İçeriğe atla

Pashupatinath Tapınağı

Pashupatinath Tapınağı (Nepali: पशुपतिनाथको मन्दिर) bir Hinduizm tapınağıdır. Nepal'in başkenti Katmandu'da bulunmaktadır. Tapınak Hinduizm tanrısı Şiva'nın tapınağı olarak kabul edilmektedir. Tapınak UNESCO Dünya Mirası listesi listesinde bulunmaktadır.[1]

Tarih

Tapınağın kesin inşa tarihi bilinmemekle birlikte, tapınağın mevcut hali M.S. 1692 yılında inşa edilmiştir[2] Zamanla, iki katlı tapınağın etrafına, 14. yüzyıldan kalma Rama tapınağı ile Vaishnava tapınak kompleksi ve 11. yüzyıldan kalma bir el yazmasında adı geçen Guhyeshwari tapınağı da dahil olmak üzere daha birçok tapınak inşa edilmiştir.

Pashupatinath Tapınağı Katmandu'daki en eski Hindu tapınağıdır. Pashupatinath tapınağının tam olarak ne zaman inşa edildiği bilinmemektedir. Ancak Nepalli Mahatmaya ve Himvathanda'ya göre, yerel tanrı burada Pashupati olarak büyük ün kazanmıştır.[3] Kaydedilen en eski tapınak M.S. 400 yılına kadar uzanmaktadır[4][5] Süslü pagoda bir Şiva lingasına ev sahipliği yapmaktadır. Alok Pashupatinath tapınağının burada nasıl ortaya çıktığını anlatan birçok efsane vardır.

Bir efsaneye göre Şiva ve Parvati, Bagmati Nehri'nin doğu kıyısındaki bir ormanda antilop şekline girmişlerdir. Daha sonra tanrılar onu yakalamış ve boynuzlarından birinden tutarak onu ilahi formunu almaya zorlamışlardır. Kırılan boynuza bir lingam olarak tapınıldı, ancak zamanla gömüldü ve kayboldu. Yüzyıllar sonra bir sığır çobanı ineklerinden birini toprağı sütle sularken bulmuş ve yeri kazdığında ilahi linga Pashupatinatha'yı keşfetmiştir.

Gopalraj Aaloku Vatu'ya göre tapınak Lichchavi kralı Prachanda Deva tarafından yaptırılmıştır.

Bir başka kronik ise Supuspa Deva'nın beş katlı Pashupatinath tapınağını inşa etmeden önce Pashupatinath tapınağının lingam şeklindeki Devalaya'da olduğunu söylemektedir. Zaman geçtikçe tapınağın yenilenmeye ihtiyacı vardı. Bu tapınağın Shivadeva (MS 1099-1126) adlı bir Orta Çağ kralı tarafından yeniden inşa edildiği bilinmektedir. Tapınağa bir çatı ekleyen Ananta Malla tarafından yenilenmiştir.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ "SAARC tourism". 22 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011. 
  2. ^ "A fresh look at the origin and forms of early temples in the Kathmandu Valley" (PDF). himalaya.socanth.cam.ac.uk. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  3. ^ "Pashupatinath Temple, Nepal: Timings, History And Location". www.veenaworld.com. 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  4. ^ "Pashupatinath Temple". www.britannica.com. 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  5. ^ "Pashupatinath's History". pashupatinathtemple.org. 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  6. ^ "Pashupatinath Temple Notes" (PDF). www.laurelhovde.com. 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  7. ^ "Incredible Pashupatinath temple Darshan - Kathmandu". holidaynepal.com. 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Amon, Hermopolitan Ogdoad'ın bir üyesi olarak görünen önemli bir eski Mısır tanrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nepal</span> Güney Asyada Çin ile Hindistan arasında yer alan bağımsız bir ülke

Nepal, resmî adıyla Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. Büyük bölümü Himalayaların eteklerinde, bir bölümü ise Hint-Ganj Ovası'nda konumlanmıştır. Dünyanın en kalabalık 49. ve en geniş 93. ülkesidir. Denize kıyısı bulunmayan Nepal kuzeyde Çin'e bağlı Tibet; güney, doğu ve batıda Hindistan ile komşudur. Bangladeş Nepal'in güneydoğu ucundan sadece 27 km uzaklıkta olmasına rağmen sınırdaşı değildir, Bhutan da Hindistan'ın Sikkim eyaletiyle ayrılmıştır. Verimli ovalar, subalpin kuşak ormanları ve en yüksek on dağdan sekizini bulunduran Nepal zengin bir coğrafi çeşitliliğe sahiptir. Dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı da bunlara dahildir. Başkenti ve en büyük şehri Katmandu'dur. Resmi dil Nepalcedir, ancak ülke birçok etnik gruba ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Artemis Tapınağı</span> Efesteki tarihî tapınak

