İçeriğe atla

Parlama noktası

Parlama noktası oda sıcaklığından daha düşük olan yanan kokteyller

Uçucu bir maddenin parlama noktası, bir tutuşturma kaynağı verildiğinde, madde buharının tutuşacağı en düşük sıcaklıktır.

Parlama noktası bazen, kendiliğinden ateşleme sıcaklığıyla karıştırılır. Alevlenme noktası, malzemenin buharlarının tutuşma kaynağı çıkarıldıktan sonra yanmaya devam edeceği en düşük sıcaklıktır. Alevlenme noktası, parlama noktasından daha yüksektir, çünkü parlama noktasında, yanmayı sürdürecek kadar hızlı bir şekilde buhar üretilemeyebilir.[1] Parlama noktası veya yanma noktası doğrudan ateşleme kaynağı sıcaklığına bağlı değildir, ancak ateşleme kaynağı sıcaklığı, parlama veya yanma noktasından çok daha yüksektir.

Yakıtlar

Parlama noktası petrol (ABD'de benzin) gibi alevlenebilen yakıtlar ile dizel gibi yanıcı yakıtlar arasında arasında ayrım yapmak için kullanılan tanımlayıcı bir özelliktir.

Ayrıca, yakıtların yangın tehlikelerini tanımlamak için de kullanılır. Parlama noktası 37.8 °C (100.0 °F)'den az olan yakıtlar alevlenebilir olarak adlandırılırken, bu sıcaklığın üzerinde parlama noktasına sahip olan yakıtlara yanıcı denir.[2]

Mekanizma

Tüm sıvılar, sıvının sıcaklığının bir işlevi olan ve Boyle Yasasına tabi olan belirli bir buhar basıncına sahiptir. Sıcaklık arttıkça buhar basıncı da artar. Buhar basıncı arttıkça, yanıcı veya yanıcı bir sıvının havadaki buhar konsantrasyonu artar. Bu nedenle, sıcaklık havadaki yanıcı sıvının buharının konsantrasyonunu belirler. Havada yanmayı sürdürmek için belirli bir yanıcı veya yanıcı buhar konsantrasyonu gereklidir, alt alevlenebilir sınır ve bu konsantrasyon farklıdır ve her alevlenebilir veya yanıcı sıvıya özgüdür. Parlama noktası, bir ateşleme kaynağı uygulandığında tutuşmaya neden olacak kadar yanıcı buharın olacağı en düşük sıcaklıktır.[3]

Ölçüm

İki temel parlama noktası ölçümü türü vardır: açık kap ve kapalı kap.[4] Açık kap cihazlarında, numune ısıtılan açık bir kapta bulunur ve aralıklarla yüzeye alev getirilir. Ölçülen parlama noktası aslında alevin sıvı yüzeyinin üzerindeki yüksekliğine göre değişecek ve yeterli yükseklikte, ölçülen parlama noktası sıcaklığı, ateş noktası ile aynı olacaktır. En iyi bilinen örnek, Cleveland açık kabıdır (COC).[5]

İki tür kapalı kap test cihazı vardır: sıvının üzerindeki buharların sıvı ile sıcaklık dengesinde olmadığı Pensky-Martens gibi dengesiz olanlar ve buharların, sıvı ile sıcaklık dengesinde olduğu küçük ölçek (genellikle Setaflash olarak bilinir) gibi test cihazları. Her iki tipte de, kaplar, tutuşturma kaynağının sokulabildiği bir kapak ile kapatılmıştır. Kapalı kap test cihazları normalde parlama noktası için açık kaptan daha düşük değerler verir (genellikle 5-10 °C (9-18 °F) daha düşük) ve buhar basıncının alt alevlenebilir sınıra ulaştığı sıcaklığa daha iyi bir yaklaşımdır.

Parlama noktası, temel bir fiziksel parametre yerine ampirik bir ölçümdür. Ölçülen değer, sıcaklık rampa hızı (otomatik test cihazlarında), numunenin dengelenmesi için izin verilen süre, numune hacmi ve numunenin karıştırılıp karıştırılmadığı dahil ekipman ve test protokolü değişikliklerine göre değişecektir.

Bir sıvının parlama noktasını belirleme yöntemleri birçok standartta belirtilmiştir. Örneğin, Pensky-Martens kapalı kap yöntemiyle yapılan testler ASTM D93, IP34, ISO 2719, DIN 51758, JIS K2265 ve AFNOR M07-019'da ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Parlama noktasının Küçük Ölçekli kapalı kap yöntemiyle belirlenmesi ASTM D3828 ve D3278, EN ISO 3679 ve 3680 ve IP 523 ve 524'te ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

CEN / TR 15138 Parlama Noktası Testi Kılavuzu ve ISO TR 29662 Parlama Noktası Testi Kılavuzu, parlama noktası testinin temel özelliklerini kapsar.

