robeson, ırkçıların dışında FBI'ın da sürekli gözetimi altında yaşadı, hakkında soruşturmalar açıldı. Dünyanın çeşitli ülkelerinden içlerinde Ramsey Clark, Pete Seeger, Angela Davis, Dolores Huerta, Dizzy Gillespie, Odetta, Leon Bibb, Sidney Poitier, Harry Belafonte, James Earl Jones, Zero Mostel, Roscoe Lee Browne, Ossie Davis, Ruby Dee ve Coretta Scott King gibi sanatçılarls Tanzanya, Jamaika, Guyana, Zambiya devlet başkanlarıyla, Indira Gandhi, Arthur Ashe, Linus Pauling, George W. Crockett, Leonard Bernstein gibi isimlerin de olduğu 3.000'in üstünde kişi, Paul Robeson'un 75. doğum gününü ünlü Carnegie Hall'da kutladılar. Paul Robeson, 1976 yılında yaşadığı bir felcin ardından Philadelphia'da yaşamını yitirdi.

~“Bize türkülerimizi söyletmiyorlar Robeson / inci dişli zenci kardeşim / kartal kanatlı kanaryam", Nâzım Hikmet, Bursa Cezaevi

Paul Robeson Othello rolünde

Ödülleri

  • 1944, Donaldson Ödülü
  • 1950, Dünya Barış Konseyi, Uluslararası Barış Ödülü
  • 1952, Stalin Barış Ödülü
  • 1998, Grammy Ödülü

Filmografisi

  • Body and Soul (1924)
  • Camille (1926)
  • Borderline (1930)
  • The Emperor Jones (1933)
  • Sanders of the River (1935)
  • Show Boat (1936)
  • Song of Freedom (1936)
  • Big Fella (1937)
  • King Solomon's Mines (1937)
  • Jericho (1937)
  • The Proud Valley (1940)
  • Native Land (1942)
  • Tales of Manhattan (1942)

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Britannica biyografisi". 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2018. 
  2. ^ "Paul Robeson: Bir 'Rönesans insanı'ndan fazlası". 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

İbrahim Balaban, Türk ressam ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Nelson Mandela</span> Güney Afrika Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nelson Rolihlahla Mandela ya da kabile adıyla Madiba, Güney Afrikalı Anti Apartheid aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyahî devlet başkanı. 1994'te ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerde devlet başkanı seçilmiştir. Yönetimi, Apartheid'ın mirasının dağılmasına, ırkçılığı engellemeye, fakirlik ve eşitsizliğe odaklanmıştır. Siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990'dan 1999'a kadar parti başkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Memet Fuat</span> Türk yazar ve eleştirmen

Memet Fuat , Türk eleştirmen, yazar, yayıncı ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

Ku Klux Klan (KKK), 24 Aralık 1865'te ABD'nin Tennessee eyaletinde kurulan, siyahi karşıtı, beyaz üstünlükçüsü ve göçmen karşıtı, ırkçı bir gizli örgüt. Kurucuları; Büyük Büyücü olarak bilinen Nathan Bedford Forrest, Yüzbaşı John C. Lester, Binbaşı James R. Crowe, John B. Kennedy, Calvin Jones, Richard R. Reed ve Frank O. McCord'dır. "Birth of a Nation" filmi ile kendilerini bildirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Irkçılık</span> bir ırkın bir diğerine üstünlüğüne inanmak

Irkçılık, farklı bir ırk veya etnik kökene sahip oldukları için diğer insanlara yönelik önyargı, ayrımcılık veya düşmanlıktır. Irkçılık davranışını gösteren kişiye ise ırkçı adı verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Carl von Ossietzky</span> 1935 Nobel Barış Ödülü sahibi Alman yayıncı, yazar ve pasifist

Carl von Ossietzky, Alman yayıncı, yazar ve pasifist. 1935 Nobel Barış Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">They Don't Care About Us</span>

They Don't Care About Us, Amerikalı sanatçı Michael Jackson'un 1995 tarihli HIStory isimli albümünden ABD'de çıkan üçüncü, Avrupa'da ise çıkan dördüncü teklidir. Şarkı, hem sözleri hem de orijinal videosu sebebiyle tartışmalara konu olmuştur. Şarkının sözleri, bestesi ve üretimi Michael Jackson'a aittir.

<span class="mw-page-title-main">Howard Fast</span> Amerikalı romancı (1914 – 2003)

Howard Melvin Fast, ABD'li yazar. Howard Fast, E. V. Cunningham ve Walter Ericson mahlaslarıyla da yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Garvey</span>

Marcus Mosiah Garvey, ABD'de ilk önemli Siyah hareketini (1919-1926) örgütleyen Jamaikalı Siyah önder.

<span class="mw-page-title-main">Hasan İzzettin Dinamo</span> Türk yazar (1909-1989)

Hasan İzzettin Dinamo, Türk yazardır.

