Passiflora caerulea - Turkipedia

Passiflora caerulea

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Plantae
Bölüm:	Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Takım:	Malpighiales
Familya:	Passifloraceae (Çarkıfelekgillergiller)
Cins:	Passiflora
Tür:	P. caerulea

İkili adlandırma

Passiflora caerulea
L.

Passiflora caerulea, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Güney Amerika'da yetişen türüdür.

Çiçekleri, Paraguay'in millî çiçeğidir.

Morfoloji

Çarkıfelek adıyla bilinen meyveleri insanlarca tüketildiği için Dünya çapında ziraati yapılır. Bitki, asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. 15–20 m yüksekliğe kadar boylanabilmektedir. Yaprakları beş (bazen üç ya da yedi) lopludur. Çiçek tacı mavi ya da menekşe rengi filamanlarla çevrilmiştir.Tropikal iklimlerde bütün yıl boyunca çiçek açabilir.

Bu da Passiflora incarnata türü gibi soğuğa daha dayanıklı türlerden olup -10 dereceye kadar dayanabilir. Hem bu yüzden hem de çiçekleri ve aromatik kokusunda dolayı bahçecilikte tercih edilen çarkıfelek türlerindendir. Avrupa'da da gözde bahçe bitkileri arasındadır.

Kullanımı

Meyveleri çiğ olarak yenilebilir ayrıca kek, pasta ve meyve suyu olarak da kullanılır. Meyve tatlı bir tada sahiptir. Güney Amerika'da meyve suyu Passiflora Mousse gibi tatlıların yapımında da kullanılır.

Yapraklarından yapılan çayın stresi ve endişeyi azaltıcı etkisi olduğu iddia edilmektedir.Bununla birlikte yapraklarında bulunan "siyanid glukosid" maddesinin toksit etkisi bulunmakla,kaynatılmakla büyük bir kısmı yok edilebilse de; bu sebeple fazla tüketilmesi tavsiye edilmez.

Üretimi

Bitkinin dünya çapında,üretilip yayılmış çeşitli kültür türleri de bulunmaktadır. Bu türler bitkinin hibrit türlerinin üretilmesinde de kullanılmaktadır.

Bilinen bazı kültür çeşitleri:

'Chinensis' : Solgun mavi korona filamentleri bulunur.
'Constance Elliott' : Kucombe and Exeter Prensi (Büyük Britanya) tarafından yayılmıştır. Beyaz kokulu çiçekleri vardır.
'Grandiflora' : 20 cm çapında çiçekleri vardır.
'Hartwiesiana' : Beyaz Çiçeklidir.
'Regnellii' : Uzun korona filamentleri bulunur.

Resimler

Çarkı andıran çiçeği
Tüm meyve
Kesilmiş meyve

İlgili Araştırma Makaleleri

Çarkıfelek (Passiflora), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 550'den fazla türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi.

Passiflora edulis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin en yaygın olan türüdür. "Maruçya" olarak da adlandırılmaktadır.

Passiflora alata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Brezilya'nın Amazon bölgesine özgü türü.

Passiflora quadrangularis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin tropikal Amerika'ya özgü türü.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora tripartita var. mollissima</span>

Passiflora tripartita var. mollissima, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir varyetesi.

Passiflora foetida, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü türü.

Passiflora ligularis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü türü.

Passiflora tarminiana, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Passiflora capsularis, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Passiflora subpeltata, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Sarı çarkıfelek, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir bitki türüdür.

