İçeriğe atla

Parıltılı Gözler

Parıltılı Gözler
Reflections in a Golden Eye
"Parıltılı Gözler" (Reflections in a Golden Eye) filminin özgün sinema afişi
YönetmenJohn Huston
YapımcıJohn Huston
Ray Stark
SenaristGladys Hill
Carson McCullers (roman)
OyuncularElizabeth Taylor
Marlon Brando
Brian Keith
Julie Harris
MüzikToshirô Mayuzumi
Görüntü yönetmeniAldo Tonti
KurguRussell Lloyd
StüdyoWarner Brothers/Seven Arts
DağıtıcıWarner Brothers/Seven Arts
CinsiSinema filmi
TürüDram
RenkRenkli (Technicolor)
Yapım yılı1967
Çıkış tarih(ler)i11 Ekim 1967, ABD İlk gösterim
15 Nisan 1969, İstanbul (Saray Sineması)
Süre108 dakika
ÜlkeABD
Dilİngilizce
Bütçe$4,500,000
Diğer adlarıParıltılı Gözler (Türkiye) Reflets dans un oeil d'or (Fransa) Reflejos de un ojo dorado (İspanya) Riflessi in un occhio d'oro (İtalya) Spiegelbild im goldenen Auge(Almanya)

Parıltılı Gözler [1][2] 1967 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Reflections in a Golden Eye olan film Türkiye'de 15 Nisan 1969 tarihinde sinemalarda gösterime girmişti.[3]

Amerikalı yazar Carson McCullers'ın 1941 yılında yazdığı aynı adlı romanından senaryosunu Gladys Hill'in yazdığı filmi John Huston yönetmiş, önemli rollerinde Elizabeth Taylor, Marlon Brando, Brian Keith ve Julie Harris oynamışlardır. Görüntü yönetmenliğini Aldo Tonti'nin yaptığı filmin müzikleri Toshirô Mayuzumi'ye aittir. Film bir askeri üste geçen cinsellik, ihanetin tuhaf ve kasvetli öyküsünü anlatır.

Carson McCullers'ın 1941'de kitap olarak yayımladığı kısa romanı, üç kez de Türkçeye çevrildi. Her üçünün de adı Altın Gözde Yansımalar'dı. Roman Türkiye'de ilk kez 1991 yılında Telos Yayınları'ndan Nur Nirven ve İsmail Hakkı Yılmaz'ın Türkçe çevirisiyle çıktı. Aynı yıl romanı bir kez de Cem Yayınları, Nihal Yeğinobalı'nın Türkçesiyle yayımladı. Roman 1993 yılında Mehmet H. Doğan'in Türkçe çevirisiyle Can Yayınları tarafından bir kez daha yayımlandı. (ISBN 975-545-002-5) (ISBN 975-510-517-4)

Özet

Öykü 1948 yılında ABD'de bir askeri üste 6 ana karakter etrafında gelişir. İktidarsız ve gizli eşcinsel olan Binbaşı Weldon Penderton (Marlon Brando) güzel, dişilik dolu ama henüz olgunlaşmamış karısı Leonora (Elizabeth Taylor)'yı tatmin edememektedir. Şımarık ve seks düşkünü (nemfoman) bir kadın olan Leonora, masasının çekmecesinde çıplak erkek resimleri saklayan, gizli eşcinselliğini bastırmak için pek de beceremediği erkeksi sporlara aşırı düşkünlük gösteren kocasını her fırsatta aşağılamaya ve küçük düşürmeye bayılır. Bu arada kocasını yakın dostları ve lojman komşuları olan Yarbay Morris Langdon (Brian Keith)'la aldatır. Yarbayın karısı Alison Langdon (Julie Harris) ise bebekleri öldükten sonra bunalıma girerek meme uçlarını bahçe makası ile budamış sinir hastası bir kadındır ve evlerinde kalan kadınsı tavırları olan (efemine) uzak doğulu bir erkek hizmetkarla kendini avutur. Altıncı karakter ise binbaşının hayranlık duyduğu esmer yakışıklı bir er olan L.G. Williams (Robert Forster)'tır, Williams, kadın iç çamaşırlarına düşkün bir fetişist ve röntgencidir. Geceleri gizlice Leonora'yı gözetler, bazen de çırılçıplak at biner. Er Williams'ın kendisini değil de karısı Leonora'yı seçmesi binbaşıyı çılgına çevirir. Filmde ruhsal açıdan acı çeken bu insanların takıntıları, karanlık arzuları ve bastırılmış duyguları iç karartıcı, kasvetli bir atmosfer içinde anlatılır.

