İçeriğe atla

Pasarofça Antlaşması

Pasarofça Antlaşması
Pasarofça Antlaşması'na göre sınırlar
TürBarış antlaşması
İmzalanma21 Temmuz 1718
YerPasarofça, Sırbistan

Pasarofça Antlaşması, 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'na son veren, yukarı Sırbistan, Belgrad ve Banat yaylasının Avusturya'ya; Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyılarının Venedik'e verilmesi, Mora Yarımadası'nın Osmanlılarda kalması gibi maddeler içeren 21 Temmuz 1718'de imzalanan antlaşmadır. Antlaşma, Osmanlı Sultanı III. Ahmed (1703-1730) zamanında, Mora-Tuna kavşağında Sırbistan'ın Pasarofça kasabasında yapıldı.

Osmanlı-Venedik Savaşı

Venedikliler, Karlofça Antlaşması hükümlerini tamamen ihlâl ederek Karadağ'daki isyanı teşvik edip isyancılara yardım edince ve İstanbul-Mısır seferleri yapan Osmanlı ticaret ve hac gemilerine saldırınca 1715'te Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa Venedik'e savaş ilan ederek Mora Seferi'ne çıktı. Bu seferi Korint, Anapoli, Modon, Koron, Navarin kalelerini fethederek zaferle sonuçlandırdı. Fakat Venedik'in bağdaşığı olan Avusturya sert bir tepki ile Karlofça Antlaşması gereğince Mora Yarımadası'nın Venediklilere geri verilmesini istemesi üzerine, Avusturya'ya da savaş açıldı.

Osmanlı-Avusturya Savaşı

Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa kumandasındaki Osmanlı ordusu Macaristan'a girdi. Petrovaradin Muharebesi'nde Savoy Prensi Eugen komutasındaki Avusturya ordusu Osmanlı kuvvetlerini bozguna uğrattı (5 Ağustos 1716) ve Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa öldü. Bu bozgundan sonra Osmanlı Devleti'nin Macaristan'da yer alan son toprağı olan Banat'taki Temeşvar kalesi de düştü. Osmanlı ordusunda olan çözülme ile dağınık ve disiplinsiz birlikler Belgrad'a çekildi. Ordunun burada biraz tutunması ile birlikte, Edirne ve İstanbul'da panik ortaya çıktı. Yeni Sadrazam Hacı Halil Paşa ordunun donatım işleri ile meşguldu ama 1717'deki savaşlar hezimetin boyutunu büyüttü; 18 Ağustos 1717 tarihinde Belgrad düşman eline geçti. Belgrad'dan Niş'e kadar yörelerinin Müslüman ve Türk halkı aç ve çıplak bir vaziyette Edirne ve İstanbul yoluna düştüler. Yeni sadrazam Tevkii Nişancı Mehmed Paşa altında, ordu Avusturya cephesinde Bosna ve Vidin'de başarılar elde etti. İbrahim Paşa'nın teşebbüsleri sayesinde Avusturyalılarla barış yapılmasının kararlaştırılmasından sonra, 1718'de sadrazamlığa getirilen Damat İbrahim Paşa barış teklif etti.

Antlaşma

Osmanlı Devletini Sıkk-i şânî Defterdarı (Mâliye Müsteşarı) Silâhtar İbrâhim Efendi başkanlığındaki heyet temsil etti. Paşarofça'da Kont Virmond başkanlığında Avusturya heyeti ve Carlo Ruzzini başkanlığındaki Venedik heyeti bulunmaktaydı.[1] Bunlardan başka arabulucu devletleri temsil etmek için Hollanda temsilcisi Collyer Kontu ile İngiltere temsilcisi Sir Robert Sutton da vardı.

İki ay kadar süren konferanstan sonra; Avusturyalılar ile yirmi madde ve bir ilâve, Venediklilerle de 26 madde üzerinden, 21 Temmuz 1718 tarihinde antlaşma imzalandı.

Antlaşmaya göre,

  1. Avusturya ile Niş, Banat Dağları ve Transilvanya Alpleri hudut kesildi.
  2. Mülteci olarak Osmanlı Devleti'ne sığınan Erdel prensi II. Rákóczi Ferenc ailesiyle beraber Osmanlı-Avusturya sınırında oturmak ve emniyeti sağlanmak şartıyla iade edilecekti.
  3. Venedikliler Mora Yarımadası'nı, Korintos ile çevresini, Egin Körfezindeki adaları, İyonya Adalarını, Aya Mavri Adasını ve Girit’te üç iskeleyi Osmanlı Devletine verecekti.
  4. İran yoluyla Avrupa'ya gelen tüccarlar, dönüşte Tuna gümrük vergilerinden muaf tutulacaktı.

