İçeriğe atla

Panaya tu Kastru

Koordinatlar: 36°26′42″K 28°13′39″D / 36.44500°K 28.22750°D / 36.44500; 28.22750
Panaya tu Kastru
Yunanca: Παναγία του Κάστρου
Harita
Temel bilgiler
Koordinatlar36°26′42″K 28°13′39″D / 36.44500°K 28.22750°D / 36.44500; 28.22750
İnançHristiyan
MezhepRum Ortodoks
Mimari
Mimari türKilise
Tamamlanma11. yüzyıl
Özellikler
MalzemelerTuğla, taş

Panaya tu Kastru (Yunanca: Παναγία του Κάστρου, romanize: Panagía tou Kástrou, çevirisi: 'Kalenin Panagia'sı'), Kalenin Meryemi veya Enderun Camii, Yunanistan'daki Rodos kentinde bulunan Orta Çağ'dan kalma bir Rum Ortodoks kilisesidir. Surlarla çevrili eski şehir sınırları içerisindeki yapı, adada günümüze ulaşan en büyük Bizans kilisesidir. Tarih boyunca, Rodos'un çeşitli devletler ve imparatorluklar tarafından fethedilmesiyle Roma Katolik kilisesi ve camii olarak kullanılmıştır..

Tarih

Kilisenin iç mekanı

Yapı, on birinci yüzyılda bir Rum Ortodoks kilisesi olarak inşa edilmiştir.[1][2]

Rodos'un Hospitalier Şövalyeleri tarafından ele geçirilmesinin ardından Bizans Ortodoks kilisesi Meryem Ana'ya adanarak Sancta Maria Castelli Rodi adını almış, bir Roma Katolik kilisesine ve Latinlerin başpiskoposluk katedraline dönüştürülmüştür.[1][2]

Bizans dönemine tarihlenen kilise, muhtemelen 1303 depreminde orta nefin ve kubbenin çökmesi sonucunda, 14. yüzyılın ilk yarısında yeniden düzenlenmiştir.[1] O dönemde Rodos Başpiskoposluğunun yoksulluk içinde olması ve kilisenin yeniden inşasını karşılayamayacak olması nedeniyle Papa XXII. Ioannes'den yardım istenmiş ve Papa da kilisenin onarımına destek olmuştur. Papanın bu katkısına ithafen Hospitaller Büyük Üstadı Hélion de Villeneuve'ün armasıyla birlikte Papa XXII. Ioannes'in arması da kiliseye yerleştirilmiştir.[1][3]

Kilise, 15. yüzyılın ikinci yarısında Şövalyeler tarafından bir daha düzenlenmiş gibi görünmektedir. Bu müdahalenin, yapının büyük hasar gördüğü 1480 kuşatmasıyla bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Yapının onarımına sundukları katkılardan ötürü cam bir kasa içerisinde saklanan Büyük Üstat Pierre d'Aubusson (1476-1503), Antoni de Fluvian ve Jean Bonpart de Lastic gibi önceki Büyük Üstatların armaları da bu tarihi desteklemektedir.[1]

Adanın 1522 yılında Osmanlı Devletinin eline geçmesinden sonra kilise bir camiye dönüştürülerek Enderun Camii adını almış ve İkinci Dünya Savaşı'na dek cami olarak kullanılmıştır. Savaş sırasında Rodos'u kontrol eden İtalyanlar tarafından caminin revakları ve minaresi kaldırılmış ve yapı yeniden bir kiliseye dönüştürülmüştür.[1][2]

Mimari

Gotik detaylar.

Yapı, Rodos'un Orta Çağa tarihlenen kısmı içinde günümüze ulaşan en eski ve en büyük Bizans kilisesidir.[2]

Yapı, Şövalyeler Sokağı'nın doğu ucunda, Orta Çağ şehrinin Kollakio bölgesinde, limana yakın bir konumda bulunmaktadır. Binanın özgün hali, kemerlerin eklenmesine dek haç planlı ve kubbeli bir yapıdaydı.[1][3] Rodos'un Şövalyeler tarafından ele geçirilmesinden sonra, Bizans kilisesi yeniden düzenlenmiş ve uzun eksene dik bir koridorlu üç nefli Gotik bazilika formunu almıştır.[1][3]

