İçeriğe atla

Panthera leo sinhaleyus

Panthera leo sinhaleyus
Yaşadığı dönem aralığı: 2,58-0,0117 myö
Pleyistosen- 
PreЄ
J
Korunma durumu

Tükenmiş ([[]])
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Carnivora
Alt takım:Feliformia
Familya:Felidae
Alt familya:Pantherinae
Cins:Panthera
Tür: P. leo
Alt tür: P. l. sinhaleyus
Üçlü adlandırma
Panthera leo sinhaleyus
Deraniyagala, 1938

Panthera leo sinhaleyus, Sri Lanka'daki kazılarda bulunan soyu tükenmiş tarih öncesi bir aslan alt türüdür. y. MÖ 37.000 yıllarında insanların gelişinden önce soyunun tükendiğine inanılmaktadır.[1]

Tarihçe ve sınıflandırma

1938 yılında paleontolog Paulus Deraniyagala, Kuruwita'daki tortulardan çıkarılan tek bir sol alt karnasiyal (M1) dişi holotip ve aynı yerden çıkarılan hasarlı bir sağ alt köpek dişini "metatip" olarak temel alarak yeni bir tarih öncesi aslan alt türünü Panthera leo sinhaleyus olarak adlandırmıştır.[2] Kuruwita alanından elde edilen kedigil fosilleri üzerinde 2005 yılında yapılan bir çalışmada daha ayrıntılı olarak tanımlanmış, ancak sadece Panthera leo olarak adlandırılmıştır.[1]

Tanımlama

Deraniyagala holotipi "daha dar ve daha uzun" olarak adlandırmış, ancak bunun dışında P. l. sinhaleyus'u diğer aslan alt türlerinden ayıran özellikler hakkında çok az bilgi vermiş ve sadece daha büyük boyutuyla kaplan dişlerinden ayırmıştır. 2005 yılındaki çalışmada ise daha ayrıntılı olarak tanımlanmıştır.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Manamendra-Arachchi, Kelum; Pethiyagoda, Rohan; Dissanayake, Rajith; Meegaskumbura, Madhava (2005). "A second extinct big cat from the late Quaternary of Sri Lanka". The Raffles Bulletin of Zoology. Supplement 12: 423-434. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
  2. ^ Deraniyagala, P. E. P. (1938). "Some fossil animals from Ceylon, Part II". Journal of the Royal Asiatic Society (Ceylon Branch). 34 (91): 231-239. JSTOR 45385414. 14 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Sri Lanka</span> Hint Okyanusunda bir ada ülkesi

Sri Lanka veya resmî adıyla Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti Güney Asya'da, Hindistan'ın 31 kilometre güneyinde ve Hint Okyanusu'nda bulunan bir ada ülkesidir. 1972 yılından önce Seylan olarak bilinirdi. Hint Okyanusu'nun İncisi olarak da adlandırılan ülkede yaklaşık 21 milyon kişi yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kediler</span> Kedigiller familyasının mevcut bir alt familyası, Pantherinae

Büyük kediler (Pantherinae), kedigiller (Felidae) familyasındaki, ağırlığı bazen birkaç yüz kiloya kadar varan kedi türleri. Boyutlardaki büyük farklara rağmen kedi türleri davranış ve yapı bakımından pek fark göstermezler. Bütün kediler Karnivor ve süper avcıdır.

