İçeriğe atla

Paul Hoyningen-Huene

Paul Hoyningen-Huene
Doğum1946
MilliyetAlman
MeslekFilozof

Paul Hoyningen-Huene (d. 1946), dünyaca ünlü fotoğrafçı George Hoyningen-Huene'nin büyük yeğeni olan Alman bir filozoftur.

Münih Üniversitesi´nde, Londra'da Imperial College´da ve Zürih Üniversitesi'nde fizik ve felsefe okumuştur. Münih Üniversitesi´nden 1971´de teorik fizik diploması ile mezun olup, 1975'te Zürih Üniversitesi'nde doktorasını tamamlamıştır.

1972-1976 yıllarında Zürih Üniversitesi'nin Kuramsal Fizik Enstitüsü'nde Prof. A. Thellung'un asistanlığını yapmış. 1975-1980 yıllarında yine Zürih Üniversitesi Felsefe Semineri´nde (yani Felsefe Enstitüsünde) Prof. Hermann Lübbe'nin asistanlığını yapmış. 1976´dan 1995'e kadar Zürih Üniversitesi'nde felsefe, sosyoloji, biyoloji, tarih, doğa bilimleri ve psikoloji birimlerinde eğitim görevlisi olarak felsefe dersleri vermiştir. 1980'den 1998'e kadar Bern Üniversitesi'nde eğitim görevlisi olarak felsefe dersleri vermiştir. 1980-1982 araları İsviçreli televizyon kanalı DRS´de yayımlanan İnsan, Teknik, Bilim adlı programda görevliydi.

1984 ve 1985 yıllarında "MIT"´ye (Massachusetts Institute of Technology, Cambridge MA) bağlı olan "Dept. of Linguistics and Philosophy" biriminde Prof. Thomas S. Kuhn ile kendi kitabı üzerine beraber çalışıp Visiting Scholar olmuştur. Kuhn'un Bilimsel Devrimlerin Yapısı adlı eseri üzerine yazılmış olan en iyi kitap Paul Hoyningen-Huene´nin kitabı olmalı.

1987 ve 1988 yıllarında Pittsburg Üniversitesi'nde bulunan ve bazılarınca dünyanın en iyi bilim felsefesi merkezi olarak sayılan “Center for Philosophy of Science”´de Senior Visiting Fellow'luk yapıp orada çalışmış.

1988'den 1996 yılına kadar İsviçre'nin en iyi yüksek okulu ETH Zürih'de “Bilimlerin fesefesi” adlı eğitim dalında doçentlik yapmış ve burada yine yirminci yüzyılın bir başka büyük filozofu olan Paul Feyerabend ile çok yakın olarak çalışmış. Paul Feyerabend'in Killing Time adlı otobiyografisinde Thomas S. Kuhn'u, Paul Hoyningen-Huene'yi ve kendisini gösteren bir resim yer alır. 1989 ve 1990 yıllarında ETH Zürih'in “Çevre ile ilgili fen bilimleri” biriminde yüksek asistanlık yapmış. 1990-1997 aralarında Konstanz Üniversitesi'nde “Bilimlerin temel teorileri ve tarihi” profesörlüğünü yaptı.

1997'den itibaren Hannover Leibniz Üniversitesi'nde felsefe profesörü ve orada bulunan ve daha 1997´de Hoyningen-Huene'nin Hannover'e gelmesiyle kurulmasına rağmen dünyaca bilinen ve sayılan "Bilim felsefesi ve bilim etiği merkezi (ZEWW)"'nde direktör oldu.

Etkinlikleri

Kendisi son derece üretken bir bilim adamıdır. Bugüne kadar 150'ye yakın bilimsel makale yazmış, çeşitli kitapları ya kendisi yazıp ya da editörlüklerini yapmıştır, 1998'de gerçekleşen "UNESCO World Conference on Science" gibi uluslararası konferansların organizasyonuna katılmış ve dünyanın birçok yerinden konuşmacı olarak davet edilir. Kendi felsefesinde Wittgenstein, Kuhn ve Feyerabend'in etkileri büyüktür. Analitik bilim felsefesi dışında ayrıca bilimlerin etiği üzerine çalışmaktadır.