Yapının doğu cephesi deniz tahkimatına bitişiktir ve dışarıdan dikdörtgen surlarla çevrili bir kule olarak inşa edilmiştir. Batı cephesinde ise ana giriş kapısı üstünde konumlanan dikdörtgen çerçevede günümüzde mevcut olmayan ve Meryem Ana'nın azizler ve şövalyeler tarafından çevrili bir kompozsiyonunu gösteren bir tablo bulunmaktaydı.[2][3]

Rodos'un Osmanlı tarafından yönetildiği dönemde kilise camiye çevrilirken yapının güney cephesine bir revak inşa edilmiş ve bir minare eklenmiştir. Bu eklentiler İtalyanlar tarafından restorasyon sürecinde ortadan kaldırılmıştır.[3] Yapının dış avlusuna ise 1881 tarihli bir çeşme inşa edilmiştir.[1]

Kilisenin boyalı süslemelerinin önemli bir kısmı günümüze ulaşmamıştır. Meryem Ana ve Çocuk'u tasvir eden bir duvar resmi, kuzeybatıdaki kubbeyi taşıyan sütundaki (muhtemelen on dördüncü yüzyılın ikinci çeyreğine tarihlenen) bir çift aziz tasviri ve bir Batı Avrupalı ressam tarafından yapıldığı düşünülen (muhtemelen on dördüncü yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen) bir Aziz Lucia figürü bulunmaktadır.[2][3]

Galeri

  • Panagia tou Kastrou
  • Kilise.
    Kilise.
  • İç mekan.
    İç mekan.
  • Tonozlu tavan.
    Tonozlu tavan.
  • Dış surlardan görünüm.
    Dış surlardan görünüm.
  • Koridor.
    Koridor.
  • Dışarıdan görünüm.
    Dışarıdan görünüm.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i "Ιερός Ναός Παναγίας του Κάστρου" [Holy Temple of Panagia of the Castle] (Yunanca). Holy Metropolis of Rhodes. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022. 
  2. ^ a b c d e f "Παναγιά του Κάστρου" [Panagia of the Castle]. tourism.rhodes.gr (Yunanca). 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022. 
  3. ^ a b c d e f Konstantia Kephala. "Παναγία του Kάστρου, μεσαιωνική πόλη Ρόδου" [Virgin Mary of the Castle, medieval town of Rhodes]. odysseus.culture.gr (Yunanca). Ministry of Culture of Greece. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kalenderhane Camii</span> İstanbulda bir cami

Kalenderhane Camii ya da eski adıyla Theotokos Kyriotissa Kilisesi, İstanbul'un Vefa semtinde Doğu Roma döneminden kalma bir yapıdır. Bozdoğan Kemeri'nin en doğu ucunun güneyinde yer alır. Doğu Ortodoks Kilisesi formundadır. 18. yüzyılda Osmanlı'lar tarafından camiye çevrilmiştir. Yüksek olasılıkla kilise ilk durumunda Theotokos Kyriotissa'ya adanmıştı. Yapı, Yunan haçı kemerli Bizans kilisesi örneğinin var olan birkaç örneğinden birini temsil eder. Plan ve üslup özelliklerine göre binanın 9. veya 10. yüzyıla ait olduğu varsayılır.

<span class="mw-page-title-main">Fenari İsa Camii</span> İstanbul Fatihte bir cami

Fenari İsa Camii, Molla Fenari Camii ya da eski adıyla Lips Manastırı Kilisesi, İstanbul'da, eskiden Ortodoks kilisesi olarak kullanılırken Türklerin şehri ele geçirmesi ile birlikte camiye çevrilen bir ibadethanedir.