<i>Panthera</i>

Panthera, kedigiller (Felidae) familyası içinde sınıflanan bir cinstir. Çok iyi bilinen ve soyunu sürdürmekte olan aslan, kaplan, pars, jaguar ve kar parsını içeren Panthera, bünyesindeki bu beş türle, büyük kedilerin çoğunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Pars</span> Kedigiller familyasından bir büyük kedi türü

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika aslanı</span> soyu tükenmiş etçil memeli

Amerika aslanı,, kedigiller familyasından, Pleistosen ila Holosen dönemleri arasında yaşamış bir soyu tükenmiş aslan alt türüdür. 1853'te Amerikalı doğa bilimci Joseph Leidy Missisippi'de eksik bir alt çene ve dişler bulmuş ve bu numuneler ışığında Felis atrox olarak bu dev kediyi tanımlamıştı. Büyük kedilerin Felis cinsi yerine Panthera cinsine alınması sonucu sınıflandırılma durumu değişmiş olan bu fosil canlı Avrasya mağara aslanı ile akrabadır ve günümüzün Afrika aslanından yaklaşık %20 daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Nübye aslanı</span> doğal yaşamda nesli tükenmiş bir süper güçlü aslan türü

Berberî aslanı, Kuzey Afrika aslanı, Atlas aslanı ve Mısır aslanı olarak da adlandırılan Nübye aslanı, Panthera leo leo aslan alt türünün soyu tükenmiş bir popülasyonudur. Fas'tan Mısır'a kadar Kuzey Afrika'nın Mağrip dağlarında ve çöllerinde yaşamıştır. Ateşli silahların ve aslanları vuranlara verilen ödüllerin yaygınlaşmasının ardından yokedilmiştir. Avlanma ve gözlem kayıtlarının kapsamlı bir incelemesi, küçük aslan gruplarının Cezayir'de 1960'ların başına kadar, Fas'ta ise 1960'ların ortalarına kadar hayatta kalmış olabileceğini ortaya koymuştur. Günümüzde bu bölgede lokal olarak nesli tükenmiştir. Suveyre yakınlarındaki Bizmoune mağarasında 100.000 ila 110.000 yıl öncesine tarihlenen Nübye aslanı fosilleri bulunmuştur.

<i>Panthera leo leo</i> Aslan alt türleri

Panthera leo leo, Batı Afrika, Kuzey Orta Afrika ve Hindistan'da bulunan bir aslan alt türüdür. Batı ve Orta Afrika'da, azalan bir yörünge ile parçalanmış ve izole edilmiş popülasyonlarla sınırlıdır. Bölgesel olarak Kuzey Afrika, Güney Avrupa ve Batı Asya'da nesli tükenmiştir. Hindistan'ın tek aslan nüfusu, Gir Forest Ulusal Parkı içinde ve çevresinde yaşamaktadır. Batı Afrika aslanı nüfusu coğrafi olarak izole edilmiş ve 250 olgun bireyden daha az sayıdadır. IUCN Kırmızı Listesi'nde kritik tehlikedeki türler kategorisinde listelenmiştir.

Dr. Paules Edward Pieris Deraniyagala, Sri Lankalı paleontolog, zoolog ve sanatçdır. Hindistan alt kıtasının faunası ve insan fosilleri üzerine uzmanlaştı. 1939-1963 yılları arasında Seylan Ulusal Müzesi'nin müdürü ve 1961-1964 yılları arasında Vidyodaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi'nin dekanı olarak görev yaptı. Prini Molamure ile evlendi. Oğlu Siran Upendra Deraniyagala da arkeoloji alanında uzmanlaşmış bir bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mağara aslanı</span> tarih öncesi memeli türü

Mağara aslanı, Panthera familyasından soyu tükenmiş bir kedigil türüdür. Geç Pleyistosen devrinden 11 bin yıl önceye dek Avrasya'da yaşamıştır. Boyutları yaklaşık olarak modern aslana benzer, yüzde on kadar daha büyük olduğu sanılmaktadır. 300 kg ortalama ağırlığa ve başından kuyruğuna en az 2.5 metre uzunluğa sahip olduğu sanılmaktadır.

Mesoplodon hotaula, bir mesoplodon türü.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Seylanı</span> günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lankada 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi

Britanya Seylanı, günümüzde Asya kıtasına bağlı bir ada konumunda Sri Lanka'da 1815 ile 1948 yılları arasında kurulu olan Büyük Britanya koloni bölgesi.