Oyuncu kadrosu

Elizabeth Taylor ve Marlon Brando filmin bir sahnesinde.
Aktör/Aktris Rolü
Elizabeth TaylorLeonora Penderton
Marlon BrandoBinbaşı Weldon Penderton
Brian KeithYarbay Morris Langdon
Julie HarrisAlison Langdon
Zorro DavidAnacleto (Uzakdoğu'lu hizmetkar)
Robert ForsterEr L. G. Williams
Gordon MitchellAhırlardan sorumlu çavuş
Irvin DuganYüzbaşı Murray Weincheck
Fay SparksSusie
Ted BeniadesÇavuş
John CallaghanEr
Jed CurtisAkordeoncu
Frank FlanaganGeneral Sugar
Trent GoughAsker
Harvey KeitelAsker
Al MulockEr
Douglas StarkDr. Burgess
Friedrich von LedeburGarden Partideki teğmen

Film hakkında notlar

  • Filmi seyreden veya konusunu okuyan biri hemen filmin Tennessee Williams'ın bir eserinden uyarlandığını ileri sürebilir. Ancak filmin senaryosu Williams'tan oldukça etkilenmiş Amerikalı yazar Carson McCullers'ın (d.1917 - ö.1967) 1942'de yazdığı aynı adlı romanından uyarlanmıştır. John Huston senaryoyu da Carson McCullers'ın yazmasını çok istemiş, ama o sırada McCullers yazamıyacak kadar hastaymış.
  • Filmin ilk kez gösterime sunulduğu kopyası bütünü ile altın rengi bir filtreden geçirilmişti (Filmin afişinde görülen renk tonunda). Tüm film altın renginde iken her sahnede sadece bir nesne kendi orijinal renginde verilmişti (Örneğin o sahnede gül varsa o kendi rengi olan kırmızıydı). Bu mizansen yarbayın evinde kalan hizmetkarın çizdiği altın tavus kuşunun gözünden yansıyan dünyanın görüntüsü referans alınarak ortaya çıkmıştı. Ancak bu filtreden geçirilmiş tek rengin seyircinin kafasını karıştıracağı düşünüldü ve kopyalar piyasa dan toplatılarak film bu kez normal renkleri ile tekrar gösterime verildi.[4]
  • Film özellikle Marlon Brando'nun olağanüstü oyunculuğu ile daha da değer kazanıyor. John Huston Brando'nun oynadığı uzun bir sahnenin tekrar çekilmesini istemiş. Bu tekrar çekimde Brando öncekinden çok farklı bir oyunculuk ortaya koyunca kurgu sırasında Huston hangi sahneyi filme koyacağı hususunda çok tereddütte kalmış.
  • Marlon Brando üzerine yapılan bir belgeselde yönetmen Martin Scorsese 1976'da çektiği Taksi Şoförü (Taxi Driver) adlı filminde Robert De Niro'nun ayna karşısına geçip kendi kendine söylediği "Bana mı diyorsun" repliğinin yer aldığı sahneyi Huston'un bu filminden esinlenerek oluşturduğunu söylemişti. "Parıltılı Gözler" filminde de Marlon Brando'nun ayna karşısında üniformasını kontrol ederken kendi kendine konuştuğu bir sahne yer alır.[4]
  • Filmin çekildiği tarihte henüz tanınmış bir oyuncu olmayan Harvey Keitel'ın filmde çok küçük bir rolü var. Askerlerden birini oynuyor.

Kaynakça

  1. ^ Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi s.306.Türkçe isim için referans 1
  2. ^ Mitos ve Kuşku s.184.Türkçe isim için referans 2
  3. ^ "Milliyet Gazete Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  4. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Baba</i> (film) 1972 yapımı Francis Ford Coppola filmi

Baba, Mario Puzo'nun yazdığı aynı adlı romandan uyarlanan, Francis Ford Coppola'nın yönettiği, Marlon Brando ve Al Pacino'nun başrollerini paylaştığı filmdir. Filmde ayrıca yardımcı rollerde James Caan, Robert Duvall, Diane Keaton, John Cazale vardır. Filmin hikâyesi, II. Dünya Savaşı'nın bittiği yıl olan 1945'te başlar ve 10 yıllık bir dönemi kapsar.

<i>Guguk Kuşu</i> (film) 1975 yılı yapımlı Amerikan drama filmi

"Guguk Kuşu,, Ken Kesey'in aynı adlı romanına dayanan ve Miloš Forman tarafından yönetilen 1975 Amerikan psikolojik drama filmidir. Film, bir akıl hastanesinde yeni bir hastayı canlandıran Jack Nicholson ile sadist bir hemşireyi canlandıran Louise Fletcher'ı başrollerde bulunduruyor. Yardımcı oyuncu kadrosunda Will Sampson, Danny DeVito, Sydney Lassick, William Redfield ve Christopher Lloyd ve Brad Dourif'in filmdeki ilk performansları yer alıyor.

