İçeriğe atla

Paul Nizan

Paul Nizan
DoğumPaul Yves Nizan
7 Şubat 1905
Tours, Fransa
Ölüm23 Mayıs 1940 (35 yaşında)
Pas-de-Calais, Fransa
Meslek
VatandaşlıkFransa
EğitimLycée Henri-IV; Lycée Louis-le-Grand
Alma materÉcole normale supérieure
Önemli eserAden Arabistan (1931), Bekçi Köpekleri (1932), Fesat (1938)
EvlilikHenriette Nizan
ÇocuklarPatrick Nizan

Paul Nizan (Fransızca: [nizɑ̃]; d. 7 Şubat 1905, Tours - ö. 23 Mayıs 1940, Recques-sur-Hem, Pas-de-Calais) Fransız filozof ve yazar.

Paris'teki lise yıllarında Jean-Paul Sartre'la dostluk kurdu. Napolyon Bonapart'ın kurucusu olduğu ve Fransa'nın dünya çapında saygın üniversitesi École Normale Supérieure'de felsefe eğitimi gördü. 1926'da eğitimine ara verip bir Fransız milyarder iş adamının oğluna özel öğretmenlik yapmak için Fransa'dan ayrılarak Yemen'in bir kıyı şehri olan Aden'e gitti. Buradaki altı aylık deneyimlerine dayanarak ilk romanı olan Aden Arabistan'ı yazıp 1931'de yayınlattı.

Ardından Fransız Komünist Partisine üye olarak parti çevresindeki çeşitli işlerde çalıştı; partinin dergisine yazılar yazdı ve Paris'te bir parti kitapçısını işletti. Daha sonra edebiyat öğretim üyeliği yaptı. 1930'lı yıllarda FKP'nin önde gelen entelektüellerinden biriydi. Partinin L'Humanité adlı gazetesinde haftada bir edebiyat eleştirileri yayınlandı. Başlıca eserlerinin tümünü II. Dünya Savaşına dek bu dönemde kaleme aldı.

Stalin'in Hitler'le saldırmazlık anlaşması imzalaması üzerine parti çizgisinin bir anda halk cephesi karşıtlığına kaymasını o güne dek antifaşist harekete aktif katılmış ve İspanya İç Savaşı sırasında Cumhuriyetçilerin davasına sahip çıkmış biri olarak kabullenemeyip ülke içindeki en üst düzey yönetici Jacques Duclos'a kısa bir istifa mektubu göndererek Eylül 1939'da partiden ayrıldı. İstifa nedeninin Moskova ile Berlin arasındaki bu anlaşmayı yanlış bulması değil, Fransız Komünistlerin kendi politikalarını belirlerken Ruslar kadar cesur davranamamaları olduğunu belirtti.

Hitler Fransa'ya saldırınca orduya katıldı. 23 Mayıs 1940'ta Alman ordularının Dunkerque saldırısı sırasında Recques-sur-Hem'deki (Pas-de-Calais) Château de Cocove'da henüz 35 yaşındayken öldü.

Fransa yenilince Nazi yetkililerle uzlaşarak yeniden yasal faaliyete geçme görüşmeleri yapan Fransız Komünist Partisi Paul Nizan'a karşı karalama kampanyası açarak hain, satılmış gibi suçlamalar yöneltti. Mart 1940'ta Komintern'in yayın organında genel sekreter Maurice Thorez imzalı ve Boyunduruklu Hainler başlıklı bir yazıda Paul Nizan'ın polis olduğu iddia edildi. Savaş sonrasında daha da yoğunlaşan bu kampanyaya Louis Aragon da aktif olarak katılıp Les Communistes (1949) adlı romanında Paul Nizan'a Orfilat adlı polis ve hain olarak yer verdi. Bu yüzden yirmi yıl kadar bir süre eserleri lanetli muamelesi gördü. Ancak 1960'ta yeniden basılan Aden Arabistan için Jean-Paul Sartre tarafından "itibarının iade edilmesi" anlamına gelen bir önsöz yazmasıyla durum değişmeye başladı. Bu önsözde Jean-Paul Sartre şöyle der:[1]