<i>Panthera leo melanochaita</i>

Panthera leo melanochaita, Güney ve Doğu Afrika'da bir aslan alt türüdür. Afrika'nın bu bölümünde, aslan popülasyonları Lesotho, Cibuti ve Eritre'de bölgesel olarak soyu tükenmiş ve habitat ve av tabanı kaybıyla tehdit edilmiş, yerel halk tarafından hayvanlarının aslanlarca avlanmasına misilleme olarak öldürülmüştür. Hatıra avı, aslan popülasyonları üzerinde sıfıra yakın bir etkiye sahiptir. 21. yüzyılın başından bu yana, Botsvana, Namibya, Güney Afrika ve Zimbabve'de yoğun olarak korunan alanlarda aslan nüfusu artmış, ancak Doğu Afrika menşeli ülkelerde düşmüştür. 2005 yılında, Doğu ve Güney Afrika'da Aslan Koruma Stratejisi geliştirilmiştir.

Batadombalena, Sri Lanka'daki Kolombo'dan 85 km uzaklıkta, Kolombo'dan iki saatlik bir sürüş mesafesinde bulunan, MÖ 8.000 yıllarına tarihlenen ve Balangoda İnsanına dair buluntuların elde edildiği bir arkeolojik alandır.

Balangoda İnsanı ya da Balangoda Adamı, Sri Lanka'nın Geç Kuvaterner dönemine ait homininleri ifade eder. Terim başlangıçta adanın Mezolitik 'Balangoda Kültüründen' sorumlu olan Balangoda yakınlarındaki alanlardaki anatomik olarak modern Homo sapiens'e atıfta bulunmak için ortaya atıldı. Balangoda İnsanı'nın mağaralardaki ve diğer yerlerdeki arkeolojik serilerden elde edilen en eski kanıtı, 38.000 GÖ'ye ve bulunan iskelet kalıntılarında 30.000 GÖ'ye kadar uzanmaktadır; bu, aynı zamanda Güney Asya'daki anatomik olarak modern insanların güvenilir bir şekilde ortaya çıkarılmış en erken tarihli kaydıdır. İskelet parçalarının yanında keşfedilen kültürel kalıntılar arasında 28.500 GÖ'ye tarihlenen geometrik mikrolitler yer almaktadır ve bunlar Afrika'daki bazı alanlarla birlikte bu tür taş aletlerin en eski kaydını temsil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fa Hien Mağarası</span>

Fa Hien Mağarası, aynı zamanda Pahiyangala Mağarası, Sri Lanka'nın Batı Eyaleti, Kalutara ilçesinde yer alan bir mağaradır. Yerel bir efsaneye göre, adını geçmiş bir tarihte ikamet eden Budist keşiş Faxian'ın adından almıştır. Ancak bu efsaneyi destekleyecek arkeolojik veya tarihi kanıtlar bulunmamaktadır. Bununla birlikte, 1960'larda, 1980'lerde ve 2013'teki kazılar sırasında mağaranın çökeltilerinde Geç Pleistosene tarihlenen fosilleşmiş insan iskelet kalıntıları keşfedildiğinden, site arkeolojik öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sri Lanka-Türkiye ilişkileri</span>

Sri Lanka-Türkiye ilişkileri, Sri Lanka ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin 2013'ten beri Kolombo'da, Sri Lanka'nın ise 2012 yılından beri Ankara'da Büyükelçiliği bulunmaktadır.

<i>Panthera leo fossilis</i>

Panthera fossilis, Orta Pleistosen ve muhtemelen Erken Pleistosen'e kadar Avrasya'da bulunan kalıntılardan bilinen Panthera cinsine ait soyu tükenmiş bir kedi türüdür. P. fossilis bazen bozkır aslanı veya mağara aslanı gibi yaygın isimlerle de anılmaktadır, ancak bu isimler geleneksel olarak P. fossilis'in muhtemelen atası olduğu daha sonraki akraba tür P. spelaea ile sınırlıdır.