
Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

Enflasyon veya parasal şişkinlik, ekonomideki mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki genel artıştır. Bu genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılarak ölçülür. Genel fiyat seviyesi yükseldiğinde, her bir para birimi daha az mal ve hizmet satın alır; sonuç olarak, enflasyon paranın satın alma gücünde bir azalmaya karşılık gelir. TÜFE enflasyonunun tersi, mal ve hizmetlerin genel fiyat seviyesinde bir düşüş olan deflasyondur. Enflasyonun yaygın ölçüsü, genel bir fiyat endeksindekinin yıllık olarak yüzde değişimi olan enflasyon oranıdır. Hanelerin karşılaştığı fiyatların hepsi aynı oranda artmadığından, bu amaçla genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılır.
Nominal Değer , menkul kıymetlerin nominal değerleriyle aynı olan piyasa fiyatı için kullanılan bir bankacılık ve borsa terimidir.Para, çek, senet, hisse senedi, tahvil, pul vb. menkul (taşınabilir) kıymetlerin üzerinde yazılı olan değerdir. İlgili kıymetin reel değerinden ayrımı kıymetin piyasadaki gerçek değerini yansıtmaması, sadece sayısal ifade odaklı olup alım gücünü belirtmemesidir. Piyasa koşullarına göre bu değerin altında veya üstünde fiyata alınıp satılabilirler.

Madenî para veya eski dilde sikke; altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para. İlkel çağlardan beri ticarette geçerli olan değiş-tokuş yöntemleri yerine, daha kullanışlı bir değişim aracı olarak icad edilmiştir. Sikke kavramı daha çok tarihî madenî paraları tanımlamak için kullanılır. Günümüzde madenî paraları tanımlamak için bozuk para kavramı da kullanılır ancak bozuk para kavramı her zaman 'sadece' madenî paraları kapsamayabilir.

Türk lirası, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.

Banknot ya da kâğıt para; taşıyana üzerinde yazan miktarın ödenmesi basan kurum tarafından garanti edilen, faiz taşımayan, yasal bir ödeme aracı. İngilizcedeki bank ve note yani banka ve not kavramlarının birleşiminden gelir. Banknotun, altın, gümüş, döviz gibi menkul kıymetlerden teşekkül eden bir karşılığı bulunmayabilir. Eskiyen para tedavülden çekilerek imha edilir.

Amerikan doları veya Birleşik Devletler doları, 1792 Para Yasası ile yürürlüğe girmiş, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. Dünya ticareti üzerinde en yaygın kullanılan para birimi olmasıyla da bilinir. Serbest dalgalanan bir para birimidir.

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

Tenge, Kazakistan'ın para birimidir. Ülkenin SSCB'den ayrılması sonucu ekonominin yeniden yapılandırılması ve 1993 yılında ulusal para birimi olan tenge, Kazakistan Ulusal Bankası tarafından tedavüle sürüldü. Kazakistan'ın bağımsız bir ekonomik gelişme yolunda ilerleme çabaları 1996 yılından itibaren sonuç vermeye başladı ve bağımsızlık tarihinde ilk defa büyümeye geçmiş, aynı yıl içerisinde enflasyon denetim altına alınmaya başlanmıştır.

Manat, Azerbaycan'da kullanılan para birimidir. Azerbaycan'ın millî parası olarak 15 Ağustos 1992'te Ruble ile beraber kullanılmaya başlanmıştır. 1 Ocak 1994'ten beri ülkede geçerli olan tek para birimidir.
Para aklama, çok genel tanımı ile, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin yasal olmayan kaynağının gizlenmesi amacıyla meşru bir kaynaktan elde edilmiş gelir gibi gösterilmesi yönündeki işlem ve eylemlerdir.
Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

Tögrög ya da Tugrik, Moğolistan'da kullanılan para birimidir. Moğolistan Bankası tarafından dağıtılmaktadır. Tarihî olarak bir tane tögrög, 100 tane möngö (мөнгө)'ye bölünürdü, fakat çok az değeri olduğu için artık möngö madenî paraları kullanılmamaktadır.