<i>Schindlerin Listesi</i> Steven Spielberg filmi

Schindler'in Listesi, yönetmenliğini Steven Spielberg'in yaptığı, 1993 ABD yapımı bir filmdir. II. Dünya Savaşı sırasında Naziler'in uygulamış olduğu soykırımdan binin üzerinde Polonya Yahudisinin kurtarılmasında rolü olan Oskar Schindler'i ve bu kurtarmayı konu edinen film, 321 milyon dolar gişe hasılatı elde etmiş ve Akademi, Altın Küre, BAFTA ve Grammy ödülleri kazanmıştır. "Tüm zamanların en iyi filmleri" konulu çeşitli listelerde üst sıralarda bulunan film, Amerikan Film Enstitüsü'nün güncel listesinde 9. sırada yer almaktadır.

<i>Macbeth</i> (oyun) William Shakespeare tarafından yazılan tiyatro eseri

Macbeth tam adıyla Macbeth'in Trajedisi , William Shakespeare'in en kısası olmasının yanında en önemli trajedilerinden biridir. Tüm dünyadaki hem profesyonel hem de amatör tiyatrolar tarafından sıkça sahneye konulur.

<span class="mw-page-title-main">Elia Kazan</span> Amerikalı film yönetmeni (1909 – 2003)

Elia Kazan doğum adıyla Elias Kazancıoğlu, Yunan asıllı Amerikalı yönetmen ve yazar. Özellikle Tennessee Williams ve Arthur Miller'ın oyunlarını sahneleyerek tiyatroda büyük başarı kazanmış, etkileyici filmleriyle sinema sanatının ustaları arasına girmiştir.

<i>Şeytan Ruhlu İnsanlar</i>

Şeytan Ruhlu İnsanlar 1955 Fransa yapımı psikolojik gerilim filmidir. Özgün adı Les Diaboliques olan film Türkiye'de Kasım 1957'de gösterilmişti.

<i>Yaz Günüydü</i>

Yaz Günüydü 1971 ABD yapımı dramatik filmdir.Özgün adı Summer of '42 dur. Senaryosunu Herman Raucher'in kendi anılarına dayandırarak yazdığı filmi Robert Mulligan yönetmiş, önemli rollerinde Jennifer O'Neill, Gary Grimes, Jerry Houser ve Oliver Conant oynamışlardır. Filmin müziklerini Michel Legrand yapmış ve bu çalışması ile 1972 yılında En İyi Orijinal Müzik Akademi Ödülünü kazanmıştır.

<i>Seksi Hayvan</i>

Seksi Hayvan, 2000 Birleşik Krallık yapımı dramatik gerilim filmidir. Senaryosunu Louis Mellis ve David Scinto'nun yazdıkları filmin yönetmeni ilk filmini çeken Jonathan Glazer'dır. Başlıca rollerinde Ray Winstone, Ben Kingsley, Ian McShane, James Fox, Amanda Redman, Cavan Kendall ve Julianne White oynamışlardır. Don Logan rolündeki performansı için Ben Kingsley En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'ne aday gösterilmişti. Filmde eski bir kasa hırsızının İspanya'daki sakin emeklilik günlerinin, sinirli ve dengesiz bir eski ortağın villasına gelip onu tekrar 'göreve' çağırması ile kabusa dönüşmesi anlatılır.

<i>Son Gösteri</i> film

Son Gösteri 1971 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı The Last Picture Show dur. Senaryosunu 1966 tarihli aynı adlı kendi romanından Larry McMurtry'nin Peter Bogdanovich'le birlikte yazdığı filmin yönetmeni de sinema eleştirmenliğinden yönetmenliğe geçmiş olan Peter Bogdanovich'tir. Önemli rollerinde Timothy Bottoms, Jeff Bridges, Cybill Shepherd, Ben Johnson, Cloris Leachman, Ellen Burstyn, Eileen Brennan, Clu Gulager, Randy Quaid ve Bill Thurman'ın oynadıkları bu siyah beyaz filmin görüntü yönetmeni Robert Surtees'dir. Film 1950'lerin başında Teksas'ın küçük ve ücra bir kasabasında hızla değişen çağa uyum sağlamaya çalışan bir grup gencin hikâyesini geleneksel bir üslupla anlatırken Hollywood'un klasik filmlerine de bir saygı duruşunda bulunuyor. Film 1972 yılında 8 dalda birden aday olduğu Akademi Ödülleri'nden en iyi yardımcı kadın ve erkek oyuncu ödüllerini aldı.

