İçeriğe atla

Patroloji

Irenaeus
Augustine
Philip Schaff'ın The Nicene and Post-Nicene Fathers (İznik ve İznik Sonrası Babalar) kitabından ciltler

Patroloji veya Patristik, Kilise Babaları olarak bilinen erken dönem Hristiyan yazarları konu alan teoloji alt disiplinidir.[1] İsmi Latince "baba" anlamına gelen pater sözcüğünden türemiştir.

Hristiyan felsefesinin ilk dönemini oluşturan Patrolojinin[2][3] incelediği zaman dilimi genellikle Yeni Ahit zamanlarının sonundan, yaklaşık MS 2. yüzyıl-8. yüzyıl arası dönemdir.[4] Patristik felsefe, putperestliğe ya da aynı anlama gelmek üzere, seküler felsefeye karşı Hristiyan inancını savunmuş ve daha sonra benimsediği Platoncu ve Yeni Platoncu felsefeyle Hristiyan inancını anlamlandırıp güçlendirmeye, onu putperestliğin ve gnostisizmin saldırıları karşısında korumaya çalışmıştır. Başka bir deyişle, yaklaşık 500 yüzyıl süren tarihsel dönem boyunca, Patristik felsefe Hristiyan dini ve öğretisini fel­sefenin kavramsal araçlarını kullanarak temellendirmeyi amaç­lamıştır.

Söz konusu felsefe, Skolastik felsefe ve modern felsefeden, akla dayanılarak elde edilen sonuçlarla vahyin doğruları arasında bir ayırım yapmamak bakımından farklılık gösterir. Buna göre, Patristik dönemde felsefe, teoloji ve dinin doğrulan, bir bütünün ayrılmaz ögeleri ya da parçaları olarak değerlendirilir.[5]

Dönemler

Kilise Babaları genellikle; İznik Konsili (325) öncesinde yaşamış ve yazmış olanlar (İznik Öncesi Babalar) ve 325'ten sonra yaşamış ve yazmış olanlar (İznik ve İznik Sonrası Babalar) olarak ikiye ayrılır. Ayrıca, Babaların Yunan ve Latin yazarlar olarak ikiye ayrılması da yaygındır.

En önde gelen Yunan Babaları arasında Justin Martyr, Athanasius of Alexandria, Basil of Caesarea, Gregory of Nazianzus, John Chrysostom, Cyril of Alexandria ve Maximus the Confessor. Latin Babalar arasında Tertullian, Cyprian, Jerome, Ambrose of Milan, Augustine of Hippo ve Gregory the Great bulunmaktadır.[]

Diğerlerinin yanı sıra Kıptice, Süryanice, Ge'ez dili ve Ermenice gibi Yunanca veya Latince dışındaki dillerde yazan Kilise Babaları da vardı.[a] Tarihsel olarak, Kalkedoncu Hristiyanlar bu yazarlara daha az ilgi duymuşlardır çünkü ilgili kiliseler Kalkedon (Oryantal Ortodoks) veya Efes (Doğu Kilisesi) konsillerini reddetmişlerdir.

Son zamanlarda bu durum değişmeye başlamış, Hristiyanlığın bu kolları ile Batı ve Bizans kolları arasındaki gerilim azalmıştır. Roma ile birlik içinde kalırken Doğu ayinlerini takip eden Doğu Katolikleri vardır.

Not listesi

  1. ^ Doğu Kilisesi'nde patristik dönemin önemli bir figürü olan Alopen (Hristiyan misyoner) Çince yazmıştır.