Jean-Paul Sartre, Paul Nizan'a her daim saygı duyar, yaşasaydı Bulantı kitabına önsöz yazmasını istediğini bile söyler:

Her ikimiz de yazmak istiyorduk. Ben ilk kitabımdan tek sözcük yazmadan çok önce, Nizan ilk kitabını yayınladı. Bulantı’nın yayınlandığı dönemde, bu gösterişli önsöz adeti olsaydı eğer, bana önsöz yazan o olurdu.

Nihayet 1966'da Louis Aragon Les Communistes adlı romanından Orfilat karakterini çıkardı. FKP ise resmen ancak 1970'lerin sonunda Paul Nizan'ın itibarını iade etti.

Eserleri

  • Aden Arabie (1931), (1960); Aden Arabistan (2008, Kanat; 2019, Ayrıntı yay.)
  • Les Chiens de garde [Bekçi köpekleri] (1932)
  • Antoine Bloye (1933); (2021, Sel yay.)
  • Le Cheval de Troie [Truva Atı] (1938)
  • La Conspiration (1938); Fesat (1975, Bilgi; 1996, Telos; 2017, Yordam yay.)
  • Morceaux choisis de Marx [Marx'tan seçmeler] (1934)
  • Chronique de septembre [Eylül günlüğü] (1939)
  • Paul Nizan, intellectuel communiste. Articles et correspondance 1926-1940 [Paul Nizan, entelektüel komünist. Makaleler ve mektuplar] (1967)
  • Pour une nouvelle culture [Yeni bir kültür için] (1971)
  • Articles littéraires et politiques [Edebiyat ve politika makaleleri] - I (2005)
  • Eski Çağ Maddecileri (1988, Telos; 2013, Bulut yay.)

Kaynakça

  1. ^ Aden Arabistan (Ayrıntı Yayınları Eylül 2019)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Albert Camus</span> Fransız yazar ve filozof

Albert Camus, Fransız yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">André Breton</span> Fransız yazar (1896-1966)

André Breton, Fransız yazar, şair ve gerçeküstücü kuramcı, Gerçeküstücülüğün babası olarak tanınır. 1924 yılında yayınlanan Gerçeküstücü Manifesto'su ile psikolojik çözümlemeler içeren otonom yazı tekniğini edebiyat dünyasına tanıtmıştır.

Georges Politzer, Macar kökenli Fransız marksist yazar ve felsefecidir. "Kızıl Kafalı Filozof" olarak tanınır. Bugünkü Romanya'nın Nagyvárad (Oradea) kentinde doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Paul Sartre</span> Fransız filozof (1905-1980)

Jean-Paul Charles Aymard Sartre, Fransız yazar ve düşünür. Felsefi içerikli romanlarının yanı sıra her yönüyle kendine özgü olarak geliştirdiği Varoluşçu felsefesiyle de yer etmiş; bunların yanında varoluşçu Marksizm şekillendirmesi ve siyasetteki etkinlikleriyle 20. yüzyıl'a damgasını vuran düşünürlerden biri olmuştur. Sartre, bir anlatıcı, denemeci, romancı, filozof ve eylemci olarak yalnızca Fransız aydınlarının temsilcisi olmakla kalmamış, özgün bir entelektüel tanımlamasının da temsilcisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Merleau-Ponty</span> Fransız felsefeci ve fenomenolog

Maurice Jean Jacques Merleau-Ponty, Edmund Husserl ve Martin Heidegger tarafından büyük ölçüde etkilenmiş Fransız Fenomenoloji filozofu. Algı, sanat, politika, din, biyoloji, psikoloji, psikanaliz, dil, doğa ve tarih konuları üzerine yazılar kaleme almıştır. 1945 yılında Jean-Paul Sartre ve Simone de Beauvoir tarafından kurulmuş solcu Les Temps modernes dergisinde baş editörlük yapmıştır.