Artemis Tapınağı, aynı zamanda Diana Tapınağı olarak da bilinir. Tanrıça Artemis'e ithaf edilmiş tapınak Efes'te MÖ 550 yıllarında tamamlanmıştır. Tapınak tamamen mermerden inşa edilmiştir. Dünyanın yedi harikasından biri sayılan tapınaktan geriye bugün sadece bir iki mermer parçası kalmıştır. Türkiye'deki antik kent Selçuk İzmir'de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Katmandu</span> Nepalin başkenti

Katmandu, Nepal cumhuriyetinin başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Tapınak</span> dinî ve manevi faaliyetlerin gerçekleştirildiği yapı

Tapınak, ibadethane ya da mabet; yüce bir varlığa tapınılan ve bazı diğer dinî ritüellerin gerçekleştirildiği kutsal yapı. Türkçe tapınak sözcüğü tapmak kökünden gelir. İbadethane sözcüğü Farsça ve mabet sözcüğü Arapça kökenlidir.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Mabedi</span> antik Yeruşalimdeki bir mabet

Süleyman'ın Mabedi veya Birinci Mabet,, günümüzde Kudüs'ün Eski Şehri'deki Tapınak Dağı'nda MÖ 964'te yapımına başlanmış ve MÖ 957'de bitirilmiş devasa bir Yahudi mabediydi. Adını bizzat yapım emrini veren Yehuda ve İsrail Krallığı kralı Süleyman'dan almıştır. Fakat bu mabede Yahudiler tarafınca Süleyman'ın Mabedi değil, "Mukaddes Ev" anlamına gelen Beit HaMiqdaş denir.

<span class="mw-page-title-main">Hoysala mimarisi</span>

Hoysala mimarisi, günümüz Hindistanı'nda Karnataka eyaletinin olduğu bölgede 11. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm sürmüş olan Hoysala İmparatorluğu döneminde gelişen özgün mimari tarzdır. Hoysala nüfuzu Güney Deccan yaylasına egemen olduğu 13. yüzyılda doruk noktasına erişmiştir. Bu dönemde inşa edilen Belur'daki Çennakeşava tapınağı, Halebidu'daki Hoysaleşvara tapınağı ve Somanathapura'daki Keşava tapınağı gibi irili ufaklı birçok tapınak Hoysala mimarisinin örnekleri olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Hoysala mimari ustalığının diğer örnekleri Belavadi, Amrithapura, Hosaholalu ve Nuggehalli'de bulunan tapınaklardır. Hoysala mimari tarzının incelenmesi sonucunda Hint-Aryan etkisinin önemsiz olduğu ve asıl Güney Hint tarzının baskın olduğu anlaşılır.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Tapınağı</span>

Kudüs Tapınağı ya da Kutsal Tapınak, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Moria Tepesi'nde bulunan ve Yahudilerce kutsal sayılan tapınak. Birinci Tapınak, Kral Süleyman tarafından M.Ö. 960 dolaylarında kurulmuş ve II. Nebukadnezar yönetimindeki Babilliler tarafından Kudüs Kuşatması sonrası M.Ö. 587'de yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise, M.Ö. 520 dolaylarında açılmış ve Titus tarafından yönetilen Romalılar tarafından 70'te yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Angkor Vat</span> Kamboçyadaki Angkor anıt kompleksinin tapınağı

Angkor Vat, bugün Kamboçya'nın Siem Reap kentinin 6 km. kuzeyindeki Angkor antik şehrinde 1115-1145 yıllarında Kral II. Suryavarman tarafından yaptırılmış dev bir tapınak-şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Devanagari</span> Kuzey Hindistan ve Nepal dillerinin çoğunu yazmak için kullanılan yazı sistemi

Devanagari Hindistan ve Nepal'de kullanılan bir alfabetik hece yazısıdır. Alfabe Brahmaputra civarlarında doğdu. Sanskrit, Nepali, Marathi, Hintçe ve Nepal Bhasa bu alfabeyle yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Somnat</span>

Somnat; Kathiavar yarımadasında, Gücerat eyaletinin batı kıyısında bulunan ve tanrı Şiva tarafından kutsal sayılan 12 Jyotirlinga'dan biri. Somnat, "Ay Tanrısı Koruyucusu" anlamına gelmektedir. Kutsal sayılan Somnath Tapınağı, 6 kez yıkılmasına rağmen tekrar tekrar yapılmıştır ve en son yapım tarihi 1947'dir. 1000'li yılların başında Hintler, buradaki tapınağın ve putun öteki putların en değerlisi olduğuna inanıyorlardı. 8 Ocak 1027'de Gazneli Mahmut şehri ele geçirdi ve tapınaktaki putları kırdırarak, ezan okuttu.