Kitaplarından bazıları

  • Die Mathematisierung der Wissenschaften ["Bilimlerdeki matematikleşme"](Ed., Önsöz ile), Artemis, Zürih 1983
  • Wozu Wissenschaftsphilosophie? Positionen und Fragen zur gegenwärtigen Wissenschaftsphilosophie ["Neden bilim felsefesi?"] (Ed., Gertrude Hirsch ile beraber, Önsöz ve giriş ile), de Gruyter, Berlin 1988
  • Die Wissenschaftsphilosophie Thomas S. Kuhns ["Thomas S. Kuhn´un bilim felsefesi"]. Rekonstruktion und Grundlagenprobleme, Vieweg, Braunschweig 1989
  • Reductionism and Systems Theory in the Life Sciences ["Hayat bilimlerinde redüksiyonism ve sistem teorisi"]: Some Problems and Perspectives (Ed., F.M. Wuketits ile beraber), Kluwer, Dordrecht 1989
  • Reconstructing Scientific Revolutions: Thomas S. Kuhn's Philosophy of Science. Translated by Alexander T. Levine. With a Foreword by Thomas S. Kuhn. University of Chicago Press, Chicago 2. Auflage 1993 ([1989]´in hafifce değişik versiyonunun bir çevirisidir)
  • Paradigmen Facetten einer Begriffskarriere. ["Paradigmalar"] (Salzburger Schriften zur Rechts- Staats- und Sozialphilosophie, Band 17) (Ed., M. Fischer ile beraber, Bir Önsöz ve giriş ile), Peter Lang, Bern 1997
  • Formale Logik ["Formal Mantık - bir felsefi giriş"]. Eine philosophische Einführung. Reclam, Stuttgart 1998 (ISBN 3-15-009692-8)
  • Formal Logic. A philosophical approach. Translated by Alexander T. Levine ([1998]´in İngilizce çevirisi. Pittsburgh University Press 2004)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Epistemoloji</span> bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile ilgilenen felsefe dalı

Epistemoloji ya da bilgi felsefesi, bilgiyle ilgilenen bir felsefe dalıdır. Epistemologlar, bilginin doğası, kaynağı ve kapsamı, epistemolojik gerekçelendirme, inancın rasyonelliğini ve diğer çeşitli konuları incelemektedir. Epistemoloji, felsefenin etik, mantık ve metafizikle birlikte dört ana dalından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Kuhn</span> Amerikalı filozof, tarihçi ve yazar (1922 – 1996)

Thomas Samuel Kuhn, Amerikalı, fizikçi, tarihçi ve bilim felsefecisi. Kuhn'un en önemli yapıtı 1962 yılında yayımlanan Bilimsel Devrimlerin Yapısı adlı kitabıdır. Bu kitap hem akademik camiada hem de popüler bilim çevrelerinde büyük etki oluşturmuş ve "paradigma değişimi" kavramsallaştırmasını tanıtmıştır ki o günden bu yana sıkça kullanılan bir deyim haline gelmiştir. Pozitivist düşünceye muhalifliğiyle bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Imre Lakatos</span>

İmre Lakatos, bilimsel gelişmeye ilişkin araştırma programlarıyla ün kazanmış olan çağdaş bilim felsefecisi. Lakatos, aynı zamanda klasik bilim anlayışına yönelik itirazlarıyla tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zürih Üniversitesi</span> İsviçrede üniversite

Zürih Üniversitesi, 29 Nisan 1833'te mevcut ilahiyat okuluna, hukuk, tıp ve felsefe bölümleri eklenerek kurulan, bugün 7 fakültesi 25.000 öğrencisiyle İsviçre'nin en büyük üniversitesi.

<span class="mw-page-title-main">Paul Feyerabend</span> Avusturyalı-Amerikalı bilim filozofu (1924 – 1994)

Paul Karl Feyerabend, Avusturyalı filozof ve bilim felsefecisi. Karl Popper'ın öğrencisidir, ancak daha sonra tamamen Popper'a karşıt bir kuramsal konumda düşüncelerini temellendirmiştir. 20. yüzyıl felsefesinde ve özellikle bilim felsefesi alanında Karl Popper, Thomas Kuhn ile birlikte en önemli üçüncü isimdir. Kuhn'un görelikçi kuramına yakın ancak bilimin hem teorik hem de toplumsal statüsüne dair radikal bir kuramsal reddiye konumuna sahiptir. "Anarşist bilgi kuramının" en önemli isimlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bilim felsefesi</span>

Bilim felsefesi, epistemoloji, ontoloji, etik ve estetik gibi felsefenin temel alt bölümlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Mantıksal pozitivizm</span>

Mantıksal pozitivizm, Viyana Çevresi olarak adlandırılan filozofların felsefi düşünüş sistemlerini adlandırır. Başlıca temsilcileri Moritz Schlick, Rudolph Carnap ve Otto Neurath olan bu çevre, yeni pozitivistler ya da mantıkçı empiristler olarak da adlandırılır. Bu çevrenin oluşumunda önemli etkisi olan isim Ernst Mach'tır ki Mach'ın Viyana'da belirli dönemlerde mantık, fizik ve felsefe profesörlüğü yaptığı bilinmektedir. Mantıksal pozitivizmin çok farklı konumlardaki ve disiplinlerdeki filozofları bir araya getirir. Söz konusu akımın içinde sayılan ya da sayılmış olan belli başlı filozoflar şöyledir: Ernest Nagel, Hans Hahn, Kurt Gödel, Felix Kaufmann, Philipp Frank, Bertrand Russell, Whitehead, A. J. Ayer, Wittgenstein.