Kız Çocuğu, Nâzım Hikmet tarafından Sadako Sasaki adına yazılmış bir şiirdir. Hiroşima'da atom bombasıyla yedi yaşındayken öldürülen bir kız çocuğunun on yıl sonraki barışa çağrısını anlatmaktadır. Savaş karşıtı bir mesaj olarak büyük başarı kazanmış ve birçok sanatçı tarafından bestelenmiştir. Atom bombası, Sadako Sasaki 1 yaşındayken Hiroşima'ya atılmıştı. 10 yıl sonra Sasaki lösemiye yakalanır. "Bir insan hastalanınca kâğıttan 1000 turna yaparsa, bunu gören tanrılar o kişiyi sağlığına kavuşturacaktır" diye bilinen turna kuşu efsanesinden dolayı bin turna yapmaya başlar. Yaptığı kuşlara "Kanatlarınıza huzur yazacağım. Böylece tüm dünyada uçabileceksiniz." diye seslenir. Ama Sasaki, 644. turnayı katlarken ölür. Hiroşima'da Sasaki için bir anıt yapılır ve ABD'deki Seattle Barış Parkı'na bir heykeli dikilir. Şiirde uyumlu olması için 7 yaşında olduğu yazılmıştır. Sasaki öldüğünde aslında 11 yaşındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Albert Lutuli</span>

Albert John Lutuli, Luthuli olarak da yazılır., Zulu kabile şefi ve Afrika Ulusal Kongresi (ANC) başkanı (1952-1960).Irk ayrımına karşı yürüttüğü barışçıl mücadele nedeniyle 1960'ta Nobel Barış Ödülü'nü alarak bu ödülü kazanan ilk Afrikalı olmuştur.

Michael H. Hart, Amerikalı astrofizikçi ve yazar.

Asa Earl Carter, Amerikalı politikacı, radyo yorumcusu, ırkçı ve ırkçılık savunucusu ve daha sonra Western romanları yazarıdır. Amerika Birleşik Devletleri'nde bir White Supremacy dergisinin yayıncısı ve bir Ku Klux Klan grubunun kurucusuydu. Florida'ya taşındıktan sonra, eski Güneyli general ve ilk Ku Klux Klan'ın lideri Nathan Bedford Forrest'a atıfta bulunarak Bedford Forrest Carter adını aldı. Teksas'ta, Forrest Carter takma adı altında, beyaz olmasına rağmen Kızılderili kökenliymiş gibi davrandığı romanlar yazdı. Kitapları büyük ilgi gördü ve bazıları filme alındı. Carter'ın gerçek kimliği, ölümünden sonrasına kadar yaygın olarak bilinmiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Radikal Cumhuriyetçiler</span>

Radikal Cumhuriyetçiler, 1854-1877 yılları arasında ABD'deki Cumhuriyetçi Parti içindeki bir gruptur. Özellikle 1865 yılında sona eren Amerikan İç Savaşı'nın ardından eski Amerika Konfedere Devletleriʼne bağlı eyaletlerde yürütülen yeniden yapılanma sırasında iktidardaydılar.

<span class="mw-page-title-main">Angela Davis</span> Amerikalı akademisyen ve yazar

Angela Yvonne Davis, 1970'li yıllarda, politik tutukluların hakları hareketinin sembolü olan, Amerikalı insan hakları savunucusu, filozof, hümanist ve yazar. Ayrıca 1980 ve 1984 yıllarında ABD Komünist Partisi, Amerika başkan yardımcılığı adayı idi.

<span class="mw-page-title-main">All God's Chillun Got Wings</span>

All God's Chillun Got Wings, Eugene O'Neill'in 1924 yılında yayımlanan ve ırklararası evliliği konu alan tiyatro oyunudur.

<span class="mw-page-title-main">COINTELPRO</span>

COINTELPRO, Amerika Birleşik Devletleri Federal Soruşturma Bürosu tarafından yürütülen; Amerikan siyasi örgütlerini gözetlemeyi, sızmayı, itibarını sarsmayı ve taciz etmeyi amaçlayan bir dizi gizli ve gayri resmi bir proje idi. FBI kayıtları, COINTELPRO kaynaklarının FBI'ın yıkıcı olarak kabul ettiği, feminist örgütler, ABD Komünist Partisi, Vietnam Savaşı karşıtları, sivil haklar hareketi veya Siyah Güç hareketi aktivistleri, çevreci ve hayvan hakları örgütleri, Amerikan Kızılderili Hareketi ile Porto Riko bağımsızlık hareketleri, daha geniş olan Yeni Sol ve bunlardan ayrı Ku Klux Klan gibi çeşitli grupları ve bireyleri hedef aldığını göstermekteydi.

Negrofobi veya siyahi karşıtlığı Dünya üzerinde yaşayan siyah tenli veya siyah tene yakın tenli insanlara ve onların kültürlerine karşı korku, nefret, ırkçılık veya aşırı isteksizlik duyma durumudur. Birçok şekilde ortaya çıkabilir. Irkçı tutum, kültürel şok ve travmatik durumlar bunun ön koşulu olabilir. Bu fobinin semptomları, siyahlara olumsuz özellikler atfedilmesi, siyah tenli erkeklerden korkma ve güçlü bir şekilde hoşlanmamayı ve siyah tenli kadınların nesneleştirilmesini içerebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.