Edat veya ilgeç; farklı tür ve görevdeki kelimeler ve kavramlar arasında anlam ilgisi kurmaya yarayan yardımcı kelime. İlgeçlerin tek başına anlamı yoktur; diğer kelimelerle birlikte, cümle içinde görev kazanır.
Cümlenin ögeleri, cümlede yüklem ile görev ve anlam yönünden yükleme eşlik eden diğer parçalardan her biri. Cümlenin ögeleri tek bir sözcükten veya sözcük grubundan oluşabilir. Ögeler anlamlı ve doğru cümleler kurulabilmesini sağlar. Türkçede cümlenin ögeleri şunlardır:
- Yüklemler
- Yapım ekleri
- Çekim ekleri
- Nesneler
- Bağlaçlar
- Dolaylı tümleçler
- Zarf tümleçleri
- Edat tümleçleri
- Özneler
- Noktalama işaretleri
Fiil veya eylem, varlıkların yaptığı işi, hareketi, oluşu çeşitli ekler alarak şahıs ve zamana bağlı olarak anlatan kelimedir.
Zarf veya belirteç; bir fiilin, fiilimsinin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer, zaman, durum ve miktar bakımından niteler. Zarflar, fiile yöneltilen neden, ne zaman, nereye, ne kadar ve nasıl sorularının cevaplarını oluşturur. Aşağı, yukarı, nazikçe, çok, az, fevkalâde, en, ileri, geri, şimdi, geç gibi kelimeler cümle içerisinde zarf olarak kullanılabilir.
Koşaç, isnat edatı veya haber edatı, isim cümlelerinde özne ile yüklemi birleştiren; yükleme güçlü ihtimal, olumluluk, olumsuzluk, süreklilik veya kesinlik kavramları veren -dir eki ile değil kelimesi. Bazı kaynaklarda tüm ek-fiiller koşaç olarak anılır. Koşaçlar isim cümlelerinde özneyi yükleme bağlayan ve yüklemde cümlenin bitiş hâlini oluşturan dilbilgisel ögelerdir.
Gramerde subjonktif kip, genelde yan cümlelerde kullanılan bir fiil kipidir. Dilek, his, ihtimâl, hüküm, görüş, ihtiyaç veya henüz gerçekleşmemiş bir fiil gibi çeşitli gerçekleşmemiş durumları ifade etmek için kullanılır. Bazen konjonktif kip veya şart kipi olarak da değinilebilir, konjonksiyonları (bağlaçları) izlediği için. Subjonktifin kullanımına dair ayrıntılar dilden dile değişir.
İngilizce dilbilgisinde zaman yapıları; simple (basit), perfect ve progressive/continuous (sürekli) olmak üzere başlıca üç grupta toplanır. Bunun yanı sıra İngilizcede zamanlar, anlamlarına göre "geçmiş zamanlar", "şimdiki zamanlar" ve "gelecek zamanlar" şeklinde farklı gruplara ayrılabilir; zira İngilizcede cümleye belirli bir zaman anlamı kazandırmak için farklı zaman yapıları kullanılabilir.
Present perfect, İngilizce dilbilgisindeki zaman yapılarından biri. Standart olumlu bir cümle sırasıyla özne, yardımcı fiil (has/have) ve fiilin üçüncü hâlinden meydana gelir. Çoğunlukla geçmişte tamamlanmış deneyimler veya geçmişte bir noktada başlamış ve günümüzde de devam eden eylem ve durumlar için kullanılır.
Auxiliary verb, İngilizce dilbilgisinde çeşitli zaman yapılarını ve kipleri oluşturmaya yarayan sözcüklerden her biri. Türkçeye çoğunlukla yardımcı fiil şeklinde tercüme edilir. İngilizcedeki başlıca auxiliary verb'ler be, do ve have ile bunların farklı zaman yapılarındaki hâlleridir. Bunların haricinde modal verb de denen can, could, may, might, must, shall, should, will ve would da auxiliary verb'dür.
Present simple veya simple present, İngilizcedeki zaman yapılarından biridir. Türkçeye sıklıkla şimdiki basit zaman olarak çevrilse de daha çok Türkçedeki geniş zaman ile benzerlik gösterir. Öncelikli olarak bir durum veya eylemin "her zaman" gerçekleştiğini belirtirken veya genel bir yargı bildirirken kullanılır.
Future simple veya simple future, İngilizcedeki zaman yapılarından biri. Türkçeye sıklıkla basit gelecek zaman olarak çevrilir. Öncelikli olarak bir durum veya eylemin gelecekte gerçekleşeceğini belirtmekte kullanılır.
Past perfect continuous veya past perfect progressive, İngilizce dilbilgisinde süreklilik bildiren zaman yapılarından biri. Standart olumlu bir cümle özne, "had" yardımcı fiili ve "be" fiilinin üçüncü hâli (been) ve ana fiilin present participle (-ing) hâlinden oluşur. Geçmişte gerçekleşmiş bir olay veya durum referans alınarak, o ana kadar gerçekleşmiş olan başka bir olay veya durumdan bahsederken kullanılır.
- I realised I had been working too hard so I decided to have a holiday.
- By the time Jane arrived we had been waiting for three hours.
Present perfect continuous veya present perfect progressive, İngilizce dilbilgisinde süreklilik bildiren zaman yapılarından biri. Standart olumlu bir cümle özne, "have/has" yardımcı fiili, "be" fiilinin üçüncü hâli (been) ve ana fiilin present participle (-ing) hâlinden oluşur. Geçmişte bir anda başlamış, şu ana kadar devam etmiş ve hâlen devam etmekte olan bir olay veya durumdan bahsederken kullanılır:
- We have been playing tennis for two hours.
Present participle, İngilizce dilbilgisinde bir fiilin "-ing" eki almış hâli. İngilizcede participle kavramı "fiilden oluşturulmuş sözcük" anlamına gelir ve birebir örtüşmemekle birlikle, Türkçedeki sıfat-fiillerle (ortaç) benzerlik gösterir.
Past continuous veya past progressive, İngilizcedeki sürekli zaman yapılarından biri. Geçmişte belirsiz bir süre boyunca gerçekleşmiş olay ve durumlardan bahsederken kullanılır. Standart olumlu bir cümle kuruluşu şu şekildedir:
Subject + was/were + present participle
- He was watching TV.
- The children were doing their homework when I got home.
Future continuous veya future progressive, İngilizcedeki sürekli zaman yapılarından biri. Gelecekte bir anda gerçekleşiyor olacak olay ve durumlardan bahsederken kullanılır. Standart olumlu bir cümle kuruluşu şu şekildedir:
Subject + will + be + present participle
- I will be flying to Ankara, this time tomorrow.
Future perfect continuous veya future perfect progressive, İngilizcedeki sürekli zaman yapılarından biri. Gelecekte bir anda, bir süreden beri gerçekleşmekte olan eylemler için kullanılır. Standart olumlu bir cümle kuruluşu şu şekildedir:
Subject + will + have + been + present participle
- Next Friday, I will have been working on this project for five years.
Dolaylı konuşma, Herhangi bir dilde bir başkasının ifadesini yeniden aktarmada kullanılan bir cümle yapısıdır.
Üretici dilbilgisinde durum kuramı, yönetim ve bağlama kuramının bir bölümünü tanımlar.