Paris Kürt Enstitüsü

Paris Kürt Enstitüsü


Kuruluş	24 Şubat 1983
Kurucular	Yılmaz Güney Cigerxwîn Abdurrahman Şerefkendi
Tür	Enstitü, Kütüphane
Merkez	Paris, Fransa
Resmî diller	Kürtçe Fransızca İngilizce Türkçe
Lider	Kendal Nezan
Resmî site	http://www.institutkurde.org/

Paris Kürt Enstitüsü (Kürtçe: Enstîtuya kurdî ya Parîsê, Fransızca: L'Institut kurde de Paris, IKP), Paris'te bulunan, Kürt dilini ve kültürünü araştırmayı amaçlayan enstitüdür. 24 Şubat 1983 tarihinde Kürt sinema sanatçısı Yılmaz Güney, şair Cigerxwîn ve dilbilimci Abdurrahman Şerefkendi tarafından kurulmuştur.^[1] 1993 yılında vakıf olmuştur.

İdarî durumu

Enstitünün kurucusu ve şimdiki başkanı Kendal Nezan ve başkan yardımcıları Abbas Vali (Swansea Üniversitesi) ve Fuad Hussein (Amsterdam Üniversitesi)'dir.

Kürt Dijital Kütüphanesi

Kürt Dijital Kütüphanesi, Paris Kürt Enstitüsü Vakfı'nın 10 Aralık 2010 tarihinde çevrimiçi olarak kamuya açılan dijital kütüphanesidir.^[2] Kütüphane batı dünyasının en büyük Kürt Kütüphanesidir.^[3]

İlk Kürt dijital kütüphanesi olma özelliği taşıyan kütüphane Kürtler ve Kürdistan hakkında onlarca farklı konuda yazılı belgelerden oluşmaktadır. Birçok farklı dilde kitap bulunduruyor. Veritabanında yüzlerce yayınevine ve binlerce yazara ait eser bulunduran kütüphane çeşitli dergi, mektup, teknik dokümanlar, tezler ile araştırma dizilerine de vermektedir.

Kütüphane ayrıca eser sahiplerinin varsa fotograflarına ve video görüntülerine, kategorilendirilememiş belgelerini de çevrimiçi sunmaktadır. Kütüphane 1700'lü yıllardan bugüne değin hazırlanmış Kürtçe dilbilgisi ve sözlüklerini de sunuyor.^[4]

Yayınları

Kurmancî

1987'den bu yana farklı bölgelerden oluşan Kürt dilbilimciler ile Kurmancî adlı dilbilim dergisini Kurmanci lehçesinde (kelimelerin Fransızca Kürtçe ve Türkçe karşılıklarıyla) yılda iki sayı olarak yayımlamaktadır.

Bağlantı ve haber bülteni

1983 yılı ve devamında Türkçe, Kürtçe, İtalyanca, Almanca, Fransızca, İngilizce ve Arapça ile yedi farklı dilde, şu andaysa sadece Fransızca ve İngilizce olarak iki dilde Bulletin de liaison et d'information adlı haber araştırma ve dergisi çıkarılmaktadır.

Etudes Kurdes / Kürt Çalışmaları veya Araştırmaları

2000 yılından beridir Fransızca düzenli olarak yıllık yayınlanan ve Fransız kamuoyunda ölçüt kabul edilen araştırma dergisidir.

Bilimsel konsey, redaksiyonel komite ve editör ekibi olarak üç farklı grubun çalışmaları sonucunda çıkarılır. Derginin genel yayın yönetmeni enstitü başkanı Kendal Nezan ve Salih Akın, yazı işleri müdür yardımcısı Hamit Bozarslan ve yazı kurulu üyeleri Dilek Harmancı, Hasan Basri Elmas gibi bazı Türkiye Kürtlerinden oluşmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kürt Enstitüleri

Kaynakça

^ "Who is the Kurdish Institute?" (İngilizce). Institutkurde.org. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024.
^ TV5 Monde http://information.tv5monde.com/info/l-institut-kurde-de-paris-en-difficulte-la-fin-d-une-histoire-29081 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Paris Belediyesi http://equipement.paris.fr/institut-kurde-de-paris-6402 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Sol Gazetesi http://haber.sol.org.tr/blog/kurdewari/onder-demiraslan/kurt-aydinlanma-tarihinden-portreler-paris-kurt-enstitusu-109214 29 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

(Fransızca) Institut kurde de Paris8 Haziran 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Enstitü resmî sitesi
(İngilizce) The Kurdish Institut of Paris 13 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Enstitü resmî sitesi

İlgili Araştırma Makaleleri

Kurmançça veya Kuzey Kürtçesi, İran dillerinin Kürt dilleri alt kolunda yer alan bir dildir. Kürtler tarafından en fazla konuşulan dildir.