Örnekler

Yakıt Alevlenme noktası Kendiliğinden ateşleme
sıcaklığı
Etanol (%70) 16,6 °C (61,9 °F)[6]363 °C (685 °F)[6]
Benzin (benzin) -43 °C (-45 °F)[7]280 °C (536 °F)[8]
Dizel (2 Boyutlu)>52 °C (126 °F)[7]210 °C (410 °F)[8]
Jet yakıtı (A/A-1) >38 °C (100 °F) 210 °C (410 °F)
Kerosen>38-72 °C (100-162 °F) 220 °C (428 °F)
Bitkisel yağ (kanola) 327 °C (621 °F) 424 °C (795 °F)[9]
Biyodizel>130 °C (266 °F)

Benzin (petrol) buji ateşlemeli bir motorda kullanılan bir yakıttır. Yakıt, yanıcı sınırları içerisinde hava ile karıştırılır, sıkıştırılarak ısıtılır ve parlama noktasının üzerindeki Boyle Kanunu'na tabi tutulur, ardından buji tarafından ateşlenir. Ateşlemek için, yakıtın düşük bir parlama noktasına sahip olması gerekir, ancak sıcak bir yanma odasında kalan ısı nedeniyle ön ateşlenmeyi önlemek için, yakıtın yüksek bir kendiliğinden ateşleme sıcaklığına sahip olması gerekir.

Dizel yakıtın parlama noktaları 52 ve 96 °C (126 ve 205 °F) arasında değişmektedir. Dizel, sıkıştırmalı ateşlemeli bir motorda kullanım için uygundur. Hava, yakıtın kendiliğinden ateşleme sıcaklığının üstünde ısıtılıncaya kadar sıkıştırılır, daha sonra yüksek basınçlı bir sprey olarak enjekte edilir, bu da yakıt-hava karışımını yanıcı sınırlar içinde tutar. Dizel yakıtlı bir motorda, ateşleme kaynağı yoktur (benzinli bir motordaki bujiler gibi). Sonuç olarak, dizel yakıtın yüksek bir parlama noktasına ve düşük bir otomatik ateşleme sıcaklığına sahip olması gerekir.

Jet yakıtı parlama noktaları ayrıca yakıtın bileşimine göre değişir. Hem Jet A hem de Jet A-1'de 38 ve 66 °C (100 ve 151 °F) arasında parlama noktaları vardır, gazyağına yakındır. Yine de Jet B ve JP-4'ün -23 ve -1 °C (-9 ve 30 °F) arasında parlama noktaları vardır.

Standardizasyon

Entegre bir yangın söndürücü içeren otomatik Pensky-Martens kapalı kap test cihazı

Maddelerin parlama noktaları, 1938 yılında T.L. Ainsley of South Shields tarafından yayınlanan "Petrolün Deniz Taşınması" (Kaptan P. Jansen) başlıklı yazıda anlatılan standart test yöntemlerine göre ölçülür. Test metodolojisi, ölçümü gerçekleştirmek için gerekli aparatı, ana test parametrelerini, operatör veya otomatik aparat takip prosedürünü ve test metodunun hassasiyetini tanımlar. Standart test yöntemleri çok sayıda ulusal ve uluslararası komite ve kuruluş tarafından yazılmakta ve kontrol edilmektedir. Üç ana kurum, Parlama Noktası (JWG-FP), ASTM D02.8B Yanıcılık Bölümü ve Enerji Enstitüsünün TMS SC-B-4 Yanıcılık Paneli'nde CEN / ISO Ortak Çalışma Grubu'dur.

Ayrıca bakınız

  • Kendiliğinden ateşleme sıcaklığı
  • Ateş noktası
  • Güvenlik bilgi formu (SDS)

Kaynakça

  1. ^ Petrolün Deniz Taşıması, Jansen ve Hayes, Ainsley, Güney Kalkanları 1938
  2. ^ NFPA 30: Yanıcı ve Yanıcı Sıvılar Kodu, 2012 Sürümü 4 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nfpa.org, 4 Ocak 2014'te alındı.
  3. ^ Arunachaleshwara PR; Rajesh Kanna; Sreeraj G Nair; Cifin Francis; Nishanth Bhakthan; Alvin Kuruvila (February 2017). "Effect of Free Water and Rust on Flash Point of Diesel" 5 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). International Journal of Engineering and Science. 7: 21–24.
  4. ^ Jansen ve Hyams.pp62
  5. ^ "Cleveland Açık Kupası Test Cihazı ile Flaş ve Ateş Noktaları İçin Standart Test Yöntemi" 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ASTM.org
  6. ^ a b "Ethanol MSDS" 17 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Nafaa.org. Retrieved January 4, 2014.
  7. ^ a b "Flash Point — Fuels" 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Engineeringtoolbox.com. Retrieved January 4, 2014.
  8. ^ a b "Fuels and Chemicals — Autoignition Temperatures". 13 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Engineeringtoolbox.com. Retrieved January 4, 2014.
  9. ^ Buda-Ortins, Krystyna. "Auto-Ignition of Cooking Oils" 26 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (PDF). Drum.lib.umd.edu.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Benzin</span> Petrolden imâl edilen bir tür yakıt.