<span class="mw-page-title-main">Varahi</span> Hint mitolojisinde domuz başlı ana tanrıça

Varahi Hindu dininde yedi ya da sekiz ana tanrıçanın oluşturduğu Matrikalar grubunun bir üyesidir. Yaban domuzu başlı Varahi, Vişnu'nun yaban domuzu Avatar'ı olan Varaha'nın şaktisidir Nepal'de Barahi adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Tapınak</span>

Üçüncü Tapınak veya Hezekiel Tapınağı, Hezekiel kitabında mimari olarak tasvir edilen tapınaktır. Hezekiel burası için, ebedi mabet ve Kudüs'te bulunan Tapınak Tepesi'ndeki İsrail'in Tanrısı'nın kalıcı mekanı demektedir.

Hinduizm mezheplerinin başlıca akımları Şaivizm, Şaktizm, Vişnuizm ve Smartizm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Borobudur</span>

Borobudur Tapınağı, Endonezya'nın Yogyakarta şehrinde bulunan Dünya Mirası bir yapıdır. Dünyanın tek parça halinde ve en büyük Budist tapınağı olma özelliğine sahiptir. Endonezya ülkesinin Yogyakarta şehrinde yer alan tapınak Unesco tarafından 1991 yılında Dünya Miras Listesine kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ellora Mağaraları</span>

Ellora, dünyanın en büyük kaya-oyma-manastır-tapınak mağaraları komplekslerinden biridir ve Hindistan'ın Maharashtra kentinde yer alan bir UNESCO Dünya Mirası'dır. Sit alanı M.S. 600-1000 dönemine ait Budizm, Hinduizm ve Jainizm anıtlarını ve kaya resimlerini barındırmaktadır. Ellora'daki 16 numaralı mağara, dünyadaki en büyük monolitik kaya kazısı özelliğini göstermektedir. Buradaki Kailaşa Tapınağı, Şiva'ya adanmış araba biçimli bir anıt özelliğindedir. Kailasha Tapınağı kazısında iki büyük Hint destanı olan Vaishnavizm, Shaktizm destanlarını özetleyen tanrı, tanrıçalar ve mitolojik çizimleri de barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Olimpos Zeus Tapınağı</span>

Olimpos Zeus Tapınağı, Yunanistan'ın başkenti Atina'da bulunan bir Antik Yunan tapınağıdır. Tapınak, Olimpos tanrılarının başı sıfatıyla ortaya çıkan Zeus'a adanmıştır. İnşası, antik döneminin en büyük tapınağını inşa etmeyi öngören Atinalı tiranların yönetimi sırasında MÖ 6. yüzyılda başladı, ancak MS 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus'un hükümdarlığı döneminde tamamlanabilmiştir. Penteli mermerinden inşa edilen tapınak 108 m uzunluğunda ve 41 m genişliğindedir. Her biri 17 m yüksekliğinde ve 2,6 m çapında, 364 ton ağırlığında toplam 104 Korint sütunu içerir. Roma döneminde, Yunanistan'ın en büyük tapınağı olarak ünlenmiş ve antik dünyanın en büyük kült heykellerinden birini barındırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Borobudur Tapınağı Bileşenleri</span>

Borobudur Tapınağı Bileşenleri, Endonezya'nın Orta Java kentindeki üç Budist tapınağının bulunduğu Dünya Mirası Alanı'dır. Borobudur, Mendut ve Pawon'dan oluşur. Tapınaklar MS 8. ve 9. yüzyıllarda Shailendra Hanedanı döneminde düz bir hat üzerine inşa edildi.

<span class="mw-page-title-main">Kailasa Tapınağı, Ellora</span>

Kailaşa veya Kailaşanatha Tapınağı, Hindistan'ın Maharaştra eyaletindeki Çhatrapati Sambhacinagar bölgesi yakınlarındaki Ellora Mağaraları'nda bulunan, bir zamanlar Şiva'ya adanmış olan ve daha sonra Budist yöneticiler tarafından değiştirilen en büyük kaya oyma tapınaktır. Bir megalit yüzeyinden oyulmuş bu devasa yapı, boyutu, mimarisi ve heykeltıraşlık detayları nedeniyle dünyanın en dikkat çekici mağara tapınaklarından biri olarak kabul edilir. "Hint mimarisinin kaya oyma döneminin zirvesi" olarak adlandırılmıştır.