Kürtler, doğuda Zagros Dağları'ndan batıda Toros Dağları'na ve güneyde Hemrin Dağları'ndan kuzeyde Kars–Erzurum platolarına kadar uzanan coğrafi bölgede yoğun yaşayan, 2017 yılı tahminlerine göre dünyada yaklaşık 36–45 milyon nüfusa sahip olan İranî bir halktır. Bugün dünyadaki en büyük Kürt nüfusu, 15–20 milyon civarı ile Türkiye'de bulunurken; İran, Irak ve Suriye'de de sayıları 3 ila 12 milyon arasında değişen önemli Kürt nüfusları bulunmaktadır. Gerek Orta Doğu'daki siyasi ve sosyal karmaşalar ve sorunlar, gerekse diğer sebepler dolayısıyla özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında oluşan göçler sonucunda Batı Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika ve Orta Asya gibi farklı bölgelere yerleşmiş bir Kürt diasporası da mevcuttur.

Celadet Ali Bedirhan, Kürt milliyetçisi dilbilimci, yazar, diplomat ve siyasetçi. Öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlamıştır. Daha sonra Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde doktorasını tamamlamıştır. Kürt milliyetçi örgütü Hoybun'un ilk başkanıdır.

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kurmançlar</span> Etnik bir Kürt grubu

Kurmançlar veya Kurmanclar, Kürtçenin Kurmanci lehçesini konuşan Kürtlere denir. Kurmanci ile Zazacanın diğer adı Kırmançça birbirine karıştırılmamalıdır.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

Kürt enstitüleri, Kürt dili üzerine bilimsel araştırmalar yapmak ve yayınlar hazırlamak üzere değişik ülkelerde kurulmuş olan araştırma kurumlarıdır.

Kürt alfabeleri, Kürt dillerinin yazılması için kullanılan yazı sistemleridir. Günümüzde çoğunlukla kullanılan iki sistem vardır. Türkiye'deki Kürtler tarafından kullanılan şekli 1932 yılında, Celadet Ali Bedirhan tarafından Latin alfabesinden uyarlanmıştır. Bu alfabeye Kurmancî, Hawar ya da Bedirxan alfabesi de denir. Türkiye ve Suriye'deki Kürtler tarafından kullanılmaktadır. Arap alfabesinden uyarlanmış olan Soranî alfabesi ise Irak ve İran'da kullanılmaktadır. Eski Sovyet cumhuriyetlerinde ve Orta Asya'da yaşayan Kürtler ise Kiril alfabesini kullanırlar. Bütün alfabelerin bir yazı sisteminde birleştirilmesini amaçlayan bazı Kürt dilbilimciler Yekgirtî adında yeni bir Latin alfabesi hazırladılar.

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

Fransa Millî Kütüphanesi, Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan ulusal kütüphanedir. Birkaç yüzyıl boyunca yapılan koleksiyonları koruyan ve Fransa'da yayımlanan tüm yayınları toplamaktan sorumlu olan Fransız kurumudur. 1994 yılında şu anki adıyla yeniden teşkil edilen BnF, kamu kurum statüsüne sahiptir. Gallica adlı internet kütüphanesi vardır. Fransa'nın en önemli kütüphane olan BnF, aynı zamanda dünyanın en önemli kütüphanelerinden biridir.

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

Kürt kültürü, Kürtler tarafından uygulanan farklı kültürel özellikleri ifade eder. Kürt kültürü, modern Kürtleri ve toplumlarını şekillendiren eski halkların mirası niteliğindedir.

Akademik Diller ve Medeniyetler Kütüphanesi (BULAC), 12 Aralık 2011'de açılan bir akademik kütüphanedir. Ulusal Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Enstitüsü (INALCO) ile beraber Paris'in 13. mahallesinde bulunan Diller ve Medeniyetler Merkezini oluşturur. Kütüphane, INALCO'da öğretilen ya da araştırılan, çeşitli alfabelerle yazılan dillerde uzmanlaşmıştır.

Joyce Blau, Kürt dili ve edebiyatı konusunda uzmanlaşmış bir dilbilimcidir.

Roger Lescot (1914–1975), Kürt dili üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Fransız oryantalist ve diplomattı.

Kamuran Ali Bedirhan, Kürt milliyetçisi, avukat, yazar ve siyasetçi. Lise öğrenimini Galatasaray Lisesinde gördü. Bir süre İstanbul'dan ayrıldıktan sonra tekrar geri dönüp İstanbul Üniversitesinde Hukuk okudu. Kürdistan Teali Cemiyetinin kurucuları arasındadır.

Nureddin Zaza Kürt siyasetçi, yazar ve şair. Suriye Kürdistan Demokrat Partisi'nin kurucu ortağı ve Paris Kürt Enstitüsü'nün kurucu üyesi olan Zaza, Kürt milliyetçisi parti Hoybun'un üyesiydi.

Millî ve Üniversite Kütüphanesi (Zagreb) (NSK), Hırvatistan'ın Millî kütüphanesi ve Zagreb Üniversitesi'ni merkez kütüphanesidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.