<span class="mw-page-title-main">Fizik felsefesi</span>

Fizik felsefesi, klasik ve modern fiziğin içerisindeki teori ve yorumları inceleyen bir bilim felsefesi dalıdır. Fizik teorileri ve yorumlarından yola çıkarak sorduğu sorularla çeşitli cevaplara ulaşmayı amaçlamaktadır. Uzay ve zaman felsefesi, kuantum mekaniği felsefesi, termal ve istatistiksel felsefe gibi alt dallara ayrılmaktadır.

Post pozitivizm, 20. yüzyılın başından itibaren pozitivizme yönelik geliştirilen eleştirilerle birlikte biçimlenen ve bilim felsefesindeki tartışmalarla 60'lı yıllarda belirginleşen pozitivizm sonrası bir kuramsal/felsefi bilim düşüncesini belirten akımdır.

Gürol Irzık, Türk filozof ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">ETH Zürih</span> İsviçre, Zürihte kurulu devlet üniversitesi

ETH Zürih Türkçe olarak Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü olarak da bilinen, İsviçre'nin Zürih kentinde kurulu üniversite. Bu isim Almanca orijinal ismi Eidgenössisches Polytechnikum ya da İngilizce Federal Polytechnic Institute 'dan gelmektedir. Üniversite kantona bağlı bir üniversite değil, direkt İsviçre Federal İçişleri Bakanlığı'na bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

Bilgisayar bilimi felsefesi, bilgisayar bilimi çalışmasında ortaya çıkan felsefi sorularla ilgilidir. Fizik felsefesi veya matematik felsefesi gibi bir bilgisayar bilimi felsefesi geliştirmeye yönelik bazı girişimlere rağmen, bilgisayar bilimi felsefesinin içeriği, amacı, odağı veya konusu hakkında hala ortak bir anlayış yoktur. Bilgisayar programlarının soyut doğası ve bilgisayar biliminin teknolojik tutkuları nedeniyle, bilgisayar bilimi felsefesinin kavramsal sorularının çoğu, bilim felsefesi, matematik felsefesi ve teknoloji felsefesi ile de karşılaştırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Teoman Duralı</span> Türk filozof ve akademisyen (1947–2021)

Şaban Teoman Duralı, Türk filozof, mütefekkir ve akademisyendir. Felsefe tarihi, biyoloji felsefesi, dilbilim, siyaset felsefesi, savaş felsefesi gibi alanlarda çok sayıda kitabı ve makalesi vardır.

Bu, bilim filozoflarının kronolojik bir listesidir. Alfabetik bir isim listesi için Kategori:Bilim felsefecileri'ne bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi ve felsefesi</span> Bir akademik disiplin

Bilim tarihi ve felsefesi, Bilim felsefesi ve Bilim tarihi'ni kapsayan bir akademik disiplin'dir. Alandaki birçok bilim insanı öncelikle tarihçi veya filozof olarak eğitilmiş olsa da, birçok önde gelen üniversitede HPS'nin akademik derece veren bölümleri mevcuttur. Bilim felsefesi ve bilim tarihi'nin kendine ait disiplinleri olsa da Bilim tarihi ve felsefesi başlı başına ayrı bir disiplindir.

Kimya felsefesi, kimya biliminin temelindeki varsayımları ve metodolojiyi inceler. Kimya felsefesi, filozoflar, kimyagerler ve filozof kimyacılar tarafından araştırılmıştır. Tarihin büyük bölümünde bilim felsefesi büyük oranda fizik felsefesinden oluşmaktaydı fakat kimya kaynaklı felsefi sorular 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren artan düzeyde ilgi görmüştür.

Epistemolojik anarşizm, Avusturyalı bilim filozofu Paul Feyerabend tarafından geliştirilen ve bilimin ilerlemesini veya bilginin büyümesini yöneten hiçbir yararlı ve istisnasız metodolojik kural olmadığını savunan bir epistemolojik teoridir. Bilimin sabit, evrensel kurallarla işleyişi fikrinin gerçekçi olmadığını, zararlı olduğunu ve bilimin kendisine zarar verdiğini savunur.

<span class="mw-page-title-main">Ian Hacking</span>

Ian MacDougall Hacking, bilim felsefesinde uzmanlaşmış Kanadalı bir filozoftur. Kariyeri boyunca Killam Beşeri Bilimler Ödülü ve Balzan Ödülü de dahil olmak üzere çok sayıda ödül kazandı ve Kanada Nişanı, Kanada Kraliyet Cemiyeti ve İngiliz Akademisi gibi birçok prestijli grubun üyesi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Philip Stuart Kitcher</span>

Philip Stuart Kitcher, Columbia Üniversitesi'nde John Dewey Fahri Felsefe Profesörü olan bir İngiliz filozoftur. Bilim felsefesi, biyoloji felsefesi, matematik felsefesi, edebiyat felsefesi ve daha yakın zamanda pragmatizm alanlarında uzmanlaşmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.