Karpuz çarkıfeleği, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora maliformis</span> Çarkıfelek çiçeğinin bir türü

Passiflora maliformis, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Passiflora laurifolia, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Turuncu çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür. Ana vatanı Avustralya'da tropik iklimin hakim olduğu Queensland eyaletinin kuzey-doğu bölgesidir. Bütün veya 3 loblu koyu yeşil 7 cm uzunluğunda yapraklara, 4 ile 8 cm arası depişien çiçeklere sahiptir. Portakal-pembe renkli çiçekleri bulunmaktadır bu çiçekler açtıktan 3-4 gün sonra kararmaktadır. İki varyetesi vardır: Passiflora aurantia var. aurantia ile Passiflora aurantia var.pubescens. 5 cm çağında,yeşil oval bir meyvesi bulunmakla, bu meyvenin içinde yeşil etli kısmı ve siyah tohumları bulunmaktadır. Meyvesinin yenilebildiği söylense de, lezzetsiz bulunmaktadır. Tropik iklimlerde ve ancak soğuktan korunduğu sürece subtropik iklim bitkisi iklimlerde yetiştirilebilir. Bitki 4,5 derecenin altındaki sıcaklıkta bitki zarar görmekte 0 derece ve altı sıcaklıklarda ise ölmektedir.

İki çiçekli çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Passiflora brachyantha, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin Ekvador'a özgü And Dağlarının güneyinde bulunan endemik bir türüdür. 1979 yılında L.K Escobar tarafından bu tür ancak keşfedilebilmiştir. Nesli tehdit altındadır. 3 loblu 7,8–11 cm arasında değişen yaprakları bulunmaktadır, 6,4-6,8 cm uzunluğunda açık pembe çiçekleri, bulunmaktadır. Meyveleri elips şeklinde 5,5 cm uzunluğunda, 3,8 cm genişliğinde ve yeşil renklidir ve yenmez. Tohumları 5,5 mm uzunluğunda,3,8 mm genişliğindedir. Bu türe benzer Passiflora glaberrima türünden mavi-mor yerine pembe renkli çiçeklerinin olması ve biraz daha büyük yaprakları ile ayrılır. Tropik bir bitki olduğundan 2 derecenin altı sıcaklıklarda bitki zarar görür buna karşın 0 derece ve altı sıcaklıklarda bitki ölür.

Passiflora foetida var. arizonica, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir alt türüdür. Dar tabanlı orta lob ve loblu yan loblar ile düzensiz testere dişli, derin loblu yaprakları ile diğer çarkıfelek türlerinden ayrılabilir. Beyaz renkli çiçekleri mavi, lavanta renkli filamanları vardır. Ağ gibi çiçek bürgüleri, Arizona'da bulunan diğer passiflora türlerinden bu türü ayırır. Yaprakları üç loblu nadirende olsa bazen 5 lobludur. Aynen Passiflora foetida gibi yarı etçil özellikler gösterir, hoş olmayan bir kokusu vardır, bu koku sayesinde sinekleri kendine çeker ve ağ gibi bürgülerinde hapseder. Meyveleri yenebilir, tatlıdır, ancak küçük ve az miktarda etli kısmı bulunur. Arsız, yayılıcı ve işgalci bir türdür. Arizona'da dağlık kayalık bölgelerde,çöllere yakın yerlerde doğal olarak yetişir.

Passiflora cincinnata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin türüdür. 4,5 metre boya olgunlaştığında erişebilmektedir. 7–12 cm çapında mor-koyu mavi renkli çiçekleri ve gelişmiş halde 5 loba kadar çıkabilen yaprakları ile ünlüdür. Olgunlaşmamış hali ile yeşil olgunlaştığında ise portakala dönen 5 cm çapında yenilebilir meyvelere sahiptir. Meyveleri lezzetli olduğundan dolayı çiğ olarak yenebildiği gibi taze olarak da tüketilir. Anavatanı Brezilya, Bolivya ve Paraguay dır. Buradan çeşitli ülkelere yayılmıştır.-5 dereceye kadar olan soğuklara dayanabildiği görülmüştür. Bu türle Passiflora incarnata türünü melezleyerek soğuğa dayanıklı, yenilebilen 3–6 cm çapında meyveli Passiflora xincense hibrit türü oluşturulmuştur.

Passiflora ambigua, Belize, Kosta Rika ve Kolombiya'da bulunan Passiflora (Çarkıfelek) türüdür. Genellikle nemli ortamlara ihtiyaç duyduğundan, nemli ormanlarda yetişen ambigua aynı zamanda hızlı büyüyen asmalardandır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.