İçeriğe atla

Panter

Jaguar (Panthera onca) türüne ait bir "kara panter"
Jaguar (Panthera onca) türüne ait bir "kara panter"

Panter, genel olarak Panthera cinsine ait büyük kedilerin; Türkçede ise özellikle Panthera pardus türünün adıdır. Çoğu dilde pars (Panthera pardus), jaguar (Panthera onca) veya puma (Puma concolor) için kullanılabilir. Özellikle melanistik bireyler sıklıkla bu isimle anılırlar.

Kara panter, postunda benek ve lekeleri hâlâ bulunan fakat melanin pigmenti fazlası nedeniyle tamamen siyah görünen pars ve jaguarlara denir; bu renk başkalaşımı ayrı bir tür ya da alt tür göstergesi değildir. Kardeş yavrular arasında benekli ve melanistik postlu bireyler bir arada olabilirler.

1788'de Jean-Claude Delamétherie, Londra Kulesi'nde tutulan ve Bengal'den getirilen siyah bir leoparı tanımladı.[1] 1794'te Friedrich Albrecht Anton Meyer bu kedi için Felis fusca, yani Hint leoparı (P. p. fusca) bilimsel adını önerdi.[2][3]

Melanistik parslar

Parslarda (Panthera pardus), melanin salgısınından sorumlu alel çekiniktir. Post, mor menevişli kuzgunî renkte olur; yoğun bitki örtüleri ve yağmur ormanları gibi gölgelik habitatlarda postu bu renkte olan bireylerin kriptik avantajı olduğu düşünülmektedir. Örneğin, böyle bir bitki örtüsünün hakim olduğu Güneydoğu Asya, Malezya nüfuslarında melanizm %50 oranında olup, yine Çin, Myanmar, Assam-Nepal ve Güney Hindistan'ın Travankor bölgesinde cengellerde yaşayan parslarda yoğunlukla gözlemlenmiş, Malay Yarımadası'nda melanistik nüfusun benekli nüfustan daha yüksek olduğu kaydedilmiştir. Siyah genin, yağmur ormanlarında yaygın virüslere dirençteki rolü de bu bölgelerdeki yüksek nüfusta etkili olabilir.

Son araştırmalara göre (O'Brien, 1996) Afrika grubunu temsil eden tek alt tür olan Afrika parsında (P. p. pardus) melanizm daha enderdir; Habeşistan, Kenya Dağı'ndaki ormanlar ve Aberdares'te kaydedilmiş az sayıda birey vardır. Kamerun'da istivai ormanlarda şu ana kadar tek bir melanistik birey gözlemlenmiştir. (Turnbull-Kemp, tarih: ?)

Sonuç olarak, pars alt türleri arasında Asya grubu, melanokortin almacı üzerinde etkili ASIP peptidini üreten agouti geni açısından daha zengindir.

Melanistik jaguarlar

Kara Panter (pars)

Parslardan farklı olarak, jaguarlarda (Panthera onca) melanizm geni başattır. Siyah jaguarlar, benekli jaguarlarla çiftleştiklerinde benekli yavruları olabilir, ama iki siyah jaguarın her zaman siyah yavrusu olur. Başkalaşımın çekinik olduğu parslardan bu şekilde ayrılırlar. Jaguarlarda melanizm geninin başatlık ilişkisi, eksik başatlık olarak tarif edilir: genin iki kopyasını taşıyan bireylerde postun fon rengi daha koyu, genin tek kopyasını taşıyanlarda kahverengili bir is rengidir.