Benzin, petrolden imal edilen bir tür yakıttır.

<span class="mw-page-title-main">Dizel motor</span> motor çeşiti

Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Daha özel bir tanımla, dizel motor oksijen içeren bir gazın sıkıştırılarak yüksek basınç ve sıcaklığa ulaşması ve silindir içine püskürtülen yakıtın bu sayede alev alması ve patlaması prensibi ile çalışan bir motordur. Bu yüzden benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt oksijen karışımını oluşturmak için karbüratöre ihtiyaç yoktur.

<span class="mw-page-title-main">İçten yanmalı motor</span> yakıtın yanma odasında oksitleyici ile yandığı motor

İçten yanmalı motorlar, yakıt'ın motor içinde yanma odası adı verilen sınırlı bir alan içinde yakılması ile oluşan basıncın, piston denen parçayı hareket ettirmesi ile oluşan makinelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Yangın</span> büyük ve yıkıcı ateş

Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangınların oluştukları coğrafî alanda maddi hasarlara neden olmasından ziyade, orada yaşayan canlılar ve ekolojik denge üzerinde de büyük derece olumsuz etkileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Stirling motoru</span>

Stirling motoru, sıcak hava motoru olarak da bilinir. Dıştan yanmalı motorlu bir ısı makinesi tipidir. Isı değişimi prosesi, ısının mekanik harekete dönüşümünün ideal verime yakın olmasına izin verir.

Sıkıştırma ile ateşlemeli motorlar. Bu tip motorlar yakıt ve hava karışımının yüksek basınç ve sıcaklığın etkisi ile tutuşmasıyla çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Kazan (termodinamik)</span>

Kazan, yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı akışkana aktaran bir basınçlı kaptır.

<span class="mw-page-title-main">Pulse jet motoru</span>

Pulse jet motoru, en basit anlamda yanma sonucu oluşan etkiden yararlanan jet motorlardır. Bu motorlar az sayıda hareketli parçalardan oluşabildiği gibi tamamen hareketsiz parçalardan da oluşabilir ve statik çalışabilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Kerosen</span> Petrolden elde edilen yanıcı bir hidrokarbon sıvısı

Kerosen, genellikle sanayide kullanılan bir petrol türevidir. Kerosen halk dilinde gazyağı diye geçen maddenin daha gelişmiş ve içerik olarak süzülmüş olanıdır. 150 °C ile 270 °C arasında petrolün çok ince bir şekilde damıtılmasıyla elde edilir. Parlama derecesi 40 °C'dir.

<span class="mw-page-title-main">Scramjet</span> jet motor türü

Scramjet bir ramjet çeşidi olup farklı olarak supersonik yanma odasına sahiptir. Havanın sıkıştırılarak alındığı, yakıtın yakıldığı yanma odası ve egzozun giriş hızından daha hızlı ayrıldığı lüleye (nozzle) sahiptir. Ticari jet motorları havanın motor içine alınıp sıkıştırılması için kompresör kullanır, daha sonra sprey halindeki yakıt sıkıştırılmış havayla birlikte ateşlenerek geriye doğru gider ve thrust oluşturur. Scramjet havayı sıkıştırmak için uçağın hızını kullanır, yani çok az hareketli parçaya ihtiyaç duymaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Katı yakıtlı roket motoru</span>

Katı yakıtlı roket motoru yakıt ve oksitleyicisi katı fazda olan bir roket motoru türüdür. Askerî füze sistemlerinde, uydu fırlatma sistemlerinde ve hava yastıklarında kullanılmaktadır. Çinliler tarafından geliştirilmiştir ve 13. yüzyılın başlarından itibaren Çinliler, Persler, Moğollar ve Hintler tarafından savaşlarda kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Statik elektrik</span>

Statik elektrik, bir maddenin içerisindeki ya da yüzeyindeki elektrik yüklerinin oransızlığı olarak tanımlanmaktadır. Yük, elektrik akımı ya da elektriksel deşarj tarafından uzağa hareket etmeye başlayacağı zamana kadar aynen kalır. Statik elektrik, elektrik telleri ya da diğer iletkenler boyunca akan ve enerji aktaran elektrik akımının tam aksi olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Roket motoru</span>

