İçeriğe atla

Patlayıcıların patlama hızlarının listesi

Bu liste belirli (genellikle, en fazla kullanılan) yoğunluklardaki çeşitli patlayıcı bileşiklerin patlama hızlarının listesidir.[1]

Patlama hızı, toplam enerji veya patlama gücü için ve özellikle bir patlayıcının brizans ya da parçalama etkisi için önemli bir göstergedir.

Patlayıcıların Patlama Hızlarının Tablosu
Patlayıcı sınıfı Patlayıcı adı Kısaltma Patlama
hızı (m/s)
Yoğunluk
(g/cm³)
Aromatik1,3,5-TrinitrobenzenTNB7,4501.60
Aromatik1,3,5-Triazido-2,4,6-trinitrobenzenTATNB7,3001.71
Aromatik4,4’-Dinitro-3,3’-diazenofuroksanDDF10,0002.02
AromatikTrinitrotoluenTNT6,9001.60
AromatikTrinitroanilinTNA7,3001.72
AromatikTetril7,5701.71
AromatikPikrik asitTNP7,3501.70
AromatikAmonyum pikrat7,1501.60
AromatikMetil pikrat6,8001.57
AromatikEtil pikrat6,5001.55
AromatikPikril klorür7,2001.74
AromatikTrinitrokrezol6,8501.62
AromatikKurşun stifnat5,2002.90
AromatikTriaminotrinitrobenzenTATB7,3501.80
AlifatikMetil nitrat6,3001.21
AlifatikNitroglikolEGDN7,3001.48
AlifatikNitrogliserinNG7,7001.59
AlifatikMannitol hekzanitratMHN8,2601.73
AlifatikPentaeritritol tetranitratPETN8,4001.70
AlifatikEritritol tetranitratETN8,1001.60
AlifatikEtilendinitraminEDNA7,5701.65
AlifatikNitroguanidinNQ8,2001.70
AlifatikSiklotrimetilentrinitraminRDX8,7501.76
AlifatikSiklotetrametilen tetranitraminHMX[2]9,4001.91
AlifatikHekzanitrohekzaizowurtzitanHNIW ya da CL-20[2]9,5002.04
AlifatikTetranitroglikolurilSorguyl9,1501.95
AlifatikOktanitrokübanONC10,1002.00
AlifatikNitroselülozNC7,3001.20
AlifatikÜre nitratUN4,7001.59
AlifatikAseton peroksitAP ya da TATP5,3001.18
AlifatikMetil etil keton peroksitMEKP5,2001.17
AlifatikHekzametilen triperoksit diaminHMTD4,5000.88
İnorganikCıva fülminat4,2503.00
İnorganikKurşun azotür4,6303.00
İnorganikGümüş azotür4,0004.00
İnorganikAmonyum nitratAN5,2701.30
Patlayıcı sınıfı Patlayıcı adı Kısaltma Patlama
hızı (m/s)
Yoğunluk
(g/cm³)

Yararlanılan kaynaklar

  1. ^ Cooper, Paul W. (1996). Explosives Engineering, New York: Wiley-VCH. ISBN 0-471-18636-8
  2. ^ a b DOI:10.1021/cg3010882

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Trinitrotoluen</span> kimyasal bileşen

Trinitrotoluen (TNT) veya daha özel olarak 2,4,6-trinitrotoluen, C6H2(NO2)3CH3 formülüne sahip bir kimyasal bileşiktir. Bu sarı katı bazen kimyasal sentezde bir reaktif olarak kullanılsa da, daha çok uygun kullanım özelliklerine sahip bir patlayıcı madde olarak bilinmektedir. TNT'nin patlayıcı verimi, bombaların standart karşılaştırmalı kuralı ve patlayıcıların yıkıcılığı olarak kabul edilir. Kimyada, TNT yük transfer tuzları üretmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">C-4</span> Plastik patlayıcı

C4, yüksek kaliteli ve çok yüksek patlama hızına sahip askerî bir plastik patlayıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bomba</span> yakıcı ve yıkıcı maddelerle doldurulmuş, türlü büyüklükte patlayıcı