Kaynakça

  1. ^ Delamétherie, J.-C. (1788). "Description d'une Panthère noire" [Description of a black Panther]. Observations et Mémoires sur la Physique, sur l'Histoire Naturelle et sur les Arts et Métiers, etc. (Fransızca). Cilt 33. s. 45. 
  2. ^ Meyer, F. A. A. (1794). "Über de la Metheries schwarzen Panther [About de la Metheries black Panther]". Zoologische Annalen (Almanca). Erster Band. Weimar: Im Verlage des Industrie-Comptoirs. ss. 394–396. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020. 
  3. ^ Pocock, R. I. (1930). "The Panthers and Ounces of Asia". Journal of the Bombay Natural History Society. 34 (1). ss. 307–336. 
Ağaçta bir panter (jaguar)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Endonezya</span> Güneydoğu Asya ve Okyanusyada yer alan bir ada ülkesi

Endonezya, resmî adıyla Endonezya Cumhuriyeti, Hint ve Pasifik okyanusları arasında, Güneydoğu Asya ve Okyanusya'da toprakları bulunan bir ülkedir. 17 binden fazla adadan oluşur. Bu adaların en büyükleri Sumatra, Cava ve Sulavesi ile kısmen Borneo ve Yeni Gine'dir. Endonezya dünyanın en büyük ada ülkesidir, 1.904.569 km²'lik yüzölçümüyle dünyada 14. sıradadır. 280 milyon civarında nüfusuyla dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi ve aynı zamanda en kalabalık Müslüman ülkesidir. Cava dünyanın en kalabalık adasıdır ve nüfusun yarıdan fazlasına ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Kaplan</span> Asyaya özgü büyük kedi

Kaplan, kedigiller (Felidae) familyasından etçil bir memeli hayvan türü ve büyük kediler ailesinin dört üyesinden biridir. Panthera cinsinin en büyük kedisidir. Turuncu-kahverengi renge sahip kürkünün üzerindeki, koyu dikey çizgileri ile kolayca tanınabilir. Genellikle geyik ve yaban domuzu gibi toynaklıları avlayan bir süper avcıdır. Bölgeseldir ve genellikle yalnız ama sosyal bir avcıdır, yavruların yetiştirilmesi ve avlanmayı öğrenebilmesi için geniş bitişik yaşam alanlarına ihtiyaç duyarlar. Kaplan yavruları, bağımsız bir birey olmadan ve kendi yaşam alanlarını kurmak için ayrılmadan önce, anneleriyle yaklaşık iki yıl kalırlar.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı doğan</span> Yırtıcı bir kuş türü ve dünyanın en hızlı hayvanı

Bayağı doğan, gökdoğan, alaca doğan ya da yalnızca doğan doğangiller (Falconidae) familyasından oldukça yaygın bir gündüz yırtıcı kuş türüdür. Büyük bir kuş olan gökdoğanın sırtı kül grisi, başı kara ve alt kısımları beyaz üzerine çubukludur. Kuşlarla beslenen yırtıcı kuşlarda görüldüğü üzere, gökdoğan eşeysel dimorfizm sergiler ve dişileri erkek bireylerden biraz daha büyüktür. Gökdoğan hızıyla tanınır; avına doğru yaptığı kendine özgü dalış sırasında maksimum hızının anlık olarak saatte 360 km'nin üzerine çıkabildiği tahmin edilmektedir. Bu hız, gökdoğanı hayvanlar âleminin en hızlı türü yapmaktadır.

<i>Puma</i> memeli türü

Puma, Dağ aslanı veya kugar, Kuzey ve Güney Amerika'da yaşayan; kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı bir hayvan türüdür. Bu büyük ve yalnız dolaşan kedi kuzeyde Kanada'nın Yukon bölgesinden güneyde And Dağları'nın güneyine kadar oldukça geniş bir alanda yaşar. Bulunduğu çevreye uyum sağlayabilen puma, Amerika kıtasındaki belli başlı her habitatta yer alır. Aşırı avlanma ve doğal yaşam alanlarındaki insan yerleşmeleri sonucu tarihi olarak bulundukları bölgelerde sayıları azalmıştır. Bazı alanlarda son zamanlarda yapılan koruma çalışmaları ile popülasyonlarının arttığına rastlanmıştır.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye faunası</span>

Türkiye direyi, hayvanlar âleminin Türkiye sınırları içerisinde yaşayan üyelerinin tümüdür. Birçok farklı hayvan türünü barındırması ile dikkat çeker. Anadolu'nun Asya ile Avrupa arasındaki konumu bunda başlıca etkendir. Farklı iklim özelliklerinde coğrafi bölgelere sahip olduğu için, bitki örtüsünün diğer Orta Doğu ülkelerine göre daha zengin olması ise diğer önemli etkendir ve bu yüzden, farklı iklim ve besin ihtiyacı olan birçok hayvan türü kendisine uygun yaşam alanı bulabilmektedir.