Kaynakça

  1. ^ Carlo Ruzzini 26 Ocak 1699'da imzalanan Karlofça Antlaşması için de Venedik'i temsil eden heyetin başkanı idi. Pasarofça Antlaşması'ndan sonra 1732 - 1735 döneminde Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçilip Dük olarak görev yapmıştır.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1955 Son baskı:5.bas.) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 1. Kısım: Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu ISBN 975-16-0015-4
  • Erim, Nihat (1953) Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi yayınları : Türk Tarih Kurumu Basımevi, Sayfa: 61-71.
  • Ingrao, Charles; Samardžić, Nikola ve Pesalj, Jovan (2011) The Peace of Passarowitz, 1718. West Lafayette: Purdue University Press, ISBN 978-1-55753-594-8 (İngilizce)

Dış bağlantılar

  • Özcan, Abdulkadir (2007) "Pasarofça Antlaşması" Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:31 Sayfa:177-181, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Online:[1] 30 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • (...) A general collection of treatys of peace and commerce, manifestos, declarations of war, and other publick papers, Cilt:IV. Sayfa: 401-480 "Pasarofça Anlaşması"'nın İngilizce metni arşivlerde bulunan bir eski kitapta bulunmaktadır. PDF ve EPUB formlu Online: [2] (İngilizce)
  • Koch, Christophe Guillaume (1797) "Histoire de Traité de Paix de Passorowitz entre l'Empereur, la République de Venise et le Porte", Abrege de l'histoire des traites de paix Cilt:3 Sayfa:39-58 "Pasarofça Anlaşması"'nın Fransızca metni arşivlerde bulunan bir eski kitapta. Online: [3]29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nevşehirli Damad İbrahim Paşa</span> 118. Osmanlı sadrazamı

Nevşehirli Damad İbrahim Paşa, III. Ahmed saltanatında, 9 Nisan 1718 - 1 Ekim 1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Türk asıllı Osmanlı devlet adamı. Oğuzlar'ın Beydilli boyuna mensup Boynuinceli aşiretindendir. İsmi Lale Devri ve Nevşehir ile özdeşleşmiştir. Enderundan yetişen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">III. Ahmed</span> 23. Osmanlı padişahı (1703–1730)

III. Ahmed divan edebiyatındaki mahlasıyla Necib, 23. Osmanlı padişahı, 102. İslam halifesi ve Lale Devri padişahıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Mustafa</span> 22. Osmanlı padişahı (1664-1703)

II. Mustafa veya Mustafa Gazi, lâkabı Gazi, Divan edebiyatındaki adı İkbâlî; 22. Osmanlı padişahı ve 101'inci İslâm halifesidir. Babası Sultan IV. Mehmed, annesi Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'dır. Kuvvetli bir ilim tahsili yaptı. Osmanlı padişahları arasında sefere çıkan son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">Karlofça Antlaşması</span> Osmanlı ve Kutsal İttifak devletleri arasında imzalanan antlaşma

Karlofça Antlaşması, 26 Ocak 1699 tarihinde Osmanlı ile başlarında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu bulunan diğer Kutsal İttifak devletleri arasında imzalanmış olan bir barış antlaşmasıdır. Gerileme Dönemi'nin başlangıcı olarak sayılmaktadır. Karlofça bugünkü Sırbistan'ın sınırları içinde yer alan küçük bir kasabadır. Antlaşma, 1683-1698 yılları arasındaki Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları'nın sonucunda imzalanmıştır.

Hacı Halil Paşa, III. Ahmed saltanatında, 5 Ağustos 1716 - 26 Ağustos 1717 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Silahdar Damad Ali Paşa</span> 115. Osmanlı sadrazamı

Silahdar Damad Ali Paşa veya Şehid Ali Paşa III. Ahmed saltanatında, 27 Nisan 1713 - 5 Ağustos 1716 tarihleri arasında üç yıl üç ay sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. 5 Ağustos 1716'da Avusturya Ordusu'na karşı yapılan Petrovaradin Muharebesi'nde şehit düşmüştür.