Jean Iris Murdoch, İrlandalı yazar ve filozof. Murdoch 26 roman, 5 oyun, 5 felsefe ve bir adet toplu şiirler kitabı üretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">École normale supérieure</span>

École Normale Supérieure, Fransa'da bulunan bir yükseköğrenim kurumudur.

Jules Régis Debray Fransız entelektüel, muhabir, devlet görevlisi ve profesör. Che Guevara'nın çalışmalarına, özellikle 1967'de tutuklanıp yargılandığı Bolivya'dayken, bilfiil katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Romain Rolland</span> Fransız yazar (1866 – 1944)

Romain Rolland, Nobel Edebiyat Ödüllü Fransız yazar.

<span class="mw-page-title-main">François Mauriac</span> Fransız yazar (1885 – 1970)

François Mauriac, Fransız yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Saint-John Perse</span>

Saint-John Perse Fransız şair ve diplomat. Lirik şiirleri ile yeni bir dil yaratma arayışına giren şair, insanın yazgısı ve doğayla ilişkilerini konu edindi. Diplomasi hayatında ise Fransız Dışişleri Bakanlığında dış politika bölümünün direktörlüğüne kadar yükseldi. 1960'ta edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Paul Éluard</span> Fransız şair (1895 – 1952)

Paul Éluard, gerçek adıyla Eugène Grindel, dadacı ve gerçeküstücü Fransız şairdir.

<i>Libération</i>

Libération Paris'te 1973 yılında, Jean-Paul Sartre, Pierre Victor olarak da bilinen Benny Lévy ve Serge July tarafından Mayıs 1968'deki protest hareketlerin farkındalığında kurulmuş Fransız günlük gazetedir. Yaklaşık olarak, Libération'ın editorial bakış açısı günümüzde merkez soldur. Orijinalinde solcu olan gazete, özellikle 1980’lerde, 1990’larda ve son yıllarda, Haziran 2005'te Édouard Étienne de Rothschild’in % 37’lik ortaklığıyla, birçok mutasyon geçirdi. Serge July’nin, Avrupa Anayasası’nı kabul antlaşması için yapılan referanduma evet kampanyası, sol görüşlü okuyucularının bir bölümüne yabancılaştırmıştır. 2007’de ise, yaklaşık 140.000’lik bir tirajı vardır. Libé aynı zamanda web sitesi olan ilk Fransız günlük gazetesidir.

<span class="mw-page-title-main">Henri Lefebvre</span> Fransız filozof (1901 – 1991)

Henri Lefebvre, Fransız sosyolog, entelektüel ve felsefecidir. Daha çok Neo-Marksist olarak bilinir.

Maurice Blanchot, Fransız edebiyat kuramcısı Edebiyat teorisyeni ve yazardır. Gilles Deleuze, Michel Foucault, Jacques Derrida gibi Postyapısalcı filozoflar üzerinde önemli bir etki bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">André Gorz</span>

André Gorz, Fransız filozof ve gazeteci.

Carlos Franqui, Kübalı yazar, şair, gazeteci, devrimci ve siyasetçi. Küba Devrimi sırasında Fidel Castro önderliğindeki 26 Temmuz Hareketi üyesi olmuştur. Devrimden sonra Revolución gazetesinin yayın sorumlusu olmuştur. Rejimle ayrılığa düşüp ülkeden ayrılmış ve 1968 yılı itibarıyla Castro rejimine karşı aktif muhalefete katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nathalie Sarraute</span> Fransız avukat ve yazar (1900 – 1999)

Nathalie Sarraute, Fransız roman ve deneme yazarı. 1956 tarihli Kuşku Çağı ile nouveau roman akımının öncülerinden biri haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Annie Ernaux</span> Fransız yazar (d. 1940)

Annie Ernaux doğum adıyla Annie Duchesne, Fransız yazar ve edebiyat profesörüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.