<i>Panthera</i>

Panthera, kedigiller (Felidae) familyası içinde sınıflanan bir cinstir. Çok iyi bilinen ve soyunu sürdürmekte olan aslan, kaplan, pars, jaguar ve kar parsını içeren Panthera, bünyesindeki bu beş türle, büyük kedilerin çoğunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Pallas kedisi</span> Vahşi kedi

Pallas kedisi ya da manul, Orta Asya’nın mera ve bozkırlarına uzanan geniş ama dağınık bir popülasyona sahip, ufak bir kedi türüdür. Doğal yaşam alanlarının azalması sonucu, av hayvanlarındaki ve avladıkları av oranındaki düşüş; Pallas kedilerinin 2002 yılında IUCN tarafından soyu neredeyse tehdit altındaki türler listesine girmesine neden olmuştur. Pallas kedisi adını, türü ilk keşfeden ve "ikili adlandırma" Felis Manul olarak tanımlayan Alman doğa bilimci Peter Simon Pallas'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pars</span> Kedigiller familyasından bir büyük kedi türü

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sığırcık</span> Ötücü bir kuş türü

Sığırcık ya da bayağı sığırcık ; ötücü kuşlar (Passeri) takımından, sığırcıkgiller (Sturnidae) familyasına ait bir kuş türüdür. Yaklaşık 20 cm uzunluğunda ve metalik parıltılı parlak siyah tüylere sahip olan sığırcığın tüy örtüsünde, yılın bazı dönemlerinde beyaz benekler görülür. Genç bireylerin tüy örtüleri, erişkin bireylerinkinden daha kahverengi tonlardadır. Bacakları pembe olan türün gagası kışları siyah yazları ise sarı renklidir. Özellikle toplu tüneme durumlarında gürültücü olan bu kuşun şakıması, müzikal bir tonda olmasa da çeşitlilik arz eder. Türün taklitçilik yetisine, çeşitli edebi eserlerde atıflar verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Benekli sırtlan</span> crocuta cinsinin mevcut tek üyesi olarak sınıflandırılan bir sırtlan türü

Gülen sırtlan olarak da bilinen benekli sırtlan, günümüzde Sahra Altı Afrika'ya özgü Crocuta cinsinin mevcut tek üyesi olarak sınıflandırılan bir sırtlan türüdür. Geniş çeşitliliği ve 27.000 ila 47.000 arasında tahmin edilen fazla popülasyonları nedeniyle IUCN tarafından asgari endişe sınıfında listelenmiştir. Bununla birlikte, türler, habitat kaybı ve kaçak avlanma nedeniyle korunan alanların dışında nüfus kaybı yaşamaktadır. Türler Asya'da ortaya çıkmış olabilir ve bir zamanlar Geç Pleistosen'in sonuna kadar en az bir milyon yıl boyunca Avrupa'da yer almış olabilir. Benekli sırtlan, Hyaenidae familyasının bilinen en büyük üyesidir ve belirsiz bir şekilde ayıya benzer yapısı, yuvarlak kulakları, daha az belirgin yelesi, benekli postu, çift amaçlı diş yapısı ve daha az meme başı ile diğer türlerden fiziksel olarak ayırt edilir. Ayrıca dişilerin dış genital organları da erkeklerinkine çok benzerlik göstermektedir. Dişi benekli sırtlanlar, dış vajinal açıklığı olmayan, bunun yerine pseudo-penis olarak adlandırılan sahte penise sahip olan tek memeli türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Boz sincap</span> Ağaç sincabı

