İçeriğe atla

Pasiphae grubu

Pasiphae grubu, Pasiphae'ye benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip olduğu düşünülen, Jüpiter'in ters yön yörüngede hareket eden düzensiz uydularından oluşan bir gruptur.

Yarı büyük eksenleri (Jüpiter'e olan mesafeleri), 22,8 ila 24,1 milyon km arasında değişir (Carme grubuyla aynı aralıkta), yörünge eğiklikleri 144,5° ila 158,3° arasında ve dış merkezlikleri 0,25 ile 0,43 arasındadır.

Bu diyagram, Jüpiter'in en büyük düzensiz uydularını göstermektedir. Pasiphae grubu içerisinde, Sinope ve Pasiphae'nin kendisi etiketlenmiştir. Bir cismin yatay eksendeki konumu Jüpiter'e olan mesafesini, dikey eksen ise yörünge eğikliğini gösterir. Dış merkezlik, cismin Jüpiter'e olan maksimum ve minimum mesafesini belirten sarı çubuklarla gösterilir. Daireler, bir cismin diğerleriyle karşılaştırıldığında boyutunu gösterir.

Grubun ana üyeleri aşağıdaki gibidir (negatif periyotlar ters yön yörüngeleri gösterir):[1]

İsimÇap
(km)
Yörünge periyodu
(gün)
Notlar
Pasiphae57,8−722,34en büyük üye ve grup prototipi
Sinope35−777,29kırmızı renk
Callirrhoe9,6−787,43kırmızımsı renk
Megaclite5−747,09kırmızımsı renk
Autonoe4−719,01
Eurydome3−722,59
Sponde2−734,89

Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), tüm ters yön yörüngeye sahip uydular için -e ile biten isimleri ayırmıştır.

Köken

Pasiphae grubunun, bir çarpışmadan sonra parçalanan bir asteroidi Jüpiter'in yakalamasıyla oluştuğuna inanılıyor. Orijinal asteroit çok fazla bozulmamıştı. Bu cismin 60 km'lik çapıyla yaklaşık olarak Pasiphae'nin boyutuyla aynı olduğu hesaplanıyor. Pasiphae, orijinal cismin kütlesinin %99'unu korur. Ancak, Sponde bu gruba aitse bu oran %87 ile daha küçük olacaktır.[2]

Carme ve Ananke gruplarının aksine, Pasiphae grubunun tek bir çarpışma kökeni teorisi tüm çalışmalar tarafından kabul edilmemektedir. Bunun nedeni, Pasiphae grubunun yarı büyük eksenleri bakımından benzer olmasına rağmen, yörünge eğiklikleri açısından daha geniş bir dağılıma sahip olmasıdır.[not 1] Alternatif olarak, Sinope aynı çarpışma kalıntılarının bir parçası olmayabilir ve bağımsız olarak yakalanmış olabilir.[4] Cisimler arasındaki renk farklılıkları (Pasiphae için gri, Callirrhoe ve Megaclite için açık kırmızı) grubun tek bir çarpışmadan daha karmaşık bir kökene sahip olabileceğini düşündürmektedir.[4]

Bu diyagram, Pasiphae grubunun ana üyelerinin yörünge elemanlarını ve göreceli boyutlarını karşılaştırır. Yatay eksende Jüpiter'den ortalama mesafeleri, dikey eksende yörünge eğiklikleri ve dairelerde göreceli boyutlar gösterilir.
Bu diyagram Pasiphae grubunun (kırmızı) geniş dağılımını, Ananke (mavi) ve Carme (yeşil) gruplarının daha sıkışık yapılarıyla karşılaştırır.