Kaynakça

  1. ^ van Geest, Paul J. J. (2018). "Patrology/Patristics". Hunter, David G.; van Geest, Paul J. J.; Lietaert Peerbolte, Bert Jan (Ed.). Brill Encyclopedia of Early Christianity Online. Leiden ve Boston: Brill Publishers. doi:10.1163/2589-7993_EECO_SIM_00002583. ISSN 2589-7993. 
  2. ^ Dupont, A.; Boodts, S.; Partoens, G.; Leemans, J. (2018). Preaching in the Patristic Era: Sermons, Preachers, and Audiences in the Latin West. A New History of the Sermon. Brill. s. 5. ISBN 978-90-04-36356-4. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  3. ^ van Oort, Johannes (2006). Biblical Interpretation in the Patristic Era, A 'Handbook of Patristic Exegesis' and Some Other Recent Books and Related Projects. Vigiliae Christianae. 60. Brill. ss. 80-103. doi:10.1163/157007206775567924. ISSN 0042-6032. 
  4. ^ McGrath, Alister E. (1998). "Chapter 1 The Patristic Period, c. 100–451". Historical Theology: An Introduction to the History of Christian Thought. Oxford: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-20843-7. 
  5. ^ Cevizci, Ahmet (2000). Ortaçağ Felsefesi Tarihi. s. 32. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İlahiyat</span> din ile ilgilenen bilim dalı

İlahiyat, teoloji veya tanrıbilim, "tanrı" kavramı ve din olgusunun sistematik olarak ele alan disiplindir. Temel konusu doğaüstü güçlerdir ancak dini epistemoloji ve vahiy ile ilgilenir. Vahiy üzerinden tanrı ya da tanrıların varlığının kabulüne ulaşır. Bunların sadece, doğa ötesi varlıklar olması ile değil, dünya ile ilişki kurmak ve insanlara varlığını göstermeye istekli olduklarını ispat etmeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiyeli Klement</span> Düşünür ve Felsefeci

İskenderiyeli Klement, gerçek adı Titus Flavius Klemens olan Hristiyan düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Bonaventura</span>

Bonaventura fransisken Kardinal, mistik, Skolastik felsefenin düşünürlerinden Fransisken tanrıbilimci. 1482'de Papa IV. Sixtus tarafından Aziz ilan edilmiştir. 1588 Papa V. Sixtus tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Yortusu 15 Temmuzdadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ felsefesi</span>

Orta Çağ felsefesi tarihsel dönem itibarıyla ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin başlangıcına kadar olan dönemi kapsar. M.S. 2. yüzyıldan 15. yüzyıl sonlarına-16. yüzyıl başlarına, rönesansa kadar olan dönem olarak ele alınır. Bu dönemin felsefe tarihi açısından kendine özgü özellikleri vardır. Birçok felsefe tarihi kitabında Orta Çağ'da felsefe yok sayılır ya da Orta Çağ'ın karanlık bir çağ olduğu değerlendirmesine bağlı olarak felsefenin de karanlığa gömüldüğü öne sürülür. Bunun yanı sıra Orta Çağ'da felsefenin varlığını kabul eden ve bu felsefenin özgül niteliklerini açıklayan felsefe tarihi çalışmaları da söz konusudur.

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ariusçuluk</span> Ariusun geliştirdiği kuramsal öğreti

Ariusçuluk ya da Arianizm, ilk olarak İskenderiye, Mısır'dan bir Hristiyan papaz olan Arius, atfedilen kristolojik bir doktrindir. Arian teolojisi, İsa Mesih'in Tanrı'nın Oğlu olduğunu, Tanrı'nın Oğlu'nun her zaman var olmayıp içinde doğmuş olması farkıyla Baba Tanrı tarafından doğurulduğunu savunur. Baba Tanrı tarafından zaman, dolayısıyla İsa, Baba Tanrı ile birlikte ebedi değildi.

<span class="mw-page-title-main">Nenizili Gregorios</span>

Nenizili (Nazianz) Gregorius(Nenizi, Aksaray, 329 – Arianzus, Aksaray, ö. 389), 4. yüzyıl Hristiyan din adamı ve Azizi. Konstantinopolis Patriği olarak da görev yapmıştır. Teslis doktrinini savunmuş, Ariusçuluk'la mücadele etmiş en önemli antik dönemindeki Kilise Babası ve Doktoru.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Jean Daniélou</span> Fransız Cizvit rahip (1905 – 1974)

Jean Daniélou, Papa VI. Paulus tarafından 1969 senesinde Kardinal ilan edilen Fransız Cizvit patrolog, bir tarihçi ve Académie Française’in bir üyesiydi.