Özellikle Kuzey Amerika'nın doğu gri sincabı adlandırması dışında sadece gri sincap olarak da bilinen boz sincap, Sciurus cinsinden bir ağaç sincabıdır. Anavatanı Kuzey Amerika'nın doğusu olup, buradaki en muhteşem ve ekolojik açıdan en önemli doğal orman yenileyicisidir. Dünyanın belirli yerlerine yaygın olarak getirilen boz sincap, özellikle Avrupa'da istilacı bir tür olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nübye aslanı</span> doğal yaşamda nesli tükenmiş bir süper güçlü aslan türü

Berberî aslanı, Kuzey Afrika aslanı, Atlas aslanı ve Mısır aslanı olarak da adlandırılan Nübye aslanı, Panthera leo leo aslan alt türünün soyu tükenmiş bir popülasyonudur. Fas'tan Mısır'a kadar Kuzey Afrika'nın Mağrip dağlarında ve çöllerinde yaşamıştır. Ateşli silahların ve aslanları vuranlara verilen ödüllerin yaygınlaşmasının ardından yokedilmiştir. Avlanma ve gözlem kayıtlarının kapsamlı bir incelemesi, küçük aslan gruplarının Cezayir'de 1960'ların başına kadar, Fas'ta ise 1960'ların ortalarına kadar hayatta kalmış olabileceğini ortaya koymuştur. Günümüzde bu bölgede lokal olarak nesli tükenmiştir. Suveyre yakınlarındaki Bizmoune mağarasında 100.000 ila 110.000 yıl öncesine tarihlenen Nübye aslanı fosilleri bulunmuştur.

<i>Malurus elegans</i> Göçmen olmayan ötücü bir kuş türü

Malurus elegans, Maluridae familyasından ötücü kuş türü. Göçmen değildir ve Batı Avustralya’nın güneybatı köşesine endemiktir. Eşeysel dimorfizm gösteren bu türün erkekleri üreme döneminde parlak gümüşi-mavi tepe, kulak örtüsü ve sırt tüyleri ile kızıl omuz tüyleri ve siyah boğaz, boz-kahve kuyruk, kanat ile soluk alt tüylerden oluşan oldukça dikkat çekici tüylere sahiptir. Üreme dönemi dışında erkekler ile dişi ve genç kuşlar asıl olarak boz-kahve tüylere sahiptir ancak erkeklerde bazen mavi ve kara tüylere de rastlanır. Farklı ırklar tanımlanmamıştır. Malurus lamberti ve Malurus pulcherrimus türlerine çok benzer ve yakından ilişkilidir ancak birlikte bulundukları yerlerde geçiş tiplerine rastlanmadığı için ayrı bir tür olarak sınıflandırılır. Yerel olarak yaygın olsa da sayılarının azaldığına dair kanıtlar bulunmaktadır.

Bu liste, Carnivora (etçiller) takımındaki türleri içerir.

"Büyük kedi" terimi, tipik olarak Panthera cinsinin yaşayan beş üyesinden kaplan, aslan, jaguar, pars ve kar leoparı ile Pantherinae türüne ait olmayan çita ve pumaya atıfta bulunmak için kullanılmaktadır. Son üçü dışındaki bu türlerin hepsi kükreyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kedigiller, etçiller takımında bulunan bir memeli familyasıdır. Bu ailenin üyelerine felid denir. "Kedi" terimi kullanılırken genel olarak kedigiller, özel olarak ise ev kedisi kast edilir. Kedilerin pusuya düşürme veya takip etme ve kısa takip avı gibi karakteristik özellikleri karnivor yaşam tarzını sürdürecek şekilde gelişti. İnce kaslı gövdelere, güçlü esnek ön ayaklara ve avı tutmak için geri çekilebilir pençelere, güçlü bir ısırık için diş ve kafatası adaptasyonlarına ve genellikle kamuflaj için karakteristik çizgili veya benekli ceket desenlerine sahiptirler.