<span class="mw-page-title-main">İmrahor Camii</span>

İmrahor İlyas Bey Camii veya Studios Manastırı, Hagios İoannes Prodromos Kilisesi, günümüze ulaşabilen en eski Bizans Dönemi dini yapısıdır. İstanbul'un Fatih ilçesi, Yedikule semtinde, İmam Aşir Sokak'ta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Zeyrek Camii</span> Bizans İmparatorluğu dönemine ait dinî yapı

Zeyrek Camii veya Pantokrator Manastırı, İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı Fazilet Sokağı'nda Haliç'e bakan büyük bir camidir. İki eski Bizans kilisesi ve birleştirilmiş bir şapelden oluşur ve Konstantinopolis'teki Orta Bizans mimarisinin en iyi örneğini temsil eder. Ayasofya'dan sonra İstanbul'da ayakta kalan en büyük Bizans dinî yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atik Mustafa Paşa Camii</span>

Atik Mustafa Paşa Camii (Cabir Camii) veya Kristos Pantepoptes Kilisesi, İstanbul'un Ayvansaray semtinde kiliseden camiye çevrilmiş bir dinî yapıdır. Orta Bizans döneminden kalma yapının eski ismi "Kristos Pantepoptes"tir. Konstantinopolis'te yapılar plan tipi olarak ya Serbest Haç Plan tipi ya da Kapalı Yunan Haçı(kare içerisinde haç) Plan tipiyle inşa edilmekteydi. Kristos Pantepoptes'in plan tipi ise Kare İçinde Haç Plan ya da Kapalı Yunan Haçı olarak isimlendirilen plan tipidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski İmaret Camii</span>

Eski İmaret Camii veya Pantepoptes Manastırı Kilisesi İstanbul'un Zeyrek semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî yapıdır. 1081- 1087 yılları arasında inşa edildiği tahmin ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Bodrum Camii</span> İstanbul, Laleli civarındaki Doğu Roma döneminden kalma dini yapı

Bodrum Mesih Paşa Camii veya eski adıyla Mirelayon Kilisesi, İstanbul'da Laleli yakınındaki Doğu Roma döneminden kalma dini yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kanlı Kilise</span> İstanbul, Türkiyede kilise

Kanlı Kilise ya da Moğolların Azize Meryem Kilisesi ; İstanbul'da bulunan bir Ortodoks kilisesidir. İstanbul'da Osmanlı döneminde camiye çevrilmeyerek Rumların ibadetine bırakılmış Bizans döneminden kalma tek kilisedir.

<span class="mw-page-title-main">Trodos Bölgesi'ndeki Boyalı Kiliseler</span>

Trodos Bölgesi'ndeki Boyalı Kiliseler, Orta Kıbrıs'ın Trodos Dağları'nda yer alan UNESCO Dünya Mirası Alanıdır. Alan, Bizans ve Bizans-öncesi duvar resimleri ile zengince dekore edilmiş on adet Bizans kilisesi ve manastırı içermektedir:

<span class="mw-page-title-main">Bedesten (Lefkoşa)</span>

Bedesten, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Selimiye Camii'nin hemen yanında yer alan tarihi bir yapıdır. Yapının bin yıldan uzun bir geçmişi vardır. Aslen 6. yüzyıl civarında arazisine bir kilise yapılmış, bunun yerine daha büyük bir kilise olarak günümüzdeki Bedesten binası 12.-16. yüzyıllar arasında inşa edilmiştir. Osmanlı döneminde bedesten olarak kullanılmaya başlanmıştır. Şu anda kültür merkezi olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Panayia tu Araka Kilisesi</span>

Panayia tu Araka Kilisesi Kıbrıs adasında Lagoudera mevkiinde bulunan Kıbrıs Kilisesi'ne bağlı bir kilisedir. 1985 yılında UNESCO tarafından Trodos Bölgesi'ndeki Boyalı Kiliseler kapsamında Dünya Mirası ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kemerli Kilise (Tirilye)</span> Tirilye de bulunan bir kilise

Kemerli Kilise,Panagia Pantobasilissa kilisesi, Tirilye de bulunan kiliselerden biridir. 1676'da gezgin Dr. John Covel tarafından hazırlanan el yazması bir belgede, kilisenin Panagia Pantobasilissa'ya adandığı belirtilir. İlk yapı, duvar tekniği ve başka özellikleri göz önünde bulundurularak 13. yüzyıl sonlarında yapıldığı kabul edilir. İlk tabaka freskolar'ı 14. yüzyıl başlarına,ikinci tabaka freskolar ise 18. yüzyıla (1723) tarihlendirilir. İstanbul Fener Rum Patrikhanesi'nin Bursa Metropolitliği'ne atadığı Elpidophoros Lambriniadis tarafından satın alındı. Restorasyondan sonra kilise olarak hizmet verecek.