Gündüz Güzeli 1967 Fransa İtalya ortak yapımı erotik dramatik filmdir. Özgün adı Belle de Jour dur.

<span class="mw-page-title-main">Edward G. Robinson</span>

Edward G. Robinson, güçlü, sert adam tiplemeleriyle, özellikle de gangster rolleriyle ünlü Romanya doğumlu Amerikalı sinema oyuncusudur ve gelmiş geçmiş en etkili oyunculardan biri olmayı başarmıştır.

<i>İntikam Geçidi</i> 1954 William Dieterle Filmi

İntikam Geçidi 1954 ABD yapımı dramatik macera filmidir. Özgün adı Elephant Walk tur.

<i>Elmas Hırsızları</i> film

Elmas Hırsızları 1950 ABD yapımı kara filmdir. Özgün adı The Asphalt Jungle olan film Türkiye'de sinemalarda "Elmas Hırsızları" adı ile gösterilmişken, yıllar sonra TRT Televizyonunda Soygun ve Vahşi Yol adlarıyla da gösterime verilmişti.

<i>Gangsterin Kaderi</i>

Gangsterin Kaderi 1968 ABD yapımı polisiye gerilim filmidir. Özgün adı Bullitt olan film yıllar sonra TRT televizyonunda Hedef adıyla da gösterilmişti.

<i>Karanlıktan Gelen Adam</i>

Karanlıktan Gelen Adam 1971 İngiltere yapımı psikolojik gerilim, korku filmidir. Özgün adı The Nightcomers dır.

<i>Gölgesizler</i> (film) 2009 çıkışlı Türk filmi

Gölgesizler, Hasan Ali Toptaş'ın aynı isimdeki romanından uyarlanan 2008 Türkiye yapımı psikolojik-dram türünde sinema filmidir. Yönetmenliğini ve senaryo yazarlığını 9 adlı ilk sinema filmi ile Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde " En İyi Türk Filmi" ödülü kazanan Ümit Ünal yaptı. Yapımcılığını, senaryosunu yazdığı Sağır Oda dizisinde "Oğuz Bey" karakteri ile ön plana çıkan Hakan Karahan'ın 2007 yılında edebiyat eserlerinin sinema uyarlamalarını gerçekleştirmek için kurduğu Narsist Film yaptı.

<i>Altın Gözde Yansımalar</i>

Altın Gözde Yansımalar, Amerikalı yazar Carson McCullers'ın 1941 yılında kitap olarak yayımladığı kısa romanının adıdır. Özgün adı Reflections in a Golden Eye olan roman, dört kez de Türkçeye çevrilmiştir. Romanın Türkçe adı özgün adının tam çevirisidir.

<i>Volkanın Altında</i>

Volkanın Altında, 1984 ABD - Meksika ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı Under the Volcano olan film sonraki yıllarda Türkiye televizyonlarında Yanardağın Altında adıyla da gösterilmiştir. Bu ad, filmin uyarlandığı romanın Türkiye'deki adlarından biridir.

<i>Genç Hizmetçiler</i>

Genç Hizmetçiler, 1963 İngiltere yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı The Servant olan filmin ilk gösterimi Eylül 1963'te Venedik Film Festivali'nde yapılmış, Türkiye'de ise 1970 yılının Mart ayında Sinematek'te "Joseph Losey Toplu Gösterisi" programı kapsamında gösterilmişti.

<i>Göz</i> (roman) Stephen Kingin 1974 yılında yayımlanmış korku romanı

Göz ya da özgün adıyla Carrie, Amerikalı yazar Stephen King'in yayımladığı ilk romanıdır. Birinci baskısı Doubleday tarafından 5 Nisan 1974 tarihinde yaklaşık olarak 30.000 adet kopya ile gerçekleşen kitap, telekinetik güçlere sahip bir lise öğrencisi olan Carrie White ismindeki genç kızın yaşadıklarına odaklanır. Olay örgüsünde, dindarlığı delilik seviyesine götüren baskıcı bir anne ile yaşayan, okulda akran zorbalığına maruz kalan ve kendinde keşfettiği telekinetik güçleri kullanmayı yeni yeni öğrenen genç kızın Maine'deki kurgusal Chamberlain kasabasında yarattığı kaos anlatılır. Bir korku romanı türünde yazılan kitap; gazete kupürleri, dergi makaleleri, mektuplar ve kitaplardan alıntılarla ilerler. Bu anlamda bir mektup roman özelliği de taşır. Şiddet, küfür, cinsellik ve din eleştirisi içermesi nedeniyle 90'larda, Amerikan okullarında en sık yasaklanan kitaplardan biri olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.