İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.
Dublin, İrlanda’nın başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri. Ülkenin doğu kıyısının ortasında, Liffey Nehri'nin ağzında, Dublin Kontluğu'nun merkezinde yer almaktadır. Viking yerleşimlerinin merkezi olarak kurulan şehir, Orta Çağ’dan beri İrlanda’nın başkentidir.
Jonathan Swift, İrlandalı şair, yazar ve siyasetçi.
Éamon de Valera, İrlandalı siyaset ve devlet adamı. Bağımsızlık mücadelesinin etkin önderlerinden biri olarak başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı (1959-1973) görevleri yapmıştır. Akademik çalışmalarıyla da tanınan De Valera 1921'de İrlanda Ulusal Üniversitesi'nin rektörü olmuş ve Dublin Yüksek Araştırma Enstitüsü'nü kurmuştur.
Niamh Kavanagh, İrlandalı şarkıcıdır.
İrlanda tarihi bugünkü İrlanda topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Paul Harrington, İrlandalı müzisyen. Charlie McGettigan ile birlikte 1994 Eurovision Şarkı Yarışması'nda İrlanda adına birincilik elde etmişlerdir. Birinci oldukları şarkı Rock 'n' Roll Kids'tir. Sanatçı 1991 yılında 12 şarkıdan oluşan What I'd Say isimli albümü yayımladı.
İrlanda'da LGBT hakları, İrlanda sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.
Thomas Moore, İrlandalı şair, yazar ve besteci.
İrlanda Bağımsızlık Savaşı ya da Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun Britanya Hükûmeti'ne ve İrlanda'da bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır.
Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.
Lesley Roy, İrlandalı şarkıcı ve söz yazarı. 2006'da bağımsız bir İrlandalı plak şirketi ile anlaştı. Çıkış albümü Unbeautiful'u 2008'de, Max Martin prodüktörlüğünde çıkarttı.
İrlanda cumhuriyetçiliği, İrlanda'nın bütünüyle bağımsız bir cumhuriyet olması gerektiği inancına dayanan bir ideolojidir. On sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda Avrupa'da gelişen milliyetçi ve demokratik duyarlılıklar, Britanya yönetimine karşı cumhuriyetçiliğin ortaya çıkmasıyla İrlanda'ya yansıdı. Ardından yüzyıllar süren Britanya fethi ve İrlandalıların isyan yoluyla direnmesi takip etti. Bu muhalefete yol açan özgü faktörler arasında Katoliklere ve konformist olmayanlara karşı ayrımcılık, Britanya yönetiminin İrlanda kültürü bastırma girişimleri ve Birlik Kanunu'nun bir sonucu olarak İrlanda'nın ekonomik açıdan dezavantajlı olduğu inancı yer aldı.
Dublin ve Monaghan bombalamaları, 17 Mayıs 1974 tarihinde İrlanda'nın Dublin ve Monaghan kentlerinde bomba yüklü araçlarla gerçekleştirilen bombalı saldırı eylemleridir. 33 sivilin öldüğü ve yaklaşık 300 kişinin yaralandığı saldırılar, Kuzey İrlanda sorunu olarak bilinen çatışma döneminde bir günde en yüksek sayıda kayıp verildiği olaydır.
Mountjoy Cezaevi helikopter firarı, 31 Ekim 1973 tarihinde İrlanda'nın Dublin kentindeki Mountjoy Cezaevi'nde gerçekleştirilen bir firar eylemidir. Olayda üç Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu gönüllüsü, kaçırıldıktan sonra hapishanenin avlusuna indirilen bir Aérospatiale Alouette II türü helikopterle firar etti. Dünya çapında manşetlere konu olan olay, Fine Gael'li Liam Cosgrave liderliğindeki İrlanda koalisyon hükûmeti için bir utanç kaynağı oldu ve muhalefet partisi Fianna Fáil tarafından eleştirildi. İrlanda Savunma Kuvvetleri ve Garda Síochána'ya mensup 20 bin asker ve polis, kaçan mahkûmları yakalamak için bir operasyon başlattı. Firarilerden Seamus Tworney, Aralık 1977'ye kadar yakalanmadı. İrlandalı isyan müziği grubu The Wolfe Tones, firar eylemini kutlayan "The Helicopter Song" adlı bir şarkı yazdı. Şarkı, hükûmet tarafından yasaklanmasına rağmen İrlanda popüler müzik listelerinde üst sıralara çıktı.
İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi (1649-53), Üç Krallık Savaşları sırasında İrlanda'nın Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu tarafından ele geçirilmesini anlatır. Cromwell ve ordusu Rump Parlamentosu adına 1649 yılı Ağustos ayında İrlanda topraklarına ayak basmıştır. 1641 yılındaki ayaklanmadan sonra İrlanda'nın büyük çoğunluğu İrlanda Katolik Federasyonu'nun kontrolüne geçer. 1649 yılında Konfederasyon yanlıları İngiliz İç Savaşında mağlup olmuş olan İngiliz monarşi yanlılarıyla ittifak yaparlar. Bunun üzerine adaya müdahale eden Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı ordu ülkeyi işgal ederek ittifaka son verir. İrlanda'nın işgali çok kanlı olmuştur ve savaş sırasında yapılan uygulamalar Cromwell'in şahsında halen tartışılmaktadır. Savaşın İrlanda toplumuna etkisi çok yıkıcı olmuştur. Kıtlık ve salgın hastalıklar yüzünden nüfusun çok büyük bir bölümü hayatını kaybetmiş, 50 bin İrlandalı ise zorunlu işçi olarak göç ettirilmiştir.
Drogheda Kuşatması, sürmekte olan İngiliz İç Savaşı sırasında İrlanda'nın Cromwell tarafından fethi sırasında yaşanmıştır. 3-11 Eylül 1649 günleri arasında doğu İrlanda'da bulunan Drogheda kasabası İrlandalı Katolik Konfederasyonu ve İngiliz monarşi yanlıları tarafından savunulmaktaydı. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birlikleri tarafından kuşatılan ve sonrasında zorlu bir muharebe sonunda alınan kasabada Parlamento kuvvetleri tarafından çok sayıda sivil ve askeri savaş esiri öldürülmüştür. Tarihçiler arasında, yapılan uygulamanın bir katliam olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine dair tartışmalar hala devam etmektedir.
İrlanda Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki çağdaş diplomatik ilişkiler 1972 yılında kuruldu. İrlanda'nın Ankara'daki büyükelçiliği 1998 yılında açıldı. Türkiye, Dublin'de 1973 yılından beri bir büyükelçiliğe sahiptir. Bu iki ülke hem Avrupa Konseyi'ne tam üyedirler ve Ekonomik Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (OECD)'ne tam üyedirler hem de Avrupa Güvenlik ve Yardımlaşma Derneği (OSCE)'ne üyedirler, hem Akdeniz Birliği üyesi iki ülke konumundadır ve Dünya Ticaret Organizasyonu (WTO)'na iki üye konumundadırlar. Bunun yanında İrlanda, bir Avrupa Birliği üyesi iken, Türkiye ise Avrupa Birliği'ne müzakerelerinin Avrupa Birliği üyeliğine katılımcı ülkelerdendir. Ayrıca, İrlanda Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğini en fazla destekleyen ülkelerden birisidir.
Douglas Hyde 17 Ocak 1860, Castlerea - 12 Temmuz 1949, Dublin), İrlandalı siyasetçi ve şair. Hyde, Avrupa ülkesi İrlanda'nın 1938 ile 1945 yılları arasında ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır.
İrlanda edebiyatı, İrlandalı yazarlar tarafından İrlandaca, Latin, İngilizce ve İskoçça dillerinde yazılar eserlerin tümünü içerir. Kaydedilen en eski İrlanda yazıları yedinci yüzyıldan kalmadır ve hem Latince hem de Erken İrlandaca yazan keşişler tarafından yapılmıştır. İrlandalı keşişler, kutsal yazıya ek olarak, hem şiir hem de mitolojik hikâyeler kaydettiler. The Táin ve Mad King Sweeny gibi masallar da dahil olmak üzere İrlanda mitolojik yazılarının büyük bir hayatta kalan gövdesi var.