Montanizm, 2. yüzyılın başlarında kurulmuş, ismini kurucusu Montanus'tan almış erken Hristiyanlık hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Athanasios (İskenderiye piskoposu)</span>

İskenderiyeli Athanasios, 4. yüzyılda yaşamış önemli ilahiyatçı, İskenderiye Piskoposu, Kilise Babası ve azizdir. Ortodoks Hristiyanlığın oluşumunda önemli katkıları olduğu için "ortodoksluğun babası" olarak da adlandırılır. Hristiyan teolojisi üzerinde önemli bir etki bırakmış ve Hristiyan doktrininin şekillenmesinde katkı sağlamıştır. Kıpti Kilisesi tarafından İskenderiye'nin 20. Papası kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiyeli Kiril</span>

İskenderiyeli Cyril/Kiril Kilise Babası, polemikçi, İskenderiye’nin 412’den 444’e değin patriği. Roma İmparatorluğu'nun İskenderiye'de gücü ve etkisinin en yüksek olduğu zamanda göreve gelmiştir. Konstantinopolis Patriği Nestorius'un aforoz edildiği 431 yılında toplanan Birinci Efes Konsili'nin merkezinde rol almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Iustinus</span>

Iustinus, Patristik felsefenin ilk döneminin adı anılmaya değer apolojistlerinden biridir. Yortusu 1 Hazirandadır.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karl Rahner</span>

Karl Rahner, Alman bir Cizvit rahip olup, Henri de Lubac, Hans Urs van Balthasar ve Yves Congar ile Katolik Kilisesi’nin 20. yüzyıldaki en etkili teologlarından birisi olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Poitiersli Hilaire</span>

Poitiersli Hilaire Ariusçuluk'a karşı İznik İnancı'nı ile tanınan bir Kilise Babası ve Doktoru. 1851 yılında Papa IX. Pius tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Yortusu 13 Ocak.

<span class="mw-page-title-main">Hans Urs van Balthasar</span> İsviçreli Katolik ilahiyatçı (1905-1988)

Hans Urs von Balthasar, İsviçreli Katolik filozof ve ilahiyatçı din adamıdır. Hayatının 21 senesi boyunca Cizvit bir peder olarak yaşamını sürdürmüştür. Yaşamının sonuna geldiğinde, Papa II. Ioannes Pavlus tarafından Kardinal ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Henri de Lubac</span> Fransız kardinal (1896 – 1991)

Henri de Lubac, Papa II. Ioannes Paulus tarafından 1983 senesinde Kardinal ilan edilen Fransız Cizvit. Karl Rahner, Hans Urs van Balthasar ve Yves Congar ile birlikte, 20. yüzyılın en önemli Katolik ilahiyatçıları arasında yer almaktadır. Uzman olarak katıldığı İkinci Vatikan Konsili'nin şekillenmesinde, yazıları ve doktriner araştırmalarından oluşan çalışmaları önemli bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu'nda felsefe</span>

Bizans felsefesi, özellikle 8. ve 15. yüzyıllar arasında Bizans İmparatorluğu'nun filozof ve bilginlerinin kendine özgü felsefi fikirlerini ifade eder. Hristiyan bir dünya görüşü ile karakterize edilmiştir, ancak fikirleri doğrudan Platon, Aristoteles ve Neo-Platoncuların Yunan metinlerinden alınan bir dünya görüşüydü.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokyalı Babalar</span>

Kapadokyalı Babalar veya geleneksel bilinen ismiyle Üç Kapadokyalı, Kayseri piskoposu Büyük Basil (330-379); Basil'in küçük kardeşi Nissa psikoposu Nissalı Gregor (335-395); ve yakın arkadaşı, Konstantinopolis Patriği Nenizili Gregorios'dan (329-389) oluşan üç Kapadokyalı Hristiyan azizi ifade eden terimdir. Günümüz Türkiye'sindeki Kapadokya bölgesi, Pavlus'un bu bölgedeki çeşitli misyonları ile erken dönem Hristiyan tarihinin önemli bir mekanıdır.