Roket motoru, genellikle yüksek sıcaklıktaki gaz olan yüksek hızlı itici bir sıvı jeti oluşturmak için tepkime kütlesi olarak depolanmış roket itici gazlarını kullanır. Roket motorları, Newton'un üçüncü yasasına göre kütleyi geriye doğru fırlatarak itme üreten tepki motorlarıdır. Çoğu roket motoru, gerekli enerjiyi sağlamak için reaktif kimyasalların yanmasını kullanır, ancak soğuk gaz iticileri ve nükleer termal roketler gibi yanmayan biçimleri de mevcuttur. Roket motorları tarafından tahrik edilen araçlara genellikle roket denir. Roket araçları, çoğu yanmalı motorun aksine kendi yükseltgen taşır, bu nedenle roket motorları, uzay aracını ve balistik füzeleri itmek için bir boşlukta kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ateş (ocak)</span> Konaklama yerinde yakılan ocak ateşi

Ateş (ocak): Konaklama yerinde ısınma ve pişirme için yakılan ocak ateşidir.

<span class="mw-page-title-main">Gaz ocağı</span> Tüpte sıvı gaz veya basınçlı sıvı yakıt kullanan yemek pişirme ateşi gereci

Gaz ocağı ispirto ya da petrol ürünlerini yakıt olarak kullanarak yemek pişirme ateşi sağlayan gereçtir. Büyük metal tüpte basınç altında saklanan veya gaz şebekesiyle evlere dağıtılan bütan, propan veya doğal gaz ile çalışan çeşitleri mutfakta, ispirto, gaz yağı, benzin, dizel veya küçük tüpte bütan / propan kullanan çeşitleri seyyar olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Gaz brülörü</span>

Gaz brülörü, asetilen, doğalgaz veya propan gibi bir yakıt gazını, ortam havası veya verilen oksijen gibi bir oksitleyici ile karıştırarak, ateşleme ve yanmaya izin vererek kontrollü bir alev üreten cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Tehlikeli ortamlarda elektrikli ekipmanlar</span> yangın ve patlama riskli ortamlardaki elektrikli ekipmanlar

Elektrik mühendisliğinde, tehlikeli yerler, yanıcı gazlardan, buhar üreten yanıcı sıvılardan, yanıcı tozlardan veya yanıcı maddelerden oluşabilecek yangın veya patlama tehlikelerinin meydana gelebileceği yerler olarak adlandırılır. Bir diğer tanımı da havada patlayıcı veya tutuşabilir karışımlar oluşturabilecek yeterli miktarlarda bulunan lifler. Böylesi sınıflandırılmış yerlere monte edilmesi gereken elektrikli ekipmanların, kontaklarının veya ekipmanın yüksek yüzey sıcaklığının patlamaya sebebiyet vermesini önlemek için özel dizaynlar yapılmalıdır ve test edilmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Jet yakıtı</span>

Jet yakıtı veya havacılık türbin yakıtı, gaz türbinli motorlarla çalışan uçaklarda kullanılmak üzere tasarlanmış bir tür havacılık yakıtıdır. Rengi şeffaf ila saman rengindedir. Ticari havacılık için en yaygın kullanılan türleri, standart uluslararası talebe göre üretilen Jet A ve Jet A-1'dir. Sivil türbin motorlu havacılıkta yaygın olarak kullanılan diğer jet yakıtı ise, çoğunlukla yüksek soğuk hava performansı için tercih edilen Jet B'dir.

<span class="mw-page-title-main">RP-1</span>

RP-1, roket yakıtı olarak kullanılan, görünüm olarak jet yakıtına benzeyen ve çok yüksek düzeyde rafine edilmiş bir kerosen türüdür. RP-1, sıvı hidrojenden daha düşük bir özgül dürtü sağlar, ancak daha ucuzdur, oda sıcaklığında saklanabilir ve patlama tehlikesi çok daha düşüktür. RP-1, özgül enerjisi LH 2'den daha düşük olsa da, özkütlesi ondan fazla olduğundan daha yüksek bir enerji yoğunluğu sağlar. RP-1'in ayrıca oda sıcaklığında alternatif bir sıvı yakıt olan hidrazin kadar çok toksik ve kanserojen tehlikesi de yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Geri tepme(yangın)</span> kapalı alan yangın patlaması

Geri tepme, Geri çekilme veya Backdraft, oksijeni tükenmiş bir kapalı alan yangınında ortama oksijen girmesiyle gazların yanıp güçlü bir şekilde parlaması/alevlenmesi olayıdır. Örneğin bir kapalı alan yangınında bir pencere veya kapı açıldığında veya kırıldığında o açık alandan giren oksijen bir alev veya duman patlamasına yol açacaktır. Backdraft'lar tipik olarak bir binanın açıklığından çıkan duman veya alev patlaması olarak görülür. Bu durum itfaiyeciler için ciddi bir tehdit yaratmaktadır. Geri tepmelerin, bir tür genel parlama(flashover) olarak kabul edilip edilmeyeceği konusunda tartışmalar vardır.