Ölü Deniz Yazmaları bir kısmı İbranice, bir kısmı da artık ölü bir dil olan Aramice ile kâğıt, deri veya bakır plakalar üzerine kaydedilmiş kırk bin adet elyazması parçasından oluşmaktadır. Bu parçaların bir araya getirilmesiyle tam beş yüz kitap yeniden oluşturulmuştur. Hristiyanlığın ve Museviliğin bilinen en eski yazılı kaynakları sayılırlar.
Tao-Klarceti, çağdaş tarih yazıcıları tarafından eski Tao-Klarceti Krallığı'ndaki tarihi ve coğrafi bölgeleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Tao-Klarceti olarak ifade edilen yerler Gürcistan tarihi açısından önemli tarihsel bölgelerdi ve Gürcü Boğazı’ndan başlayıp Küçük Kafkaslar’a değin uzanıyordu.
Çveneburi, ataları 93 Harbi sonrasında Artvin ve Batum yöresinden Osmanlı İmparatorluğu'nun iç kısımlarına göç etmiş, Türkiye Gürcüleri içindeki Müslüman muhacir topluluğun kendi aralarında kullandıkları bir öz tanımlamadır. Bu tanım, Türkiye Gürcüleri içerisindeki tarihi Tao-Klarceti bölgesinin yerlisi olarak yaşayan Gürcüleri ve Gürcü Katoliklerini kapsamamaktadır.
Altıparmak, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Bıçakçılar, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Bostancı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Yüksekoba, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.
Çayağzı, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.
Elyazması ya da el yazması, elle yazılan ve çizimleri yapılan; genellikle edebî, sanatsal ya da tarihî önemi haiz kitap.
Tepeler, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.
Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan, Osmanlı Devleti tarafından 1595 yılında, hazine gelirlerini tespit etmek amacıyla, Gürcistan’dan ele geçirilmiş toprakların tahririyle oluşturulmuş mufassal defterdir. Tahrir defteri, Osmanlıların ele geçirdiği Samtshe-Saatabago topraklarının 16. yüzyılın son çeyreğindeki toplumsal ve ekonomik, siyasal tarih ve tarihsel coğrafya konularında araştırma yapanlar için eşsiz bir kaynaktır.
İakob Tsurtaveli, 5. yüzyılda yaşamış Gürcü yazar ve din adamıdır. Azize Şuşanik’i anlatan Şuşanik’in Şehadeti adlı hagiografik eseriyle tanınır. Tsurtaveli, Rahip İakob olarak da tanınır.
Tskarostavi İncili, 9. yüzyılın sonlarına ait elyazması Gürcüce İncil’dir. Klarceti ekolünün en önemli yazmalarından biri kabul edilir. Tskarostavi İncili, bugün Artvin ilinin Ardanuç ilçesindeki Çedila köyünde bulunan Tskarostavi Manastırı’nda yazıya geçirilmiştir.
Şuşanik’in Şehadeti, Kutsal Kraliçe Şuşanik'in Şehadeti olarak da bilinir, Gürcü edebiyatının günümüze ulaşan en eski eseridir. Şuşanik'in şehadetini anlatan elyazması ilk kez 1882'de basıldı. Eser ayrıca Rusça, Fransızca, İngilizce, Almanca, İspanyolca, Macarca, İzlandaca ve Türkçe gibi başka dillere de çevrilmiştir.
Pavle İngorokva Gürcü tarihçi, filolog ve hayırseverdir.
Artvin'de bağcılık, dünyanın en eski bağcılık geçmişine sahip Gürcistan'ın tarihsel bölgeleri olan Lazeti, Klarceti ve Şavşeti bölgelerindeki geleneğe dayanmaktadır. Nitekim geleneksel Gürcü şarap küpleri olan Kvevri (ქვევრი) kalıntıları Şavşat ilçesinin Otluca, Ardanuç ilçesinin Güleş, Artvin'in merkez ilçesinde Bağcılar gibi yerlerde ortaya çıkarılmıştır. Öte yandan Gürcistan'ın Acara ve Guria bölgeleri ile Artvin'de benzer asma cinslerinin varlığı da bunu işaret etmektedir. Bu asma cinslerinin bazılarının adları, bugünkü Artvin bölgesindeki yer adlarıyla ilişkilidir. Livanura, Klarculi, Şavşuri, Orcohuli, Hopaturi gibi üzüm türleri bunların başında gelir. Klarceti-Şavşeti bölgelerinden Gürcistan'a götürülen asma cinslerine, götüldüğü yerlere atfen Livanura, Klarculi, Şavşuri gibi adlar sonradan verilmiş olup özgün adları bilinmemektedir. Bunların dışında, Gürcistan'ın genelinde yaygın olan şaraplık üzüm Saperavi, Artvin ilinin Berta vadisinde, "Gverda (Güverda) Bağları" olarak bilinen bağlarda yetiştirilmektedir.
Parhali İncili, Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde bulunan Parhali Manastırı'na ait elyazması Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır.
Berta İncili, tarihsel Gürcistan'ın bir parçası olan Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Berta köyündeki Berta Manastırı'nda yazıya geçirilmiş Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır. İkisi birlikte "Berta İncilleri" olarak bilinir.
Parhali Vadisi, tarihsel Gürcistan'ın sınırları içinde, Tao'nun bir parçası olan bölgeydi. Günümüzde Türkiye sınırları içinde, Artvin iline bağlı Yusufeli ilçesinde yer alır. Parhali bölgesi, Çoruh Nehri'nin orta kesiminde, bu akarsuyun soldan aldığı derlerden biri olan Parhali Çayı havzasını kapsıyordu. Bugün Tekkale adıyla bir köy olan eski Parhali kasabası bu bölgenin merkeziydi. Ünlü Parhali Manastırı bu bölgededir.