Tevkii Nişancı Mehmed Paşa, III. Ahmed saltanatında, 26 Ağustos 1717 - 9 Mayıs 1718 tarihleri arasında sekiz ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Muhsinzade Abdullah Paşa I. Mahmud saltanatında, 6 Ağustos 1737 - 19 Aralık 1737 tarihleri arasında dört ay on dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Belgrad Antlaşması</span> Osmanlı Devletinin 1739da Avusturya ve Rusyayla imzaladığı barış antlaşmaları

Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin 18 Eylül 1739 tarihinde Avusturya, 3 Ekim 1739 tarihinde de Rusya'yla imzalamış olduğu barış antlaşmalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Kutsal İttifak (Habsburg İmparatorluğu, Polonya-Litvanya, Venedik, Rusya) arasında yapılan ve ittifakın zaferiyle sona eren bir dizi savaş (1683-1699)

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Eugen (Savoie prensi)</span> Savoyun evi prensi, ardından Kutsal Roma İmparatorluğu ordularının komutanı

Savoy Prensi Eugen, Habsburglu Avusturya Arşidüklüğü'nün ünlü generali.

<span class="mw-page-title-main">Petrovaradin Muharebesi</span> 1716da Osmanlı ordusu ile Avusturya ordusu arasında yaşanmış meydan muharebesi

Petrovaradin Muharebesi, 5 Ağustos 1716 tarihinde bugünkü Sırbistan’ın Novi Sad bölgesinde Osmanlı ordusunun Avusturya ordusu karşısında yaptığı bir meydan muharebesidir. Savaşı Avusturya ordusu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Prensliği (1817-1882)</span>

Sırbistan Prensliği 1804 - 1882 yılında huküm sürmüş Osmanlı Devletine bağlı özerk prenslik. Berlin Antlaşmasıyla bağımsız olmuştur. 1882 yılında Sırbistan Krallığı ilan edilmiştir. Kara Yorgi (1752-1817), 1804 yılında III. Selim'e isyan etse de bunu başaramadı. 1817'de Obrenoviç'in Osmanlılarla anlaşmasıyla özerk Sırp prensliği kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Temeşvar (eyalet)</span>

Temeşvar Eyaleti veya Temeşvar Beylerbeyliği (1552-1718) 1552 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. Eyaletin başkenti Tamışvar'dır. 1718 yılında Pasarofça Antlaşması ile Avusturya Arşidüklüğü'ne bırakılmıştır.

İzmirli Süleyman Paşa Osmanlı denizcisi. III. Ahmed saltanatında Ocak 1714 - 18 Aralık 1714 ile 5 Nisan 1718 - Eylül 1721 dönemlerinde iki kez kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Diğer valilik görevi de verilmiştir.

Silahdar Damat Dimetokalı Mehmed Paşa I. Mahmud saltanatında 9 Ocak 1736 - 6 Ağustos, 1737 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">II. Giovanni Cornaro</span>

II. Giovanni Cornaro, 22 Mayıs 1709 – 12 Ağustos 1722 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 111'inci dükadır. Doçe I. Alvise Mocenigo'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 22 Mayıs 1709'da tahta çıktı. 13 yıl 2 ay 21 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 12 Ağustos 1722'de 75 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Carlo Ruzzini</span>

Carlo Ruzzini. Devlet adamı ve diplomat. 4 Haziran 1732 – 5 Ocak 1735 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 113'üncü dük. Doçe Sebastiano Mocinego'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 4 Haziran 1732'da tahta çıktı. 2 yıl 7 ay 3 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 5 Ocak 1735'te 81 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">1716-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı</span>

1715-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Karlofça Antlaşması'yla kaybettiği toprakları geri almak amacıyla savaştığı ancak başarısızlıkla sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Kanuni döneminde başlayan Osmanlı-Avusturya ilişkilerinin temelinde Macaristan'a hakim olma isteği yatıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Osmanlı Savaşı (1716–1718)</span>

Avusturya-Osmanlı Savaşı Habsburg Hanedanı ile Osmanlı Hanedanlığı arasında geçti. Karlofça Antlaşması Osmanlı için kabul edilebilir bir uzun süreli bir anlaşma değildi. Karlofça Antlaşması'dan on iki yıl sonra, Türkler, uzun süredir II. Viyana Kuşatması'ndaki yenilginin intikamını alma umuduyla harekete geçti. İlk olarak, Türk Sadrazamı Baltacı Mehmed Paşa'nın ordusu, Prut Savaşı'nda Büyük Petro'nun Rus Ordusunu mağlup etti. Daha sonra yeni Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa liderliğinde Osmanlı ordusu Osmanlı-Venedik Savaşı'nda, Mora Yarımadası'nı yeniden fethetti. Mora Yarımadası'nın kaybından sonra Venedikliler, Karlofça Antlaşması'nın garantörü olan Avusturya'dan yardım talep etti ve Avusturya olumlu yanıt verdi. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu Avusturya'ya savaş açtı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.