Notlar

  1. ^ Nesvorný'nin 2003 çalışması, Ananke ve Carme grupları konusunda hemfikir olurken, Pasiphae için sadece Megaclite'i listeler. Bununla birlikte, hem Pasiphae hem de Sinope için bilinen seküler rezonanslar yörüngeleri şekillendirebilir ve yörünge elemanlarının çarpışma sonrası dağılımını açıklayabilir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Scott S. Sheppard, David C. Jewitt, Carolyn Porco Jupiter's outer satellites and Trojans, In: Jupiter. The planet, satellites and magnetosphere. Edited by Fran Bagenal, Timothy E. Dowling, William B. McKinnon. Cambridge planetary science, Vol. 1, Cambridge, UK: Cambridge University Press, 0-521-81808-7, 2004, p. 263 - 280 Full text(pdf). 14 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Sheppard, Scott S.; Jewitt, David C. (5 Mayıs 2003). "An abundant population of small irregular satellites around Jupiter". Nature. 423 (6937): 261-263. Bibcode:2003Natur.423..261S. doi:10.1038/nature01584. PMID 12748634.  Ancak Nesvorný'nin 2003 çalışması Ananke ve Carme grupları üzerinde fikir birliğine varırken, Pasiphae grubu için yalnızca Megaclite'i listeler.
  3. ^ David Nesvorný, Cristian Beaugé, and Luke Dones Collisional Origin of Families of Irregular Satellites, The Astronomical Journal, 127 (2004), pp. 1768–1783 Full text. 9 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ a b Grav, Tommy; Holman, Matthew J.; Gladman, Brett J.; Aksnes, Kaare Photometric survey of the irregular satellites, Icarus, 166,(2003), pp. 33-45. Preprint 7 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jüpiter'in doğal uyduları</span> Vikimedya liste maddesi

Jüpiter'in bilinen 95 doğal uydusu vardır. Bu uydular yörüngeleri, boyut ve fiziksel özellikleri ve bu verilere göre tahmin edilebilecek oluşum mekanizmaları ile çok büyük çeşitlilik göstermektedir. Jüpiter'in, halkaları, manyetik alanı ve uyduları ile birlikte oluşturduğu ve küçük bir güneş sistemini andıran bu karmaşık yapı, Güneş Sistemi'nin evrimini aydınlatabilecek çok sayıda ipuçları barındırmaktadır. İç uyduları olan İo, Europa, Ganymede ve Callisto büyük ve aydın iken diğerleri soluk ve küçüktür.

Sinope, Jüpiter'in düzensiz uydularından birisidir. S. B. Nicholson tarafından 1914 yılında keşfedildi. İsmini Yunan mitolojisinden almıştır. Jüpiter'in birçok uydusu gibi Sinope de ismini 1975 yılına kadar almamıştır. Daha önceden Jüpiter IX veya Hades olarak isimlendirilmişti. Megaclite 2000 yılında keşfedilinceye kadar Jüpiter'in bilinen en uzaktaki uydusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Ananke (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Ananke Jüpiter'in düzensiz uydularından birisidir. Seth Barnes Nicholson tarafından 1951 yılında keşfedildi ve mitolojik ihtiyaç, zorunluluk ve kader Tanrıçası Ananke'nin ismi verildi. Günümüzdeki ismini 1975'te almıştır. Daha önceden Jupiter XII olarak biliniyordu, şu anda Jüpiter'in başka bir uydusu olan "Adrastea" olarak da adlandırılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Themisto (uydu)</span>

Themisto, Jupiter'in düzensiz uydularından biridir ve öbür adıyla Jupiter XVIII olarak bilinir. İlk olarak Charles T. Kowal ve Elizabeth Roemer tarafından 30 Eylül 1975 tarihinde keşfedilmiştir. Jüpiter etrafındaki bir tam dönüşünü 130 günde tamamlar. Sadece 9 km çapındadır ve Jupiter'e çok uzaktır. Önceki adıyla S/2000 J1 olarak adlandırılır. Themisto grubu'nun tek üyesidir ve 43 derece eğimlidir.

<span class="mw-page-title-main">Harpalyke (uydu)</span>

Harpalyke, Jüpiter'in ters yön yörüngeye sahip düzensiz uydusudur. 2000 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir grup astronom tarafından keşfedilmiş ve geçici olarak S/2000 J 5 adı verilmiştir. Ağustos 2003'te, bazı anlatılarda Zeus (Jüpiter) ile de sevgili olan, Clymenus'un ensest kızı Harpalyke'nin adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Megaclite (uydu)</span> Jüpiterin düzensiz uydularından biri

Megaclite, Jüpiter'in doğal uydusudur. 2000 yılında Scott S. Sheppard liderliğindeki Hawaii Üniversitesi'nden bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedildi ve geçici olarak S/2000 J 8 adı verildi.

