İçeriğe atla

Passiflora alata


Passiflora alata
Çarkı andıran çiçeği
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Takım: Malpighiales
Familya: Passifloraceae
(Çarkıfelekgillergiller)
Cins: Passiflora
Tür: P. alata
Passiflora alata
Curtis

Passiflora alata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Brezilya'nın Amazon bölgesine özgü türü.

Çarkıfelek adıyla bilinen meyveleri insanlarca tüketilir ve Brezilya'nın bazı bölgelerinde ziraati yapılır. Yumurta biçimli meyvesi sarıdan turuncuya kadar değişen renklerde olup 90 ilâ 300 g ağırlığındadır. Bitki, asma sülüğü gibi helezonik tutmaçlarla tutunarak hızlı büyür. Çarkıfelek cinsinin en uzun boylu türlerinden birisidir. Yaprakları oval ya da oblong olup 10–15 cm uzunluğundadır. Güzel kokulu ve kırmızı renkli dev çiçekleri vardır. Brazilya'da yerliler çiçeklerinden dolayı "ouvaca" ('kızıl yıldız') adını verirler

Meyveleri Güney Amerika'da meyve suyu ve konserve yapımında kullanılır.

Resimler

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çarkıfelek (bitki)</span> bitki cinsi

Çarkıfelek (Passiflora), çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 550'den fazla türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora edulis</span>

Passiflora edulis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin en yaygın olan türüdür. "Maruçya" olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora incarnata</span>

Passiflora incarnata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin en kuzeyde yetişen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora caerulea</span>

Passiflora caerulea, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Güney Amerika'da yetişen türüdür.

<i>Passiflora quadrangularis</i>

Passiflora quadrangularis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin tropikal Amerika'ya özgü türü.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora foetida</span>

Passiflora foetida, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü türü.

<i>Passiflora ligularis</i> bitki türü

Passiflora ligularis, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü türü.

<i>Passiflora tarminiana</i> Bitki türü

Passiflora tarminiana, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<i>Passiflora adenopoda</i>

Passiflora adenopoda, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora coccinea</span>

Passiflora coccinea, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin hızlı gelişen bir türüdür. İngilizcede Scarlet tutku çiçeği, Kırmızı tutku çiçeği adlarıyla anılır. Koyu kırmızı çiçekleri ile Passiflora vitifolia ile benzerlik gösterir. 2 cmlik minyatür karpuz büyüklüğünde ve olgunlaştığında kırmızı renk alan yenilebilen meyvelere de sahiptir. Kırmızı meyveleri ile, beyaz çiçekli ancak kırmızı meyve veren Passiflora capsularis ile benzerlik gösterir. Ancak capsularis türünün aksine meyveleri yenebilir.Zaten kırmızı meyve veren aile içindeki birkaç çarkıfelek türünden biri bu türdür. Soğuğa dayanıklı değildir, -2 derece ve altı uzun süreli soğuklar bitki için ölümcül etkiler doğurur. Tohumdan ve çelikten çoğaltılır. Amazon bölgesinde Peru, Brezilya, Bolivya, Venezuela, Yeni Gine'de yaygın olarak bulunur. Meyveleri taze olarak tüketilir. Bahçecilikte de gözalıcı bulunan çiçekleri nedeniyle tercih edilen çarkıfelek türlerinden biridir.

<i>Passiflora actinia</i>

Passiflora actinia, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora herbertiana</span>

Passiflora herbertiana, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sarı çarkıfelek</span>

Sarı çarkıfelek, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Karpuz çarkıfeleği</span> Çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasındandır

Karpuz çarkıfeleği, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin Amerika'ya özgü bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora maliformis</span> Çarkıfelek çiçeğinin bir türü

Passiflora maliformis, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora laurifolia</span> Bitki türü

Passiflora laurifolia, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Turuncu çarkıfelek</span>

Turuncu çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür. Ana vatanı Avustralya'da tropik iklimin hakim olduğu Queensland eyaletinin kuzey-doğu bölgesidir. Bütün veya 3 loblu koyu yeşil 7 cm uzunluğunda yapraklara, 4 ile 8 cm arası depişien çiçeklere sahiptir. Portakal-pembe renkli çiçekleri bulunmaktadır bu çiçekler açtıktan 3-4 gün sonra kararmaktadır. İki varyetesi vardır: Passiflora aurantia var. aurantia ile Passiflora aurantia var.pubescens. 5 cm çağında,yeşil oval bir meyvesi bulunmakla, bu meyvenin içinde yeşil etli kısmı ve siyah tohumları bulunmaktadır. Meyvesinin yenilebildiği söylense de, lezzetsiz bulunmaktadır. Tropik iklimlerde ve ancak soğuktan korunduğu sürece subtropik iklim bitkisi iklimlerde yetiştirilebilir. Bitki 4,5 derecenin altındaki sıcaklıkta bitki zarar görmekte 0 derece ve altı sıcaklıklarda ise ölmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İki çiçekli çarkıfelek</span>

İki çiçekli çarkıfelek, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir türüdür.

Passiflora foetida var. arizonica, çarkıfelekgiller familyasından çarkıfelek cinsinin bir alt türüdür. Dar tabanlı orta lob ve loblu yan loblar ile düzensiz testere dişli, derin loblu yaprakları ile diğer çarkıfelek türlerinden ayrılabilir. Beyaz renkli çiçekleri mavi, lavanta renkli filamanları vardır. Ağ gibi çiçek bürgüleri, Arizona'da bulunan diğer passiflora türlerinden bu türü ayırır. Yaprakları üç loblu nadirende olsa bazen 5 lobludur. Aynen Passiflora foetida gibi yarı etçil özellikler gösterir, hoş olmayan bir kokusu vardır, bu koku sayesinde sinekleri kendine çeker ve ağ gibi bürgülerinde hapseder. Meyveleri yenebilir, tatlıdır, ancak küçük ve az miktarda etli kısmı bulunur. Arsız, yayılıcı ve işgalci bir türdür. Arizona'da dağlık kayalık bölgelerde,çöllere yakın yerlerde doğal olarak yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Passiflora cincinnata</span> bitki türü

Passiflora cincinnata, çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından çarkıfelek cinsinin türüdür. 4,5 metre boya olgunlaştığında erişebilmektedir. 7–12 cm çapında mor-koyu mavi renkli çiçekleri ve gelişmiş halde 5 loba kadar çıkabilen yaprakları ile ünlüdür. Olgunlaşmamış hali ile yeşil olgunlaştığında ise portakala dönen 5 cm çapında yenilebilir meyvelere sahiptir. Meyveleri lezzetli olduğundan dolayı çiğ olarak yenebildiği gibi taze olarak da tüketilir. Anavatanı Brezilya, Bolivya ve Paraguay dır. Buradan çeşitli ülkelere yayılmıştır.-5 dereceye kadar olan soğuklara dayanabildiği görülmüştür. Bu türle Passiflora incarnata türünü melezleyerek soğuğa dayanıklı, yenilebilen 3–6 cm çapında meyveli Passiflora xincense hibrit türü oluşturulmuştur.