İçeriğe atla

Passiflora quadrangularis


Passiflora quadrangularis
Meyvesi
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Takım: Malpighiales
Familya: Passifloraceae
(Çarkıfelekgillergiller)
Cins: Passiflora
Tür: P. quadrangularis
Passiflora quadrangularis
L.

Passiflora quadrangularis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin tropikal Amerika'ya özgü türü.

Çarkıfelek adıyla bilinen meyveleri insanlarca tüketilir ve Amerika'nın bazı bölgelerinde ziraati yapılır. İngilizcede "Dev Granadilla", "Dev Tumbo" veya "Badea" adlarıyla da bilinir. Bazen seralarda da yetiştirilir. Yaklaşık 15-20 metreye kadar boylanabildiği gibi; her biri 4 kilograma kadar varan,15 cm genişliğe ve 30 cm boya ulaşabilen orta kalite ve lezzette oblong biçimli meyveler üretebilemektedir. Bitki, asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. Yaprakları yüreksi, yumurtamsı ya da aküminat ve 25 cm civarına kadar olabilir. Güzel kokulu ve kırmızı renkli dev çiçekleri vardır. Passiflora alata türüne benzer. Dört köşeli gövde yapısına sahiptir zaten quadrangularis ismi buradan gelmektedir.

Bitkinin bilinen 2 alt türü bulunmaktadır. Bu türlerden biri "su limonu" olarak adlandırılan P. laurifolia diğeri ise Karaiblerde "Tatlı su kabağı" olarak adlandırılan P. maliformis tir.

Meyveleri Amerika'da meyve suyu ve konserve yapımında kullanılır. Trinidad'da dondurma yapımında da kullanılır.

Meyvelerinin halk arasında afrodizyak etkisinin bulunduğuna inanılmaktadır. Yapraklarından yapılan çay şeker hastalığı ve yüksek tansiyon için kullanılsa da yapraklarında bulunan siyanid glukosit maddesinin toksik etkisi sebebiyle fazla tüketilmesi tavsiye edilmez.

Resimler

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Çarkıfelek (bitki)</span> bitki cinsi

Çarkıfelek (Passiflora), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 550'den fazla türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora edulis</span>

Passiflora edulis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin en yaygın olan türüdür. "Maruçya" olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora incarnata</span>

Passiflora incarnata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin en kuzeyde yetişen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora caerulea</span>

Passiflora caerulea, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Güney Amerika'da yetişen türüdür.

<i>Passiflora alata</i>

Passiflora alata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Brezilya'nın Amazon bölgesine özgü türü.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora foetida</span>

Passiflora foetida, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü türü.

<i>Passiflora ligularis</i> bitki türü

Passiflora ligularis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü türü.

<i>Passiflora tarminiana</i> Bitki türü

Passiflora tarminiana, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora coccinea</span>

Passiflora coccinea, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin hızlı gelişen bir türüdür. İngilizcede Scarlet tutku çiçeği, Kırmızı tutku çiçeği adlarıyla anılır. Koyu kırmızı çiçekleri ile Passiflora vitifolia ile benzerlik gösterir. 2 cmlik minyatür karpuz büyüklüğünde ve olgunlaştığında kırmızı renk alan yenilebilen meyvelere de sahiptir. Kırmızı meyveleri ile, beyaz çiçekli ancak kırmızı meyve veren Passiflora capsularis ile benzerlik gösterir. Ancak capsularis türünün aksine meyveleri yenebilir.Zaten kırmızı meyve veren aile içindeki birkaç çarkıfelek türünden biri bu türdür. Soğuğa dayanıklı değildir, -2 derece ve altı uzun süreli soğuklar bitki için ölümcül etkiler doğurur. Tohumdan ve çelikten çoğaltılır. Amazon bölgesinde Peru, Brezilya, Bolivya, Venezuela, Yeni Gine'de yaygın olarak bulunur. Meyveleri taze olarak tüketilir. Bahçecilikte de gözalıcı bulunan çiçekleri nedeniyle tercih edilen çarkıfelek türlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora capsularis</span>

Passiflora capsularis, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora herbertiana</span>

Passiflora herbertiana, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sarı çarkıfelek</span>

Sarı çarkıfelek, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Karpuz çarkıfeleği</span> Çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasındandır

Karpuz çarkıfeleği, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora maliformis</span> Çarkıfelek çiçeğinin bir türü

Passiflora maliformis, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora laurifolia</span> Bitki türü

Passiflora laurifolia, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Turuncu çarkıfelek</span>

Turuncu çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür. Ana vatanı Avustralya'da tropik iklimin hakim olduğu Queensland eyaletinin kuzey-doğu bölgesidir. Bütün veya 3 loblu koyu yeşil 7 cm uzunluğunda yapraklara, 4 ile 8 cm arası depişien çiçeklere sahiptir. Portakal-pembe renkli çiçekleri bulunmaktadır bu çiçekler açtıktan 3-4 gün sonra kararmaktadır. İki varyetesi vardır: Passiflora aurantia var. aurantia ile Passiflora aurantia var.pubescens. 5 cm çağında,yeşil oval bir meyvesi bulunmakla, bu meyvenin içinde yeşil etli kısmı ve siyah tohumları bulunmaktadır. Meyvesinin yenilebildiği söylense de, lezzetsiz bulunmaktadır. Tropik iklimlerde ve ancak soğuktan korunduğu sürece subtropik iklim bitkisi iklimlerde yetiştirilebilir. Bitki 4,5 derecenin altındaki sıcaklıkta bitki zarar görmekte 0 derece ve altı sıcaklıklarda ise ölmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İki çiçekli çarkıfelek</span>

İki çiçekli çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Passiflora brachyantha, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin Ekvador'a özgü And Dağlarının güneyinde bulunan endemik bir türüdür. 1979 yılında L.K Escobar tarafından bu tür ancak keşfedilebilmiştir. Nesli tehdit altındadır. 3 loblu 7,8–11 cm arasında değişen yaprakları bulunmaktadır, 6,4-6,8 cm uzunluğunda açık pembe çiçekleri, bulunmaktadır. Meyveleri elips şeklinde 5,5 cm uzunluğunda, 3,8 cm genişliğinde ve yeşil renklidir ve yenmez. Tohumları 5,5 mm uzunluğunda,3,8 mm genişliğindedir. Bu türe benzer Passiflora glaberrima türünden mavi-mor yerine pembe renkli çiçeklerinin olması ve biraz daha büyük yaprakları ile ayrılır. Tropik bir bitki olduğundan 2 derecenin altı sıcaklıklarda bitki zarar görür buna karşın 0 derece ve altı sıcaklıklarda bitki ölür.

<i>Passiflora ambigua</i> bitki türü

Passiflora ambigua, Belize, Kosta Rika ve Kolombiya'da bulunan Passiflora (Çarkıfelek) türüdür. Genellikle nemli ortamlara ihtiyaç duyduğundan, nemli ormanlarda yetişen ambigua aynı zamanda hızlı büyüyen asmalardandır.