Bomba, içi patlayıcı ve yanıcı maddeyle dolu, bir ateşleme düzeneğiyle donatılmış, çeşitli şekillerde bulunan yok edici patlayıcı silah. Son derece ani ve şiddetli bir enerji salınımı sağlamak için patlayıcı bir kimyasalın ekzotermik reaksiyonunu kullanır. Patlamalar, esas olarak, zeminden ve atmosferden iletilen mekanik stres, basınçla yönlendirilen mermilerin çarpması ve nüfuz etmesi, basınç hasarı, şarapneller ve patlamanın oluşturduğu etkiler yoluyla hasar verir. Sözcük, Latince bombus'tan gelir. Yunanca βόμβος romanlaştırılmış bombos'tan gelir, 'patlayan' ve 'uğultu' anlamlarına gelen onomatopoetik bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Dinamit</span> Nitrogliserinin diatomite soğurulmasıyla üretilen bir patlayıcı türü

Dinamit, nitrogliserinin diatomite soğurulmasıyla üretilen bir patlayıcı türüdür. İsveçli kimyager Alfred Nobel tarafından 1866'da keşfedilmiş ve 1867 yılında patenti alınmıştır. Genellikle 20 cm uzunluğunda ve 2,5 cm çapında çomaklar halinde satılır ancak başka boyları da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Patlayıcı madde</span> patlamaya neden olabilecek büyük miktarda potansiyel enerji içeren reaktif madde

Patlayıcı madde, hararet veya şok tesiri ile kimyasal değişikliğe uğrayan, yüksek derecede ısı, çok hacimde gaz meydana getiren, katı, sıvı veya gaz hâlindeki kimyasal maddelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Plastik patlayıcı</span>

Plastik patlayıcı, diğer patlayıcılara göre kolaylıkla şekil verilebilmesi ve daha geniş bir ısı aralığında kullanılabilmesi ile avantajlı olan bir patlayıcı türüdür. Şekillendirilebilmesi ve istenen büyüklükte parçalara bölünebilmesi sayesinde özellikle imha ve tahrip işlemleri için idealdir.

<span class="mw-page-title-main">RDX</span>

RDX, gerçek adı siklotrimetilen-trinitramin olup saf RDX 204 °C'de eriyen ve 1.816 g/cm³ yoğunlukta olan bir patlayıcıdır. Bu patlayıcı için kullanılan RDX kısaltması, İngiliz menşeli olduğundan Royal Demolition Explosive kelimelerini ifade etmektedir. Patlayıcıların kısaltma halindeki isimleri genellikle kimyasal içeriklerinin kısaltması veya baş harfleri kullanılarak oluşturulmakla birlikte, II. Dünya Savaşı'nda patlayıcının kompozisyonunun Almanlar tarafından deşifre edilememesi için İngilizler tarafından bu şekilde kısaltılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">ANFO</span> Amonyum Nitrat Fuel Oil Karışımı

ANFO, madencilik ile inşaat sektöründe yaygın ve sıklıkla kullanılan, karışım halinde hazırlanan amonyum nitrat tabanlı bir patlayıcı türüdür.

Azit, HN3 formülündeki azotür (ya da hidrazoik) asidin, grup halinde üç azot atomu içeren organik türevlerin ortak adı. Patlayıcı olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Şarapnel</span>

El bombası, top mermisi, roket ve benzeri patlayıcılarda kullanılan, patlamayla birlikte büyük bir hızla etrafa dağılan metal parçacıkları.

<span class="mw-page-title-main">Savaş başlığı</span> Patlayıcı Türü

Savaş başlığı, belirli bir taşıyıcı kovan içerisinde (örn. füze, roket veya torpido) hedefe taşınan patlayıcı, yanıcı ya da zehirli bir materyal ve bu materyali söz konusu kovan hedefe vardığında etkin hale getiren tetikleme mekanizmasından oluşan harp düzeneğidir.