Osmanlı lirası, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1844'ten 1 Kasım 1922'ye kadar kullanmış resmî paradır. Saltanatın kaldırılmasından sonra Türkiye'de 23 Ekim 1923'e kadar resmî olarak kullanıldı. Fakat Osmanlı lirasının tam olarak tedavülden kalkması ve yerine Türk lirasının kullanılması 1927 yılını buldu.

Dogecoin, anlık, eğlenceli ve geleneksel bankacılık ücretlerinden muaf bir ödeme sistemi kurmaya karar veren yazılım mühendisleri Billy Markus ve Jackson Palmer tarafından icat edilmiş bir kripto paradır. Dogecoin, logosunda ve isminde popüler bir internet meme'i olan ve Doge olarak anılan bir Shiba Inu cinsi köpeği taşır. Litecoin tabanlı bir elektronik para birimidir. 6 Aralık 2013'te tanıtılan Dogecoin, hızlı bir şekilde kendi internet topluluğunu geliştirerek 28 Ocak 2021'de 5,4 milyar ABD Doları tutarında bir piyasa değerine ulaştı. 8 Mayıs 2021'de Dogecoin'in piyasa değeri 94 milyar ABD dolarını aşarak tarihinin en yüksek piyasa değerine ulaştı. 2 Şubat 2021 itibarıyla, r/dogecoin subreddit'inin toplam takipçi sayısı 781.000'e ulaşmıştır. Dogecoin Türkçeye "Aya!" veya "Aya doğru!" olarak çevrilebilen "To the moon!" sloganıyla anılır.

Ekonomide ekonomik değer, bir mal veya hizmetin ekonomik aktöre sağladığı faydanın bir ölçüsüdür ve paranın değeri, bu tür bir faydayı güvence altına almak için finansal veya diğer kaynakların etkili bir şekilde kullanılıp kullanılmadığının değerlendirmesini temsil eder. Ekonomik değer genellikle para birimleriyle ölçülür ve bu nedenle yorum şu şekildedir: "Bir kişinin bir mal veya hizmet için ödemeye razı olduğu ve ödeyebileceği maksimum para miktarı nedir?" Paranın karşılığı genellikle "daha iyi" veya "paranın karşılığının en iyi değeri" gibi karşılaştırmalı terimlerle ifade edilir, ancak aynı zamanda bir anlaşmanın paranın karşılığını verip vermediği gibi mutlak terimlerle de ifade edilebilir.

Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.

Elektronik para, geleneksel kağıt para ya da madeni para gibi değerlilik, kabul edilirlik, ticaret, biriktirme ve borç verme işlerine yarayan ama gene de bazı farkları olan bir sayısal unsur, bir değişim aracı, bir döviz cinsidir.
Tamamlayıcı para birimi ulusal bir para birimi olmak zorunda olmayan, ulusal para birimlerini tamamlayıcı veya destekleyici olarak düşünülen bir para birimi veya değişim aracıdır. Tamamlayıcı para birimleri genellikle yasal ödeme aracı değildir ve bunların kullanımı, para birimini değiştiren taraflar arasındaki anlaşmaya dayanır. Laboratoire d'Économie de la Firme et des Institutions'dan Jérôme Blanc'a göre, tamamlayıcı para birimleri ekonomiyi korumayı, canlandırmayı veya yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Belirli sosyal, çevresel veya politik hedefleri ilerletmek için de kullanılabilirler.
Yatırımcıların geleneksel para birimleri veya diğer dijital para birimleri gibi diğer varlıklar için kripto para birimleri ve dijital para birimleri ticareti yapmasına olanak tanıyan platformlardır. Borsalar, dijital para birimleri veya kripto para birimleri karşılığında kredi kartı ödemelerini, banka havalelerini veya diğer birçok ödeme şekillerini kabul edebilir. Bir kripto para borsası, genellikle alış-satış işlemleri için işlem komisyonu olarak alan veya eşleşen bir platform olarak sadece üyelik ücreti alan bir piyasa yapıcı olabilir.