Cyllene, Jüpiter'in doğal uydusudur. 2003 yılında Hawaii Üniversitesi'nden Scott S. Sheppard liderliğindeki bir gök bilimci ekibi tarafından keşfedildi ve geçici olarak S/2003 J 13 adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Düzensiz uydu</span> Uzak, eğimli ve genellikle eksantrik ve retrograd yörüngeyi takip eden doğal uydu

Astronomide düzensiz uydu veya düzensiz doğal uydu, uzak, eğik ve genellikle dış merkezli, ters yön yörünge izleyen bir doğal uydudur. Bunlar, oluşumunu yörüngelerinde gerçekleştiren düzenli uydulardan farklı olarak ana gezegenleri tarafından yakalanmışlardır. Düzensiz uydular, genellikle benzer şekilde düzensiz yörüngelere sahip olan fakat sonunda uzaklaşarak ayrılacak olan geçici uyduların aksine sabit bir yörüngeye sahiptir. Terim, şekle atıfta bulunmaz; örneğin Triton yuvarlak bir uydudur, fakat yörüngesi nedeniyle düzensiz olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ananke grubu</span> Jüpiter uydularının ters yön yörüngeli düzensiz bir grubu

Ananke grubu, Jüpiter uydularının ters yön yörüngeli düzensiz bir grubudur. Ananke ile benzer yörüngeleri sebebiyle ortak bir kökene sahip oldukları düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Himalia grubu</span>

Himalia grubu, Himalia'ya benzer yörüngeleri takip eden ve ortak bir kökene sahip olduğu düşünülen Jüpiter'in düzensiz uydular grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Carme grubu</span> Jupiterin yörüngesindeki uydu grubu

Carme grubu Jüpiter uyduları arasında Carme ile benzer ters yön yörüngeli bir grup düzensiz uydudur. Benzer yörüngeleri ve yapıları sebebiyle ortak bir kökene sahip oldukları düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eupheme (uydu)</span> Jüpiterin doğal uydusu

Eupheme,, Jüpiter'in 2 km çapındaki dış doğal uydusudur.

Thelxinoe,, Jüpiter'in 2 km çapındaki doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Hermippe (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Hermippe,, Jüpiter'in bilinen en küçük doğal uydularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Eurydome (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Eurydome,, Jüpiter'in bilinen en küçük doğal uydularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Pasithee (uydu)</span> Jüpiterin uydusu

Pasithee,, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur.

Kallichore,, Jüpiter'in doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Jupiter LV</span> Jüpiterin uydusu

Jupiter LV, Jüpiter'in düzensiz bir doğal uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Galyalı grubu</span> Satürnün benzer yörüngeler izleyen doğrusal düzensiz uydularının dinamik bir gruplamasıdır.

Galyalı grubu, Satürn'ün benzer yörüngeler izleyen doğrusal düzensiz uydularının dinamik bir gruplamasıdır. Yarı büyük eksenleri 16 ile 19 Gm arasında, yörünge eğiklikleri 36° ile 41° arasında ve dış merkezlikleri 0,46 ile 0,53 arasında değişir. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) bu uydular için Galya mitolojisinden alınan isimleri saklı tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İnuit grubu</span> Satürnün benzer yörüngeler izleyen doğrusal düzensiz uydularının dinamik bir gruplamasıdır.

İnuit grubu, Satürn'ün benzer yörüngeler izleyen doğrusal düzensiz uydularının dinamik bir gruplamasıdır. Yarı büyük eksenleri 11 ile 19 Gm arasında, yörünge eğiklikleri 45° ile 50° arasında ve dış merkezlikleri 0,11 ile 0,39 arasında değişir. Satürn'ün yörüngesinde dönüşleri ortalama 2 yıl sürer. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) bu uydular için İnuit mitolojisinden alınan isimleri saklı tutmaktadır.