Baratol bağlayıcı olarak az miktarda parafin kullanılarak TNT ve baryum nitrat karışımından yapılan bir patlayıcıdır. Karışımdaki TNT miktarı %25-33 arasında değişir. Baryum nitratın yüksek yoğunluğu nedeniyle, Baratol'un da yoğunluğu en az 2.5 g/cm3 dür.

<span class="mw-page-title-main">Barut</span> patlayıcı madde

Barut, enerjiyi biriktirmek, taşımak ve harekete geçirmek için kullanılan ilk teknolojilerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Boşluklu imla hakkı</span>

Boşluklu imla hakkı infilak enerjisini bir nokta üzerinde toplayıp bir istikamete hareket ettirecek biçimde imal edilmiş bir patlayıcı maddedir. Nükleer silahları harekete geçirmek, zırh delmek, metalleri kesmek veya şekle sokmak için kullanılır. Tipik bir modern astar şeklindeki patlayıcı normal patlayıcıya göre 7 veya daha kalın zırhı delebilir.

<span class="mw-page-title-main">TNT eşdeğeri</span>

TNT eşdeğeri, patlamalarda salınan enerjinin miktarının ölçülmesinde kullanılan bir birimdir. TNT tonu 4,184 gigajoulelük enerji birimine eşittir ki bu değer de yaklaşık olarak bir ton ağırlığında TNT patlamasına eşittir. TNT megatonu ise 4,184 petajoulelük enerji birimine eşittir. Bununla birlikte TNT, atomik olmayan geleneksel patlayıcıların en etkilisi değildir. Örneğin dinamit, %60 daha fazla enerji yoğunluğu barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Sevk maddesi</span>

Sevk maddesi veya propellent, bir şeyi sevk için enerji sağlayan kimyasal madde; özellikle bir hafif silah mermisini, top mermisini veya benzeri şeyleri sevk etmeye mahsus bir infilak maddesi; roket veya benzeri şeyleri sevk etmeye mahsus; toz veya sıvı hâlde yakıtlara denir.

Rölatif etkinlik faktörü veya RE faktörü bir patlayıcının tahribat gücünü TNT eşdeğeri/kg (TNTe/kg) ölçü biriminde TNT ile ilişkilendirir. R.E. faktörü 1 kg patlayıcıya eşdeğer olan TNT miktarıdır. RE büyüdükçe, patlayıcı daha güçlü olmaktadır. Örneğin, amonyum nitrat(%93) ve fuel-oil(%7) karışımı olan ANFO'nun rölatif etkinlik faktörü 0.34 iken, hidrojen peroksit ve aseton tepkimesi ile elde edilen TATP patlayıcının RE faktörü 0.80'dir. Çar bombası gibi nükleer silahlara ait bu oran ise 50 megaton TNT'ye kadar çıkabilmektedir.

Doğaçlama infilak aygıtı (IED) ya da El yapımı patlayıcı (EYP), geleneksel savaş taktiklerinden farklı olarak üretilen ve harekete geçirilen bomba. Bir patlatma mekanizmasının top mermisi etrafına takılması usulü ile geleneksel askeri patlayıcılar kullanılarak da yapılabilir. IED'ler genellikle yol kenarına döşenen bombalar olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Patlama</span> ani ısı yükselmesi ve gaz salınımı ile oluşan enerji salınımı

Patlama, genellikle ani ısı yükselmesi ve gaz salınımı ile oluşan, çok yüksek bir sesle birlikte gerçekleşen hızlı hacim artışı ve aşırı yüksek enerjinin açığa çıkmasına sebep olan kimyasal olaydır. Bu özelliğe sahip maddelere "patlayıcı" adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Patlama hızı</span> şok dalgası cephesinin patlatılmış bir patlayıcıdan geçtiği hız

Patlayıcı hızı olarak da bilinen patlama hızı (VoD), şok dalgası cephesinin patlatılmış bir patlayıcıdan geçtiği hızdır. Pratikte ölçülmesi zor olduğu için, spesifik bir madde için listenen veriler genellikle gaz yasalarına dayanan kaba bir tahmindir. Patlama hızları her zaman maddedeki yerel ses hızından daha hızlıdır.