<span class="mw-page-title-main">Panagia tou Mutulla</span>

Panagia tou Mutulla Kilisesi (çev. 'Mutulla'lı Kutsal Meryem Kilisesi', Kıbrıs'ta, Lefkoşa'daki Marathasa vadisinde, Trodos sıradağlarının merkezindeki Mutulla köyünde bulunan dört yüzlü tek nefli bir Bizans kilisesidir. Kilise, 1985'ten beri UNESCO Dünya Mirası alanı "Troodos Bölgesindeki Duvar Kiliseleri"nin bir parçasıdır. Panagia tou Mutulla Kilisesi'ndeki freskler, Kıbrıs'ta yer alan freskler arasında günümüze ulaşan 13. yüzyıl eserlerinden tek kesin tarihli eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Panagia tis Podithou</span>

Panagia tis Poditho, ayrıca Panagia Eleousa tis Poditho, Kıbrıs'taki Kıbrıs Ortodoks Kilisesi'ne bağlı bir kilisedir. Kilise, 1985 yılında Trodos Bölgesi Boyalı Kiliseler Dünya Mirası Alanı'nın bir parçası olarak UNESCO Dünya Mirasları Listesi'nde listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Panagia Theotokos</span>

Panagia Theotokos, ayrıca Ekklisia Theotokou ya da Ekklisia tou Archangelou Mikhail olarak da bilinir, Kıbrıs'taki Kıbrıs Ortodoks Kilisesi'ne bağlı bir kilisedir. Kilise, 1985 yılında Trodos Bölgesi Boyalı Kiliseler Dünya Mirası Alanı'nın bir parçası olarak UNESCO Dünya Mirasları Listesi'nde listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Camii, Tirilye</span>

Fatih Camii Bursa ilinin Tirilye (Zeytinbağı) ilçesinde bir camidir. Yapı ilk olarak 8. veya 9. yüzyılda Bizans kilisesi olarak inşa edilmiş ve daha sonra 16. yüzyılda Müslüman ibadethanesine dönüştürülmüştür. 1920-1922 yılları arasında tekrar Rum Ortodoks kilisesi olarak hizmet vermiş, 1923 yılında yeniden camiye dönüştürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Aya Spiridon Kilisesi (Rodos)</span> Rodostaki bir Bizans kilisesi

Hagios Spyridon Kilisesi, Yunanistan'daki Rodos kentinde bulunan bir Rum Ortodoks kilisesidir. Surlarla çevrili eski şehir sınırları içerisindeki yapı, on üçüncü yüzyılda inşa edilmiş bir Orta Çağ Bizans kilisesidir. Adanın Osmanlı hakimiyeti altında olduğu dönemde Kavaklı Mescidi adıyla camiye dönüştürülmüş, daha sonra tekrar Hristiyan ibadetine açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Teslis Kilisesi (Rodos)</span>

Kutsal Teslis Kilisesi, Başmelek Mikail Kilisesi veya Hanzade Mescidi, Rodos'un Şövalyeler Caddesi'nde bulunan bir Rum Ortodoks kilisesidir. Surlarla çevrili eski şehir sınırları içerisinde Teslis'e adanmış iki kiliseden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Acheiropoietos Kilisesi</span> Selanik, Yunanistandaki tarihi bir kilise

Acheiropoietos Kilisesi, Panagia Theotokos Kilisesi, Eskicuma Camii veya Eski Camii, Yunanistan'ın kuzeyindeki Orta Makedonya bölgesinde yer alan Selanik şehrinde bulunan 5. yüzyıla ait bir Bizans kilisesidir. Kilise, şehrin merkezindeki Agias Sofias Caddesi'nde, Makedonomachon Meydanı'nın karşısında yer almaktadır. Kilise, erken Bizans mimarisinin önde gelen örneklerinden biri olması nedeniyle 1988 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne, Selanik'in diğer Erken Hristiyan ve Bizans anıtları ile birlikte dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ayasofya (Drama)</span> Drama, Yunanistandaki tarihi bir Ortodoks kilisesi

Ayasofya veya Kutsal Bilgelik Kilisesi, Yunanistan'ın Drama kentinde bulunan 10. yüzyıla tarihlenen bir Bizans kilisesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.